ایران
تبریز بهترین شهر ایران
به گزارش مجله اینترنتی UN تبریز بار دیگر پیش از شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، قم، ارومیه، مشهد در صدر بهترین شهرهای ایران قرار گرفته است. معیار های در نظر گرفته شده برای ارزیابی شهرهای ایران در این رتبه بندی عبارتند از:ساختمانهای مدرن و زیبای فراوان،خطوط هواپیمایی پیشرفته، طبیعت زیبا و بكر، غذاهای لذیذ، مساجد زیبا، ابنیه های تاریخی و….. در نظر گرفته شده اند. همچنین سازمان بهداشت جهانی همچون دو سال قبل تبریز را به عنوان بهداشتی ترین شهر ایران معرفی کرده است. تبریز در جذب سرمایه های داخلی و خارجی رتبه ی اول را به خود اختصاص داده است. از دیگر موفقیتهای کسب شده توسط تبریز در این تحقیق بینالمللی، انتخاب و معرفی این شهر به عنوان شهر پیشگام و پیشتاز سرمایهگذاری بخش خصوصی و موفق ترین شهر ایران در تحقق سیاستهای اصل ۴۴ قانون اساسی اعلام شده است. شهرهای تهران و اصفهان و مشهد و قم و ارومیه هم بعد از تبریز قرار دارند. لازم به ذکر است کلانشهر تبریـز در سال ۹۴ برای سومین سال متوالی عنوان پاکیزه ترین شهر ایران را نیز از آن خود کرده است.
در سال ۲۰۱۵ از عناوین دیگر تبریز میتوان اخذ عنوان پایتخت فرش جهان از یونسکو و شورای جهانی صنایع دستی اشاره نمود. به دنبال انتخاب تبریز به عنوان زیباترین و توسعه یافته ترین شهر ایران توسط سازمان ملل متحد ، این بار بزرگترین سایت معماری دنیا تصویری از شهر تبریز را به عنوان یکی از زیباترین شهرهای دنیا معرفی نموده است. وب سایت معماری و شهرسازی skyscrapercity که به دنبال معرفی زیباترین شهرهای دنیاست ، تصویری زیبا از شهر تبریز را در صفحه نخست خود قرارداده است که با امتیاز ۴٫۱۴ از مجموع ۵ امتیاز در جایگاه خوبی در میان شهرسای زیبای دنیا واقع شده است. جای بسیار خوشحالی و افتخار است که این تصویر در طول سال های اخیر برای چندمین بار در هیدر این وب سایت قرار گرفته است و این نشان دهنده محبوب واقع شدن و مورد پسند بودن تبریز در بین بازدیدکنندگان آن در کل دنیاست. طبق آمار این سایت جهانی شهر تبریز در میان ۱۰۰ شهر زیبای جهان قرار دارد و این درحالیست که به غیر از تبریز هیچ شهری از ایران در این لیست به چشم نمیخورد.
بافت تاريخي و قدیمی ماکو
چنانکه تمام شواهد تاریخی نشان می دهد ماکو همواره برای ایران زمین شهری مــرزی بـوده و دروازه ورود بـه فـلات ایـران محـسوب مـی گـردد . اوضـاع جغرافیـایی منطقه امکان استقرار قلعه ای نظامی در گلوگاهی را فراهم آورده که براحتی قابل دفاع می باشد ، امروزه نیـز علیـرغم توسعه روابط تجـاری وامنیت منطقه هنوز هم ارزش نظامـی منطقه در دفاع از فلات مرکزی ایران قابل انکار نیست . بنـابـراین بــرای شنـاخـت هسته اولیـه شهـر بـاید در جـستجـوی قلعـه اولیـه بود ، قلعـه ای که شـاید وجود آن را بتـوان به زمان مادها و حتی قبل از آن منسوب کــرد . حمدالله مستوفی در نزهه القلوب چنین اشاره می کند “ماکو قلعه ای است بر شکاف سنگی دیهی در پای آن قلعه چنانکه آن کوه تا نیمروز سایه بان آن دیه شده و مرجانیتا که بزرگ کشیشان است آنجا سکونت دارد .”
بنظر می رسد در دوره قاجار با اهمیت پیدا کردن شهر بعنوان دروازه ورود کالا و فرهنگ و تمدن غربی ، ماکـو گسترش پیـدا کرده و ارزش تجـاری و نقش منطقـه ای در بـرابر نقش نظامی از اهمیـت بیشتری بـرخوردار گـردید و شهـر قدیم ماکـو که امـروزه مورد مطالعه قرار می گیرد ، شهر بیـادگار مانده از همین دوره می باشد .
در بـافت تاريخي شهر مـاكو اكثـر فضاهاي شهري شناخته شده به چشم مي خورد ، بـا اين تفاوت كه بعـلت كوچكـي شهـر و شبـاهت آن بـه بـافتهاي روستـايي ايـن فضـاهـا در ابعـادي محدود مشاهده مي شود . مثلـاً بـازار شهـر در حـد بـازارچه و ميـدان شهـر در حـد يك ميـدان نـامنظم محله اي و حمام كوچكي در كنار مسجد جامع نه چندان بزرگ آن به چشم مي خورد . با اين وجود روابط اين فضاهـا كاملاً از اصول شهرسازي شهرهـاي اسلامي تبعيت كرده و فضاهايي مانوس و بسيار زيبا را پـديـد آورده است .
– بازار و بازارچه ها :
بافت تاريخي شهر داراي بازارچه اي به طول ۱۶۴ متر با تعداد ۷۳ مغازه مي باشد . اين بازارچه با نقشـي منطقه اي تنهـا بـازار منطقه نسبتاً وسيعي از گوشه شمالغربي ايران است كه خود با بازار خوي در ارتباط بوده است .حـال و هـواي روستايي آن موجب گشته تا بـا بازاري مسقف برخورد نكنيم .اين بازارچه از هيچيـك از فضاهـاي رسمي بـازارهاي ايراني بغير از راسته بازار برخوردار نيست . با اينحال تركيب آن با مسجد جامع ، ميدان و حمام تركيبي زيبا را بوجود آورده است .
– ميادين و ميدانچه ها :
تنها ميدان بافت تاريخي شهر در انتهاي شمالي بازار واقع گرديده كه ورود چهار معبر اصلي شهر به آن زندگي مي بـخشد . بـا اين وجـود ميـدان داراي طـراحي ويژه اي نبوده و از بدنه هاي باارزش نيـز بـرخوردار نيست بـا اين همه ارتبـاط ورودي ها و ابعاد و تناسبات آن بسيار صحيح و منطبق بر الگوهاي شهرسازي شهرهاي ايراني مي باشد .
- مساجد و فضاهاي مذهبي :
بافت تاريخي شهر ماكو عليرغم جمعيت كم و وسعت محدود داراي سه مسجد و يك امامزاده است . از آنجا كه شهر تا مدتهـا ارمني نشين بوده است ، مساجدي با قدمت بسيار در آن ديده نمي شود .با ايـن وجـود تعـداد فضـاهـاي مذهبـي موجـود نيـز بخصوص در بـخش قديمي آن قـابل توجه است . معمـاري ايـن سـه مسجد اگر چه پر تزئين نمي باشد ولي از معماري ساده و مستحكمي برخوردار است ، زيارتگاه كوچكي نيز با معماري بسيار ساده در اين بخش از شهر وجود دارد .
– تاریخچه و موقعیت بافت قدیمی ماکو :
در اواخر دوره قاجاریه شهر از گسترش بیشتری برخوردار گردید و ابنیه زیادی تحت تاثیر معماری اروپـایی در خارج از محدوده هـای بـاروی شهر ساخته شده و باروی شهر به تدریج نقش خود را از دست داده و ثقل شهر از بـالای آن به پـایین منتقل گردیده است . مخصوصـاً کـه در جنگ جهـانی اول از طرف روسیـه راه آهنی از شاه تختی بر روی پل دشت بـه با یزید در خـاک ترکیه کشیده شد که ایستگاه آن در مـاکو “داش دام” خوانـده می شد . این راه آهن و وجـود جاده ای که تنها راه ورود کـالا از اروپا بـه قسمتهای شمـالغرب ایـران بـود ، موجب گشت که شهر بـه سمت پـائیـن کـوه تمـایل پیـدا کــرده و بــرج و بــاروی شهــر ارزش خـود را از دسـت بـدهـد . تـعــداد زیـادی خانه های بسیار زیبا از این دوره در جنوب شهر قدیم به چشـم می خورد . در دوره رضا شـاهی بـا احداث خیابان مشهور این دوره که معمولاً نام خیابان پهلوی را نیز بر خـود می گرفت و احـداث میـدان ویژه آن دوره و اهمیت یـافتن مرز بازرگان ، شهـر در مسیر دیـگری در امتداد جـاده رشدی خطی پیـدا کرده است .
روستای مصر- جندق
جايی بسيار دور از شهرهای شلوغ درست نزديك به مركز پهنه ی ايران و در ميانه ی كويری پهناور منطقه ای كوچك در ميان شنهای روان به نام روستای مصر واقع شده است . روستايی كه درست مثل خود كوير شگفت انگيز وحيرت انگيز. روستای مصر در۴۰ كيلومتری شرق جندق و ۵۰ كيلومتری شمال خور از توابع استان اصفهان قرار دارد. از نقاط ديدنی اين منطقه اميرآباد در فاصله ۲ كيلومتری روستای مصر دارای تپه های شنی و پوشش گياهی غنی از درختچه های گز و تاق و نخلهای زيبا می باشد كه مناظر بسيار زيبايی را پديد آورده است . روستای فرحزاد در شمال روستای مصر نيز دارای نخلستانهای زيبا می باشد كه توسط شنهای روان محصور گشته است .
از نقاط ديدنی اين منطقه می توان به درياچه نمك خور و كوير طبقه واقع در ۵۰ كيلومتری جاده خور- طبس روستای گرمه روستای محمدآباد روستای عروسان جاده كاروان گذر عروسان – بيدستان جاده آف رود ابراهيم زهرا ريگ كله و كوير مركزی اشاره كرد. پوشش گياهی خاص مصر به اين كوير زيبايی شگفت انگيزی بخشيده است . گله های شتر و شتر سواری در لابه لای تپه های ماسه ای مصر يكی ديگر از جلوه های كوير برای مردم شهريست. موتور سواری با موتور چهارچرخ مخصوص كوير نوردی واقع در كوير مركزی ايران روستای فرحزاد مصر هم يكی ديگر از جذابيت های اين منطقه است . در روستای فرحزاد واقع در سه كيلومتری روستای مصر خانه ای روستايی وجود دارد كه اداره ی آن به عهده ی خانواده طباطبايی است . اين خانه ی قديمی به سبك سنتی بازسازی شده ومدتی است كه پذيرای مسافران كوير می باشد.
كلوت های شهداد – بيابان لوت
كلوت شهری است خيالی در۴۳ كيلومتری شهداد كرمان كه كم كم دارد به خاطر شگفتی هايش شهرت جهانی پيدا می كند . شهری است ساخته شده به دست باد و باران . شهر سوخته نيست شهر سوزان است . در شهر كلوتها كسی زندگی نمی كرده و نمی توانسته زندگی كند . آنجا هيچ گياهی نمی رويد و اساسا هيچ موجود زنده ای وجود ندارد . كلوت ها يكی از مهمترين عوارض بيابانی لوت هستند . اين عوارض يكی از پديده های زيبای طبيعی اند كه در دنيا نظير ندارند و در هيچ يك از بيابان های دنيا نمی توان چنين مناظر زيبايی را ديد . شبهای پرستاره اين منطقه يكی ديگر از زيبايی های منطقه گندم بريان است . در اين منطقه كمپ كويری شهداد برای اقامت شبانه گردشگران نيز تدارك ديده شده است . كلوت ساختاری است از حركت باد در دل نرم خاك كوير كه در طول ساليان سال شكل گرفته . نم باران اگر بر تن خشك كوير باريده خاكهای تل شده بر گرد سنگی را بر هم استوار كرده و سازه ای را بوجود آورده كه گويی بنايی خشتی از تمدن ما قبل تاريخ است . گرمترين نقطه كره زمين نيز در نزديكی كلوت ها با نام گندم بريان واقع می باشد . گرمای اين منطقه در زير سايه تا ۷۰ درجه سانتی گراد می رسد . با اين حال اين منطقه يكی از زيباترين مناطق ايران بلكه جهان است . شگفتيهای كوير كرمان به اين دو خلاصه نمی شود . بيابان لوت سراسر شگفتی است . كمپ های كويری شهداد در حدود ۲۰كيلومتر با كلوت ها فاصله دارد و با طی جاده آسفالته شهداد به نهبندان می توان از كمپ به كلوت ها رسيد . زيبايی مثال زدنی شب های كوير كرمان يكی از دلايل علاقه گردشگران به شب مانی در كوير است.
دژ حسن صباح ( قلعه الموت ) – قزوين
منطقه الموت يا رودبار الموت در سلسله جبال البرز واقع در شمال شهر قزوين و شمال غرب فلات مركزی و واقع در روستای گازرخان قرار دارد . دره الموت هم مرز با استان گيلان و مازندران طالقان و آبيك از جنوب شرق و غرب به قزوين محدود می شود . اين منطقه چنانچه حمدالله مستوفی در نزهة القلوب نوشته تا قرن هفتم هجری با عنوان رودبار معرفی می شد تا اينكه با آمدن حسن صباح به آنجا و رواج فرقه اسماعيليه و فعاليت خداوندان الموت نوشته شد رودبار الموت و خوانده شد الموت . صخره های پيرامون قلعه كه رنگ سرخ و خاكستری دارند در جهت شمال شرقی به جنوب غربی كشيده شده اند . پيرامون دژ از هر چهار سو پرتگاه است و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی است كه كوه هودكان با فاصله ای نسبتا” زياد بر آن مشرف است . اين قلعه يكی از جاذبه های گردشگری استان قزوين محسوب می شود . قلعه الموت يكی از منحصر به فردترين دژهای تاريخی ايران است كه در اين منطقه واقع شده است . نام الموت در تاريخ ايران با نام اسماعيليه گره خورده و حسن صباح به عنوان رهبر فرقه اسماعيليه از اين قلعه به عنوان پايگاه حكومت خود و ترويج عقايد اسماعيليه بهره می برده است . در مكتوبات تاريخی از قلعه حسن صباح در دوره صفوی بعنوان زندان ياد شده است . اما كاوش های باستان شناسی در اين قلعه نشان می دهد كه دژ الموت نه تنها زندان نبوده بلكه افرادی كه در آن می زيسته اند از مرتبه اجتماعی خاصی برخوردار بوده اند . قلعه الموت را كه مردم محل قلعه حسن می نامند از دو قسمت تشكيل شده است . قسمت باختری كه داراي ارتفاع بيشتري است بنام جورقلا يعني قلعه بالا و پيلا قلا يعني قلعه بزرگ خوانده مي شود و قسمت خاوري آن را جيرقلا يعني قلعه پايين و پيار قلعه يعنی قلعه كوچك می نامند . يكی از شگفتی های قلعه حسن يا الموت سيستم پيچيده آب رسانی با تنبوشه هايی به قطر ۱۰ سانتی متر است كه از چشمه كلدر آب را به دژ رسانده و در حوض های سنگی ذخيره می كرده اند . اين قلعه بسيار مورد توجه گروه های گردشگری است و هر ساله مورد بازديد گردشگران ايرانی و خارجی زيادی قرار می گيرد . اين قلعه در شوال ۶۵۴ هجری قمری به دستور هلاكو به آتش كشيده و ويران شد و از آن پس به عنوان تبعيدگاه و زندان مورد استفاده قرار گرفت . همچنين از سال ۹۳۰ هجری قمری و ابتدای حكومت شاه طهماسب صفوی تا سال ۱۰۰۶ هجری قمری قلعه كالبدی سالم داشته است ولی متاسفانه حفاری هايی كه در دوره قاجار برای يافتن گنج در قلعه الموت انجام شده سبب ويرانی آن شده است.