یزد

 
 

مسجد جامع فیروزآباد

15665e53-40e7-4004-8d66-f5a7f9ef5f52

این مسجد در مرکز فیروزآباد واقع شده است و گنبد آجری خوش طرحی دارد. بالای سر در بزرگ ورودی کتیبه ای چوبی به خط نسخ وجود دار د . در ستون سمت چپ همین مدخل یک لوحه کاشی به اندازه ۲۵*۳۰ سانتی متر موجود است که منظومه ای است در رثای قاسم شهید. در بالای محراب ایوان تابستانی آن نیز کتیبه ای وجود دارد با کاشی معرق و منفرد از محراب که به خط نسخ است و متضمن آیه ای قرآنی است. در زیر همین کتیبه ، یک قطعه کاشی کاری معرق قرار دارد که با نقش گل و بوته از قرن نهم هجری کار شده است. دو شمسه از کاشی معرق هم در دو طرف محراب ساخته اند .این مسجد تعداد کثیری قرآن های قدیمی و کتاب های تفسیر و مباحث دیگر دینی دارد که در انباری آن نگهداری می شود.

مسجد جامع میبد

20165302323183531a

مسجد جامع میبد مجموعه ای از چند مسجد است که گونه های فضایی متنوعی را با طرحهای چندگانه عرضه می نمایند . این مسجد از نوع مساجد ایوان دار مرسوم در منطقه یزد است که از صحن مرکزی ( حیاط ) رو باز با طرح تکرار طاقنما در بدنه ها، و فضاهایی چون گنبد خانه و ایوان وسیع و بلند و شبستان های کناری به عنوان بخش تابستانه در جهت قبله و شبستان های زمستانه ( یا گرمخانه ) در سه جهت دیگر تشکیل شده و ورودی اصلی آن با سر در نسبتاً بلندی از طرف کوچه شرقی ، با گذر از یک فضای تقسیم ( هشتی ) به صحن باز می شود.مسجد کوچک حاجی حسنعلی در نبش شمال شرقی مجموعه ، دارای صحن طاقنما دار و شبستانی در جهت شمال می باشد که به فضای مخروبه پشت، متصل است . مسجد حسنی ( امام حسن ع ) در شمال غربی مجموعه دارای گنبد خانه ای است، با دو ردیف شبستان در جهت غرب و شرق و یک ردیف در جهت شمال که ورودی این بخش، نیز از همین جبهه است. فضای بدون ساخت وساز غربی نیز در گذشته محل مسجدی بوده که اکنون وجود ندارد . به طورکلی ساختمان کهن مجموعه با خشت و گل بنا گردیده وچندان تنوع مصالح ندارد. پوسته داخلی ایوان ، پیشانی سرپایه های نمای صحن، در چهار طرف و پوسته بیرونی گنبد، با طرحهای ساده هندسی آجری کارشده است . حداقل آرایه ها در فضای معماری اصیل مسجد به چشم می خورد . بر کتیبه کاشی معرق که در بدنه داخلی محراب ، انتهای گنبد خانه نصب است تاریخ ۸۶۷ ه. ق و نام دوازده امام و بر کتیبه چوبی درب ورودی تاریخ ۳ ه. ق و آیه ای از قران نگاشته شده است. مسجد جامع میبد بنا به نوشته های تاریخی و مستندات معماری و باستان شناسی ، از جمله مساجد کهن تمدن اسلامی ایران محسوب می شود . بنیان مسجد ، مربوط به حدود سده دوم هجری است که شواهد و مدارک حکایت از طرح مسجدی شبستانی با صحن و فضای سر پوشیده دارد . عمق شبستان در جهت قبله برابر با دو فرش انداز بوده و نبش پایه ها، نیم ستون هایی داشته که قوس های باربر بر آنها استقرار داشته است. مسجد این زمان در کنار مساجد کهن نخستین فهرج ، ساوه ، اصفهان ، دامغان و یزد قرار می گیرد .

همزمان با تحولات معماری در گستره تمدن ایران و وارد شدن عناصر فضایی ایرانی ، در طرح فضایی و نقشه مسجد جامع میبد نیز، تغییر ایجاد شد . به این صورت که بنا از طرح شبستانی به مسجدی گنبدی و ایوان دار تبدیل شده و به سوی غرب گسترش پیدا کرد و مناره ای قطور و بلند در انتهای ضلع شمالی به مجموعة فضایی افزوده گردید . ( در حدود سده ششم هجری) اما گسترش تاریخی بنای مسجد جامع پس از سدة هفتم اتفاق افتاده است . گنبد خانة خشتی و شبستان اطراف آن که به نام امام حسن (ع) شهرت دارد ،در شمال غرب به مسجد افزوده و فضای پشت مناره نیز جزء بخش سر پوشیده مسجد شد. مسجدی ایوان دار در سمت غربی مسجد قدیم الحاق گردید که آخرین حد گسترش فضایی بوده که تا چند سال پیش نیز آثار آن در زمین مسطح و خالی فعلی وجود داشت. جهت قبله در فضاهای مربوط به دورة گسترش، نسبت به مسجد قدیمی انحراف دارد . در حدود سدة نهم هجری تعمیرات و تغییراتی در بخشهای مختلف پس از آسیب های وارده به بنا صورت گرفته و محراب فعلی جایگزین محراب قدیمی شد؛ تاریخ ۸۶۷ نیز مربوط به همین زمان است . تغییر در طرح صحن مسجد و ساخت شبستان شمالی در جای فضاهای قدیمی و بخشی از مناره ، بعدها در بنا بوجود آمد. آخرین تغییرات و تحولات اساسی مسجد مربوط به دورة قاجار می شود که شامل ساخت مسجد حاجی حسنعلی در شمال شرقی مجموعه و شبستان زمستانی حاجی رجبعلی در بخش غربی صحن، با جهت قبله ای متفاوت از فعالیتهای دو برادر خیّر میبدی است که جایگزین ساختارهای قدیمی گردیدند.

مسجد جامع بیداخوید

201653011533520230a

این بنا در مقابل زیارتگاه شیخ علی بنیمان در ۲۴ کیلومتری شهرستان نیر و ۵۷ کیلومتری جنوب غربی یزد واقع گردیده و از مساجد نیمه قرن نهم هجری است که در مجاورت آرامگاه مذکور بنا گردیده است . بنا دارای نقشه ساده و مشتمل بر فضای گنبدخانه مربع و شبستان مستطیل شکلی است . فضای گنبدخانه به ابعاد تقریبی ۵×۵ متر و شبستان مستطیل شکل به ابعاد تقریبی ۳×۵/۷ متر است . در سه ضلع گنبدخانه ، شاه نشین بزرگی با بالکن هایی قرار دارد که با کاشی های شش ضلعی آبی روشن تزیین شده است . فضای مربع گنبدخانه توسط قوس های دیواری، فیلپوش های زوایا و دو ردیف مقرنس کاری میان آنها به کثیرالاضلاع تبدیل گردیده و گنبد بر آن قرار گرفته است . در سمت قبله گنبدخانه، محرابی مرمری به ابعاد ۶۷×۱۱۰ سانتی متر تعبیه شده که بر آن، آیات قرآنی و عبارات ذیل به خط نسخ نقر شده است : ” قد صنع هذاالمحراب المبارک فی سابع شهر ربیع الاول سنة احدی و اربعین و ثمانمائة ” (۸۴۱ ه-.ق )و “وقف مسجد مزار شیخ علی علیه”.

دروازه فرافر

20163140626724442a

منطقه سریزد در دشتی با آب و هوای گرم و خشک وَ ارتفاع ۲۵۹۳ متر از سطح دریا که در دامنه ی کوه لاقلعه قرار گرفته واقع شده است . این روستا در گذشته دروازه ی اصلی شهر یزد بوده است . یعنی زمانی که یزد به نام فَرافَر و بعدها ایساتیس شناخته می شده است. بخشهایی از این دروازه همچنان پابرجا مانده و هم اکنون مورد بازدید گردشگران قرار میگیرد. در عصر حاضر نیز سریزد یکی از روستاهای مهم استان به شمار میرود که نزدیکی این روستا به جاده ی ترانزیتِ بندرعباس – تهران ، موقعیتِ ممتازی به آن بخشیده است .

کویر مغستان

924

کویر مغستان ( ریگ زرین ) در فاصله ۴۰ کیلومتری شمال کویر بافق (دره انجیر) در استان یزد قرار گرفته است. این کویر در شمال غربی روستای ساغند و در جنوب روستای بیاضه قرار دارد. ریگ زرین در موقعیت جغرافیایی N3236 E5504 تا N3254 E5438 و کویر زرین در موقعیت جغرافیایی N3239 E5458 در استان یزد واقع هستند. در قسمت شمالی این کویر ارتفاعات حاجی آباد زرین قرار گرفته که جهتی شمال شرقی – جنوب غربی دارند و قسمت جنوب غربی این کویر را گنبدها ی نمکی پوشانده است. کویر زرین از دو قسمت تشکیل شده است که توسط ارتفاعاتی که از میانه، کویر را قطع می کند به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شده است. در حاشیه شمالی کویر تپه های ماسه ای قرار دارند که جهتی شمالی – جنوبی دارند. در بخش شرقی کویر نیز این تپه ها مشاهده می شوند که در این قسمت جهتی شمال شرقی – جنوب غربی دارند.سطح کویر جنوبی در حدود ۲۸۰ کیلومتر مربع است که ۴۵% آن را صفحات رسی و ۵۵% آن را حوزه خیس (باتلاقی) در بر گرفته است.در قسمت جنوب و جنوب غربی کویر صفحات رسی گسترش دارند. کویر شمالی از امتداد حاشیه جنوب شرقی و جنوب غربی بوسیله صفحات پوشیده از تپه های ماسه ای محصور گردیده است.چنین بنظر میرسد که تپه های شنی این منطقه تثبیت شده باشند. بر روی صفحات پوشیده از تپه های ماسه ای جهات مختلفی بادی ملاحظه می گردد ولی بنظر میرسد که باد غالب در این منطقه جهتی به سمت شمال شرقی داشته باشد. آب زیرزمینی در این منطقه بالا بوده و وجود گیاهان فرآتیک نشان دهنده شوری کم خاک در این منطقه می باشد. کویر شمالی ۳۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و شکلی شبیه به مثلث دارد. ۸۷% آنرا صفحات رسی (به خصوص در قسمت شرقی) پوشانده است و ۱۳% آنرا حوزه خیس باتلاقی فرا گرفته است. رودخانه اصلی این کویر از سمت شرق کویر به کویر وارد شده که رودخانه ای فصلی می باشد.از جمله تنوع زیستی این کویر می توان به گرگ , شغال , کفتار , روباه شنی , گربه شنی , بزمجه , لاسرتا , انواع مارمولک های گکو و آگاما , انواع مار , انواع عقرب , تیهو , عقاب ,هوبره، شاهین و … اشاره کرد .برای رفتن به این کویر ، بهار بهترین فصل است .