باغ و عمارت اکبریه، میراث جهانی در بیرجند
باغهای تاریخی استان خراسانجنوبی، ویژگیهای منحصر به فردی دارند که همین ویژگیها موجب شده یکی از باغها به نام باغ اکبریه در میراث جهانی به ثبت برسد. باغ و عمارت اکبریه مجموعه تاریخی در انتهای خیابان معلم در مرکز استان یعنی بیرجند و در داخل محدودهی روستای تاریخی اکبریه قرار گرفته است. تفاوت ویژگیهای معماری در بخشهای مختلف این بنا نشاندهندهی ساخت بنا طی چند دوره است به نحوی که ساخت این مجموعه از اوایل دوره قاجار تا اواخر این دوره و در چند مرحله انجام شده است. این مجموعه شامل چند عمارت است که هرعمارت شامل طبقات متعددی است که بهوسیله دالانهای متعدد به یکدیگر راه دارد. در بخشهایی از این اتاقها، تزئینات گچی دیده میشود و بخشهایی از آن نیز فاقد هرگونه تزئین است. همچنین درهای موجود در این عمارت چوبی بوده که با شیشههای رنگی تزئین شدهاند. وجود درختان بلندقامت کاج در دو طرف خیابان اصلی عمارت مرکزی این مجموعه، بر زیبایی و طراوت باغ و نمای آن افزوده است. در طبقهی همکف عمارت مرکزی، تالار زیبا با تزئینات گچی با طرحهای اسلیمی و دربهای چوبی وجود دارد همچنین میانهی خانه این عمارت در قسمت ساختمان مرکزی آن قرار دارد. بخش اداری این عمارت که جدیدترین قسمت آن است، در اوایل دورهی پهلوی احداث شده، درختان و گیاهان استفاده شده در این باغ به دو نوع کلی تزئینی و میوهدار تقسیم می شوند که شامل درختان کاج، بوتههای شمشاد همچنین درختان زردآلو، پسته، انار و توت است. از بخش مرکزی که در دوره قاجار احداث شده بهعنوان موزهی باستانشناسی و مردمشناسی استفاده میشود. بخش ساخته شده در دورهی پهلوی کاربری اداری دارد و بالاخره دیگر بخشها بهعنوان سفرهخانه و چایخانه سنتی اختصاص یافته است.