قاجاری
کلیسای مریم مقدس (س) فریدونشهر
این بنا در سال ۱۸۲۲میلادی(۱۲۰۱ ه.ش – دوره قاجاری) ساخته شده است. البته حکاکی ستون اول جنوبی از سمت محراب نیز نشان می دهد که بنا در سال ۱۸۲۲ در ماه نوامبر افتتاح گردیده است.در حدود ۱۲ سال بعد نیز مدرسه ای در جنوب نمازخانه که دسترسی به آن از بیرون نمازخانه امکانپذیر میباشد ساخته شد . بنا در شهرستان فریدونشهر، بخش مرکزی ،دهستان برف انبار و روستای خویگان علیا واقع است . روستای خویگان علیا در حدود ۱۰ کیلومتری شهر فریدونشهر قرار دارد . کلیسای حضرت مریم(س) با مساحتی حدود ۹۱۶ متر مربع در قسمت جنوبی عرصه در دو طبقه بوده است که قسمت پائین جهت سکونت و طبقه بالا کتابخانه می باشد که اکنون تخریب گردیده اند. ؛ در غرب حیاط مرکزی فضاهایی بشکل پلان مستطیل شکل و تقریباً شبیه بهم ساخته شده است . کلیت فضاهای موجود در عرصه و اعیان بنا را میتوان بصورت زیر تقسیم نمود : ورودی ازشمال غربی عرصه و اعیان بنا حیاط فضاهای استراحت گاهی (نیمه غربی حیاط) نمازخانه (نیمه شمال حیاط) فضاهای نوساز جهت سرویسهای بهداشتی و انبار (دیواره غربی حیاط) باغچه ای در مرکز حیاط
مسجد بزرگ شریف الملک
مسجد بزرگ شریف الملک مربوط به دوره قاجار است و در همدان، ضلع جنوبی میدان آرامگاه بوعلی، خیابان بین النهرین واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۱۹۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مصالح بکار رفته در بنای این مسجد شامل سنگ و آجر با ملات خاک رس می باشد و از شکلهای هندسی و اجر چینی ساده برخوردار است مسجد بزرگ شریف الملک دارای ۲ شبستان می باشد که شبستان نخست مسجد دارای ۴ ستون به ارتفاع حدود ۳ متر که ۴ قوس طاقها را به هم پیوسته است کف این مسجد را فرشهای دستباف پوشانیده و بنا به روایتی بانی این مسجد شخصی به نام شریف الملک بوده که این یکی از مساجد ساخت اوست شبستان مسجد در زمستانها قابل استفاده بوده و با بستن پنجره ها درون مسجد گرمتر شده است در سال ۱۳۳۸ تکمیل و مورد مرمت قرار گرفته است تمام حجم بنای شبستان شریف الملک ساده است و اجزای آن و رابطه شان دقیقا” تبیینشده است تکرا زیبا و با شکوه خوش آهنگ ساختمانی خصوصا” پنجره های آن آرامش حضور را دو چندان می کند و عبادت مشترک را که هسته اصلی اسلام است بیشتر نور می بخشد.
حمام حاج عسگرخان قم
در بافت قدیم قم ، درشمال راسته ی بازار، حمام حاج عسگر خان واقع است . این مجموعه از دو بخش حمام و چاله حوض تشکیل شده و با تغییر درسیستم حرارتی و روشنایی هنوز به کار خود ادامه می دهد. در ورودی حمام در کنار مغازه های راسته بازار قراردارد. در قسمت ورودی حمام، کتیبه ای سنگی دیده می شود. بر اساس این کتیبه ، تاریخ ساخت حمام سال ۱۲۱۶ هـ . ق ذکر شده و با این حساب می توان ساختمان آن را به اوایل دوره قاجاریه و حکومت فتحعلی شاه قاجار نسبت داد. ورود به حمام از طریق یک ورودی مستطیل شکل ، که با چند پله در سطح پایین تری از سطح گذر بازار قرار دارد ، میسر است . بعد از آن وارد اولین فضای اصلی حمام می شویم که مربعی به ابعاد ۱۰/۱۱ متر است . در مرکز این فضا ، گنبدی قرار دارد که روی هشت ستون پنج ضلعی بر پا شده است . نحوه قرارگیری اضلاع این پنج ضلع ، به صورت قرینه و هماهنگ با اضلاع مربع اطراف آن ، فرم زیبایی را به وجود آورده است . سپس یک هشتی کوچک قرار دارد که به دومین گنبد بزرگ حمام راه دارد . نقشه این گنبد نیز مربعی با ابعاد حدود ۱۰ متر است که چهارستون در وسط آن قرار گرفته و گنبد روی آن ایجاد شده است . در انتهای منبع آب قرار دارد. فضای زیرگنبد اول به عنوان رختکن مورد استفاده است و کاربندی ساده و زیبایی زیر گنبد را پوشش می دهد . فضای گنبدی دوم ، قسمت اصلی شست و شو است که در حال حاضر با دوش های ایجاد شده در اطراف آن ، مورد استفاده قرار می گیرد . به موازات این فضاها در شرق ساختمان ، چاله حوض واقع است . چاله حوض که به صورت نیمه مخروبه بر جای مانده ، دارای سکویی در دور تا دور است که با ساروج (۱) پوشیده شده است . به گفته ی اهالی، در گذشته چاله حوض پر از آب و به عنوان منبع مورد استفاده بود . از دیگر حمام ها ی تاریخی استان قم می توان از حمام روستای قبادبزن در بخش کهک نام برد که از دوره قاجار به جای مانده است .
مسجد بزرگ شریف الملک
مسجد بزرگ شریف الملک مربوط به دوره قاجار است و در همدان، ضلع جنوبی میدان آرامگاه بوعلی، خیابان بین النهرین واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۱۹۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مصالح بکار رفته در بنای این مسجد شامل سنگ و آجر با ملات خاک رس می باشد و از شکلهای هندسی و اجر چینی ساده برخوردار است مسجد بزرگ شریف الملک دارای ۲ شبستان می باشد که شبستان نخست مسجد دارای ۴ ستون به ارتفاع حدود ۳ متر که ۴ قوس طاقها را به هم پیوسته است کف این مسجد را فرشهای دستباف پوشانیده و بنا به روایتی بانی این مسجد شخصی به نام شریف الملک بوده که این یکی از مساجد ساخت اوست شبستان مسجد در زمستانها قابل استفاده بوده و با بستن پنجره ها درون مسجد گرمتر شده است در سال ۱۳۳۸ تکمیل و مورد مرمت قرار گرفته است تمام حجم بنای شبستان شریف الملک ساده است و اجزای آن و رابطه شان دقیقا” تبیینشده است تکرا زیبا و با شکوه خوش آهنگ ساختمانی خصوصا” پنجره های آن آرامش حضور را دو چندان می کند و عبادت مشترک را که هسته اصلی اسلام است بیشتر نور می بخشد.
بازار تاریخی اراک
بازار اراک در زمان فتحعلی شاه قاجار و توسط یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری در بافت مرکزی شهر تاسیس شده است. یکی از دلایل ساخت بازار وجود اقتصاد قوی در اطراف شهر اراک بود. مرغوبیت محصولات کشاورزی در منطقه عراق (اراک) و نیز شهرت جهانی فرش ساروق و نیاز به ایجاد مرکزی برای فروش محصولات انگیزه اصلی ایجاد شهر و بازار آن از لحاظ اقتصادی بود.این بازار در تاریخ ۱۰ آبان ۱۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مجموعه بازار اراک بر اساس طرحی از پیش اندیشیده احداث شده است و بر خلاف بازارهای دیگر مسیر آن به صورت آزاد و منحنی نیست، بلکه مسیرها منظم و دارای تقارن هندسی هستند. راسته بازار با گذرهای متعددی که آن را قطع میکند اساس بافت شطرنجی شهر سلطان آباد قدیم را ساخته بود. این بازار دارای دو محور عمود بر هم میباشد که یکی محور شمالی جنوبی به طول ۷۲۰ متر و دو ورودی یکی در شمال و یکی در جنوب و محور شرقی غربی به طول ۲۰۰ متر و دارای ۸ گذر و ورودی شرقی غربی است. گذرهای فرعی عمود بر دو گذر اصلی ساخته شدهاند. به علت معماری خاص بکار رفته در ساخت بنای بازار هوای داخل بازار در زمستان گرم و متبوع و در تابستان علیرغم سر پوشیده بودن بسیار خنک است.