اردبیل
دریاچه کوهستانی سبلان
دریاچه های منطقه سبلان در ناحیه بزرگ و وسیع سبلان در استان اردبیل با مجموعه ای از دیواره ها یخچالها و مراتع و برکه ها و دریاچه های بزرگ و کوچکی قرار دارند. هر ساله در تابستان گروههای بزرگی از کوهنوردان به قصد صعود به قلل، به این منطقه وارد می شوند و پس از انجام برنامه های خاص خود، از این منطقه خارج می گردند. اوایل تیرماه برای دیدار مجموعه دریاچه های کوهستانی این ناحیه، از اردبیل درجاده ای آسفالته ابتدا به آبادی لاهرود و سپس به سوی آب گرم قطورسو حرکت میکنیم و پس از دو ساعت در جاده خاکی به این منطقه زیبا در شمال قله سبلان می رسید. با گذراندن شبی بسیار خوش در چادرهایتان اندکی دورتر از آب گرم، صبح دومین روز آماده بازدید از دریاچه های منطقه شوید. جاده ای خاکی و ماشین رو را به سوی غرب در پیش بگیرید، پس از نیم ساعتی در پشت تپه ماهورهای چندی به آب گرم مشهور شابیل می رسید از سمت شمال مسیر را ادامه داده تا راهپیمایی یک ساعته در میان انبوهی از چمنزارها و گلها و لاله های وحشی، خود را بر لبه دره عظیم شیروان درسی رسانده، از سراشبی تند آهکی آن پایین بروید. پس از رسیدن به کف این دره، نیم ساعتی را به سوی شمال در حالی به حرکت ادامه دهید که نمای بسیار زیبایی از گرز دیوها و اشکال بسیار جالبی در میان سنگهای دره به چشم می آید. پس از یک سرپایینی، دریاچه بزرگ آت گولی به رنگ سبز قرار دارد. این دریاچه در زمانی که شیروان دره پر از آب تر است، به منتهای وسعت خود می رسد. اطراف دریاچه را نیزارها چندی پوشانده است. در کنار این دریاچه استراحت کوتاهی بکنید و بعد مسیر را پی گرفته، پس از نیم ساعتی دیگر به دریاچۀ کوچکتر این منطقه به نام لجن گولی می رسید. از مسیری که پیموده اید برگردید و خود را به میدان ارشک برسانید و از تپه ماهورهای سرسبز اندکی به سوی جنوب غربی تغییر مسیر دهید. در پس این تپه ها خود را در مقابل پهنۀ وسیع دریاچۀ بزرگ طاوس گولی N381936 E474601 می بینیم که چادرهای عشایر کناره آن احاطه کرده اند. استراحتی کوتاه کرده، در آخر روز در حالی که خورشید می رود تا در کرانه های غربی غروب کند، با گذر از عرض پهن دشت بزرگی خود را به دریاچۀ سیاه رنگ قره گول رسانده، با دیدار از چهار دریاچه کوهستانی در منطقه سبلان به بازدید خود پایان می دهید و به محل اردوی خود در آبگرم قتور سویی باز گردید.
در سومین روز از اجرای برنامه هایتان در منطقه سبلان به قصد دیدار دریاچه زیبا بر تارک قلۀ سبلان، راهی شوید . این بار، با وسیله نقلیه کمک دار از آبگرم حرکت کنید و پس از یک ساعت طی طریق در جادۀ خاکی پر دست انداز به پناهگاه شرقی می رسید. هنوز کوهنوردان به این منطقه نیامده اند و پناهگاه یا به قولی حسینیه معروف به مقدس اردبیلی در جناح شمال شرقی سبلان خالی از سکنه به نظر می رسد. بعد از رسیدن به پناهگاه استراحتی بسیار کوتاهی در ارتفاع ۳۶۰۰ متری، از شیب تند سنگلاخی به سمت جنوب مسیر را پی بگیرید و در ارتفاع ۳۸۰۰ متری به سمت غرب تغییر جهت داده، از شیب تند مسیر بالا روید و پس از سه ساعت صعود از بالای صخره های بزرگ و کوچک در حالی که پس هر گام ارتفاع افزایش می یابد، بر گرده اصلی قله قرار می گیریم. در حالی که سوز شدیدی از سمت غرب بر گونه هایتان می وزد، یک تکه مسیر برفی بزرگ را تراورس کنید، از شیب تند آن صعود کنید و به منطقه مسطح محراب داشی در ارتفاع ۴۶۰۰ متر می رسید . پس از یک و نیم ساعت به لبۀ خاکی همواری می رسید و توقف کنید. نفسی تازه کنید و بعد حرکت کنید ناگهان در مقابل دریاچه بسیار زیبای قله سبلان در ارتفاع ۴۸۰۰ متری N381603 E475008 که پوششی از یخچالها آن را در بر گرفته قرار می گیرید. هوا سرد خواهد بود .هیچ کس هم در این موقع نیست باد زوزه کشان میوزد. هوا صاف و آفتابی است. به کناره دریاچه روید. آب زلال است و شفاف. زمانی زیادی به آب چشم می دوزید. سپس در اطراف دریاچه گردشی کنیدو سر و صورتی را صفا دهید. اینجا دیگر جای شنا کردن نیست دمای هوا پایین است. یک ساعت بر فراز سبلان بمانید و پس از دیدار این منطقۀ چشم نواز، از مسیر صعود شده به پناهگاه باز گردید شب را بمانید، و برنامه سومین روز خود را در این منطقه نیز خاتمه می دهید.
با اینکه شبی سرد و طوفانی را در پناهگاه می گذرانید، بسیار سرحال هستید. از پناهگاه خارج و از شیب تند زیر آن به سمت شرق به پایین سرازیر می شوید. پس از یک و نیم ساعت به مراتع گرگربلاغ می رسید و به سمت جنوب تغییر دهید. به یک راه عشایری پاکوب رو به سوی قله ای مخروطی شکل و کاملاً خاکی فاقد هر گونه سنگ و صخره به نام پیشیک بولاغی به ارتفاع ۳۷۵۰ متر جهت گرفته، از ماهور های سرسبز بکر و ساکت و خاموش گذر می کنید. پس از دو ساعت راهپیمایی در پای قله پیشیک بولاغی و گردنۀ آن، به دریاچه نیلگون و بسیار بزرگ قوملی گول می رسید. دریاچه با وسعتی کم نظیر از حد فاصل گردنه تا ریشه قله پیشروی کرده و دارای آب روشن و شفافی است. یک روز کامل را در اینجا به استراحت و شنا بپردازید و از طبیعت زیبای منطقۀ سبلان استفاده ببرید و به این ترتیب به برنامۀ چهار روزه خود در منطقۀ زیبای شمال سبلان پایان دهید. پس از بازگشت از منطقۀ آبگرم قتورسو به اردبیل، این بار برای بازدیدی از دره آلوارس جناح جنوبی سبلان و قلل هرم داغی و در نهایت دریاچۀ میمندگول به سرعین و از آنجا در جاده ای خاکی به آبادی آلوارس می رسید. درۀ بزرگ و طویل آلوارس از ده بخوبی دیده نمی شود. با دو ساعتی حرکت در امتداد رودخانه و کمی بالاتر از آن پس از پیچی موسوم به دربند بتدریج دورنمایی از قلل هرم داغی رخ می نماید. شما به منطقه ای بسیار زیبا وارد شده اید . مسیر مالرو عشایری را در پیش بگیرید، در حالی که از تپه ماهورهای چندی می گذریم و ارتفاع می گیریم و به مراتع گرگربلاغ اوباسی و چادرهای عشایر آن می رسیم، پس از ۴ ساعت کوهپیمایی استراحتی کنید با راهنمایهای عشایر پس از شناسایی مسیر، حرکت خود را آغاز کنید . از چادرها فاصله گرفته، در ابتدای به سوی قله ۳۳۷۴ متری قزل گول داغی سنگلاخی ارتفاع می گیرید. سپس با عبوری تراورس گونه از تپه ماهورها پس از یک ساعت در زیر کوه تلکه داغی بۀ دریاچۀ بزرگ میمندگول که ساکت و آرام در کف گودالی بزرگ غنوده می سید. با فرود از تپۀ کوچکی به کنار آب رسیده، چادر خود را برپا کنید . دریاچه میمند گول به دلیل اندکی دور افتادن از مسیر اصلی آلوارس بسیار کم مورد توجه علاقمندان به طبیعت قرار گرفته است و رد پای جانوران بزرگ مثل خرس در جای جای کنار آب دیده می شود.
محوطه باستانی قلعه خسرو
به فاصله ۲۸ کیلومتر شمال غربی شهر اردبیل و ۷۰۰ متری شمال روستای قوناق قیران و در مختصات طول جغرافیایی ۴۸ درجه و ۴ دقیقه و ۵۲ ثانیه و عرض جغرافیایی ۳۸ درجه ۲۶ دقیقه و ۵۷ ثانیه واقع شده است. از شهر اردبیل جاده ای آسفالته به روستای گندشمین وجود دارد این جاده آسفالت بر روی جاده قدیمی اردبیل به مشکین شهر و مغان ایجاد شده است. پس از طی ۲۶ کیلومتر از شهر اردبیل به طرف روستای گندیشمین، نرسیده به روستای قوناق قیران و در حدود ۱ کیلومتری آن در کنار رود کوچک شیخ احمد، جاده ای خاکی در سمت راست جاده اردبیل وجود دارد. این جاده خاکی توسط روستاییان اطراف به منظور رفت و آمد به مزارع استفاده می شود و به این دلیل بسیار ناهموار می باشد پس از طی مسیر در حدود یک کیلومتر از این جاده خاکی به دو راهی میرسیم و پس از طی مسیر در حدود یک کیلومتر از جاده سمت چپ می توان به قلعه خسرو رسید. این جاده خاکی از کنار قلعه خسرو گذشته و به دره رود قره سو پایان می یابد. راه دیگر دسترسی به این صورت است که از روستای قوناق قیران یک راه مالرو به سمت قلعه خسرو وجود دارد این راه مالرو از داخل دره رود قره سو بوده و راه سخت و دشواری است که پس از طی مسافتی در حدود نیم ساعت از روستا می توان به قلعه خسرو رسید. روستای قوناق قیران از دهستان های غربی، بخش مرکزی شهرستان اردبیل و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۳۲۰ متر و آب و هوای سرد و خشک و یک منطقه پایکوهی است که در ۲۷ کیلومتری شمال غرب شهر اردبیل واقع شده است رود شیخ احمد که از کوه سبلان سرچشمه گرفته از شمال و خاور آبادی گذشته و به رود قره سو می ریزد. کار و پیشینه مردمان روستا کشاورزی، باغدار و دامداری است. قلعه خسرو بر بالای یک کوه کم ارتفاع قرار گرفته است و رود قره سو از سه جهت یعنی شمال و شمال شرقی و غربی این کوه را در بر گرفته است. این کوه کم ارتفاع را مردمان روستا با نام شوش داغی می نامند و این به دلیل شیب تند دامنه های آن و نوک تیز قله آن و همچنین موقعیت خاص قرار گیری قله کوه که به هیچ کوه دیگری متصل نبوده است، می باشد شوش داغی همچون دیگر کوهها و ارتفاعات پیرامون دامنه سبلان در اثر فعالیت های آتشفشانی ایجاد شده است راس کوه متشکل از یک توده سنگی از سنگ های آذرین، به صورت یکپارچه می باشد و وسعت چندان ندارد ارتفاع نوک قله شوش داغی از سطح دریا آزاد ۱۳۹۵ متر و از بستر رود قره سو در پای کوه ۱۳۵ متر است. جبهه شمالی شوش داغی به یک برآمدگی کوچکی منتهی می شود و این برآمدگی که وسعت کمی نیز دارد با شیب بسیار تندی که دسترسی به آن را مشکل می سازد به رود قره سو منتهی می شود جبهه غربی کوه شوش داغی از نوک کوه تا دیوار دفاعی دارای شیب بسیار تندی بوده و از پایین دیوار به پرتگاه عمیقی که ارتفاع آن تا ۱۰ متر می رسد ختم می شود دامنه شرقی کوه نیز دارای شیب تندی است و این شیب تا حدود ۷۰ درجه می باشد و به گونه ای است که به صورت یک دیوار صاف دسترسی به قلعه را تقریباً غیر ممکن می سازد. تنها در جبهه جنوبی و به خصوص جبنه جنوب شرقی شیب ملایم وجود دارد و امکان دسترسی به قلعه را ممکن می کند.
محوطه باستانی قلع خسرو متشکل از دو قلعه و یک گورستان است یکی از این قلعه ها بر بالای کوه شوش داغی واقع شده و دیگری که بزرگتر بوده و قلعه اولی را نیز در بر می گیرد . تمامی کوه شوش داغی را در برگرفته است. محوطه گورستان در قسمت جنوبی کوه شوش داغی واقع شده و در محوطه نسبتاً وسیعی گورهای آن پراکنده شده است. این قلعه در ۳۰کیلومتری شمال غرب اردبیل قرار دارد که با شیوه خشکه چین سنگی با مصالح سنگی بدون استفاده از ملات ساخته شده و به دوره مفرغ جدید ۱۷۰۰تا ۱۴۵۰سال پیش از میلاد تعلق دارد. قلعه باستانی خسرو در عصر مفرغ جدید شکل گرفت و استقرار آن تا عصر آهن ۱ (۱۵۰۰تا ۱۲۰۰سال پیش از میلاد)، عصر آهن ۲ (۱۲۰۰تا ۸۰۰سال پیش از میلاد) و عصر آهن ۳ (۸۵۰تا ۵۵۰سال پیش از میلاد) تداوم داشت. در اواخر عصر آهن ۳این قلعه کاملا متروک شد و استقرار در آن به قلعه دیگری که متعلق به دوره هخامنشی است، منتقل شد. این قلعه هخامنشی نیز در حدود ۷۰۰متری قلعه خسرو قرار دارد که در حال حاضر باستان شناسان مشغول بررسی روی آن هستند. در فصول پیشین کاوش، سفال هایی از عصر مفرغ جدید و نشانه هایی از استقرار جوامع با ساختار پیچیده سیاسی و اجتماعی در این قلعه به دست آمده بود. بر اساس دلایل باستان شناسی جوامع پیچیده سیاسی و اجتماعی اولین بار در دوره مفرغ جدید شکل گرفته است. با توجه به اینکه این منطقه در دوره های مختلف بویژه در عصر مفرغ مورد تاخت و تاز اقوام مهاجر بود و با در نظر گرفتن اقتصاد کشاورزی و دامداری در عصر مفرغ به نظر می رسد، قلعه های هفت گانه نقش محافظت از قلعه مرکزی خسرو و زمینهای کشاورزی و مراتع دامداری آن را به عهده داشتند. گورستان کوچکی نیز شامل ۱۰تا ۲۰گور در کنار قلعه های هفت گانه وجود دارد که تعداد کم قبور آن نشانگر اقماری بودن این قلعه ها است. این گورها نشان دهنده مالکیت یا تسلط قلعه مرکزی بر نواحی اطراف و سند تملک خانواده یا قبایل ساکن در قلعه مرکزی یا قلعه های اقماری بر روی این مراتع هستند. کاوشگران در بررسیهای خود در این منطقه آثار بند و کانالهای آبرسانی مربوط به دوره مفرغ جدید را شناسایی کردند. فرضیه این است که ساکنان این منطقه پس از احداث بند روی رودخانه قره سو که در کنار قلعه خسرو قرار دارد، توسط این کانالهای سنگ چین آب رود را به طرف زمینهای اطراف هدایت می کردند.
منطقه گردشگری فینارود
منطقه گردشگری فینارود خلخال به عنوان یکی از دالان های آب و هوایی خلخال با مطبوع ترین آب و هوا و چشم اندازهای جنگل ، مرتع و کوهستان دریچه ای به زیبایی های خلخال است. منطقه گردشگری فینارود خلخال یکی از زیباترین مناطق گردشگری بکر در جنوب شهر خلخال در بالادست روستای خوجین به زبان محلی فیین واقع شده است. در لحظه ورود به این منطقه با مشاهده مه غلیظ موجود در ارتفاعات منطقه به اطمینان می توان این منطقه را روزنه ای به زیبایی های شهرستان خلخال در جنوب استان اردبیل عنوان کرد. وجود گیاهان دارویی غنی در این منطقه احساس خوشایندی به گردشگران داده به طوریکه برخی از گردشگران به تهیه گیاهان دارویی در دل طبیعت این منطقه پرداخته و از آب و هوا و زینت طبیعی گل و گیاه فینارود بهره مند می شوند. منطقه گردشگری فینارود خلخال که با وجود چندین سد و بند تاخیری کوچک برای حفظ و ذخیره منابع زیرزمینی آب در حال تکامل است همه ساله پذیرای میهمانان و گردشگران زیادی از مناطق مختلف کشور است. منطقه گردشگری فینارود خوجین در بالادست به جنگل های جنوب خلخال متصل می شود که بعد از گذشت این جنگل به محدوده جنگلی گیلان مسیر پیاده روی وجود دارد. این منطقه با آب و هوای مطبوع و خنک و چشم اندازهای جنگلی و مرتعی زیبایی خیره کننده ای داشته که در فصل بهار و تابستان به علت سرسبزی و طراوت این منطقه پای خیلی از گردشگران را به این منطقه می کشاند.
فینارود منطقه ای است که می توان جنگل و کوهستان و مرتع را در یک نگاه به وضوح دید و قرار گرفتن دریاچه سد فینارود در بالادست این منطقه امکان برگزاری جشنواره ماهیگیری در این منطقه را برای اهالی فراهم ساخته است. در پایان دست این منطقه گردشگری زمین های کشاورزی اهالی روستای خوجین قرار گرفته که در سال های اخیر بحث آبیاری قطره ای و بارانی با بهره گیری آب موجود در این منطقه برای کشاورزان برنامه ریزی شده است. نزدیک بودن منطقه گردشگری فیناورد به روستای خوجین سبب شده که غفلت بعضی از اهالی موجب از بین رفتن مرتع به وسیله ریزش زباله های خانگی و پلاستیک شود و انتظار می رود که اهالی با در نظر گرفتن این طبیعت زیبا در حفظ نظافت و زیبایی این منطقه بیش از پیش کوشا باشند. در حالی که گردشگری در خلخال می رود تا جایگاه خوب خود را در اذهان مردم کشورمان پیدا کند وجود راه دسترسی مناسب برای این منطقه یکی از مطالبات مردمی است هر چند راه خاکی سه تا چهار کیلومتری از روستای خوجین خوب و هموار بوده ولی توجه ویژه مسئولان برای جلب رضایت گردشگران در این منطقه را می طلبد.
قالی اردبیل
این قالی مشهور از آن جهت قالی اردبیل نامیده می شود که از مسجدی واقع در مصلّی اردبیل که شاه اسماعیل و جد او شیخ صفی الدین (که سلسله صفویه نام خود را از او گرفته) مدفون شده اند، به دست آمده است. این قالی بنا به توصیه ویلیام موریساز شرکت ونیست رابینسون خریداری شد که شرکت مزبور آن را از شرکت زیگلر واقع در تبریز خریده بود. قالی اردبیل از نظر طرح و بافت یکی از نفیس ترین و مشهورترین قالی های جهان است. از لحاظ تاریخی نیز سند و مدرک مهمی محسوب می شود زیرا دارای تاریخ و امضاء است، و از این رو هسته مرکزی گروه قالی های ترنجدان یاسبک مشابه است که با اطمینان کامل می توان آن را متعلق به اواسط قرن شانزدهم دانست. چه قالی در سال ۱۵۳۹ میلادی (۹۴۶ه. ق.) یعنی در سیزدهمین سال سلطنت پنجاه و دو ساله شاه طهماسب بافته شده است. تار و پود این قالی ابریشم و گره آن فارسی است و در هراینج مربع تقریباً ۱۹ × ۱۷ گره دارد، که مساوی بهترین نوع قالی کاشان است. قالی اردبیل برخلاف بسیاری دیگر از قالی های مشهور آن زمان طرحی آرام دارد و فاقد تصاویر حیوان و انسان است، چه هدف از بافت قالی استفاده از آن در مکانی مقدس بوده است. قالی در تبریز و در دربار شاه طهماسب که تبریز را به پایتختی برگزیده بود و در کارگاههای سلطنتی بافته شده است.قالی معروف به اردبیل که مکان اصلی آن بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی جد شاهان صفوی بوده است اکنون در موزه ی ویکتوریا و آلبرت انگلستان در محفظه شیشه ای مخصوص نگهداری می شود و یکی از آثار شاخص این موزه به شمار می آید.
در زیر مشخصات و چگونگی انتقال آن به نقل از وب سایت موزه آمده است:
قالی بافته شده از پشم و ابریشم ۱۵۴۰-۱۵۳۹ م
پهنا: ۵۳۵٫۵ سانتیمتر و طول ۱۰۴۴ سانتیمتر
شماره ثبت در موزه ویکتوریا و آلبرت: ۱۸۹۳-۲۷۲
ترجمه متن بافته شده در قالی:
جز آستان تو پناهگاهی در جهان نیست
جزدرگاه تو جایی برای آرامش نیست
بنده ی این درگاه : مقصود کاشانی
مقصود احتمالا شخصی از صاحب منصبان است که برای ابراز فروتنی در برابر این مکان خود را بنده خوانده و لزوما به معنای لغوی آن نیست. در خط چهارم این نوشته سال ۹۴۶ هجری قمری ذکر شده که معادل ۱۵۳۹-۱۵۴۰ میلادی است. پشم عنصر اصلی تشکیل دهنده ی این قالی است. مانند اغلب منسوجات این اثر نیز تشکیل شده از تار و پود. پودها در تمام طول کار به دور تارها تابیده شده اند. سطح قالی اردبیل پوشیده شده است با یک طرح یکپارچه نسبتا ساده با اجزا قرینه و یک شمسه در وسط آن که دو چراغدان در طول آن قرار دارد. وقتی دو انگلیسی در سال ۱۸۴۳ از زیارتگاه شیخ صفی الدین اردبیلی دیدار کردند دو قالی در آن محل قرار داشت. سه سال و اندی بعد از آن در اثر زلزله این مکان آسیب دید و احتمالا برای تهیه وجه لازم برای تعمیر، فرشها فروخته شدند. قالی های آسیب دیده در ایران توسط کمپانی”زیگلر” (Ziegler & Co) که در کار خرید فروش فرش بود خریداری شد. تکه های آن که هنوز قابل استفاده بود به هم متصل و نتیجه آن شد که یک قالی کامل و سالم به دست آمد و یک قالی بدون حاشیه با ابعاد کوچکتر. در سال ۱۸۹۲ قالی بزرگتر توسط کمپانی “رابینسون” (Vincent Robinson & Co )در معرض فروش گذاشته شد. “ویلیام موریس” (William Morris )که از جانب موزه در مورد آثار هنری تحقیق می کرد طی گزارشی این فرش را فوق العاده و منحصر به فرد و بسیار زیبا توصیف و اصرار به خرید آن کرد. در ماه مارس ۱۸۹۳ با پرداخت ۲۰۰۰ پوند موزه ی “ویکتوریا و آلبرت” صاحب این قالی شد. قالی کوچکتر به طور مخفیانه توسط کلکسیونر امریکا یی نگهداری می شد تا اینکه در سال ۱۹۵۳ توسط موزه هنر شهر لوس آنجلس (Los Angeles County Museum of Art) خریداری شدقالی اردبیل سالیان دراز از دیوار موزه آویزان بود تا اینکه در سال ۲۰۰۶ داخل یک محفظه مخصوص در مرکز گالری بر روی کف زمین قرار داده شد. برای محافظت از رنگهای آن تنها ده دقیقه یا نیم ساعت در طول روز چراغ های محفظه روشن می شود.
آتشکده آذر فریق
روستای باستانی و ییلاقی آتشگاه که به آغ مام نیز معروف می باشد از توابع دهستان سبلان در فاصله ۵ کیلومتری شمال سرعین واقع شده است. این روستا از باستانی ترین مکانهای شهر سرعین و استان می باشد که آثار باقی مانده از دورانهای قدیم موید این مطلب است. بر فراز تپه باستانی که امروزه خرابه هائی از آن باقی مانده است، نشان و یادگاری از رونق این منطقه در دورانهای تاریخی گذشته ایران و آذربایجان میباشد. در حال حاضر براثر عوامل طبیعی در کنار سایر عوامل نظیر ساخت و سازها برفراز تپه باستانی باعث از بین رفتن تدریجی بنای آتشکده شده است. ولی تپه باستانی آن بصورت تپه ای مرتفع در داخل روستا به خوبی نمایان است. براساس روایت ها و اسناد تاریخی این مکان از مراکز مهم و مقدس آئین زرتشتی خصوصاً در دوران ساسانیان بوده است و معبدی هم در آنجا بوده که از بین رفته و آثاری از آن باقی نمانده است، بنا به روایاتی جز زنجیری از آن، «در تشکیلات انوشیروان آذربایجان مرکز شمال بود… و حاکم نشین آن ارتاوید یا اردبیل بوده است» «در اردبیل که مرکز نشو و نمای دعوتهای اولیه آئین زرتشت بوده است معبد یا بنائی از آن دوران باقی نمانده ولی در بعضی نقاط من جمله دامنه های کوه سبلان… که با رواج اسلام عموماً از بین رفته جز قریه آتشگاه حتی نامهای آنها نیز عوض شده است»، «محل آتشکده قدیمی در کنار دهکده ای قرار دارد و برجای مرتفعی (تپه باستانی) است. که امروز مسجدی بر روی آن موجود است (هم اکنون عاری از هرگونه بنائی است ) که به صورت زیارتگاهی می باشد، نظیر این آتشکده ها در دهستانها دامنه سبلان زیاد است» بعد از زلزله ۱۳۷۵ میراث فرهنگی استان اجازه هیچگونه ساخت و سازی بر روی تپه مذکور و خرابه های آتشکده را نداده است علاوه بر آن در طول قسمتهای اعظم روستا در داخل زمین لوله های سفالی قرار دارد که تعدادی از این لوله های سفالی و مسیر آنها در اثر خاکبرداری و یا عوامل دیگر ظاهر گشته است. تاریخ دقیق لوله گذاری مشخص نمی باشد. ولی موقعیت قرار گرفتن آنها در دل زمین مؤید این مطلب است که به منظور هدایت آب به مکانهای مشخص و تعیین شده بوده است و براساس اظهارات اهالی و ریش سفیدان تعدادی از چشمه های ظاهر شده در سطح زمین در واقع آب هدایت شده توسط آن لوله ها می باشد که در اثر فشار وارده شکسته و آب آن بصورت ذکر شده ظاهر شده است. تکه های شکسته لوله های سفالی در سطح اعظم روستا خصوصاً حوالی تپه باستانی به مقدار قابل توجه دیده می شود.در فاصله تقریبی حدود ۲۰۰ متر از تپه باستانی در سمت غرب تپه ای طبیعی وجود دارد.