باستانی
نقوش برجسته تنگ سروک
این نقوش در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال بهبهان، بخش لیکک شهرستان کهگیلویه قرار دارد و قدمت آن به ۲۹۹ میلادی یعنی به دوره اشکانی میرسد و منسوب به شاهزادگان الیمائی است.نقوش برجسته تنگ سروک در سال ۱۸۴۱ میلادی به وسیله «بارون دبود» (سیاح روسی) تشخیص داده شد و برای اولین بار الستین درکتاب موسوم به جادههای قدیم ایران غربی منتشر شد. از تاریخ ۱۹۵۲ هنینگ این نقوش و کتبیههای آن را با دقت مورد مطالعه قرار داد. نقش تنگ سروک که بر صخرهای در یک دره بلند از پایههای زاگرس در شهرستان کهگیلویه تراشیده شده، به یک شاهزاده الیمائید که یک شاهزاده نشین تابع اشکانیان بوده منسوب است.
در تنگ سروک حداقل چهار مجموعه نقش برجسته موجود در سنگی که از کوه جدا شده و به شرح زیر میباشد:
الف) اولین نقش دو نفر را در حال ایستاده نشان میدهد که هر دو قبا و شلواری به سب لباسهای عهد اشکانی پوشیدهاند. نمای شرقی این تخته سنگ شخصی را نشان میدهد که روی تختی دراز کشیده درحدود ۶۰۰ متر دورتر در مجموعهای از نقوش برجسته دیگری است که احتمالا قسمت اصلی این مجالس را نشان میدهد.
ب) روی نمای غربی تخته سنگ اولی، نقوش در سه ردیف دیده میشود که در نقوش دیگر بهتر محفوظ ماندهاند. در ردیف بالا از قسمت چپ ابتدا فردی که شاید شاه باشد روی تختی نشسته در طرفین او اشخاصی ایستادهاند، در نقش وسط سواری به شیری حمله کرده است و در بالای او کتبیهای به خط پهلوی اشکانی دیده میشود. در ردیف پایین مردی با یک شیر در حال جنگ است. در طرف شمال غربی این تخته سنگ یک نفر روحانی در کنار آتشدانی ایستاده و آتشدان روی سکوی سه طبقهای قرار دارد. روی طبقه زیرین این سکو کتبیهای به خط پهلوی اشکانی است. روی نمای شمالی آن نیز مجلسی در دو طبقه مشاهده میشود. در طبقه بالا مردی خوابیده و تاجی در دست دارد و بر روی دست چپ خود لمیده است و در سمت چپ این شخص سه سرباز نیزه به دست دارند و در لابلای آنها سه خط به زبان پهلوی اشکانی نوشته شده است. در طبقه زیرین شبیه سه نفر نمایان است که کمی پاک شده است.
ج) به فاصله کمی در طرف شمال این تخته سنگ نقش برجسته دیگری است که روی نمای جنوبی آن یک اسب سوار نشان داده شده است.
د) در حدود شش متر دورتر یک تخته سنگ دیده می شود مه از کوه بیرون آمده و روی آن مجالس مذهبی مانند، اشخاصی که در کنار آتشدان نقش شده است دیده میشود.
پل روستای گندمان
پل روستای گندمان مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان سنندج، بخش حومه، روستای گندمان واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۴۸۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. وضعیت پل در حال حاضر سالم است. این پل دارای سه دهانه است که ارتفاع دهانه مرکزی بلندتر و دهانه های مجاور آن ارتفاع کوتاهتری دارد. این پل بر روی رودخانه برجو ساخته شده است.
لباس تاج الملوک در عروسی محمدرضا پهلوی
محمدرضا پهلوی، آخرین پادشاه و حاکم سلطنت پهلوی بود که در دوران پادشاهی خود سه بار ازدواج کرد. نخستین ازدواج او با فوزیه فواد، شاهدخت مصری بود اما این ازدواج دوامی نداشت و چند سال بعد فوزیه به مصر بازگشت و این دو از هم طلاق گرفتند. ازدواج بعدی محمدرضا پهلوی با ثریا اسفندیاری، زنی زیبا و معروف به «ملکهای با چشمان زمردین» بود. می گویند محمدرضا به ثریا علاقه بسیاری داشت و در نگاه اول هم از او بسیار خوشش آمد. این دو در نهایت در تاریخ ۲۳ بهمن سال ۱۳۲۹ خورشیدی به عقد یک دیگر درآمدند . لباس پیش رو، لباسی فوق العاده و منحصر به فرد است که ملکه مادر، تاج الملوک در عروسی محمدرضا و ثریا به تن داشت. وقتی به این لباس باشکوه نگاه می کنید، تزئیناتی چون سرمه دوزی و سنگ دوزی های جذابی به چشم می خورد که زیبایی لباس را دو چندان کرده اند. البته خاص بودن لباس تاج الملوک تنها به رو دوزی های لباس منحصر نمی شود و بخش حاشیه دنباله و دامنش نیز توجه را به خودش معطوف می کند. تمام حاشیه این دامن با ۵۰ دم پشمی قاقم دوخته شده که جذابیت متفاوتی را به لباس بخشیده است. خوب است بدانید که قاقم، نوعی راسو کوچک بوده که حدودا اندازه ای ۱۰ سانتی متری دارد. متأسفانه از طراح و خیاط این لباس اطلاعاتی در دست نیست. امروزه لباس تاج الملوک در کاخ موزه سعدآباد، کاخ شمس پهلوی و موزه پوشاک سلطنتی نگهداری می شود که همه روزه در طی ساعات ۹ تا ۱۷ می توانید به بازدید آن بروید.
مسجد جامع عضدی
بقایای این بنا در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان، در منطقه سیرجان قدیم واقع گردیده و به نظر می رسد که همان مسجد معروف عضدالدوله (عضدی) باشد که مقدسی در شرح آن نوشته : ” سیرجان، دو بازار کهنه و نو دارد . در میان دو بازار، مسجد جامعی وجود دارد . عضدالدوله، گلدسته های شگفت آوری در میان آن برپا داشته . بر بالای گلدسته های آن، دستگاهی پیچیده و چوبین نهاده که بخشی از آن همیشه درحال چرخیدن است . در این محل، خرابه های بنایی آجری برجای مانده که در آن، علاوه بر پایه ستون های سنگی، بقایای قطعات سنگ مرمر و سنگ آهک منقور به کتیبه هایی مشهود است . مردم محلی، در گوشه ای از بنا شمع روشن می کنند و بنا را مسجد صاحب الزمان می خوانند . این مسجد، به همراه دیگر بناهای سیرجان قدیم، در سال ۷۹۸ ه-. ق توسط لشکریان تیموری تخریب گردید که بعد از این واقعه ، ساکنان آن در شهر فعلی سیرجان مستقر شدند .
مسجد جامع بیداخوید
این بنا در مقابل زیارتگاه شیخ علی بنیمان در ۲۴ کیلومتری شهرستان نیر و ۵۷ کیلومتری جنوب غربی یزد واقع گردیده و از مساجد نیمه قرن نهم هجری است که در مجاورت آرامگاه مذکور بنا گردیده است . بنا دارای نقشه ساده و مشتمل بر فضای گنبدخانه مربع و شبستان مستطیل شکلی است . فضای گنبدخانه به ابعاد تقریبی ۵×۵ متر و شبستان مستطیل شکل به ابعاد تقریبی ۳×۵/۷ متر است . در سه ضلع گنبدخانه ، شاه نشین بزرگی با بالکن هایی قرار دارد که با کاشی های شش ضلعی آبی روشن تزیین شده است . فضای مربع گنبدخانه توسط قوس های دیواری، فیلپوش های زوایا و دو ردیف مقرنس کاری میان آنها به کثیرالاضلاع تبدیل گردیده و گنبد بر آن قرار گرفته است . در سمت قبله گنبدخانه، محرابی مرمری به ابعاد ۶۷×۱۱۰ سانتی متر تعبیه شده که بر آن، آیات قرآنی و عبارات ذیل به خط نسخ نقر شده است : ” قد صنع هذاالمحراب المبارک فی سابع شهر ربیع الاول سنة احدی و اربعین و ثمانمائة ” (۸۴۱ ه-.ق )و “وقف مسجد مزار شیخ علی علیه”.