توصیه گردشگری امروز ما بی تردید کاشان است و حوالی پرجاذبه اش که این روزها با مراسم سنتی گلابگیری رونق دوباره ای گرفته است. کاشان شهر فرهنگ و تاریخ و سنت است. شهر کوچکی که اگر یک بار برای دیدنش پا پیش بگذارید، بعد از آن دیگر این شما نیستید که برای سفر به کاشان برنامه می چینید! کاشان با تمام جاذبه های دلنشینش شما را به یک سفر کوتاه و آرامش بخش دعوت می کند، حتی به اندازه یکی دو تعطیلی آخر هفته. اگر گلابگیری بخواهد گلاب سلطنتی تولید کند، گلاب را دو آتشه می کند. یعنی به جای آب در دیگ پر از گل، دوباره گلاب می ریزد تا درصد غلطت گلاب چند برابر شود. اگر قصد کرده اید که مراسم گلابگیری امسال را از نزدیک تماشا کنید، بی تردید مقصدتان قمصر خواهد بود. شهر کوچک و سبزی که در ۲۰ کیلومتری کاشان قرار دارد و پایتخت گلابگیری ایران و بزرگ‌ترین مرکز تولید گلاب در خاورمیانه به شمار می رود. حتما می دانید که گلاب های ناب و اصیل قمصر هر سال ۲ بار کعبه مقدس را شستشو می دهند و این مهم ترین دلیل شهرت جهانی گل قمصر و گلاب آن است. برای تهیه گلابی به این کیفیت، گلابگیران قمصر گلبرگ های صورتی گل محمدی را در ظرف های ۶۰ لیتری آب می ریزند و حرارت می دهند. بخار آب در لوله های تقطیر مایع می شود و ۴۰ لیتر گلاب ناب قمصر چکه چکه از لوله ها سرازیر می شود. به همین سادگی! تنها قاعده کار، اصل بودن گل است و میزان آن که هر چه بیشتر باشد، گلاب هم مرغوب تر است! در بهترین حالت، ۳۰ کیلو گل برای ۶۰ لیتر آب استفاده می شود و گاهی هم که گلابگیری بخواهد گلاب سلطنتی تولید کند، گلاب را دو آتشه می کند. یعنی اینکه به جای آب در دیگ پر از گل، دوباره گلاب می ریزد تا درصد غلطت گلاب چندبرابر شود. البته نقطه مقابل این گلاب سلطنتی پساب است که از ریختن آب بر روی تفاله‌های گل باقیمانده از گلاب‌گیری قبلی به دست می آید. قمصر پایتخت گلابگیری ایران و بزرگ‌ترین مرکز تولید گلاب در خاورمیانه است که گلاب های ناب و اصیل آن هر سال ۲ بار کعبه مقدس را شستشو می دهند و این مهم ترین دلیل شهرت جهانی گل قمصر و گلاب آن است

سد تاریخی قمصر : اما اگر توانستید از تماشای باغ های صورتی و معطر قمصر و خانه های قدیمی مردم محلی که در حیاطشان بساط جوش و تقطیر و گلابگیری را برپا کرده اند دل بکنید، بد نیست سری هم به گوشه و کنار شهر بزنید تا از دیگر جاذبه های طبیعی و تاریخی قمصر هم بی نصیب نمانید. در ۵ کیلومتری شمال قمصر و ۳۰ کیلومتری جنوب کاشان، رودخانه قمصر جریان دارد. رودخانه ای که وقتی رد آن را به طرف جلگه کاشان بگیرید، به سدی می رسید که سد قمصر نام دارد. تاریخ ساخت این سد به دوره سلطان جلال الدین ملکشاه سلجوقی (۴۸۵-۴۶۵ ه-ق) می رسد و با توجه به شباهت های زیادی که میان طرح و معماری ساختمان فعلی سد قمصر با سد قهرود وجود دارد می توان فهمید که این سد در طول زمان تخریب شده و مجددا در دوره صفویه و در عصر حکومت شاه عباس اول با سنگ و ملات ساروج تجدید بنا شده است.

وجه تسمیه : درباره وجه تسمیه قمصر گفته می شود که این اسم تغییر یافته «کمسر» است که از دو کلمه کم به معنی جای پر قنات و سر (پسوند مکان) گرفته شده است. بعضی از اهالی محل هم به شوخی قمصر را غمسر می خوانند که البته اشاره شان به زیبایی های طبیعی این محل است که غم و غصه هر بازدید کننده ای را پایان می دهد!

بازار اراک در زمان فتحعلی شاه قاجار و توسط یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری در بافت مرکزی شهر تاسیس شده است. یکی از دلایل ساخت بازار وجود اقتصاد قوی در اطراف شهر اراک بود. مرغوبیت محصولات کشاورزی در منطقه عراق (اراک) و نیز شهرت جهانی فرش ساروق و نیاز به ایجاد مرکزی برای فروش محصولات انگیزه اصلی ایجاد شهر و بازار آن از لحاظ اقتصادی بود.این بازار در تاریخ ۱۰ آبان ۱۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مجموعه بازار اراک بر اساس طرحی از پیش اندیشیده احداث شده است و بر خلاف بازارهای دیگر مسیر آن به صورت آزاد و منحنی نیست، بلکه مسیرها منظم و دارای تقارن هندسی هستند. راسته بازار با گذرهای متعددی که آن را قطع می‌کند اساس بافت شطرنجی شهر سلطان آباد قدیم را ساخته بود. این بازار دارای دو محور عمود بر هم می‌باشد که یکی محور شمالی جنوبی به طول ۷۲۰ متر و دو ورودی یکی در شمال و یکی در جنوب و محور شرقی غربی به طول ۲۰۰ متر و دارای ۸ گذر و ورودی شرقی غربی است. گذرهای فرعی عمود بر دو گذر اصلی ساخته شده‌اند. به علت معماری خاص بکار رفته در ساخت بنای بازار هوای داخل بازار در زمستان گرم و متبوع و در تابستان علی‌رغم سر پوشیده بودن بسیار خنک است.

نقش برجسته و کتیبه ی آنوبانینی بر صخره ای واقع در کوه میان کل (Miyan-kal) در مرکز شهر سر پل زهاب واقع شده است. شاید بتوان گفت که این نقش برجسته، بعد از نقش برجسته ی نرم سین (Naram-sin) قدیمی ترین نقش برجسته در ایران است و قدمت آن به ۲۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح برمی گردد. نقش برجسته ای که امروز به آنوبانینی معروف است، آنوبانینی پادشاه معروف لولوبی ها را نشان می دهد. لولوبی ها (Lullubi) قومی بودند که در هزاره ی سوم پیش از میلاد در نواحی غربی زاگرس و سرزمین هایی که بخش عمده ی آن هم اکنون در استان سلیمانیه عراق واقع شده، زندگی می کردند. در این نقش، پادشاه لولوبی ها با ریشی طویل و مربع، کلاهی مدور، جامه ای کوتاه، مسلح به کمان و نوعی تبر ابتدایی دیده می شود. او پای خود را بر دشمنی که بر زمین افتاده، نهاده است. در مقابل او رب النوع نی نی (Ninni) با کلاهی بلند و جامه ای پشمین و پرزدار و شرابه دار که تا پای او می رسد، ایستاده. او یک دست را به سوی شاه دراز کرده و در دست دیگر انتهای طنابی را گرفته که در بخش بالایی دو اسیر و در بخش پایینی شش اسیر را به هم بسته و همه ی آنها برهنه اند و دست هایشان از عقب بسته شده است. در مجموع در این نقش نه اسیر مشاهده می شود. رب النوع نی نی همان اینانا یا آناهیتا است. سر پرسی سایکس (Sir Percy Sykes) نام رب النوع را ایشتار ذکر می کند. میخائیل میخائیلویچ دیاکونوف معتقد است کلاهی که بر سر یکی از اسیران است متعلق به مادی های شرق بوده که در هزاره ی اول قبل از میلاد زیست می کرده اند. ارتفاع نقش آنوبانینی از زمین ۱۶ متر است. پدیده ی فرسایش طی سال های بسیار آن را مخدوش کرده، هر چند بیشترین صدمات را طی جنگ ایران و عراق به خود دیده است. رومن گیرشمن معتقد است که نقش برجسته ی آنوبانینی سهمی عظیم و پایدار در تعریف ایرانیت ایفا می کند، به گونه ای که طی تاریخ متمادی ایران، بسیاری از پادشاهان به تقلید از آن اقدام کرده و حکاکی های بسیاری در مناظر و معابر کاروان ها پدید آمدند تا در تاریخ ماندگار شوند . در پایین و سمت راست نقش برجسته ، کتیبه ی آنوبانینی قرار دارد که به زبان اکدی حک شده و معنای آن چنین است: ” آنوبانینی پادشاه توانای لولوبی نقش خود و الهه ی ایشتار را در کوه پاتیر رسم کرده است و آن کس که این لوح را محو کند به نفرین و لعنت آنو، آنوتوم، بل، بلیت، رامان، ایشتار، سین و شمش گرفتار باد و نسل او بر باد رود.” همه قراین دال بر این است که لولوبی ها خطی مخصوص به خود نداشته اند و آنان کم و بیش تحت نفوذ تمدن بابل بوده اند و در اثر تماس مداوم، زبان و خط اکدی را آموخته و به کار می برده اند. رومن گیرشمن معتقد است که نقش برجسته ی آنوبانینی سهمی عظیم و پایدار در تعریف ایرانیت ایفا می کند، به گونه ای که طی تاریخ متمادی ایران، بسیاری از پادشاهان به تقلید از آن اقدام کرده و حکاکی های بسیاری در مناظر و معابر کاروان ها پدید آمدند تا در تاریخ ماندگار شوند.

چطور برویم؟ برای دیدن آنوبانینی باید به استان کرمانشاه، شهر سرپل زهاب سفر کنید. سرپل زهاب در فاصله ی ۱۵۰ کیلومتری غرب کرمانشاه واقع شده است. حدود ۷۰ کیلومتر مسیر ( از کرمانشاه تا اسلام آباد غرب ) دوبانده است. در حد فاصل کرند تا سرپل زهاب باید از گردنه ی پاتاق عبور کنید. طبیعت این منطقه بخصوص در فصل بهار بسیار زیباست. آسفالت جاده مناسب است. علائم هشدار دهنده وجود دارد. به خاطر داشته باشید که رسیدن، هدف نیست. آرامتر برانید تا از مناظر زیبای منطقه بهتر استفاده کنید. وقتی از گردنه ی پاتاق به سمت سرپل زهاب می روید، به یکباره طبیعت تغییر می کند و هرچه جلوتر بروید گرم تر و خشک تر می شود.

امکانات رفاهی :

* جهت اقامت، بهتر است شهر کرمانشاه را برای اسکان انتخاب فرمایید.

* هرچند می خواهید به یکی از قدیمی ترین میراث ایرانیان باستان سر بزنید، بسیاری از مردم محلی از موقعیت آن مطلع نیستند. تابلوی راهنما در شهر وجود ندارد.

* قبلاً راه ورود به محوطه ی آنوبانینی از داخل مدرسه ی مجاور بود. امروز این محوطه جدا شده است. فاقد نگهبان بوده و جالب اینکه بعضی اوقات در آن قفل است.

* در خیابان مجاور کتیبه ها، جای مناسب برای پارک اتومبیل وجود دارد. وسایل گران قیمت خود را در داخل اتومبیل نگذارید.

* برای ورود به محوطه نیازی به پرداخت ورودیه نیست. ظاهراً سایت در اختیار شهرداری سرپل زهاب است و سازمان میراث فرهنگی هیچ نقشی در حفظ و نگهداری آن ندارد.

* مسئول یا راهنمای مقیم وجود ندارد. طبیعی است که نباید دنبال بروشور، نقشه و راهنمایی بگردید.

* محدودیتی برای عکسبرداری و فیلمبرداری وجود ندارد.

* آب آشامیدنی در شهر موجود است. در ماه های گرم سال توصیه می شود حتماً از آب معدنی استفاده کنید.

* سرویس بهداشتی وجود ندارد.

* در شهر سرپل زهاب چندین رستوران و اغذیه فروشی موجود است. اظهار نظر در مورد کیفیت غذا و تمیزی آنها بستگی به دیدگاه و خواسته های شما دارد.

* در شهر سرپل زهاب پمپ بنزین و پمپ CNG وجود دارد.

* آنتن دهی تلفن همراه مطلوب است.

امنیت منطقه : منطقه ی سرپل زهاب بیش از هشت سال درگیر جنگ بوده است. فاصله ی شهر به خط مستقیم تا مرز و روستاهای عراقی بسیار کم است. به دلیل موقعیت سیاسی و وجود پادگان ابوذر در نزدیکی شهر، تحرکات نظامی در منطقه بیشتر از حالت عادی به چشم می خورد. هرچند در حال حاضر دلیلی برای نگرانی و احساس عدم امنیت وجود ندارد ولی بهتر است شب هنگام در مسیرهای غیرمعمول تردد نکنید.

بهترین زمان بازدید : در هر موقع از سال می توانید از آنوبانینی بازدید کنید. هرچند سر سبزی منطقه در ماه های اردیبهشت و خرداد زیبایی بیشتری دارد. ماه های تیر و مرداد و شهریور گرمای هوا زیاد است و بعضاً گرد و غبار می تواند آزاردهنده باشد.