دیدنی
کرت کهنسال بوشهر
مختصات جغرافیایی محل استقرار آن ً۴۹ َ۵۴ º۲۸ عرض شمالی و ً۵۵ َ۴۹ º۵۰ طول شرقی و ارتفاع محل آن از سطح دریا ۲۰ متر است. این چش کهنسال تک تنه بوده و تنهای سالم و کوتاه دارد و از ارتفاع ۵/۱ متری دو تنه شده و در ارتفاعات بالاتر با انشعابات بعدی تاج گسترده و زیبایی را ایجاد کرده است. این درخت در گذشته سایه انداز محلی بوده که بازار خرید و فروش مواد غذایی در زیر آن بوجود می آمده است. از کنار این درخت نهر آب کاریزی عبور میکرده که در کنار آن یک ردیف از این درخت رویش داشته است و از آن درختان تنها این تک درخت باقی مانده است. آب این قنات که از ارتفاعات شمالی میآمده پس از پر نمودن ۷ چاه به دریا میرفته است.
با تغییر بافت شهری و گذر دو خیابان از دو سمت این درخت و تبدیل محل بازار قدیمی به یک میدان، این درخت در کنج یکی از باغچهها واقع شده است که در تقسیم بندی باغچهها و جدول بندی خیابانها، طراح محل، هیچ بینشی از نیازهای اساسی یک درخت همچون کهنسالترین درخت چش ایران نداشته است و از سه سمت تا طوقه این درخت را با جدول بندی، بتن و آسفالت مفروش کرده است و در نتیجه سلامت و بقای این درخت را به شدت به خطر افتاده است. جدا از این بی دقتی، برای امکان تردد کامیون و اتوبوس از دو خیابان جانبی آن سه شاخه بسیار قطور از آن را قطع کرده اند که در یک بررسی کارشناسی این آسیب شدید به این درخت به هیچ وجه ضروری نبوده و با قطع کمتری از شاخههای این درخت، مقصود تردد ماشین آلات بزرگ برآورد میشده است. اگرچه سه شاخه با قطرهای ۳۰ الی ۵۰ سانتی متری و ۱۰ شاخه با قطرهای ۱۰ الی ۲۵ سانتی متری از آن قطع شده است، ولی همچنان این درخت از تاج قابل توجهی برخوردار است. محیط تنه آن ۴۳۰ سانتی متر، دو قطر برابر سینه ی تنه آن بدون احتساب تنه دوم آن ۱۷۹×۱۱۹ سانتی متر، ارتفاع آن ۱۹ متر، طول و عرض تاج پوشش آن ۲/۱۹×۵/۲۲ متر و سطح تاج پوشش آن ۳۴۱ مترمربع است.
پیر شالیار؛ آیینی باستانی در سرزمین باستانی ارومانات
روستای اورامانات تخت یکی از فضاهای ویژه روستایی کردستان است که علاوه بر زیبایی چشم اندازها، به دلیل اجرای همه ساله مراسم باستانی و حیرت انگیز پیر شهریار یا پیر شالیار قابلیت های ارزشمند جهانگردی دارد. آرامگاه پیر شهریار که به پیر شالیار نیز معروف است از قدسین زرتشتی و زیارتگاه ها و معابد بسیار مورد احترام مردم این ناحیه می باشد. به روایتی پیر شالیار و مراسم آن از یادگارهای دوره پیش از اسلام است. مراسم فوق در اواخر تابستان و به مدت یک هفته انجام می شود. مردم منطقه ابتدا در فصل تابستان، گردوهای درخت ها را می چینند و خشک می کنند و به منظور استفاده در این مراسم نگهداری می کنند سپس در زمان انجام مراسم، بچه ها به نمایندگی از جانب چند تن از بزرگان منطقه به درب منازل رفته و جهت تهیه آش مخصوص از مردم آرد و گوشت قربانی (گوسفند یا گاو) و مواد لازم دیگر را جمع آوری نموده و در ظروف خالی شده اجناس جمع آوری شده آن ها، تعدادی گردو می ریزند. سپس با آرد جمع آوری شده نان می پزند و مقداری از گردوهای سائیده شده را با خمیر نان مخلوط می کنند. معمولاً خانم ها هر روز به میزان قابل توجهی نان می پزند و در اختیار مردان جهت صرف ناهار و شام قرار می دهند. صبح خیلی زود، تعدادی از مردان آشپز، دیگ ها را روی اجاق ها گذاشته و مقدار زیادی گوشت و سایر مواد داخل آن ها می ریزند و آش مخصوص می پزند و هنگام نهار و شام بین اهالی احسان می کنند.
هر روز پس از صرف نهار، مردها در پشت بام وسیع یکی از منازل به رقص های گروهی عرفانی می پردازند. شیوه اجرای این رقص بدین شکل است که کلیه مردها دست ها را به کمر یکدیگر حلقه می کنند و آرام آرام می چرخند و تعدادی مابین ۳ تا ۸ نفر نیز در وسط گروه رقص، دایره وار می چرخند و مرتباً سرهایشان را تکان می دهند و موهای بلند خودشان را آشفته می کنند و آن قدر این حرکت تکرار می شود که معمولاً چندتایی از آن ها از خودبیخود شده و چاقو، قیچی، سیخ کباب و … را در بدن خود فرو می کنند. برای اینکه اشخاص آسیبی به خود نرسانند دیگران جلوی این افراد را به سرعت می گیرند. پس از پایان رقص، شب هنگام وارد خانه ای که گویا خانه پیر بوده، می شوند و به خواندن اشعاری در وصف پیر می پردازند و آنگاه لنگه کفشی را که در صندوق یکی از اتاق ها است و معتقدند به پیر شالیار تعلق دارد، از صندوق در می آورند و دست به دست می دهند و با احترام خاص می بوسند و سپس در صندوق نگهداری می کنند. روز آخر انجام مراسم، ماست و نان تهیه می کنند و به صورت گروهی به سمت آرامگاه پیر می روند و به محض ورود به محوطه باز آرامگاه، کفش ها را از پا درمی آورند و پای برهنه، زمین را می بوسند و آنگاه به زیارت پیر مشغول می شوند و دستمال هایی نیز جهت گرفتن حاجت به دیوارها و درخت های محوطه آرامگاه می آویزند و سپس به خوردن نان و ماست می پردازند و برای خوردن آن تلاش زیاد می نمایند تا از خوردن آن بی بهره نمانند، زیرا معتقدند خوردن نان و ماست روز آخر در جوار آرامگاه پیر، تبرک است و در درمان بیمار ها نیز مؤثر است. غروب همان روز (روز هفتم) مراسم پایان می پذیرد.
آبشار دربند گته ده
آبشار دربند گته ده در استان البرز واقع است. این آبشار در ۲ کیلومتری جنوب روستای گته ده، در دره ای سرسبز و در میان تخته سنگهای عظیم قرار گرفته است. روستای گته ده با ارتفاع ۲۳۴۰ متر از سطح دریا از روستاهای بخش بالا طالقان از شهر طالقان بوده و از سمت شمال با روستاهای آسکان و دهدر از سمت شرق با روستای دراپی از سمت جنوب با کوه کهار و از سمت غرب با روستا ی جوستان همجوار میباشد. یکی از دو شاخه اصلی رودخانه طالقان که از این روستا می گذرد به نام همین روستا بایزرود نامیده می شود. شاخه دیگر به نام روستای باستانی و مخروبه عالی زن نامیده می شود که نشان از بسیار قدیمی بودن گته دارد. مسیر دره جنوبی روستا به آبشار دربند و قله کهار منتهی میگردد.
علاوه بر آبشار، در مرکز روستا دو خانه مخروبه وجود دارد که به نظر می رسد از خانه های اعیانی دوره قاجار بوده است . در میان خانه های ویرانه و در محل هایی از کوچه های روستا که بنا به ضرورت اهالی حفاری صورت گرفته سفالهای نخودی و قرمز و نقش استامپی و زیرلعاب از دوران تاریخی و مختلف اسلامی یافت شده اسکه همگی آنها حکایت از استقرار دایم جمعیت در این روستا می نماید . در فاصله ۲۰۰ متری غرب روستای گته ده قبرستان تاریخی وجود دارد که انبوه سنگ قبرهای موجود درآن حکایت از گستردگی و تعداد امواتی می کند که در قرون متمادی در آن دفن شده اند. برخی از قبرها متعلق به دوران اسلامی و برخی نیز دوره قبل از اسلام بوده و آثاری از سفالهای دوران تاریخی در آن یافت شده است . در قبرستان یاد شده ،حداقل پنج سنگ قبر متعلق به دوره صفویه وجود دارد که دارای تاریخ های متفاوت هستند. برای مثال یکی از آنها متعلق به ۱۰۷۵ هجری قمری است . به نظر می رسد با توجه به موقعیت این مکان که در معرض سیل بوده ،چندین بار برای قبرستان در قرون مختلف استفاده شده است.با توجه به نمونه سفالهای یافت شده ، می توان قدمت قبرستان را دوران تاریخی و اسلامی تعیین کرد .
منطقه حفاظت شده شرا
منطقه حفاظت شده شراء درفاصله حدود ۴۵ کیلومتری شرق همدان و در محدوده جغرافیایی E4855 طول شرقی و N3442 عرض شمالی ، واقع گردیده است.
حدود چهرگانه منطقه:
شمال : از محل تلاقی جاده آسفالته سیاه کمر و جاده شوسه آب هندو به برکت آباد در جهت شرق در امتداد جاده شوسه تا روستای قوزلیجه.
غرب : از محل تلاقی جاده جیپ رو کریم آباد – قشلاق احمد ویس به سمت شمال در امتداد همین جاده تا روستای نشر و از آنجا در امتداد جاده آسفالته به سمت شمال غرب تا تقاطع جاده آسفالته سیاه کمر وجاده شوسه آب هندو- برکت آباد.
جنوب : از جاده آسفالته منتهی به خردمند در امتداد جاده آسفالته تا محل تلاقی با جاده جیپ رو ابتدای روستای کریم آباد به قشلاق احمدویس.
شرق : از روستای قوزلیجه در ادامه مسیر جاده جیپ رو در جهت جنوب تا روستای مسلم آباد و از آنجا در امتداد جاده آسفالته تا روستای خردمند.
وسعت منطقه: وسعت بالغ بر ۱۰۷۰۰ هکتار می باشد.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه ( شامل وضعیت توپو گرافی، چشم انداز، پوشش گیاه و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها)
منطقه حفاظت شده شراء با سیمای کوهستانی وتپه ماهوری ، به لحاظ طبیعت بکر ،پوشش گیاهی مناسب و سیمای طبیعی آن از ایستگاههای اصلی قوچ و میش ارمنی استان همدان محسوب می گردد. بخش کوهستانی منطقه از دو قله اصلی و مجزا از یکدیگر به نام های قافلانته وقزل تشکیل شده است. قله قافلانته با ارتفاع تقریبی ۲۵۵۹ متر از سطح دریا بلندترین بخش این منطقه را تشکیل می دهد. راههای دسترسی منطقه حفاظت شده شراء در مجموع شامل جاده های اصلی آسفالت و نیز راههای فرعی شوسه است. برای ورود به این منطقه بعد از گذر از ۲۵ کیلومتری جاده اصلی همدان – ملایر بایستی از مسیر روستای سیاه کمر به سمت روستای آب هندو حرکت نمود. جهت رسیدن به قسمت های شمالی منطقه نیز از تپه فرعی روستای آب هندو به سمت روستاهای مولوجه و قوزلیجه حرکت نمود. راه دیگر ارتباط با منطقه مسیر روستاهای نشر و مسلم و آباد می باشد. در پیرامون منطقه روستاهای قوزلیجه،آب هندو،حیران،مسلم آباد، نشر،برکت آباد، تاهون آباد وخردمند واقع شده است. از دیگر تعارضات منطقه عشایر مستقر در قسمتهایی از منطقه می باشد که با کنترل و ارشاد وهمچنین جلوگیری از اسکان آنها در مناطق حساس این تعارضات تا حدودی کاهش یافته است. از نظر تقسیم بندی اقلیمی این حوزه در منطقه اقلیمی نیمه خشک سرد قرار گرفته و متوسط بارندگی سالیانه آن بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ میلی لیتر در سال می باشد و به طور متوسط، حجم بارش سالانه حدود ۸۵/۹ میلیون متر مکعب برآورد می گردد. میانگین درجه حرارت سالیانه آن ۱۴ درجه سانتی گراد می باشد. براساس گلبادهای ترسیم شده، چیرگی باد در منطقه ، جهت غربی می باشد وبه تفکیک فصول در طی سال گاه دچار تغییرات کوتاه مدت می شود. با توجه به بررسی منابع موجود و بازدیدهای بعمل آمده در محدوده، تعداد ۱۷۲ گونه گیاهی متعلق به ۳۷ خانواده در تیپ های اراضی دشت های آبرفتی دامنه ای، فلات ها، آبرفت ها و واریزه های بادبزنی شکل و آبرفت های بادبزنی شناسایی شده است. در مجموع خارشتر ، شیرین بیان ، خارزره، درمنه ، جارو هند، ورک ،بومادران ، تلخه ،گون ، شیر تیزک، ختمی ، شقایق ، علف گوسفند ،گل گندم ،گوش بره ، کلاه میر حسن، گل چایی، جغجغه، ختمی، شیرتیزک، از عمده ترین گونه های گیاهی منطقه می باشد. در برخی از قسمت های منطقه نیز گونه های درختی دست کاشت مشاهده می گردد که می توان به درختان گردو ،گیلاس ، زردآلو ، انگور ، سیب ،توت ،نارون ، زبان گنجشک ،بید و سرو خمره ای اشاره کرد. اطلاعات جمع آوری شده در خصوص فون جانوری منطقه مورد نظر نیز بیانگر این است که پرندگان این زیستگاه چهره غالب جانوری منطقه را تشکیل می دهند. گونه های کوهزی همچون عقاب طلایی و کبک معمولی فراوانترین پرندگان منطقه اند. دسته سبک بالان نیز در بین تمامی گونه ها متنوع ترین دسته شناسایی شده اند. فون پرندگان در منطقه متاثر از دو دسته گونه های بومی و مهاجر است. کبک، تیهو ، سنگ چشم خاکستری، سبز قبا، دم جنبانک ابلق، دلیجه معمولی ، هما، سارگپه، کرکس، قرقی، طرلان، شاهین، بحری، بالابان، لاچین ، حواصیل خاکستری، پرستو معمولی، سارو بلبل ازجمله پرندگان موجود در زیستگاه های منطقه می باشند.
پستانداران منطقه نیز عمدتاً گونه های سازگار با مناطق سرد کوهستانی اند گرگ، کفتار ، قوچ و میش شاخص ترین گونه های پستاندار منطقه اند . شغال، روباه، راسو، زرده پر، رودک، خرگوش ، خارپشت ایرانی، تشی، حفار و انواع موش ها ازجمله دیگر پستانداران مهم این منطقه به شمار می روند. خزندگان این زیستگاه نیز در دو گروه مارها و سوسمارها یا مارمولک ها قابل تقسیم اند، آگامای قفقازی و گرزه مار پر جمعیت ترین خزندگان منطقه و مارهای دشتی زی و آگاما و لاک پشت مهمیزدار، شاخص ترین خزندگان منطقه به حساب می آیند. و به علت نبود زیستگاههای آبی قابل توجه از فون جانوری دوزیستان و ماهی ها در منطقه دیده نمی شود با این حال گاهاً در آبگیرهای فصلی و برکه های حاشیه روستای مسلم آباد می توان از دوزیستان گونه های وزغ معمولی و قورباغه تالابی را مشاهده نمود.
جاذبه های اکوتوریسمی : از جاذبه های منطقه می توان به وحوش و بکر بودن منطقه اشاره نمود.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی : پیرامون منطقه ۸ روستا به اسامی: برکت آباد، مولوجه،آب هندو، مسلم آباد، نشر،خردمند و کریم آباد قرار دارند که مستقیماً این منطقه را تحت تأثیر قرار می دهند. با مقایسه جداول سرشماری مرکز آمار ایران ، روند رشد جمعیت در این روستاها منفی است و این درحالیست که با توجه به قابلیت توسعه در بخش کشاورزی و دامداری در منطقه به دلیل عدم استفاده درست از منابع موجود ، مهاجرت جوانان به شهرها در این رشد جمعیت تأثیر به سزائی داشته است. از میان ضوابط کیفی گوناگون جمعیت، سواد با توجه به تناسب با پیشرفت اجتماعی اقتصادی دارای اهمیت می باشد که در این مناطق با توجه به آمار بیش از ۸۵ % جمعیت در گروه های سنی بیش از ۶ سال قرار گرفته اند که قریب به ۶۶% آن باسواد می باشند. این شاخص در گروه های سنی مختلف متفاوت و هرچه به گروه های سنی بالاتر می رویم از میزان آن کاسته می شود. بیشترین میزان با سوادی در جمعیت مردان و زنان به ترتیب ۹۷ و ۹۶ درصد می باشد که مربوط به گروه سنی نوجوانان (۱۴-۱۱) ساله می باشد. به لحاظ امکانات رفاهی، بهداشتی، آموزشی و فرهنگی دارای امکانات می باشند. به طور کلی ، پایه و اساس ساخت اجتماعی منطقه، دهقانی است و در برخی جاها ساخت اصلی، با توجه به بنیانهای معیشتی غالب و رایج سیما و جهت یابی خاصی پیدا کرده است. در کل جامعه جمعیتی منطقه از نظر ساختار اجتماعی به سه گروه دهقانی-شبانی ، دهقانی-کارگری و شبانی تقسیم می شود.
تعارضات مهم منطقه : انسان همواره به عنوان اصلی ترین عامل تخریب منابع و محیط اطراف خود می باشد. شخم نامناسب در جهت شیب در ارتفاعات و تپه ماهورها جهت کشت و کار بر روی زمین، چرای بی رویه دام در مراتع فقیر منطقه حتی در زمستان که به دو صورت سبب فرسایش می گردد ( سخت شدن زمین از هر گونه پوشش و در نتیجه ایجاد رواناب)، سست شدن خاک شیب ها به علت رفت و آمد زیاد دام و درنتیجه رانش خاک روئی به عمق دره ها و ایجاد فرسایش و بوته کنی بوته های خشک جهت مصرف سوخت از عمده عوامل تخریب انسانی در این منطقه می باشد. از دیگر تعارضات منطقه حضور و عدم رعایت تعادل دام و مرتع عشایر و نیز واحد دانه بندی و آسفالت پزی مسلم آباد و برخی واحدهای مرغداری می باشد.
تجهیزات و امکانات : پاسگاه محیط بانی، تعداد ۷ نفر نیروی فعال ، یک دستگاه خودرو ، موتور سیکلت
روستای دیزجین
روستای دیز جین یک منطقه ییلاقی و کوهستانی بسیار زیبا با منظره های دلپذیر در بخش طارم سفلای استان قزوین واقع شده است. دارا بودن دهها چشمه فعال و سه رودخانه دائمی نهرهای پر آبی جهت باغداری و کشاورزی به وجود آورده است. شغل مردم روستا کشاورزی و دامداری می باشد این روستا دارای مدرسه ابتدایی فعال می باشد . در این روستا و روستای مجاور چند زیارتگاه وجود دارد که همه ساله صدها خانواده جهت زیارت به آنجا می روند. روستای دیزجین از توابع بخش طارم سفلی شهرستان قزوین واقع در منتهی الیه غرب آن و حد استان زنجان و در فاصله حدود یکصد و پنجاه کیلو متری با مرکز شهرستان قزوین واقع است و جمعیتی حدود پنجاه شش خانوار که در فصول مختلف متغیر می باشد در قالب یکصد و پنجاه نفر در آنجا ساکن و به کار کشاورزی و دامداری و باغداری مشعول هستند. با توجه به جغرافیای آن که در نقطه تلاقی چهار استان پر استعداد زنجان و قزوین و گیلان و اردبیل و در دامنه خوش آب و هوای کوهای بلند واقع شده است دارای آب و هوای نیمه خشک کوهستانی بوده و نوسان دمای آن حدودا بین (۱۰-) تا (۳۵+ ) درجه سانتیگراد می باشد. دیزجین در بین کوه های بلند محصور ودارای دره های نسبتا عمیق و شیب تندمی باشد . گیاهان دارویی متنوع و فراوان و انبوه گیاه گون آن که کار برد صنعتی از صمغ آن و تهیه عسل از شهد گلهای آن معمول است در روستای به وفور یافت میشود.