اردبیل
دریاچه سوها اردبیل
دریاچه سوها، یکی از مقاصد بکر و کمتر شناختهشده استان اردبیل است که مناظر خیرهکننده و طبیعت سرسبزی را در اطراف خود دارد. این دریاچه حیرتانگیز یکی از منزلگاههای محبوب طبیعتگردان اردبیل نیز محسوب میشود و با آبوهوای خنک و دلپذیر خود در فصل تابستان، از ظرفیتهای بسیاری برای جذب گردشگران برخوردار است. دریاچه سوها بهعنوان یکی از جاهای دیدنی استان اردبیل، مقصدی ایدئال برای عکاسان حیاتوحش و علاقهمندان به فعالیت و ورزشهای آبی نیز به شمار میآید؛ جایی که آنان قادرند تا از زیباییهای این منطقه رویایی، بهره لازم را ببرند. با ما همراه شوید تا در این مقاله به دریاچه سوها، پهنهای فیروزهای و مهآلود در دل کوهستانهای سرسبز اردبیل سفر کنیم. شهرستان «نمین»، میزبان یکی از شگفتیهای استان اردبیل است. دریاچه سوها که در ۳۵ کیلومتری شرق اردبیل قرار دارد، همچون نگینی در مناظر بدیع کوهستانی استان اردبیل خودنمایی میکند. دریاچه سوها که در واقع آبگیری نهچندان بزرگ محسوب میشود، محل تامین آب روستایی بههمین نام است که در چهار کیلومتری دریاچه قرار دارد. این آبگیر بهواسطه جمع شدن آب پشت سد کوچکی بهوجود آمده که جهت بهرهبرداری از آبهای جاری منطقه احداث شده است. عمق این دریاچه که در زبان مردم محلی به «سوا» نیز معروف است، در مناطق میانی به ۶ متر نیز میرسد. پهنای دریاچه سوها به نیمکیلومتر و طول آن به ۱٫۵ کیلومتر میرسد و اطراف آن، محل رویش گلهای بابونه وحشی است. روستای سوها در در دهستان «ویلکیج» با ۳۵۰ خانوار، روستایی خوشآبوهوا در مجاورت جنگلهای فندقلو است. نام این روستا بهمعنی «آبها» است و وجه تسمیه آن را میتوان دریاچه پرشکوه و چشمهسارهای منطقه دانست. همچنین خاک مرطوب این منطقه بهگونهای است که گویا اگر گامی را محکم بردارید، از جای پای شما چشمهای جاری میشود. سوها را که در فاصله ۶۲۵ کیلومتری پایتخت قرار گرفته است، سرآغاز جنگلهای افسانهای گیلان میدانند و آنگونه به نظر میرسد که دروازه ورود به بهشت، در این روستا قرار دارد.
مسیر دسترسی به دریاچه سوها : دسترسی به دریاچه سوها از طریق مسیر مواصلاتی اردبیل به «بریس» امکانپذیر است. پس از گذر از این جاده و رسیدن به «نیارق»، با توجه به تابلوهای راهنما بهسمت روستای سوها در شهرستان نمین حرکت کنید. برای بازدید از دریاچه سوها، از طریق مسیری چهار کیلومتری و خاکی بهسمت شمال شرق روستا حرکت کنید.
آدرس دریاچه سوها: استان اردبیل، ۳۶ کیلومتری شهر اردبیل، شهرستان نمین، ۴ کیلومتری شمال شرقی روستای سوها
آبوهوای سرد و کوهستانی منطقه سوها، این مکان را به یکی از مقاصد گردشگری مناسب در فصل تابستان تبدیل کرده است. هوای مطبوع و غیرشرجی منطقه در کنار طبیعت سرسبز و بکر، دریاچه سوها را به بهشتی وصفناشدنی و یکی از رویاییترین مقاصد اردبیل تبدیل میکند. تلفیق نسیم خنک کوهستان، درختچههای جنگل فندقلو، جنگلهای هیرکانی، چشمهسارهای گوارا و آبهای فیروزهای سوها، مژده روزی خاطرهانگیز و فراموشنشدنی را به گردشگران میدهد. در تیرماه، مه نسبتا غلیظی سراسر منطقه سوها را میپوشاند و هر نسیم خنک، قطرات آب را با چهره گردشگران آشنا میکند. بهترین زمان سفر به دریاچه سوها اردبیل : بهترین زمان سفر به شهرستان نمین و دریاچه سوها، ۶ ماهه اول سال است. هوای این منطقه از فصل پاییز رو به سردی میگذارد و در زمستان، دریاچه سوها به منطقهای صعبالعبور تبدیل میشود؛ گرچه تماشای مناظر پوشیده از برف و زمستانی اردبیل نیز خالی از لطف نیست.
ماهیگیری در دریاچه سوها : دریاچه سوها، آبی راکد دارد که برای شنا و آبتنی مناسب نیست؛ در عوض، همین راکد بودن آب این دریاچه را برای فعالیتهایی مثل ماهیگیری و قایقرانی بهینه ساخته است؛ البته به یاد داشته باشید که ماهیگیری در دریاچه سوها بههیچوجه کار آسانی نیست. این دریاچه زیستگاه قزلآلای رنگین کمان محسوب میشود و اداره حفاظت از محیط زیست استان اردبیل، نظارت بر این مکان را عهدهدار است و از ماهیگیری در فصل تخمریزی جلوگیری بهعمل میآورد. اطراف دریاچه سوها، محل زندگی اسبهای وحشی و زیبایی است که کرههای آنان در فصل بهار به جستوخیز و بازی میپردازند و گردشگران را به خود مجذوب میکنند.
امکانات رفاهی اطراف دریاچه سوها: در سالهای اخیر، امکانات رفاهی اولیه مانند آب قابلشرب و سرویس بهداشتی در اطراف دریاچه سوها فراهم شده است؛ البته باید گفت که همانند گذشته، آنتندهی تلفن همراه در این منطقه نامطلوب است. گهگاه دستفروشان محلی و اغذیهفروشان سیار در منطقه حاضر میشوند. هنچنین شما میتوانید ملزومات و مواد غذایی موردنیاز خود را در روستای سوها خریداری کنید یا خود را برای کاسهای آش محلی دلچسب، املت یا خوراک لوبیا وعده بگیرید. شایسته است که برای کمک به اقتصادهای کوچک محلی، از فروشگاههای منطقه سوها خرید کنید. روستا و دریاچه سوها از نظر امکانات اقامتی کمبهره است. نزدیکترین اقامتگاه بومگردی در منطقه، در شهرستان نمین قرار دارد؛ البته طبیعتگردان معمولا ترجیح میدهند که اطراف دریاچه اتراق کنند و با برپایی چادر، از اقامت شبانه در طبیعت بکر و افسانهای سوها لذت ببرند.
مقبره شیخ امین الدین جبرائیل(بقعه کلخوران)
یکی از دیدنیهایی که در سفر به اردبیل ارزش بازدید دارد، آرامگاه شیخ کلخوران است. این بقعه با کمی فاصله از مرکز شهر اردبیل قرار گرفته و دوستداران معماری و تاریخ از آن دیدن میکنند. آرامگاه امینالدین جبرائیل معماری چشمگیر و کاشیکاری، گچبری و نقاشیهای دیدنی و هنرمندانهای دارد. مدفن پدر شیخ صفیالدین، از اجداد پادشاهان صفوی است . این بنای تاریخی به قرن دهم هجری قمری تعلق دارد و در روستای کلخوران، در سه کیلومتری اردبیل قرار گرفته است. بنای مقبره بهصورت هشت ضلعی است و در میان یک باغ قرار دارد. تزیینات و نقاشیهای مقبره در دوران حکومت صفویان صورت گرفته است و در دورههای مختلف، بخشهایی به این بنای کهن افزودهاند. از دیگر تزیینات بنا میتوان به گچبری، مقرنسکاری و کاشیکاری اشاره کرد. این آرامگاه قبلا خارج شهر و در روستای کلخوران قرار داشت، ولی اکنون دیگر به شهر چسبیده است. کافی است از خیابان حسینیه وارد خیابان ریاحی شوید و آن را ادامه دهید تا به خیابان شیخ جبرئیل برسید. در انتهای این خیابان بقعه شیخ جبرائیل را خواهید دید. از آرامگاه شیخ صفی تا بقعه شیخ کلخوران کمتر از ۹ کیلومتر فاصله است. قدمت بنای مقبره شیخ جبرائیل به سال ۹۸۱ خورشیدی میرسد. تاریخ ساخت بنا را از کتیبهای میشود فهمید که در میان مقرنسهای شمال غربی گنبد قرار گرفته است. در این کتیبه نام طاهر بن سلطان محمد نقاش هم دیده میشود. این بنا حیاط، رواق، ایوان، حجره و غرفه دارد. آرامگاه را در حیاط بزرگی معروف به باغ شیخ پیدا میکنید. در باغ شیخ چند بقعه و قبر پر نقش و نگار دیگر هم دیده میشود. حیاط چهارگوش است، ورودی و خروجی دارد و بقعه شیخ کلخوران در وسط آن قرار گرفته است.
نمای بیرونی آرامگاه، آجری و بسیار چشمنواز است. سقف بنا مسطح است و در وسط گنبد آجری زیبایی دارد. یکی از جذابیتهای این بنا، منبتکاری بین رواق و بقعه است که بسیار هنرمندانه انجام شده است. روی در چوبی ورودی هم منبتکاریهای استادانهای بهچشم میخورد و شعرهایی به شکل برجسته روی آن دیده میشود. وارد آرامگاه که میشوید، صندوق چوبی در وسط میبینید. دور تا دور آن دیوارها کاشیکاری شدهاند. کاشیها بهرنگ آبی فیروزهایست و آبی تیره و طلایی هم میان آنها دیده میشود. بالای کاشیکاری، نوشتههایی به خط کوفی دیده میشود که هنرمندانه و دیدنیست. دیوارهای بقعه از دو جدار توخالی تشکیل شدهاند که در نوع خود شاهکاری بهحساب میآیند. حالا سرتان را بلند کنید و گنبد زیبای آرامگاه را ببینید که مقرنسهای آن از هنرهای برجسته معماری دورهی صفوی بهشمار میروند. هرچند از پوشش بیرونی گنبد مراقبت نشده و در اثر رطوبت آسیب زیادی دیده، پوشش داخلی زیبایش هنوز تماشاییست. با توجه به ارزش تاریخی و معماری، مقبره شیخ امین الدین جبرائیل در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۶۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
خانه تاریخی صادقی اردبیل
اردبیل یکی از زیباترین شهرهای ایران با تاریخی کهن و مردمی مهماننواز و خونگرم است. بهترین زمان برای سفر به شهر و استان اردبیل اواخر بهار و تابستان است، تا اگر به سرمای زمستانی این منطقه عادت ندارید، بتوانید در این ایام سال از هوای خنک استان اردبیل و طبیعت سرسبز و زیبا و دیدنیهای آن در هوایی خنک لذت ببرید. از اولین مکانهایی که پس از ورود به هر شهر تاریخی در ایران توصیه میشود که از آن بازدید کنید، خانههای تاریخی است. خانه تاریخی مرحوم حاج میرزا ابراهیم صادقی، در کوچه سرتیپ آباد، جنب مسجد اوچدکان واقع شده است. این خانه به خاطر داشتن معماری سنتی و هنر مقرنس و مشبک کاری در اورسیها دارای ارزش هنری و معماری است. خانه صادقی در سال ۱۲۸۳ هجری قمری، مطابق با ۱۲۴۳ هجری شمسی بنا شده است. این خانه از یادکارهای ارزشمند دوران قاجار به شما میرود. ساخت این بنا چهار سال طول کشید. این خانه تاریخی زیبا حاصل هنر حاج محمد معمار اردبیلی است. این بنای تاریخی دارای سه بخش مجزا است که برای مراودات اجتماعی، مذهبی، اقتصادی و خانوادگی به کار گرفته میشد. در تالار اصلی عمارت هنوز بر طاق نماها و بالای طاقچهها مقرنس گچی مشاهده میشود. در ازاره دیوارهای جانبی کتیبه زیبای آیتالکرسی به خط نستعلیق نقش بسته است. این خانه تاریخی از ویژگیهای منحصر به فردی بهره میبرد. خانه تاریخی صادقی در ۱۶ اسفند ۱۳۸۶ به شماره ۱۴۴۶۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موزه چينى خانه اردبیل
موزه چینی خانه اردبیل از آثار به جا مانده دوران صفویه می باشد که دارای مقاومتی بی مثال است؛ حدود ۴ سده از ساخت این مکان می گذرد ولی همچنان پابرجا می باشد. موزه چینی خانه که در آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی واقع شده، به عنوان مکانی برای نگهداری از هدایای چینی که از جانب امپراطور چین به شاه عباس اهدا می شد، مورد استفاده قرار می گرفت و هم اکنون توجه گردشگران زیادی را به خود جلب نموده است. بسیاری از سلاطین صفوی در این آرامگاه آرام گرفته اند. شنیده ها حاکی از آن است که بخشی از آثار موزه خانه چینی شامل ۴ هزار کتاب نفیس، عتیقه جات و ۸۰۰ ظرف چینی بعد از امضای عهدنامه ترکمنچای توسط ژنرال باسکویچ از این مکان غارت شده که هم اکنون تعدادی از آن ها در دو موزه کشور روسیه نگهداری می شود. لازم به ذکر است که بگوییم تعدادی از آثار موزه چینی هم در موزه ملی تهران، موزه شهر شیراز و موزه اصفهان حفاظت می شود. از جمله آثار موجود در موزه چینی خانه اردبیل که توریست های مورد بازدید قرار می دهند می توان به ظروف چینی متنوع، گلدان های چینی با طرح های خاص، سکه های نقره ای، مهر سنگی سلاطین صفوی و یک جلد قرآن به خط کوفی روی پوست آهو اشاره کرد. قرآن مذکور قدمتی تاریخی دارد و سومین قرآن نفیس ایران محسوب می شود که به زیبایی تزئین شده است. خوب است بدانید که این هدایا و ظروف چینی به منظور بازسازی جاده ابریشم و بهبود روابط دو کشور بود. معماری شگفت انگیز این مکان توسط شیخ بهایی “دانشمند مشهور دوران حکومت صفویه” صورت گرفته است، او برای این بنا چهار شاه نشین با طاق نماهای باشکوه در نظر گرفته که چشم هر بیننده ای را به خود معطوف می کند. همچنین در قسمت های مختلف آن می توان طرح و نقش های زیبا، مقرنس های رنگی، نقوش اسلیمی و طلاکاری هایی را مشاهده کرد که بر زیبایی های بنا افزوده است. تالار موزه چینی خانه با طراحی های بی نظیری که دارد مکان زندگی شاه عباس برای استراحت یا چله نشینی به حساب می آمد. در سال ۱۳۷۰ بخشی از آثار که به موزه ملی تهران منتقل شده بود، به موزه چینی خانه شهر اردبیل برگردانده شد و این مکان به طور رسمی برای بازدید گردشگران گشوده شد. این موزه ارزشمند دارای ۱۲۵۶ محفظه بوده که در تمامی قسمت های آن هدایای چینی جایگذاری شده است.
شورابیل یک دریاچه طبیعی وسط اردبیل
یک دریاچه زیبا وسط شهر، کنار پرترددترین خیابان و سرسبزترین منطقه اردبیل. برای دیدن این منظره چشم نواز باید سراغ شورابیل را از اهالی شهر بگیرید. دریاچه ای طبیعی بدون آلودگی محیطی و بوی نامطبوع. دریاچه شورابیل یکی دیدنی ترین دریاچه های ایران است که در ۲ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به طرف خلخال قرار گرفته است. این دریاچه بعد از سرعین دومین منطقه نمونه گردشگری اردبیل است که با حدود ۱۵ هکتار و عمق متوسط ۲۰ متر در قلب اردبیل جا خوش کرده است. زمین شناسان می گویند تالاب شورابیل در اواخر دوران سوم و اوایل دوران چهارم زمین شناسی شکل گرفته و کم کم درحریم شهری اردبیل قرار گرفته است. اهالی منطقه معتقد بودند گل و لای شورابیل در درمان امراض پوستی و درد مفاصل موثر است. هرچند که پزشکان چنین چیزی را تایید نمی کنند. به خصوص از چند سال قبل که آب شیرین به دریاچه اضافه شد، دیگر کمتر دیگر کسی برای درمان از گل دریاچه کمک می گیرد. هرسال صدها پرنده مهاجر در پاییز از روسیه به سمت این دریاچه حرکت می کنند و زمستان را در این تالاب می گذرانند. بنابراین اگر مایل به تماشای این پرندگان هستید، حوالی نیمه آبان ماه به اردبیل سفر کنید و شورابیل را با پلیکانهای خاکستری، اردک چشم طلایی، غاز و زنگولهبار و عروس و باقرقره هایش ببینید.درباره علت نامگذاری شورابیل گفته می شود که شوری بسیار زیاد آب آن باعث این نامگذاری بوده اما امروز که آب شیرین به دریاچه اضافه شده، دیگر شورابیل تنها یک نام به یادگار مانده از گذشته به حساب می آید.
شوری دریاچه امروز به حدی است که ماهی قزل آلای رنگین کمان در آن پرورش داده می شود. همچینین در سال ۱۳۸۷ شیلات منطقه تصمیم گرفت ماهی های دیگری مثل اردک ماهی، کپور و شاه میگو هم در آن پرورش دهد. اما شورابیل تنها به این منظره زیبا ختم نمی شود. اسکله قایقرانی، دو میدانی، دوچرخه سواری، باغ وحش، هتل های مجهز و زیبا، گنجینه تاریخ طبیعی، نمایشگاه بینالمللی و بازارچه صنایع دستی، مجموعه شهر بازی، رستوران در وسط دریاچه و… از دیگر امکاناتی هستند که در مراجعه به شورابیل می توانید از آنها بهره مند شوید.شورابیل حتی امکاناتی برای اقامت توریست های خارجی هم دارد و چند هتل معتبر و مجهز در نزدیکی آن ساخته شده است.