جاده‌ها و راه‌ها را می‌توان شریان حیاتی هر سرزمین نامید. در هر دوره از تاریخ راه‌های ارتباطی میان شهر‌ها و مناطق مختلف هر کشور، نمایانگر میزان تمدن و پیشرفت آن سرزمین بوده است. در این میان نقش پل‌ها و گذرگاه‌هایی که انسان‌ها روی رودخانه‌ها و دره‌ها و گذرگاه‌های سیلاب بنا می‌کند، بسیار پراهمیت بوده و قدمت و نوع آنها نشان‌دهنده سطح علمی و هنری معماران و سازندگان آنهاست. یکی از این پل‌ها که حدود ۱۵۰۰ سال پیش در ایران ساخته شده و هنوز بقایای آن پابرجا باقی مانده است، پل چم نمشت است که در خط مرزی استان‌های ایلام و لرستان قرار گرفته است. این پل در چهار کیلومتری شمال دره‌شهر مقابل روستای چم‌کلان قرار دارد. نکته جالب توجه این است که پایه‌های این پل امروزه در فاصله حدود ۵۰۰ متری از بستر فعلی رود قرار گرفته و در میان مزارع روستاییان است؛ یعنی این ‌که رود خروشان و پر آب سیمره که روزگاری دور یعنی در زمان احداث پل در دوره ساسانیان از زیر آن عبور می‌کرده. پرود سیمره در حد وسط ایلام و لرستان قرار دارد و نقش مرزی طبیعی میان دو استان را بازی می‌کند؛ به گونه‌ای که در شمال این رودخانه، استان لرستان و در جنوب آن استان ایلام واقع شده و پل در بخش شمالی ساحل رود است و شاید یکی از دلایل کم‌توجهی به وضعیت این پل همین مساله موقعیت آن است که مسوولان هر استان آن را در حوزه دیگری می‌دانند! به تدریج با تغییر مسیر خود از پایه‌های این پل جدا شده و امروزه به هیچ عنوان تماسی میان پل و آب وجود ندارد و از بد حادثه قرار گرفتن این پل بین زمین‌های کشاورزی موجب شده است به‌صورت ناخواسته هر سال همراه با کشت و زرع در زمین‌های اطراف، بخش‌هایی از پل دچار آسیب‌دیدگی شود. رود سیمره در حد وسط ایلام و لرستان قرار دارد و نقش مرزی طبیعی میان دو استان را بازی می‌کند؛ به گونه‌ای که در شمال این رودخانه، استان لرستان و در جنوب آن استان ایلام واقع شده و پل در بخش شمالی ساحل رود است و شاید یکی از دلایل کم‌توجهی به وضعیت این پل همین مساله موقعیت آن است که مسوولان هر استان آن را در حوزه دیگری می‌دانند!

به هر حال پس از پیاده شدن از خودرو برای رسیدن به پل با مانعی بزرگ به نام رود سیمره رو‌به‌رو شدم که متاسفانه در آن حوالی هم پلی که بتواند ما را به آن سمت برساند وجود نداشت که احتمالا دلیل آن هم نبود روستا یا شهری در آن حوالی است. روستاییان برای عبور از این رود راه‌حلی ابتکاری و عجیب و البته بسیار خطرناک ابداع کرده‌اند؛ یعنی آنها عرض رود را با استفاده از تیوپ باد شده تراکتور که روی آن با تخته پوشیده شده است، طی می‌کنند و من هم به ناگزیر و با لطف یکی از همین کشاورزان مهربان، توانستم با این وسیله عجیب و غریب و در حالی که دوربینم را از ترس افتادن در آب محکم در دست نگاه داشته بودم، گذر کنم! در حال حاضر ۱۷ پایه ستون پل به صورت مخروبه باقی مانده و هیچ شواهدی مبنی بر شکل و فرم قوس‌ها و چشمه‌ها دیده نمی‌شود. کشاورزان محلی که برایشان خیلی عجیب بود کسی تنها برای دیدن این پایه‌های سنگی به این منطقه سفر کند، در تمام‌ مراحل عکاسی و تهیه گزارش کنجکاوانه کارهای مرا زیر نظر داشته و در پایان هم مرا به یک استکان چای داغ با طعم دود و طبیعت مهمان کردند. در حال حاضر بقایای پایه‌های بیرونی پل و موج شکن‌های آن بوضوح دیده می‌شود. کیفیت معماری پل و نوع مصالح به کار رفته و روش ساخت آن با آثار تاریخی دره‌شهر مطابقت دارد. این پل با خطی مستقیم به دهلیز ورودی آثار دوران ساسانی دره‌شهر مربوط می‌شود.

ابودلف جهانگیرعرب درباره این پل می‌نویسد: «میان سیمره و طرحان پل بزرگ زیبا و عجیبی وجود دارد که دو برابر پل خانقین است». یاقوت حموی مولف معحم البلدان (۶۲۳ ه.ق.) نیز درباره این پل نوشته است: «سیمره هم نخل و هم زیتون و هم بادام و هم برف دارد و در راه بین سیمره و دهکده مجاور آن طرحان پل عجیب و شگفت‌آوری است که از عجایب پل‌های عالم محسوب می‌شود.این پل ۱۸ چشمه داشته و اندازه دهانه هر طاق فاصله بین دو پایه ۱۵ متر و طول تمام پل بیش از ۲۷۰ متر بوده است.»

قلعه والی ایلام عهد قاجار در دشت میان کوهی ایلام و در بالای تپه چگا میرک در سال ۱۳۲۶ هجری قمری ساخته شده‌است. چشمه بی بی آب این قلعه را تامین می‌کرده‌است که به سبک گذشته با استفاده از تنبوشه آب چشمه به محوطه حیاط مرکزی قلعه هدایت می‌شده‌است. در حال حاضر قلعه در ضلع شمالی خیابان پاسداران ایلام قرار دارد و مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌است.

تاریخچه قلعه والی ایلام
این قلعه بنا به دستور غلامرضاخان ابوقداره والی لرستان و پشتکوه در زمینی به مساحت ۴۶۸۷ متر مربع و با زیر بنای ۱۴۶۴ متر مربع در ایلام ساخته شده‌است. بنای این اثر با استفاده از مصالح آجر و گچ در سه ضلع شرقی، شمالی و غربی صورت گرفته و از جبهه جنوبی که ورودی قلعه می‌باشد دارای حصار با دیوار کنگره‌ای به سبک بناهای دیرینه‌است. در بناهای اولیه شهر ایلام، تا ارتفاع حدود یک متر سنگهای تراش با قطر ۳۰ سانتی متر و ۱۵ سانتی متر بکار می‌رفت که این مصالح و سنگ بنا در قلعه والی ایلام نیز مورد توجه بوده‌است. اتاق شاه نشین در جبهه شمال شرقی بنا قرار دارد و دارای حوضچه فواره دار بوده‌است. نمای داخلی قلعه اصلی آینه کاری و کاشی کاری بود که دربازسازی بنا، این بخش از تزیینات صورت نگرفت. تراسهای قلعه سرپوشیده بوده و ستون‌های دایره‌ای به زیبایی نمای بنا افزوده‌است. چند اتاق زیرزمین هم در بخش‌های مختلف بنا ملاحظه می‌شود. بر اساس سنگ نوشته‌ای که بر دیوار ورودی قلعه نصب شده، این بنا در عهد قاجار و به دستور غلامرضاخان ابوقداره والی لرستان ساخته شده و معمار آنرا حاج درویش علی کرمانشاهی و نظارت آن به معتمدالسلطان سید جوادخان سرتیپ والی زاده نسبت داده‌اند. همچنین در سنگ نوشته عهد قاجار در تخت خان نیز تاریخ بنا و سازنده آن مورد اشاره قرار گرفته‌است. در قدیم در این بنا باغچه‌هایی از گل محمدی وجود داشت و انارستان بزرگ آن نیز در خروجی بنا در جبهه غربی زیبایی خاصی به قلعه بخشیده بود.

به گفته خانم فریا استارک در سفرنامه الموت لرستان و ایلام: «در داخل حیاط نیز به سبک موسوم در ایران دو حوض ساخته بودند، تعدادی گل میخک و اطلس و چند درخت کوچک انار کاشته شده بود که به حیاط حالتی سرخوش و دلپذیر داده بود.» قلعه والی ایلام در طول جنگ تحمیلی به‌وسیله بمباران‌های هوایی ویران شد. در سال ۱۳۶۷ با همکاری میراث فرهنگی کشور بازسازی آن شروع شد و در سال ۱۳۶۹ به پایان رسید. در جریان بازسازی، سبک معماری و مصالح بکار رفته در بنا تقریباً حفظ شد هر چند که تزیینات آن چندان مورد توجه قرار نگرفت. در قسمت غربی قلعه، آثار برج دیده می‌شود و سوراخی بر روی برج قسمت جنوبی قلعه است که جهت دیده‌بانی به کار می‌رفته است. بر باروها و دیوارهای آن، برجهایی با فواصل تقریباً مساوی در اطراف دژ به صورت کنگره دار ساخته شده که دارای اتاق‌های کوچک دیده‌بانی و طاق‌های قوسی شکل است. در منتهاالیه قسمت جنوبی و جنوب شرقی، دژ شاهین شین قلعه و اتاق‌های مسکونی قرار دارند که یک قسمت حدود ۴/۱ دژ را تشکیل می.دهند و مابقی محوطه قلعه است. این قسمت دارای اتاق‌هایی با تاق‌های نیم‌دایره و تاقچه‌ها و طاقنماهایی است که گاه قطر دیوار آن به یک متر می‌رسد. قلوه سنگها بصورت رگ چین روی هم چیده شده و با ملات گچ طوری در هم آمیخته‌اند که سالیان درازی است مقاوم و پا بر جا ایستاده‌اند.

بر اساس اثر محمودیان (۱۳۸۳)، این دژ بیشتر جنبه نظامی داشته و دور تپه‌ها کانالی طبیعی قرار دارد که که مانند خندقی از دژ محافظت می‌کند که در یک قسمت از این خندق طبیعی رودخانه دویرج می‌گذرد. تپه‌ای که قلعه بر روی آن قرار گرفته، مشرف بر روستای پا قلعه است و زمین همواری که کل مساحت قلعه را تشکیل می.دهد در حدود ۴ متر است و تمام ساخت و ساز آن در قسمت جلو یا جنوبی آن است. در قسمت‌های شمال و شرق قلعه که پرتگاه غیر قابل نفوذی است، هیچ ساخت و سازی صورت نگرفته است. در قسمت غربی قلعه یک دیوار بلند به ارتفاع ۲ متر و عرض ۵/۱ متر که یک دیوار حصار است ساخته شده است.