پژوهش‌های زبان‌شناسی یک متخصص زبان‌های خاور نزدیک روی دو قطعه استخوان فسیل شده اسب که در موزه شهر ممنوعه نگهداری می‌شوند، منجر به شناسایی نسخه چینی منشور کورش شد. گفته می‌شود که قدمت این استخوان‌ها به دوره سلطنت هخامنشیان باز می‌گردد و مطالعه روی نوشته‌های این کتیبه همچنان ادامه دارد.

منشور روی استخوان : دو قطعه استخوان فسیل شده اسب به‌تاز‌گی در چین شناسایی شده که تاریخ ساخت آن احتمالا به حدود سال های حکمرانی کوروش بازمی گردد. از قرار معلوم این آثار باستانی حاوی رونوشتی خلاصه شده از منشور کوروش هستند که در ازاء هر ۲۰ نگاره میخی استوانه کوروش یک نگاره دارد. در ابتدا تصور می شد که این استخوان‌ها تقلبی باشند، اما “ایروینگ فینکل”، از متخصصان خطوط خاور نزدیک باستان در موزه بریتانیا، اعتقاد دارد که آن‌ها اصل هستند. این کشف سابقه ارتباط ایران را با چین چند قرن عقبتر می‌برد. باستان‌شناس ایرانی کامیار عبدی درباره اهمیت این کشف می‌گوید: «البته هنوز باید منتظر نظر دیگر زبان‌شناسان و بررسی‌های آزمایشگاهی در مورد اصالت این اثر باشیم، اما اگر اصل باشد این کشف مهم تحولی عظیم را در دیدگاه‌های ما در زمینه ارتباط بین خاورنزدیک، بویژه سلسله هخامنشی و چین درهزاره اول قبل از میلاد، بویژه در زمان سلسله ژوی شرقی، به دنبال خواهد داشت.» تا پیش از این مدرک مستقیمی مبنی بر ارتباط هخامنشیان با چین در دست نبود. با این کشف تاریخ ارتباط بین ایران و چین از دوره سلسله اشکانی در ایران و سلسله هان در چین پیشتر و به زمان سلسله هخامنشی در ایران و سلسله ژوی شرقی در چین باز می‌گردد . در ابتدا تصور می شد که این استخوان‌ها تقلبی باشند، اما “ایروینگ فینکل”، از متخصصان خطوط خاور نزدیک باستان در موزه بریتانیا، اعتقاد دارد که آن‌ها اصل هستند. این کشف سابقه ارتباط ایران را با چین چند قرن عقب تر می‌برد .

داستان کشف : این دو قطعه استخوان حکاکی شده در سال‌های ۱۹۳۵ و ۱۹۴۰ توسط «خو شن‌ وی» طبیب سنتی چین خریداری شدند. خو فکر می‌کرد این دو قطعه حاوی اسنادی به خط کهن چینی است. در سال ۱۹۶۶ طی انقلاب فرهنگی چین او این دو استخوان را برای جلوگیری از نابودیشان در خاک دفن کرد. در سال ۱۹۸۵ خو این دو استخوان را به شهر ممنوعه برد و به موزه کتیبه‌های چین اهدا کرد. اما به تازه‌گی «وو یوهنگ» متخصص زبان‌های خاورنزدیک باستان در موزه شهر ممنوعه تشخیص داد که نوشته روی فسیل باستانی بخشی از اعلامیه حقوق بشر کوروش و متعلق به ایران است. تا پیش از تایید اصالت این دو قطعه تصور می‌شد لوح کوروش نمونه‌ای منحصر به فرد و تک بوده است. اما طی سال جاری میلادی پیدا شدن دو قطعه گل نبشته در مجموعه موزه بریتانیا که بخشی از اعلامیه کوروش بود این باور را مخدوش کرد و این احتمال را پیش کشید که شاید چندین نسخه از اعلامیه کوروش وجود داشته است. در ژوئن امسال با همکاری موزه چین خطوط روی این دو قطعه کپی شده و برای مطالعه به موزه بریتانیا انتقال داده شد. به گفته فینکل نوشته روی این دو قطعه با متن اصلی روی استوانه کوروش کمی تفاوت دارد، اما از لحاظ دستور زبان و آوانگاری درست است. متنی که روی استخوان‌ها به کار رفته همان متن لوح کوروش نبوده اما نسخه‌ای متفاوت و ایرانی از لوح بابلی است که می توانسته نسخه‌ای از کتیبه‌ای سنگی، نوشته شده با جوهر روی چرم یا گل نشته باشد که در مکانی نامعلوم و به منظوری نامشخص در ۲۵۰۰ سال پیش از روی نسخه اصلی استوانه کوروش کپی شده است . سرکش‌های سه گوش علائم روی استخوان‌ها با استوانه کوروش متفاوت و بخش بالایی آن شبیه به حرف v است. این نحوه نگارش در بابل رایج نبوده و احتمال تولید این استخوان ها در ایران را افزایش می‌دهد. فینکل همچنین معتقد است متنی که کپی کننده روی استخوان‌ها به کار برده همان متن لوح کوروش نبوده اما نسخه‌ای متفاوت و ایرانی از لوح بابلی است که می توانسته نسخه‌ای از کتیبه‌ای سنگی، نوشته شده با جوهر روی چرم یا گل نشته باشد که در مکانی نامعلوم و به منظوری نامشخص در ۲۵۰۰ سال پیش از روی نسخه اصلی استوانه کوروش کپی شده است. کامیار عبدی در این زمینه افزود: «در اینکه منشور کورش متنی بسیار مهم بوده تردیدی نیست، اما اهمیت آن برای اتباع شاهنشاهی هخامنشی بوده. پس از اینکه اصالت این یافته‌ها تأیید شد از نخستین پرسش‌هایی که باید بدان پرداخت این است که متن منشور کورش چگونه به چین راه یافته و چرا این متن برای چینی‌ها آنقدر اهمیت داشته که آن را کپی کنند.»