قلعه
اروپا را ۱۰ بار در مارسی ببینید
«مارسی» در کشور فرانسه، از قدیم بندر مهاجران، شهر دوچرخه ها، شهر قایق ها و کشتی ها و شهر پژوهش و هنر بوده است؛ از آبراه هایش تا بندر قدیمی، از خیابان های موازی با دریا تا مرکز شهر و تا بالای تپه ها، مارسی را شهر پرجنب و جوشی می بینید؛ سرشار از ورزش و روح زندگی.دیدن ماهیگیران در هنگام غروب آفتاب و صبح زود، وقتی ماهی ها را در کناره های بندر قدیم به فروش می گذارند، از صحنه های بدیع و فراموش نشدنی بندر مارسی است، اما همان بندر قدیم در مرکز شهر و کنار دریا، قلب مارسی به شمار می رود. سالن های تئاتر و رستوران ها و کافه ها در کنار کشتی ها و قایق ها و آثاری مثل کلیسای جامع و قصر فارو، همه در این بندر جای گرفته اند. از این بندر می توان با قایق به جزیره کوچکی در وسط دریا رفت و سری به قلعه بی نظیر «ایف» زد. قلعه ایف، زندان قدیم شهر، همان زندانی است که در کتاب معروف «کنت مونت کریستو» نوشته «الکساندر دوما» به آن اشاره شده و بسیار خاطره انگیز و دیدنی است. چشم انداز و منظره بندر قدیم نیز هنگام بازگشت از قلعه، از زیباترین نماهای بندر مارسی است. شهر زیبا و تاریخی مارس، همان طور که امروز بسیاری از گردشگران را از اقصی نقاط دنیا به خود جذب می کند، در طول تاریخ دیدنی های جهان از هر پنج قاره – الهام عظیمی برای نویسندگان بوده است. بسیاری از نویسندگان اروپایی این شهر و جاذبه های طبیعی و تاریخی آن را در آثارشان برجسته کرده اند و از مارسی نوشته اند. اگر بخواهیم آثار این شهر تاریخی را تقسیم بندی کنیم، باید به دو دسته آثار جنایی و تاریخی اشاره شود؛ آثاری معروف از نویسندگان برجسته ای همچون «ویلیام هوگز» «پیتر مایل» و «لئوماله»، حتی نام آوران دیگری مانند چارلز دیکنز، الکساندر دوما، امیل زولا و جوزف کنراد، در شهر مارسی روزگار خود را سپری کرده اند و جادوی این شهر مهاجر را در آثار خود بازتاب داده اند.
شروع پرسه در مارسی، دیدار از کلیسای نوتردام دولاگارد، یک تیر و دو نشان است. کلیسا در بلندترین نقطه مارسی قرار دارد و از همه جای شهر دیده می شود و علاوه بر ساختمان و بنای زیبای آن، چشم انداز بی نظیری از سقف های سفالی و دریا و کشتی هایش دارد. برای رسیدن به کلیسا، آسانسورهای مخصوص تعبیه شده که روی تپه کشیده می شوند. مارسی همچنین شهر ورزش است. نه تنها تیم فوتبال المپیک مارسی، از معروف ترین تیم های فرانسوی است و فروشگاه های آن در همه جای شهر پراکنده اند، بلکه دوچرخه سواری، گلف، تنیس و غواصی هم برای مردم مارسی به اندازه فوتبال مهم است. در مسیرهایی که برای دوچرخه سواری کشیده شده اند، گردشگران می توانند با اجاره کردن دوچرخه، به تفریح بپردازند و از تفریحات مورد علاقه خود استفاده کنند. حتی ممکن است در حین دوچرخه سواری، از کنار زمین های بزرگ و زیبای گلف هم عبور کرد. یکی از این زمین ها به نام لا سالت، رستوران معروفی هم دارد با چشم اندازی رو به زمین های گلف که محیط و فضایی رویایی برای صرف غذا است. در مارسی، همه چیز را برای داشتن یک سفر فوق العاده، در کنار هم تجربه می کنید؛ موزه ها، کلیساها، گالری ها، ساحل زیبا، سالن اپرا و باله و تفریحات آبی، همه و همه در این شهر جمع شده اند. توصیه می کنیم برنامه هر روزتان از قبل بچینید تا بتوانید از وقت خود بهترین استفاده را ببرید.
دریانوردی در یک نیمروز: بندر قدیمی یا «ویو پورت» بندری است که بیش از ۲۶۰۰ سال قدمت دارد، در زمان های قدیم، این بندر مرکز تجاری و نظامی شهر مارسی بود، اما اکنون بیشتر قایق های تفریحی در این بندر لنگر می اندازند. شما می توانید از این بندرگاه یک قایق کرایه کنید و دلتان را به دریا بزنید.
قصر عجیب «لون شان»: قصر «لون شان» بنایی است جهت نمایش اهمیت آب برای مردم مارسی. از ابتدای شکل گیری این شهر، مهاجران یونانی با مشکل آب مواجه بودند و بارش باران که به طور متوسط دو روز در فصل تابستان بود، باعث می شد مردم این شهر با مشکلات خشکسالی و کمبود آب دست و پنجه نرم کنند. پس از شیوع وبا، کانالی در شهر ساخته شد که آب رودخانه «دورانس» را به شهر می آورد. این آبراه، ۸۰ کیلومتر طول داشت و ۱۸ قنات را به هم متصل می کرد و ساخت آن نیز ۱۵ سال به طول انجامید. بعد از موفقیت این روش، تصمیم گرفته شد تا یک بنای تاریخی برای ثبت این دستاورد بزرگ ساخته شود و این گونه بود که قصر «لون شان» ساخته شد. درون این قصر عجیب و تماشایی، ده ها چشمه و آبشار، طاق نصرت و مجسمه های بسیار زیبایی از حیوانات مختلف دیده می شود و امروز هم محل اصلی رصدخانه مارسی است.
دو موزه بسیار دیدنی: «موزه باستانی مدیترانه» در یکی از خانه های باستانی شهر مارسی بنا شده است. در این موزه، اشیایی از مصر باستان و آغاز پادشاهی قدیم، یعنی ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، شرق قبرس، یونان و روم نگهداری می شود، اما موزه هنرهای زیبای مارسی، در ضلع غربی کاخ «لانگ شامپ» قرار دارد. حدود ۲۰۰ تابلوی نقاشی در این موزه نگهداری می شود که دارای مفاهیم مذهبی است. پرتره مریم مقدس و داوود نبی، از نقاشی های مشهوری است که در این موزه نگهداری می شود.
دیدنی های هنری: یکی از جذاب ترین خیابان های شهر مارسی برای نمایش زندگی روزمره مردم این شهر بندری، خیابان «ژولین» است. شما می توانید آثار هنری و نقاشی های دیواری این خیابان را در حالی که در فضای باز نشسته اید و یک آبمیوه خنک می نوشید، مشاهده کنید و از بازارهای اطراف این خیابان نیز لذت ببرید، اما جالب این است که اپرای دیدنی «فویر» نیز می تواند برنامه جالبی را ارائه دهد. سقف سالن انتظار اپرای «فویر» توسط هنرمندی به نام «اگوستین کاررا» نقاشی شده است. در مرکز این نقاشی، «ارفئوس» با چنگ مشهورش ایستاده است. شما می توانید در سالن این اپرا، به تماشای هنر تاریخی مردم شهر مارسی بپردازید. اگر هم دوست دارید در جاده ای قدم بزنید که یک سمت آن دریا باشد و سمت دیگرش یک قلعه تماشایی، بهتر است جاده «کورنیش» را از دست ندهید. شما می توانید در این منطقه از شهر، سوار چرخ و فلک بزرگی شوید و مارسی را از ارتفاع بسیار بالا تماشا کنید. در ساحل کورنیش هم امکان غواصی و تماشای زیبایی های مسحورکننده زیر آب فراهم است.
نور قلعه مرموز: «قلعه ایف»، یکی از زیباترین و قدیمی ترین بناهای شهر مارسی است که دسترسی به آن از طریق قایق های تندرو امکان پذیر است. این قلعه در جزیره ای به همین نام در نزدیکی شهر مارسی بنا شده است. این جزیره تا سال ۱۵۱۶ میلادی خالی از سکنه بود، اما پس از آن که «فرانسوا» پادشاه فرانسه دستور ساخت قلعه ای را در این جزیره صادر کرد، این قلعه مرموز تبدیل به زندان شد؛ زندانی که در آثار نویسندگان بزرگی مانند «ویکتور هوگو» و «الکساندر دوما» به آن اشاره شده است که نمای پائورامایی از شهر مارسی به شما نشان می دهد و تماشای فیلمی از تاریخچه قلعه.
چی بخوریم؟: تنوع رستوران ها از لحاظ نوع غذا، در مارسی بیداد می کند. رستوران های تونسی و آفریقایی و ایتالیایی، اسپانیایی و یونانی، پا به پای رستوران های فرانسوی در مارسی وجود دارند. غذای محبوبشان هم نوعی سوپ ماهی است، یا راتاتویی و انواع باگت های پرشده از غذاهای مختلف، اما هرچه باشد، غذای دریایی، غذای محبوب شهرهای ساحلی مدیترانه است. در اطراف بندر قدیم مارسی، رستوران های زیادی با تنوع فراوان پیدا می کنید. معمولا غذایی که در رستوران ها سرو می شود، بین ۱۰ تا ۳۰ یورو و غذاهایی مثل باگت یا فست فود، کمت از ۱۰ یورو هزینه دارد.
چگونه برویم؟: ویزای توریستی فرانسه با مدت اعتبار سه ماهه صادر می شود. برای این ویزا، حضور متقاضی ضروری است و مصاحبه صورت می گیرد. در خواست وقت ملاقات برای مصاحبه از طریق سایت اینترنتی این سفارتخانه انجام می گیرد. در زمان تعیین شده باید به همراه مدارک لازم در سفارتخانه فرانسه واقع در خیابان نوفل لوشاتو حاضر شوید. شما می توانید برای سفر به این شهر از خطوط هواپیمایی لوفت هانزا یا ترکیش استفاده کنید.
قلعه کهنسال اردبیل
قلعه اولتان در شمال استان اردبیل قرار دارد. جایی در نزدیکی شهر پارسآباد و در کنار رود ارس. قلعه ای که با مساحت ۵۰هزار متری اش از دوره اشکانیان تا به حال در همسایگی روستای اولتان پابرجاست. این قلعه که در اردبیل به نام اولتان قالاسی خوانده می شود، به دلیلی نزدیکی به رود آراز، مجاورت با پارسآباد (موغان) و دشت مغان اهمیت بالایی دارد و به همین دلیل سازمان میراث فرهنگی اردبیل تصمیم گرفته است این مکان را بهصورت موزهای در شمال استان و برای نمایش آثار تاریخی و باستانی تبدیل کند. اولتان که به دلیل وسعت زیادش یک شهر- قلعه به حساب می آید، فضاهای مسکونی و صنعتی زیادی در داخل محوطه و خارج از آن دارد و اگر از یک راهنما درباره قسمت های مختلف قلعه بپرسید احتمالا اتاقک هایی را در بیرون از دژ به عنوان کارگاههای فلزگری، شیشهگری و سفال نشان تان خواهد داد. بقایای به جا مانده از بنای قلعه، بیش از هر چیز یک دژ نظامی را تداعی میکند، دژی که ابتدا به دستور پادشاهان اشکانی ساخته شد اما هیچ گاه استفاده از آن به این دوره تاریخی محدود نشد و تا سده ۱۲ هجری همچنان مورد استفاده حکومت ها قرار داشت. آنقدر که در کاوش های باستان شناختی سفال های متنوعی از دوره اسلامی در قلعه کشف شد. البته باستان شناسان معتقدند هنوز بخش هایی از این قلعه زیر خاک قرار دارد که بیرون آمدن آنها و کشف بقایای آن می تواند زوایای دیگری را از تاریخ دوران استفاده قلعه روشن کند. در گذشته دور تا دور قلعه خندقی ۱۵ متری ساخته شده بود که قلعه را از گزند دشمنان در امان میداشت. نظامیان این خندق را به وسیله دو کنال آبی که از رود آراز (ارس) کشیده شده بودند پر نگه می داشتند تا احتمال حمله به حداقل برسد.
باستانشناسان در کاوش قلعه اولتان قالاسی با مجموعه منسجم معماری متعلق به دوره های مختلف اشکانی تا اسلامی مواجه شدند که بیشتر آثار یافت شده به دوره قرن سوم و چهارم هجری و ادامه معماری دوره ساسانی تعلق داشت. تنور، اطاق های متعدد، بخاری و چهار طبقه طاقچه جزئیاتی بودند که پیشرفته بودن معماری این بنا را نشان می دادند. به خصوص که بیشتر فضاها هم با استفاده از گچ تزئین شده بودند. اولتان قالاسی که به دلیل وسعت زیادش یک شهر _ قلعه به حساب می آید، فضاهای مسکونی و صنعتی زیادی را در داخل محوطه و خارج از آن دارد و اگر از یک راهنما درباره قسمت های مختلف قلعه بپرسید احتمالا اتاقک هایی را در بیرون از دژ به عنوان کارگاههای فلزگری، شیشهگری و سفال نشان تان خواهد داد. در داخل حصار قلعه گورستانی دیده می شود که به دوره اسلامی تعلق دارد اما کاوشها در این گورستان نشان داد که تدفینهای انجام گرفته روی فضاهای معماری دوره تاریخی بوده است که احتمالا در همان زمان تدفین از این فضاهای معماری خبر نداشتند. درکنار یکی از تدفینها پایه ستونی متعلق به دوره تاریخی کشف شد که احتمالا نشان میدهد در گذشته بنای مهمی در این بخش از قلعه وجود داشته است. علاوه بر این، در حصار جنوبی قلعه هم کاوشهای باستانشناسی منجر به کشف شواهدی شد که فرضیه تکمیل دژ در سال های بعد از ظهور اسلام را تایید می کند. باستان شناسان در این بررسی ها به مجموعه ای برخوردند که احتمالا متعلق به خانهای اشرافی بوده است. خانه ای با حمام و دستشویی و حتی توالت فرنگی! در همان زمان باستان شناسان اعلام کردند که این توالت فرنگی شبیه توالت فرنگیهای امروزی است و احتمالا به دوران تاریخی تعلق دارد. در این توالت با استفاده از تنپوشههای سفالی مسیر ورود و خروج آب تعبیه شده بود.
قلعه هزارساله شوشتر
قلعه سلاسل شوشتر دژی است بسیار بزرگ که دارای حیاط های مفصل و متعدد و سربازخانهها و طویلهها و حمامها و شبستانها و برجها و باغچهها و قورخانه و نقاره خانه و حرم خانه و آشپزخانه و قاپیهای متعدد و حوضهای بزرگ و حصار و خندق بودهاست. قلعه سلاسل در استان خوزستان و در شمالغربی شهرستان شوشتر در کنار رودخانه شطیط قرار دارد. قدمت این قلعه بر طبق برخی روایات مربوط به دوره ساسانی میشود. ولی بر طبق گفته راولینسون این قلعه همان قلعه باستانی مربوط به دوران ساسانی نیست. قلعه سلاسل بارها و بارها بازسازی شده و ویرانیهایی که در حال حاضر به چشم میخورد مربوط به قلعه دوران قاجار است. هرچند که امروز تمام عمارت های این قلعه تخریب شدهاند و جز اتاق های زیر زمینی، شوادانها و تونلهای داریون چیزی از آن نماندهاست. متون تاریخی از وجود آن در زمان هخامنشیان حکایت میکنند و قلعه تا حدود ۵۰ سال پیش آباد بودهاست. این قلعه بجز نقش دفاعی که از شهر شوشتر داشتهاست، مرکز کنترل نهر داریون و همچنین محل استقرار والی خوزستان میبوده. باوجود تخریب قسمت عمده این قلعه، بخشهای باقیمانده چشمگیر و بسیار دیدنی هستند.
مادام ژان دیولافوآ باستان شناس معروف اعزامی دولت فرانسه در سال ۱۸۸۱م در باره قلعه میگوید: «قلعه سلاسل اقامتگاه رسمی والی خوزستان است، و در روی کوهی که مانند فلات کوچکی است قرار دارد. در پای این کوه هم یکی از شعب کارون که شطیط نام دارد عبور میکند، و ساختمانها و استحکاماتی که از عهد ساسانیان باقی ماندهاند آن را از طرف شهر قابل دفاع میسازند.» این قلعه بجز نقش دفاعی که از شهر شوشتر داشتهاست، مرکز کنترل نهر داریون و همچنین محل استقرار والی خوزستان بوده است. باوجود تخریب قسمت عمده این قلعه، بخشهای باقیمانده، دیدنی هستند . قلعه سلاسل که برخی نام سلاسل را مربوط به شخصی به نام ابی سلاسل میدانند که در قرن ۴ زندگی میکرده و قلعه را تعمیر و مرمت کرده است. این قلعه جزء قلعههای چند وجهی است و به شکل بیضی بنا شده و در زمانهای مختلف بازسازی و تعمیر شده است. این قلعه دارای ۲ در بزرگ است و در سمت شمال و شمال شرقی آن خندقی وجود دارد که در جنوب به نهر داریون منتهی میشود. برجهای این قلعه به صورت مدور بوده و در دوران اخیر دارای تأسیساتی از قبیل نانوایی، اصطبل، حمام، سربازخانه، اسلحهخانه، آشپزخانه و حیاطهای متعدد بوده است. محدوده قدیمی این قلعه باستانی از جانب شمال و غرب محدوده فعلی است ولی از جانب جنوب و شرق خندقی آنرا احاطه می کرده که هنوز مقداری از آثار آن باقی مانده است. این دژ قدیمی با حصار باستانی شهر شوشتر که آثار آن در غرب و جنوب غربی خندق باشد و رئدخانه های شطیط و گرگر که از عوامل مهم پایداری شهر و حفظ موقعیت نظامی آن بشمار می رود همچون نقطه عطف و قلب این شهرباستانی محسوب می گردد. دو مجرای آبرسانی فعلی و شمالی قلعه سلاسل و هم سطح رود مافاریان قرار دارد بر روی مجرای شرق سازمان آب تأسیساتی ایجاد کرده است. ولی مجرای دیگر بصورت اولیه باقی است. آب این دو مجرای آبرسانی در زیر قلعه سلاسل یکی شده و بوسیله مجرای مشترکی به نهرداریان میریزد. جهت رسیدن به نهر داریان دو ردیف پلکان ساخته اند. پلکان اول با ۸ پله به عرض ۹۰/۱ متر، در نتیجه اختلاف ارتفاع سطح قلعه سلاسل ایجاد شده است. این پلکان در سنگ کنده شده است. پس از این پلکان سطح نسبتاً وسیعی دیده می شود که آنرا می توان پاگرد پلکان اول بحساب آورد. در سمت راست پلکان اول و بفاصله تقریبی دو متر پلکان دوم دیده می شود که نسبت به پلکان اول تیزتر و ارتفاع هر پله بلند تر است. این پله ها را در دوره های بعد تعمیر کرده اند. پلکان نامبرده به محوطه سربازی منتهی می گردد. که نهر داریان از آنجا شروع می گردد. آبخور اولیه نهر داریان در این محل قرار دارد و می توان چگونگی و نتیجه اقدامات بعدی را که منجر به مسدود شدن این قسمت گردیده است دریافت. در این محوطه بر کنار نهرداریان حوض سنگی کوچکی دیده می شود که در مواقع طغیان رود داریان، آب در آن جمع می گردد و در غیر اینصورت آنرا با دست پر می کنند. روبروی این حوض تونلی است که به شوادانی (شبستان) با دیوارهای صاف دست ساز منتهی می گردد و انتهای آن بصورت نمادی مسدود دیده می شود.
در دوران قاجار توسط والی خوزستان عمارتی حکومتی در سمت شمال این قلعه در ۳ طبقه ساخته شده است. در زیر این قلعه ظاهراً ۵ شوادان بزرگ بوده که با شوادانهای سطح شهر در ارتباط بوده است. شوادان بزرگ قلعه که در دوران نظام السلطنه مافی در سال ۱۳۰۷ بازسازی و مرمت شده به چشم میخورد. کف و دیوارهای آن توسط کاشیهای آبی رنگ تزئین شده و در بالای سیسرای نزدیک شوادان یک بادگیر قرارداشته که روی تونلی از زیر قلعه رد میشده قرار داشته است. در قسمت بالای این شوادان ۳ سیسرا بزرگ قرار دارد که کار تهویه هوا را انجام میداده و ظاهرا بزرگان نظامی در این شوادان در تابستان استراحت میکرده اند. در قسمت شمالیتر این قسمت یک عمارت ۳ طبقه بزرگ قرار داشته که قسمتهای زیرین بزرگتر از دیگر طبقهها بوده و بالاترین طبقه ظاهرا تماشاخانه بوده و حوض بزرگی در میان آن قرار داشته است. این قلعه بجز نقش دفاعی که از شهر شوشتر داشتهاست، مرکز کنترل نهر داریون و همچنین محل استقرار والی خوزستان بوده است. باوجود تخریب قسمت عمده این قلعه، بخشهای باقیمانده، دیدنی هستند. قلعه سلاسل بارها مرمت شده است. یک بار به دست فتحعلی خان پسر واخشتوخان در قرن ۱۱ هجری و دفعه دیگر در سال ۱۲۳۷ به دست محمد علی میرزای دولتشاهی. همچنین بار دیگر به امر نظام السلطنه حسینقلی خان مافی در سال ۱۳۰۷ مرمت کامل شده است. در دهه ۴۰ باقیمانده قلعه را ویران کردهاند و از مصالح آن در قسمت غربی قلعه ساختمان ادارات دارائی قند و شکر و غله و دخانیات احداث شد. قلعه سلاسل در سال ۱۳۵۴ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۱۱۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قلعه والی ایلام
قلعه والی ایلام عهد قاجار در دشت میان کوهی ایلام و در بالای تپه چگا میرک در سال ۱۳۲۶ هجری قمری ساخته شدهاست. چشمه بی بی آب این قلعه را تامین میکردهاست که به سبک گذشته با استفاده از تنبوشه آب چشمه به محوطه حیاط مرکزی قلعه هدایت میشدهاست. در حال حاضر قلعه در ضلع شمالی خیابان پاسداران ایلام قرار دارد و مورد مرمت و بازسازی قرار گرفتهاست.
تاریخچه قلعه والی ایلام
این قلعه بنا به دستور غلامرضاخان ابوقداره والی لرستان و پشتکوه در زمینی به مساحت ۴۶۸۷ متر مربع و با زیر بنای ۱۴۶۴ متر مربع در ایلام ساخته شدهاست. بنای این اثر با استفاده از مصالح آجر و گچ در سه ضلع شرقی، شمالی و غربی صورت گرفته و از جبهه جنوبی که ورودی قلعه میباشد دارای حصار با دیوار کنگرهای به سبک بناهای دیرینهاست. در بناهای اولیه شهر ایلام، تا ارتفاع حدود یک متر سنگهای تراش با قطر ۳۰ سانتی متر و ۱۵ سانتی متر بکار میرفت که این مصالح و سنگ بنا در قلعه والی ایلام نیز مورد توجه بودهاست. اتاق شاه نشین در جبهه شمال شرقی بنا قرار دارد و دارای حوضچه فواره دار بودهاست. نمای داخلی قلعه اصلی آینه کاری و کاشی کاری بود که دربازسازی بنا، این بخش از تزیینات صورت نگرفت. تراسهای قلعه سرپوشیده بوده و ستونهای دایرهای به زیبایی نمای بنا افزودهاست. چند اتاق زیرزمین هم در بخشهای مختلف بنا ملاحظه میشود. بر اساس سنگ نوشتهای که بر دیوار ورودی قلعه نصب شده، این بنا در عهد قاجار و به دستور غلامرضاخان ابوقداره والی لرستان ساخته شده و معمار آنرا حاج درویش علی کرمانشاهی و نظارت آن به معتمدالسلطان سید جوادخان سرتیپ والی زاده نسبت دادهاند. همچنین در سنگ نوشته عهد قاجار در تخت خان نیز تاریخ بنا و سازنده آن مورد اشاره قرار گرفتهاست. در قدیم در این بنا باغچههایی از گل محمدی وجود داشت و انارستان بزرگ آن نیز در خروجی بنا در جبهه غربی زیبایی خاصی به قلعه بخشیده بود.
به گفته خانم فریا استارک در سفرنامه الموت لرستان و ایلام: «در داخل حیاط نیز به سبک موسوم در ایران دو حوض ساخته بودند، تعدادی گل میخک و اطلس و چند درخت کوچک انار کاشته شده بود که به حیاط حالتی سرخوش و دلپذیر داده بود.» قلعه والی ایلام در طول جنگ تحمیلی بهوسیله بمبارانهای هوایی ویران شد. در سال ۱۳۶۷ با همکاری میراث فرهنگی کشور بازسازی آن شروع شد و در سال ۱۳۶۹ به پایان رسید. در جریان بازسازی، سبک معماری و مصالح بکار رفته در بنا تقریباً حفظ شد هر چند که تزیینات آن چندان مورد توجه قرار نگرفت. در قسمت غربی قلعه، آثار برج دیده میشود و سوراخی بر روی برج قسمت جنوبی قلعه است که جهت دیدهبانی به کار میرفته است. بر باروها و دیوارهای آن، برجهایی با فواصل تقریباً مساوی در اطراف دژ به صورت کنگره دار ساخته شده که دارای اتاقهای کوچک دیدهبانی و طاقهای قوسی شکل است. در منتهاالیه قسمت جنوبی و جنوب شرقی، دژ شاهین شین قلعه و اتاقهای مسکونی قرار دارند که یک قسمت حدود ۴/۱ دژ را تشکیل می.دهند و مابقی محوطه قلعه است. این قسمت دارای اتاقهایی با تاقهای نیمدایره و تاقچهها و طاقنماهایی است که گاه قطر دیوار آن به یک متر میرسد. قلوه سنگها بصورت رگ چین روی هم چیده شده و با ملات گچ طوری در هم آمیختهاند که سالیان درازی است مقاوم و پا بر جا ایستادهاند.
بر اساس اثر محمودیان (۱۳۸۳)، این دژ بیشتر جنبه نظامی داشته و دور تپهها کانالی طبیعی قرار دارد که که مانند خندقی از دژ محافظت میکند که در یک قسمت از این خندق طبیعی رودخانه دویرج میگذرد. تپهای که قلعه بر روی آن قرار گرفته، مشرف بر روستای پا قلعه است و زمین همواری که کل مساحت قلعه را تشکیل می.دهد در حدود ۴ متر است و تمام ساخت و ساز آن در قسمت جلو یا جنوبی آن است. در قسمتهای شمال و شرق قلعه که پرتگاه غیر قابل نفوذی است، هیچ ساخت و سازی صورت نگرفته است. در قسمت غربی قلعه یک دیوار بلند به ارتفاع ۲ متر و عرض ۵/۱ متر که یک دیوار حصار است ساخته شده است.
قلعه رودخان – فومن
قلعه هزار پله يا قلعه رودخان قلعه عظيم و شگفت انگيزی است در۲۵ كيلومتری جنوب غربی فومن كه در حوزه جغرافيايی اين شهرستان قرار دارد و در قله كوهی در دل جنگل آرميده است . برای رسيدن به قلعه پس از عبور از شهر فومن ، روستاهای گشت ، كرد محله ، گشت رودخان ، سياه كش ، سيد آباد و قلعه رودخان بايد طی مسير كرد . رودخان نام قلعه ای است متعلق به دوره سلجوقيه كه بر فراز ارتفاعات جنگیلي شهرستان فومن در روستای رودخان بنا شده و۶/۲ هكتار مساحت و ۶۵ برج و بارو و ديواري به طول ۱۵۰۰ متر دارد . رطوبت بيش از حد هوا باعث رويش گياه در لابه لای ديوارهای قلعه و پوسيدگی آنها شده ، اما با اين حال در مقايسه با قلعه های ديگر، اين قلعه هنوز سالم مانده است . اين مسير فوق العاده زيبا را كه از وسط جنگل به سمت كوه تا قلعه می باشد بايد با پای پياده كه حدود ۵ كيلومتر است طی كرد . زمان لازم برای رسيدن به قلعه حدود يك ساعت و نيم است كه مقداری از مسير راه عادی و مابقی مسير حدود هزار پله است . از روستای قلعه رودخان تا قلعه رودخان طبيعت بسيار زيبای و چشم اندازهای زيادی وجود دارد كه توجه هر بيننده ای را به خود جلب می كند . در مسير صعود به قلعه درختانی با قدمت طولانی به سمت آسمان قد علم كرده و نوار از لابه لای شاخه های اين درختان به پايين می ريزد . ارتفاع ديوارها متفاوت و از ۳ تا ۱۰ متر متغير است و در نقاط نفوذ پذير قلعه ، ديوارها و باروها قطور و ارتفاع بيشتری دارند . انتخاب مكان مناسب ، بهره گيری از مصالح مقاوم ، استفاده از شيوه های مختلف معماری و ايجاد اشكال هندسی متنوع ، عظمت خاصی به اين مجموعه داده است . فرم كلی قلعه نامنظم است و از ۲ بخش شرقی و غربی تشكيل شده است . در دوره ی سلجوقيان اين قلعه تجديد بنا شده و از پايگاه های مبارزاتی اسماعيليان بوده است . بر روی سر در ورودی آن درج شده است كه اين قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام الدين امير دباج بن امير علاءالدين اسحق تجديد بنا شده است . اين كتيبه در موزه گنجينه رشت نگهداری می شود . اين قلعه در ارتفاعی بين ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دريا واقع شده است.