زیبا
دژ محکم تالش
قلعه لیسار، دژ محکم تالش باستان است. دژی که در ۱۵ کیلومتری شمال شهر تالش و در جنوب شهر لیسار نزدیک به دهکده نومندان واقع شده و با بارویی بسیار مستحکم بر بلندای تپه ای صد متری و در فاصله چهار کیلومتری از دریای خزر قرار دارد. ساختمان این دژ بر روی یک صخره سنگی قرار گرفته و دیوارهای آن با استفاده از سنگ و یا آجر با ملاط یا ساروج استوار شده است. قلعه لیسار را سلسال هم می نامند. سلسال در لغت به معنی آب خنک و خوشگوار است و از آنجایی که در ساخت قلعه ها، آب و آب انبار همیشه به عنوان یک موضوع مهم در نظر گرفته می شد، به نظر می رسد نامگذاری این قلعه به سلسال با نظریه ای درباره حمل آب بسیار خنک و خوشگوار این قلعه از طریق لوله های سفالین (تنبوشه) به آب انبار مرتبط باشد. هرچند که نظریه دیگری هم در خصوص حمل آب باران از سقف و از طریق تنبوشه ها به آب انبار این قلعه وجود دارد. با این حال عده ای دیگر معتقدند که نام اصلی این قلعه با املای صلصال درست است که در لغت به معنای گل خشکیده ورز داده شده و آماده جهت کوزه گری و سفالگری است که با توجه به طبیعت این منطقه و خاکهای رسی قرمز و زرد رنگ حاصل از فرسایش دامنه های کوهستانی تالش درست به نظر می رسد. در گیلان ساخت قلعه تنها بر روی عوارض ارتفاعی معمول بوده و این مربوط به کاربردهای نظامی دژها در مواقع حساس است. شاهد این ادعا، اشیای به دست آمده از کاوش در سال ۱۳۸۲ است که سه شیء با ارزش مثل پیکان فلزی، ظرف مسی نقره کوب و یک سکه مسی مربوط به قرن پنجم و ششم هجری از تبار اتابکان را برای کاوشگران به ارمغان آورد.
بنای تو در تو : قلعه لیسار از دو قسمت تشکیل شده است، اولین قسمت آن، بخش خارجی است که محوطه نسبتاً وسیعی را در بر می گیرد و توسط دیوار پهنی از زمینه ای اطراف جدا می شود. از این دیوار خارجی که از سنگ رودخانه ای قرمز و تقریبا یک دست ساخته شده، این روزها چیزی به جا نمانده و تنها بقایای سنگ های به کار رفته در حصار خارجی در گوشه و کنار آن به صورت توده های انبوه مشاهده می شود. اما بخش داخلی قلعه که بر روی صخره سنگی قرار دارد دومین قسمت آن را تشکیل می دهد و اگر گذارتان به این قلعه بیفتد می توانید بقایای آن بر جای مانده ان را از نزدیک ببینید. ساختمان قلعه طوری ساخته شده که در تمام جهات اصلی و فرعی به اطراف اشراف داشته و ساکنان قلعه از بالای آن می توانستند کلیه تحرکات را در شعاع خارج قلعه زیر نظر داشته باشند. ارگ قلعه هم در بالای تپه قرار دارد و امروز فقط دیوارهای آن به یادگار مانده است. شواهدنشان می دهند که پیش از این ارگ در طبقات مختلفی بنا شده بود که طبقات زیرین آن به دنبال ریزش طبقات بالا پر شده اند. مردم محلی عقیده دارند که قلعه سلسال در زمان اسماعیلیان از قلعه های مهم حکومت بوده است و شباهت ساختمانی قلعه لیسار با قلعه الموت و یا قلعه هایی دیگر اسماعیلیه از یک طرف و ارتباط نزدیک پیروان این فرقه با افرادی در تالش از طرف دیگر، احتمال چنین تعلقی را بیشتر می کند. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که در گیلان ساخت قلعه تنها بر روی عوارض ارتفاعی معمول بوده و این مساله بیشتر مربوط به کاربردهای نظامی این دژها در مواقع حساس است. شاهد این ادعا، اشیای به دست آمده از کاوش در سال ۱۳۸۲ است که سه شیء با ارزش از قبیل پیکان فلزی، ظرف مسی نقره کوب و یک سکه مسی مربوط به قرن پنجم و ششم هجری از تبار اتابکان را برای کاوشگران به ارمغان آورد. پیکان آهنی بیانگر این است که این قلعه بر اثر هجوم و یک واقعه نظامی با توجه به آثار فراوان آتش سوزی در کف بنا سوخته و تخریب شده است.
اما بر روی قلمدان مسی نقره کوب که از اشیای منحصر به فرد به دست آمده در این قلعه است خطوطی نوشته شده که این خطوط احتمالا جزو خطوط ریحان است. سومین شیء به دست آمده یک سکه یا فلوس مسی مربوط به دوره اتابکان آذربایجان و قرن ششم هجری است زیرا اتابکان آذربایجان جزء نائب السلطنه های سلجوقی محسوب می شدند و سلسله سلجوقی از قرن ۴ تا ۶ هجری حکومت می کردند. سکه به دست آمده مربوط به دومین اتابک آذربایجان معروف به جهان پهلوان محمد است که بر روی یک طرف آن نوشته شده المستضی با الله السلطان الاعظم طغرل و در روی دیگر آن نوشته شده الملک المعظمه اتابک اعظم محمد که المستضی باالله در واقع همان سی و سومین خلیفه عباسی و احتمالا سی و هفتمین خلیفه عباسی هم آخرین خلیفه عباسی بوده است. این موضوع نشان می دهد که این منطقه جزو حوضه حکمرانی اتابکان بوده و یا مراوداتی با آنها داشته اند و به احتمال زیاد قلعه لیسار چون قلعه ای هم تدافعی و هم مرزبانی بوده جزو آخرین نقاط مرزی حوضه اتابکان آذربایجان بوده چون دارای موقعیت سوق الجیشی است و بر روی تپه ای منفرد و به ارتفاع ۸۰ متر واقع شده است و به دلیل نزدیکی آن به ساحل دریا و جاده قدیمی ساحلی می توانسته هم بر دریا و هم بر کل منطقه نظارت و کنترل داشته باشد. با توجه به حفاریهای صورت گرفته و اطلاعات به دست آمده از روی سکه ها و سفالها می توان گفت که قلعه سلسال مربوط به دوره سلجوقی است و قدمتی هزار ساله دارد. گزاره ای که مهم ترین نتیجه آن لقا گرفتن دژ سلسال به عنوان قدیمی ترین بنای استان گیلان است.
آبشار ماری دره سی
آبشار ماری دره سی در استان زنجان واقع است. این آبشار در دره ماری دره سی واقع در ۲ کیلومتری غرب روستای ماری در منطقه دربند سرخ آباد واقع شده است. سرخ آباد یکی از مناطق حفاظت شده کشور است که از تنوع زیستی بالایی برخوردار است. ارتفاع این آبشار در حدود ۱۰ متر و آبشاری فصلی است که از ذوب برفهای ارتفاعات بالادست و ریزش های جوی پدید می آید. روستای ماری از توابع شهر ارمغانخانه زنجان و فاصله آن تا شهرستان زنجان در حدود ۵۰ کیلومتر است. این منطقه در ۱۸ کیلومتری شمال غرب زنجان واقع شده است. این منطقه به دلیل شرایط اکولوژیکی خاص خود، دارا بودن زیست گاه های متنوع کوهستانی، تپه ماهوری، دشتی و محیط های آبی از تنوع گونه جانوری بالایی برخوردار است. آهوی ایرانی زیباترین و بارزترین پستاندار منطقه است. تشی بزرگترین جونده منطقه است که در اطراف باغها و مزارع زندگی می کند و آفت محصولات باغی و جالیزی است. کل و بزوحشی، خرس قهوه ای، پلنگ، شنگ(پستاندار خزدار) و انواع پرندگان بومی و مهاجر مانند بالابان، قرقی، طرلان، شاهین، کبک دری، تیهو، کبک و … انواع مارها، مارمولک ها و ماهی ها در این منطقه زندگی می کنند. این منطقه از وفورگیاهی با ارزشی برخوردار است مانند باریحه و راس … این منطقه بیش از نیمی جنگل های طبیعی و خودرو استان زنجان را در خود جای داده است. کوه های قله ها و دره های این منطقه زیبایی خاصی را برای بینندگان رقم زده است.
بندر پزم
بندر صیادی پزم تیاب یکی از روستاهایی است که از توانمندی ها و پتانسیل های بالقوه گردشگری – تفریحی و اقتصادی خوبی برخوردار است و چون نگینی بر انگشتر در حاشیه خلیج عمان با ساحلی آرام و دلنشینی که توجه هر ناظر و بیننده ای را بخود جلب می نماید. بندر پزم از توابع بخش مرکزی شهرستان کنارک در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. روستای مذکور دارای ۲۰۴۸ نفر جمعیت و با مساحت ۷۴۵۸۴ مترمربع در منتهی الیه جنوب کشور واقع شده است. افراد محلی و مسئولان منطقه از پزم تیاب به عنوان روستایی موفق یاد می کنند»این روستا با بندر زیبایش نام خود را پرآوازه کرده است روستای پزم تیاب یکی از بنادرهای مهم جنوب کشور می باشد و قسمتی از پروتئین کشور از این منطقه تامین میگردد. صیدو صیادی عمده شغل شریف ساحل نشینان و دریادلان منطقه پزم بوده و است که با تحمل سختی ها و مشکلات فراوان در جدال بر امواج سهمگین دریای عمان و اقیانوس هند به منظور کسب روزی حلال کمر همت بر بسته و در جهت رشد و شکوفائی اقتصادی و عدم وابستگی و ارز آوری هر چه بیشتر یار و یاور نظام مقدس جمهوری اسلامی می باشد. نام پزم بر گرفته از پوزه کوه که قسمت جنوب از سمت شرق وغرب ادامه دارد.بندر پزم تیاب با مساحت ۷۴۸۴۵ مترمبع در منتهی الیه جنوب شرق ایران در کنار آبهای نیلگون دریای عمان واقع شده است این بندر از جانب شمال به دهستان جهلیان و از جانب جنوب به دریای عمان واز جانب شرق به شهرستان کنارک و از جانب شرق به شهرستان کنارک و از جانب مغرب به دریای عمان محدود می شود. این بندر دارای یک پاسگاه نظامی و انتظامی دریابانی می باشد.
تالاب هورالدورق
تالاب هورالدورق دراستان خوزستان قرار دارد. هور نسبتاُ وسیع دورق در محدودة جنوب غربی خوزستان قرار گرفته است. رود جراحی پس از عبور از شادگان ( فلاحیه) به آن می ریزد. همچنین نفوذ آبهای سطحی خلیج فارس باعث گسترش این هور ساحلی گردیده است. منابع طبیعی آن از قبیل ماهی ؛ طیور ( پرندگان) ؛ نی ( قصب) ؛ لویی ( بردی ) و نمک است. همچنین نوعی گیاه رطوبت پسند معروف به چولان (کولان) در سطح وسیع آن می روید که مورد استفادة حاشیه نشینان هور قرار می گیرد.
پوشش گیاهی : در بخش آب شیرین تالاب، پوشش گیاهی متنوع و انبوهی رشد یافته که ویژگی خاصی به آن بخشیده و محل بسیار مناسبی برای گذراندن ایام پرندگان مهاجر گردیده است. منطقه آب شور تالاب فاقد پوشش گیاهی است. آن قسمت از تالاب که در جنوب جاده آبادان- ماهشهر واقع است. بدلیل نزدیکی به خلیج فارس و تأثیرات جزر و مد دریا و وسعت شوره زار، دارای پوشش گیاهی ۲۵% و در بعضی از نقاط فاقد پوشش گیاهی است. در قسمت جنـوبی گونه های غالب را علف شور و گیاهان تیره ی گرامینه تشکیل می دهـد و درقسمت شمال جاده آبادان- ماهشهر پوشش گیاهی مطلوب حدود %۹۰-۸۰ و گونه های غالب، جگن و لوئی و گیاهان علفی تیره گرامینه می باشد. بـه طور کـلی پوشش گیـاهی داخل تـالاب از گیـاهان هیگروفیت و مزوفیت دائـمی و فصلی وپوشش گیاهان اراضی حواشی آن به جز نخلستان ها و زمین های زراعی از اجتماعات گیاهان هالوفیت تشکیل شده است
رویش گیاهان آبزی و آبدوست : پوشش عمده تالاب، منطقه ی وسیعی از رویش Shoenoplectus Typha است که دور تا دور آن را به صورت نواری در برگرفته است. این رویش از ماه های اسفند تا آبان به شرط وجود آب کافی در تالاب فعال می باشد و در بقیه ی ماه های سال بویژه در زمستان، قسمت های هوایی خود را از دست می دهد و فقط ریزوم یا قسمت های زیرزمینی آن به شکل غیرفعال باقی می ماند. رویش زمین های خشک و شن زارهای حواشی تالاب را گیاهان هالوفیت و گزروفیت تشکیل می دهند.
آبشار نوقاهان
آبشار نوقاهان در استان قم واقع است. آبشار نوقاهاف در روستای قاهان از توابع بخش خلجستان شهرستان قم در ۸۱ کیلومتری شمال غربی شهر قم یا ۳۰ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد. این روستا از شمال به کوه تاغرباغ، از شمال شرقی به کوه گر و از جنوب به کوه شیروارد محدود می شود. روستای قاهان بر روی تپه ای در شمال غربی استان قم قرار گرفته و از سطح دریا ۱۵۳۰ متر ارتفاع دارد. آب این آبشار بسیار زلال است و از کوهستان های اطراف روستا سرچشمه می گیرد. جریان آبشار بر روی دیواره های صخره ای کوهستانی، در فصل های بهار و تابستان مناظر زیبا و جذابی پدید می آورد. روستای قاهان دارای مناظر ویژه و طبیعی زیبایی است که از آن جمله می توان به کوه ها ، آبشارها اشاره کرد. این روستا در ناحیه کوهستانی استقرار دارد و دارای اقلیمی معتدل است. در این روستا گیاهان خوراکی و دارویی می روید که می توان به گل ختمی ، شیرین بیان، ریواس ، خاکشیر ، پونه و گون اشاره کرد.