زیارتگاه دانای علی (رحمة الله علیه) در استان گیلان-شهرستان رشت-بخش مرکزی-خیابان بیستون واقع شده است. دانای علی حدود دو قرن پیش در محله (عینک) و به روایتی (سیاه اسطلخ) رشت می زیست که اصالتاً زنجانی بود او از کودکی در رشت زندگی می کرده و شغل او زراعت بود و نیز از طریق فروش علف به صاحبان دام امرار معاش می کرده است. این عبد صالح خدا همچون کربلائی احمد (حافظ کل قران) و شیخ رجبعلی خیاط عارف و زاهد و … به علت ایمان و تقوا و صداقت در گفتار و رفتار و سلامت نفس به مناعت طبع و دستگیری و یاری نیازمندان و رعایت حرام و حلال و روحیه شجاعت، علیرغم اینکه نه امام زاده بودند و نه سید، هم در حیات خود رافع مشکلات مردم بودند و هم در ممات خود واسطه خیرات و برکات برای زوار و متوسلین به قبر خود میباشند. این عارف زاهد به علت داشتن طی الا رض، مریدانی داشت و از هر پیرمرد رشتی اگر درباره دانای علی سوال شود با شور و شعف داستان نجات یک حاجی رشتی که در مکه گرفتار راهزنان و سارقان شده بود و تمام پول و مال خود را از دست داده بود و سرانجام توسط دانای علی با طرفه العینی با سلامت به زادگاهش برگشته بود. از جمله پیران سریه ای است که در حدود سال ۱۲۶۴ه.ق وفات کرده و این بقعه از بقاع مشهور و مورد علاقه مردم رشت است. پیران قوم و محله می‌گفتند این بقعه از آن پیری دانا و مومنی پرهیزگار است که به مقام طی‌الارض رسیده و نمازهای روزانه خود را در مکه معظمه می‌خواند و همین نکته علاوه بر دانش بالای این فرد در زمان خود او را متمایز از دیگران کرده بود. همچنین در روایات آمده است هنگامی که راز فارغ از زمان و مکان بودن او توسط دیگر افراد کشف شد دانای علی برای همیشه ناپدید شد و برخی نیز فوت او را به همین واقعه نسبت می‌دهند. در روایات آمده که وی عارفی وارسته و مردی متقی و پرهیزگار بوده که به مقام «ابدالی» رسیده بود که در عرفان به معنای انسان کامل است و به همین دلیل لقب دانا که مترادف «انسان کامل» است را به خود اختصاص داد. یکی از کرامات این بزرگوار آگاهی کامل به اسماء اعظم بود.

این بنا در روستای بیجگان محلات در استان مرکزی واقع گردیده و از آثار دوره صفوی است . این مسجد به ابعاد ۱۰×۱۴ متر، از خشت و گل و با پوشش مسطح تیرپوش ساخته شده است . پوشش بنا بر روی سه ستون چوبی قطور قرار گرفته است . مسجد دارای دهلیزی دوطبقه است که غرفه های آن به جانب مسجد گشوده می شوند و ضلع شمالی آن را سه ارسی پوشانده است. در جدار شرقی مسجد، درون طاقچه ای، لوحی سنگی نصب شده که بر آن به خط ثلث برجسته ، عبارات ذیل حجاری شده است : ” قد بنی هذاالمسجد الرفیع فی ایام السلطنة السلطان سید الاعظم الخاقان الافخم السلطان بن السلطان ابوا لمظفر السلطان شاه طهماسب الصفوی الحسینی بهادرخان خلدالله تعالی ملکه و سلطانه خادم الفقراء خواجه امیر احمد بن خواجه محمد بن الشیخ البیجقانی فی منتصف شهر شعبان سنة اثنتین و ستین و تسعمائه ”

پادنا نام منطقه ای زیبا و پرآب واقع در دامنه شرقی زاگرس و تقریبا مرز میان استانهای اصفهان و کهگیلویه و چهارمحال میباشد که بدلیل وجود زمینهای حاصلخیز و آب و هوای مناسب طی چند دهه اخیر به یکی از قطب های تولید سیب در کشور تبدیل شده است. از طرفی بعلت واقع شدن تمام این روستاها در منطقه حفاظت شده زاگرس و نزدیکی اهالی بخصوص عشایر کوچ نشین به زیستگاههای طبیعی ٬ آسیبهای جبران ناپذیری به طبیعت بی نهایت زیبای این منطقه وارد آمده است. منطقه پادنا همانطور که از نامش پیداست پای قله « دنا »ست و بعلت همین همجواری دارای نقاط دیدنی بسیار است . از میان آنها به چند مورد اشاره میکنم: منطقه تفریحی بابازرنگ دره زیبای تنگ ریگان و روستای تنگ ریگان غار دنگزلو منطقه قره بولاق و تنگ کرمو روستای خفر و …

موقعیت جغرافیایی : این منطقه با وسعت ۴۰۰۰۰ هکتار بین E5232 تا E5052 طول شرقی و N2838 تا N2858 عرض شمالی در جنوب شیراز ودر شرق و شمال فیروزآبادواقع گردیده است.

پوشش گیاهی : دتا” درختان جنگلی : بنه (پسته وحشی )،بادام وحشی ،کیکم ، زیتون ،ارس ،داغداغان ،ارژن ،زالزالک ،گیاهان مرتعی ،درمنه و گونه های علفی یکساله از خانواده گرامینه ولگومینوز
ارس و سرو کوهی، پسته وحشی – بنه، کلخنگ، بادام کوهی،تنگرس، ارژن،کیکم، گون، کنگر

حیات وحش : پستانداران :کل وبز ،قوچ ومیش ،گراز ، گرگ ،کفتار ، گربه وحشی، روباه، شغال ،تشیپرندگان : کبک ،تیهو کبوتر جنگلی ، قمری دارکوب ،چک چک ، هد هد ،سنگ چشم ،کمر کلی، سبز قبا ،کلاغ زاغی ،خانواده گنجشک،زنبور خوار و پرندگان شکاری

این کلیسا درخیابان تبریزیها ازمحله تبریزیها یا محلات جلفای اصفهان قراردارد که در سال ۱۶۵۹ میلادی توسط گروهی ازارامنه ای که در سال ۱۶۵۵ میلادی از محله شمس آباد اصفهان به این محله در جلفا کوچانده شدند ساخته شد. در ابتدا این کلیسا به یادبود کلیسایی که این جماعت در محله شمس آباد داشتند مریم مقدس نام گذاری شد ولی بعدا به میناس مقدس تغییر نام یافت. در سر در دربهای ورودی کلیسا لوحه هایی نصب شده که تاریخهایی همچون ۱۶۵۹ و ۱۶۸۷ و ۱۶۸۹ بر آنها خوانده میشود. همچنین در بالای درب حیاط کلیسا نوشته ای به تاریخ ۱۶۹۱ میلادی نصب شده است. در قسمت داخلی طوقه گنبد نوشته هایی در خصوص تاریخچه کلیسا وجود داشته که در زمان مرمت کلیسا در سال ۱۹۰۹ میلادی از میان رفته ولی قبل از آن تمامی نوشته ها بر روی دو سنگ مرمری حکاکی شده و بر روی ستونهای داخل صحن کلیسا نصب شده است.

پلان کلیسا بازیلیک ستوندار و بصورت شرقی غربی بوده و گنبد آن بر روی قوسهایی قرار گرفته است که بر چهار ستون تکیه دارد. پلان کلیسا به سبک معماری ارمنی طراحی شده است ولی بنا از خارج دارای معماری ایرانی است که معمار سازنده آن با مهارت خاصی این دو سبک معماری را با هم تلفیق نموده است. در سمت غربی بنا برج ناقوسخانه ای با یک گنبد قرار دارد. مصالح بکار رفته آجر و خشت میباشد. سطح دیوارهای خارجی دارای حجاریهای زیبایی با آجر بوده ولی دیوارهای داخلی با گچ پوشانده شده است که بر روی آن نقاشیهای دیواری زیبایی تصویر شده است. این نقاشیها بخصوص در قسمت زیر گنبد و داخل محراب کلیسا بسیار زیبا است. کلیسا دارای سه ورودی یکی در قسمت غربی و دو ورودی دیگر در قسمت جنوبی بنا میباشد. ورودی غربی به تالار مستطیلی شکل باریکی باز میشود و در مقابل یکی از ورودیهای جنوبی نیز یک اطاقک چهار ستونی ساخته شده است. به فاصله کمی از کلیسای میناس مقدس نمازخانه کوچکی است که در سال ۱۷۱۳ بنا شده است. همچنین در محوطه کلیسا سنگ قبرهایی وجود دارد که قدمت آنها به قرون ۱۸ و ۱۹ میلادی میرسد.

غار کتله خور در پنج کیلومتری بخش گرماب از توابع شهرستان خدابنده واقع شده و بر اساس اظهار نظرهای مختلف این غار از لحاظ وسعت دومین غار جهان و از لحاظ زیبایی اولین غار جهان شناخته می شود و گنجینه ای ناشناخته در صنعت گردشگری ایران است. کتله خور بر اساس بررسی های انجام گرفته معانی مختلفی مثل تپه خورشید، روستای بدون خورشید و غیره دارد که مناسبترین معنی بدست آمده یک کاربرد ترکی بوده که کتله به معنی پستی و بلندی و ناهمواری های داخل غار و خور به معنی راحتی و آسانی است که به صورت کلی به معنی پستی و بلندیهای راحت و دنج است. غار کتله خور در دل کوه ‌های آهکی جنوب استان در پنج کیلومتری بخش گرماب از توابع شهرستان خدابنده واقع شده است. فاصله این غار با مرکز شهرستان ۸۵ کیلومتر است. گرماب از طرف شرق با استان همدان و از جانب غرب با استان کردستان هم مرز است. این منطقه به بخش افشار یا قشلاقات معروف است و ساکنان آن از ایل معروف به شاهسون های افشاری تشکیل یافته‌اند. غار به طول تقریبی ۱۰ کیلومتر در بهار سال ۱۳۳۱ هجری شمسی توسط یک هیئت کوهنوردی و با همکاری مرحوم سید اسدالله جمالی شناسایی و کشف شد. طبق نظریه های علمی و نقشه های زمین شناسی غار کتله خور در دل کوه ساقیزلو در آهک های الیگومیوسن مربوط به دوران سوم زمین شناسی بوجود آمده و تقریبا حدود ۳۰ میلیون سال می تواند قدمت داشته باشد.

سال پیدایش این غار برای اولین بار توسط انسان معلوم نیست ولی مردمان این منطقه از سال پیدایش در این غار رفت و آمد داشته اند. گفته های افراد مسن منطقه حاکی از آن است که پدران آنان نیز در این غار رفت و آمد داشته و داستان های مختلفی در این باهر تعریف می کرده اند. دهانه ورودی غار کتله خور به صورت طاق مثلثی شکل به قطر ۷۰ سانتیمتر تنها راه دسترسی به داخل غار بوده و هست. از عمق ۱۵۰ متری تا عمق ۷۰۰ متری به نسبت زیادی در غار گشایش حاصل شده و شعب متعددی بوجود آمده است. در مکان هایی که از ریزش مصون مانده استالاگیت ها و استالاگمیت ها خودنمایی می‌کنند. استالاگیت ها و استالاگمیت ها با ارتفاع ۳۰ تا ۴۰ متر از کف و سقف غار قرار گرفته‌اند که با شنیدن صدای موزون قطرات آب، آهنگهای دلپذیر و مناظر بدیعی، چشم و گوش گردشگر را به خود جلب می‌کند. پس از عبور از این قسمت، منطقه وسیع و مسطحی ظاهر می‌شود که به شبستان مساجد شبیه است. در این بخش، در ضلع شرقی آن، استخر آبی به ابعاد ۲۰×۳۵ متر قرار گرفته است. برای دسترسی به این غار باید از آبادی‌های کرسف و زرین رود گذشته و با پشت سر گذاشتن گرماب، در قسمت شمال این منطقه به دهانه غار رسید. دهانه این غار در ارتفاع ۱۱ متر از سطح مسیر که مشرف بر آن است، قرار گرفته و در وضعیت ضلع قطری معادل۱٫۴۰ متر ارتفاع دارد. ابتدای غار تا عمق ۱۵۰ متری، شبیه به راسته بازارهای معمولی است، با این تفاوت که عناصر و اندامهای آن اندکی از بازار کوچکتر می‌باشد. کف این قسمت را لایه ضخیمی از خاک و خاکستر پر کرده است. هم اکنون این غار به صورت سه طبقه خشک و طبقه چهارم به بعد مسیرهائی نیز به صورت آب بوده و زمین شناسان احتمال تشکیل چهار طبقه دیگر را تا سفره آب زیرزمینی داده اند که در سال ۲۰۰۳ میلادی حدود ۳۰ کیلومتر از مسیرهای متعدد غار توسط زمین شناسان آلمانی و سوئیسی نقشه برداری شد و از سال ۷۲ تاکنون تقریبا ۵٫۲ کیلومتر آن به صورت رفت و برگشت آماده بازدید شده است. پدیده های داخل غار نظیر دهلیزها و گذرگاه ها و وجود ستون های عظیم و وجود استاگتیت ها (چکنده ها) و استلاگمیت ها (چکیده ها) به رنگهای مختلف و تعدادی قندیل های تو خالی و نیسانی که جز کمیاب ترین قندیل ها به شمار می رود، جلوه منحصر به فردی به این غار بخشیده است. به وجود آمدن قندیل ها به اشکال مختلف مثل شیر خوابیده، پنجه شیر، پای فیل، لباس عروس، قلع شمع، سگ شکاری، دست شیطان، نخل سوخته، مریم مقدس، دوجادوگر، سفره عقد و عروس و داماد و گفته های زمین شناسان فوق از لحاظ پیدا نشدن انتهای غار وجود مسیرهای دیگر این مهم را ثابت می کند. مجموعه تفریحی غار کتله خور دارای ۱۲ سوئیت تک خوابه و دو خوابه می باشد که با داشتن امکاناتی نظیر حمام، سرویس بهداشتی فرنگی و ایرانی، وسایل پخت و پز، شومینه و … محیط مناسبی را جهت اسکان شبانه گردشگران فراهم کرده است. چشم انداز مناسب این سوئیت ها، مجاورت در کنار غار، دسترسی به کوه جهت کوهنوردی و استفاده از محیط سد غار کتله خور از سایر مزایای این سوئیت ها است.