الموت
دره گرماگلو
دره گرما گلو در استان قزوین واقع است. این دره در مسیر دسترسی به قلعه الموت قرار گرفته است و پل فلزی از روی آن عبور میکند. دره گرماگلو در ارتفاع ۱۷۷۰ متری از سطح دریا واقع است و جهتی شمال شرقی- جنوب غربی دارد. دره از ۲ بخش با عرض بسیار کم و بخشی با عرض وسیع در وسط این دو بخش تشکیل شده است. طول دره در حدود ۶۰۰ متر است. در کف دره رودخانه ای جاری است. آب شرب مردم روستا از چشمه های اطراف تامین شده و رودخانه های فصلی از کوههای هودکان و شاتان سرچشمه می گیرد از دره های زیبای اغوزبن، خرازرو و دومکی می گذرد و از گرماگلو به طرف مزارع گزادشت سرازیر می شود. دسترسی به درون دره از طریق پایین دست روستای گازرخان و از طریق مسیر رودخانه امکانپذیر است. گازرخان یکی از مهمترین و نزدیکترین روستاها به قلعه الموت که در سلسله جبال البرز واقع در ۱۵ کیلومتری معلم کلایه و ۱۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهر قزوین واقع شده است.قلعه تاریخی حسن صباح در این روستا قرار دارد. جمعیت این روستا تقریبا٧۵٠خانوار و مذهب ساکنان آن شیعه و همه ساکنان آن بومی روستا بوده و به زبان تاتی صحبت می کنند.این روستا از شمال شرقی به قلعه حسن صباح، از شمال به کوه هودکان، از شمال غربی به روستای خشکچال، از غرب به تپه لیز و( غاری تله)، ازجنوب غربی به چپان، از جنوب شرقی به گله چالی سر وگرما گلو محدود می شود. این روستا دارای آب و هوایی معتدل می باشد که در فصول مختلف سال طراوت وشادابی زاید الوصفی به روستا می بخشد. مردمان آن نیز بیشتر به باغداری و دامداری اشتغال داشته و با تولید گیلاس، گردو، لبنیات و همچنین با گلیم بافی، چادر شب بافی و جاجیم بافی گذران زندگی می کنند. گازرخان روستایی کوهستانی با بافت مسکونی متمرکز و در شیبی تند استقرار یافته است از دور اگر به روستا نگاه کنید مشاهده می کنید که روستا با صخره های سنگی محاصره شده است.
در روستای تاریخی گازرخان آثار تاریخی متعددی از گذشتگان برجای مانده است که از جمله آن ها می توان به مقبره “امامزاده محمود” در ابتدای دامنه جنوبی روستا، “امامزاده محمد حنیفیه” در وسط روستا و “مقبره هیجده تن” را نام برد. همچنین در این روستا بناهای قدیمی با ارزشی که در جهت حفظ هویت تاریخی روستا اهمیت دارند نیز کم نیستند، این بناها عبارتند از خانه های منصوری، رشیدنایبی، سمیعی، زین العابدین و صفری از آن جمله می باشد که به همت دکتر “حمیده چوبک” باستان شناس و مسوول پایگاه فرهنگی الموت از تخریب آنها جلوگیری شد.
دژ حسن صباح ( قلعه الموت ) – قزوين
منطقه الموت يا رودبار الموت در سلسله جبال البرز واقع در شمال شهر قزوين و شمال غرب فلات مركزی و واقع در روستای گازرخان قرار دارد . دره الموت هم مرز با استان گيلان و مازندران طالقان و آبيك از جنوب شرق و غرب به قزوين محدود می شود . اين منطقه چنانچه حمدالله مستوفی در نزهة القلوب نوشته تا قرن هفتم هجری با عنوان رودبار معرفی می شد تا اينكه با آمدن حسن صباح به آنجا و رواج فرقه اسماعيليه و فعاليت خداوندان الموت نوشته شد رودبار الموت و خوانده شد الموت . صخره های پيرامون قلعه كه رنگ سرخ و خاكستری دارند در جهت شمال شرقی به جنوب غربی كشيده شده اند . پيرامون دژ از هر چهار سو پرتگاه است و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی است كه كوه هودكان با فاصله ای نسبتا” زياد بر آن مشرف است . اين قلعه يكی از جاذبه های گردشگری استان قزوين محسوب می شود . قلعه الموت يكی از منحصر به فردترين دژهای تاريخی ايران است كه در اين منطقه واقع شده است . نام الموت در تاريخ ايران با نام اسماعيليه گره خورده و حسن صباح به عنوان رهبر فرقه اسماعيليه از اين قلعه به عنوان پايگاه حكومت خود و ترويج عقايد اسماعيليه بهره می برده است . در مكتوبات تاريخی از قلعه حسن صباح در دوره صفوی بعنوان زندان ياد شده است . اما كاوش های باستان شناسی در اين قلعه نشان می دهد كه دژ الموت نه تنها زندان نبوده بلكه افرادی كه در آن می زيسته اند از مرتبه اجتماعی خاصی برخوردار بوده اند . قلعه الموت را كه مردم محل قلعه حسن می نامند از دو قسمت تشكيل شده است . قسمت باختری كه داراي ارتفاع بيشتري است بنام جورقلا يعني قلعه بالا و پيلا قلا يعني قلعه بزرگ خوانده مي شود و قسمت خاوري آن را جيرقلا يعني قلعه پايين و پيار قلعه يعنی قلعه كوچك می نامند . يكی از شگفتی های قلعه حسن يا الموت سيستم پيچيده آب رسانی با تنبوشه هايی به قطر ۱۰ سانتی متر است كه از چشمه كلدر آب را به دژ رسانده و در حوض های سنگی ذخيره می كرده اند . اين قلعه بسيار مورد توجه گروه های گردشگری است و هر ساله مورد بازديد گردشگران ايرانی و خارجی زيادی قرار می گيرد . اين قلعه در شوال ۶۵۴ هجری قمری به دستور هلاكو به آتش كشيده و ويران شد و از آن پس به عنوان تبعيدگاه و زندان مورد استفاده قرار گرفت . همچنين از سال ۹۳۰ هجری قمری و ابتدای حكومت شاه طهماسب صفوی تا سال ۱۰۰۶ هجری قمری قلعه كالبدی سالم داشته است ولی متاسفانه حفاری هايی كه در دوره قاجار برای يافتن گنج در قلعه الموت انجام شده سبب ويرانی آن شده است.