زیبا
کلیسای بدخهم ( بیت لحم )
این کلیسا که به نام زادگاه حضرت عیسی مسیح بیت اللحم یا اورشلیم نامگذاری شده است جنب میدان بزرگ واقع در خیابان نظر محله جلفای اصفهان،در مجاورت کلیسای حضرت مریم مقدس، در سال ۱۶۲۸ میلادی توسط خواجه پطرس ولیجانیان، تاجر نامی روزگار صفوی بنا گردید. کلیسای بدخهم دارای ساختمانی مرتفع و با شکوه است و صاحب بزرگترین گنبد در میان کلیساهای جلفای اصفهان میباشد. پلان کلیسا مستطیلی شکل با سمت شرق به غرب است که از نوع تالارهای گنبد دار معماری ارمنی بوده ولی نمای خارجی آن نمایانگر سبک معماری ایرانی است. کلیسای بدخهم دارای گنبدی دو لایه است که تمامی سطح داخلی آن با آب طلا تزئین شده است. بر روی گنبد هشت نورگیر تعبیه شده است و خود گنبد توسط چهار قوس که به چهار ستون بزرگ متصل است به دیوارهای شمالی و جنوبی بنا اتکا دارد. سمت غربی بنا دارای ایوانی دو طبقه است که ورودی اصلی کلیسا در این سمت قرار دارد. در بالای قسمت داخلی ورودی اصلی بالکنی قرار دارد با پلکانی در سمت جنوبی ورودی، ورودی دوم کلیسا در قسمت جنوبی آن واقع است. محراب کلیسا که در قسمت شرقی بنا قرار دارد دارای دو اطاقک مستطیلی شکل در دو سوی آن میباشد. مصالح بکار رفته در بنای این کلیسا خشت و آجر است.
دیوارهای داخلی این کلیسا که با گچ اندود شده است پوشیده ازنقاشیهای آبرنگ با موضوعاتی برگرفته از کتاب مقدس انجیل است. تزئینات داخلی کلیسا از کاشیهای هفت رنگ با زمینه نیلی و آبی است، دیوارها و گنبد کلیسا از تزئینات و نقاشی رنگ روغن زیادی بهره برده است ، تصاویر نقاشی شده بسیاری که گویای داستانهایی از کتب عهد عتیق و جدید میباشد وجود دارد. در گوشه سمت چپ قسمت فوقانی تصویر بهشت و تصویر خود خواجه پطرس نقاشی شده است. کلیسا در سال ۱۸۵۰ میلادی با خطر تخریب مواجه شد ولی در سال ۱۸۷۰ بوسیله هوان جان الیازیان مرمت و بازسازی شده و باین ترتیب از ویرانی نجات یافت. برج ناقوس در سال ۱۸۹۷ میلادی در بالای در ورودی باختری کلیسا ساخته شد. در حیاط کلیسا سنگ قبرهای بسیاری وجود دارد. از جمله آنها سنگ قبر خواجه پطرس و افراد خانواده او که تعدادی از این سنگ قبرها همراه با حیاط شمالی کلیسا به علت تعریض خیابان جانبی آن در سال ۱۹۳۶ میلادی به خیابان نظر منضم گردید. در سال ۱۹۷۰ به علت عبور ماشینهای سنگین از خیابان نظر گنبد کلیسای بدخهم ترک برداشت که به موقع توسط سازمان فرهنگ و هنر مرمت گردید. این کلیسا در شهرستان اصفهان، خیابان شرقی، میدان بزرگ جلفا واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۶۴۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کلیسای بیت لحم یکی از کلیساهای نسبتاً بزرگ شهر اصفهان است. این کلیسا بسیار نزدیک به کلیسای هاکوپ و کلیسای مریم مقدس و در شمال این دو کلیسا قراردارد. کلیسای بیت لحم در زمان حکومت صفویه و توسط شخصی به نام خواجه پطرس ولی جانیان ساخته شده است. خیابانی در محله جلفای اصفهان هم به نام خواجه پطرس نام گذاری شده است. کتابی به نام «نگارنامه و راهنمای کلیسای بیت لحم جلفای اصفهان» درباره این کلیسا به چاپ رسیده است.
آبشار توف سورنگان
آبشار توف سورنگان در استان چهارمحال و بختیاری واقع است. منطقه نیاکان در شمال غربی استان محصور بین کوههای دز اسپید از شمال و کوه پیر سیم از جنوب قرار گرفته است.از شهرکرد به دو طریق می توان به سمت این آبشار حرکت نمود مسیر اول از شهرکرد به سمت سودجان حرکت می کنیم تا به دو راهی میان رودان می رسیم آنگاه روستا های مهدی آباد ،فانی آباد و محمد آباد را پشت سر می گذاریم تا به روستای نیاکان که در ۱۰۲ کیلو متری مرکز استان است می رسیم و یا از مسیر شهرکرد چلگرد به سمت چلگرد حرکت می کنیم تا به روستای نیاکان می رسیم که مسافت ۱۱۰ کیلو متر از مرکز استان است. از وسایل نقلیه در کنار قبور روستا پیاده می شویم در سمت شمال کوه دزاسپید خود نمایی می کند و در دامنه کوه دره نیاکان و رودخانه بلش که از کوه بلش سرچشمه گرفته در حال غریدن و حرکت است. کوله هایمان را بر پشت گرفته و در جهت غرب شروع به حرکت می کنیم بعد از ۱ کیلو متر به درختان و باغ مصفائی می رسیم این زیبائی کمی مسیر را به سمت جنوب غربی تغییر می دهد بعد از ۱۰۰ متر در یک شیب ملایم به چادر های عشایر و چشمه بسیار زیبای نمد زن می رسیم توسط اهالی روی چشمه محصور شده و آب در جوب سیمانی توسط سه لوله هدایت می شود. آب چشمه بسیار گوارا و سرد است بعد از لذت بردن از این منطقه به سمت جنوب غرب در یک شیب نسبتا تند که پوشیده از گونه های متراکم است رو به بالا حرکت می کنیم بعد از طی دو شیب بر روی گردنه ای به نام چال خشکه قرار می گیریم از گردنه پائین می رویم کمی شیب تند است اما نگرانی وجود ندارد چون ۱۰۰ متر بیشتر نیست. پس از فرود به چادرهای وارگه عزیز سلیمانی بر می خوریم که استقبال خوبی از همه دارند و ما را به ادامه حرکت ترغیب می کنند.از کنار چادر ها در دامنه گردنه چال خشکه به سمت غرب حدود ۵۰۰ متر ادامه می دهیم. به چشمه های مستعددی میرسیم که بیانگر سر منشاء های آبشار است از کنار این آبریزهای چشمه ها به سمت پایین حرکت می کنیم پس از طی ۲۰۰ متر به یکی از زیبا ترین آبشار های استان بر می خوریم این آبشار با دهانهای حدود ۲۰ متر و ارتفاع ۱۵ متر بر زمین میریزد و آب آبشار پس از طی ۲۰ متر با آبی که از برف های کوه پیر سلیم سر چشمه میگیرد یکی شده و رودخانه سورنگان را شکل می دهد که در دره سورنگان جریان دارد . حدودا ۴ ساعت از روستای نیاکان تا آبشار زمان لازم است و مسیر بسیار زیبا ، مفرح و سرسبز است . مسیر برگشت می توان بجای آمدن به سمت شرق در جهت گردنه چال خشکه حرکت نمود در نزدیکی های گردنه توسط روستائیان نهر آبی تعبیه شده که کم کم به سمت ارتفاع میرود و کوه را دور زده تا به روستای نیاکان میرسد. مسیر بسیار زیبا و دلنواز است حرکت در کنار این نهر چشم انداز های زیبائی از منطقه را برایمان آشکار می کند . ضمنا در حاشیه ارتفاع این قسمت گیاهان مختلفی وجود دارد اما باعث تعجب بود که گیاه مخالصه که خیلی کمیاب است در این منطقه به وفور پیدا می شد .
خانه تاریخی تیرنو دزفول
خانه تاریخی تیزنو به شماره ۲۵۷۳ در ردیف آثار ملى ایران به ثبت رسیده و یکی از بزرگترین و زیباترین خانههای محله قلعه است که در ضلع شرقی میدان اصلی این محله واقع شده است. پیکره اصلی خانه متعلق به دوره صفویه است که تغییرات عمدهای در دوره قاجار و اوایل پهلوی به خود دیده است. محله قلعه قدیمیترین محله شهر دزفول بوده که در اصل به خاطر همجواری با قلعه نظامی که به خاطر حفاظت از پل ساسانی ساخته شده بود به این نام شهرت یافته است. خانه تیزنو دزفول برگرفته از هویت غنی معماری دزفول با مصالحی از آجر و خشت و به شیوه یک ایوانه اصفهانی ساخته شده است. ورودی بنا در مجاورت حوزه علمیه معزی قرار گرفته است. و ورود به خانه از ضلع غربی بنا و از سمت مرکز محله قلعه صورت میگیرد (با احداث خیابان ساحلی این مرکزیت از بین رفته است.) در دو طرف سر در ورودی سکوهای کوچکی به نام خواجه نشین قرار دارد که برای استراحت رهگذران خسته و یا نشستن کسی که جهت باز شدن در به انتظار مانده مورد استفاده قرار میگرفته است. پس از عبور از سردری بزرگ و زیبا وارد فضای مسقفی به نام “هشتی” میشویم که به عنوان فضای تقسیم کننده عمل مینموده به نحوی که از سمت چپ آن به بیرونی (قسمت پذیرایی از مهمانان) و از سمت راست آن به اندرونی میرسیم. به علاوه هشتی به دلیل ایجاد محرمیت مانع دید مستقیم رهگذران از بیرون به فضاهای داخلی میشود. زیر سقف عرق چین هشتی رسمی بندی (کاربندی) شده است و این رسمی بندیها از نوع دوازده ضلعی هشت و نیم هشت پرکار میباشد. کفسازی هشتی از جنس قلوه سنگ رودخانهای میباشد. اندرونی یا حیاط اختصاصی بنا معمولا جهت سکونت اهالی خانه مورد استفاده قرار میگرفته که در حال حاضر ورودی آن از سمت هشتی مسدود و در تملک شخص دیگری است. بعد از گذر از هشتی به فضای بیرونی خانه میرسیم؛ حیاطی زیبا که در نگاه اول چشم هر بینندهای را خیره به آجرکاریهای دورتادور آن میکند که معماران زیردست دزفولی با ظرافتی خاص طرحهای شگفت و زیبایی را با آجرهای تکامل یافته دوره صفویه خلق کردهاند. نمای زیبای خانه با قوسهای رومی و پنج و هفت با وجود تنوع خود تقارنی زیبا و شکوه خاصی را به نمایش گذاشته است. فضای اصلی خانه درونگرا بوده و دارای یک ایوان اصلی در طبقه همکف و دو ایوان فرعی در طبقه اول است. کفسازی حیاط با استفاده از آجرهایی با ابعاد ۳،۲۰،۲۰ صورت گرفته است. بنا دو طبقه بوده و طبقه همکف آن به واسطه چهار پله از سطح حیاط بالاتر میباشد. در جلوی ایوان اصلی و اتاقهای طبقه همکف صفه قرار دارد.
در نماهای داخلی و بیرونی این بنا در قسمت بالای طاقها با استفاده از آجر خوونچینیهای زیبا و ظریفی با طرحهای متنوع اجرا گردیده که نظر هر بینندهای را به خود جلب میکند. نمای ایوان اصلی با ارسی مسدود شده بود که تابش نور خورشید به قطعه شیشههای رنگی ارسی تلألو زیبایی را در ایوان به وجود میآورده است. در دو طرف ایوان اصلی اتاقهای کوچکی قرار دارد که به آنها “غلام گردش یا گوشوار” گفته میشود.ورود به ایوان اصلی از طریق این اتاقهای کوچک صورت گرفته است. بعدها به دلیل سکونت چندین خانواده فامیلی در این خانه از آنها به عنوان مطبخهای خانوادگی نیز استفاده شده و ارسی ایوان از میان برداشته شده است. از دیگر فضاهایی که در اکثر خانه های قدیمی دزفول دیده میشود وجود دو نوع زیر زمین است؛ شبستان و شوادان. شبستان این خانه که نسبت به سطح حیاط حدود ۱۵۰ سانتیمتر پایینتر میباشد دارای سه ورودی است که به واسطه چند پله ارتباط آن با حیاط برقرار میشود. شبستان با مصالح بنایی ساخته شده؛ دیوارهای آن باربر بوده و وزن دیوارهای طبقات فوقانی را به زمین منتقل مینماید. نورگیری شبستان از طریق روزنهای متعدد و کوچکی صورت میگیرد که در نمای صفه مشاهده میشوند. اختلاف سطح طبقه همکف با حیاط این امکان را فراهم میکند تا نورگیری شبستان به آسانی انجام شود. شیبدار بودن کف این روزنها موجب انعکاس نور به شبستان شده به نحوی که تمام فضاها را روشن میکند.شوادان بنا نسبت به شبستان در سطحی بسیار پایین تر قرار گرفته است. شوادانهای دزفول حفرههایی دست کند میباشد که در دیوارها و سقف آن از هیچ نوع مصالح بنایی استفاده نشده و فقط در کفسازی و ساخت پلههای آن آجر به کار رفته است. شوادانها یکی از ویژگیهای خاص و ویژه معماری دزفول است که کاربریهای متنوعی داشته است از جمله کار تهویه هوا و خنکی ساختمان را بر عهده داشته به این صورت که شوادان دریچهای در بیرون خانه برای ورود هوا داشته و با توجه به عمق شوادان و رطوبت موجود در آن هوای در شوادان خنک شده و این هوای خنک از طریق کانالهایی در بخشهای مختلف ساختمان توزیع می شده است. علاوه بر آن به عنوان محلی خنک و آرام در تابستانها مورد استفاده قرار گرفته همچنین این شوادانها به خانههای همجوار راه داشته است و به این صورت ارتباط نزدیکی میان همسایهها وجود داشته است.
شیب موجود در سقف پلکانی که ارتباط حیاط با صحن شبستان را برقرار میکند نیز با مصالح آجری تزیین و به این وسیله از ریزش سنگهای بستر طبیعی زمین نیز جلوگیری مینمودهاند. لازم به ذکر است حفر شوادان به دلیل استحام زیاد بستر طبیعی زمین در دزفول که از سنگ کنگلومرا است میسر شده است. گفتنی است کنگلومرا سنگی رسوبی است که وجود ذرات گل و آهک در لابهلای آن مانند ملات بسیار مستحکمی عمل نموده که این ذرات را به هم متصل مینماید. در دو طرف حیاط راه پلههایی با پلههای بلند قرار دارد که ما را به طبقه اول ساختمان هدایت میکنند، در طبقه اول صفههایی آجر فرش شده قرار دارد که در گذشته در فصولی که هوا مساعد بوده از آن به عنوان محلی برای استراحت و دور هم نشینی استفاده میشده است. در حال حاضر نیز با توجه به نزدیکی خانه تیز نو به ساحل زیبای رود دز و موقعیت خاص قرارگیری آن در شهر دزفول منظرهای چشمنواز و دلانگیز را در جلو دید بازدیدکنندگان به نمایش میگذارد. دلیل نامگذاری این خانه تاریخی به اسم تیزنو نام مالک آن بوده است. در حال حاضر خانه تیزنو تغییر کاربری داده و به عنوان اداره میراث فرهنگی دزفول از آن استفاده میشود و یکی از جاذبههای گردشگری دزفول محسوب میشود. گردشگرانی که از دزفول دیدن میکنند میتوانند لذت مهمانی جشن آجرها را در آن به نظاره بنشینند.
مدرسه ۲۲ بهمن اورمیه
موقعيت طبیعی و فعلي اثر : اين اثر در شهرستان اروميه – بخش مركزي – شهر اروميه – تقاطع خيابان امام و خيام شمالي قرار دارد. این بنا مربوط به دوره پهلوی اول با مالکیت دولتی و با شماره ثبتی ۱۷۷۲۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در اختیار آموزش و پرورش ارومیه قرار دارد.
مشخصات اثر : پلان اين بنا بفرم مربع مستطيل شكل در سه طبقه احداث شده است زيرزمين بنا داراي ۱۰ فضاي متفاوت مي باشد كه در حال حاضر از تعدادي از آنها به عنوان آزمايشگاه و اتاق سمعي بصري استفاده مي شود. طبقه همكف شامل ۶ كلاس و دو فضاي بسيار بزرگ مي باشد. طبقه اول داراي ۶ كلاس و يك سالن بزرگ مي باشد كه از آن به عنوان سالن اجتماعات استفاده مي شود. ورودي اصلي بنا در جنوب شرقي بوده كه هم اكنون فقط براي دسترسي به حياط آن جبهه از آن استفاده مي شود دو ورودي ديگر در جبهه شمال غرب مي باشد، عبور و مرور اصلي از اين دو ورودي صورت مي گيرد. عمده مصالح بكار رفته در بنا خشت و آجر و در بخشهايي از ديوارها كاهگل با پي سنگي مي باشد و سقف بنا با تيرهاي چوبي پوشيده شده است و توسط شيرواني نيز پوشش داده شده است جرزهاي اصلي در تمامي طبقات باربر مي باشند كه ضخامت آنها در پي حدود ۱۱۰ سانتيمتر و در طبقه اول به ۶۰ سانتيمترمي رسد. پنجره هاي زيرزمين قبلاً چوبي بوده است كه در بعدها در تعميرات پنجره هاي آهني جايگزين شده است.
ويژگيهای اثر : مدارسي كه ميسيونرهاي آمريكایي قبل از جنگ جهاني اول ساخته بودند در جنگ جهاني اول منحل شد كه ساختمان ۲۲ بهمن نيز از آن جمله بود. در سال ۱۳۰۳ در محل اين مدرسه دبيرستان ۳كلاسه تاسيس گرديد و تا سال ۱۳۱۲ دایر بود در همين سال رضا شاه كليه اين مدارس را خريداري نمود و اين مدرسه هم جزء آن تعداد بود كه دبيرستان رضا شاه كبير ناميده شد بعد از انقلاب بنام سليم اميني تغيير يافته و در حال حاضر این بنا در حاله مرمت و آماده سازی می باشد تا به عنوان موزه معلم موورد استفاده قرار گیرد .
کوهستان سرد
۳۶ کیلومتر مانده تا گچساران، روستای کوهستانی زیبایی وجود دارد که با تمام بافت سنتی خود، یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری غرب ایران به شمار می رود. روستای بکری به نام مارین با ۵۵۰ نفر جمعیت که در ۱۹۸ کیلومتری جنوب شرقی یاسوج در حدفاصل دو کوه قرار گرفته و از شمال، به کوه ولی گنج و از جنوب غربی به کوه کاردی می رسد. اگر گذارتان به این روستا افتاد، یادتان باشد که از اهالی محل سراغ راه سلطنتی شوش – تخت جمشید و بیشاپور را بگیرید. راهی که در دوره هخامنشیان رونق زیادی داشته و از ۷ کیلومتری این روستا عبور میکرده است. جالب است بدانید که موقعیت سوقالجیشی روستای مارین، در دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان به حدی مهم بوده که سبب احداث قلعههای متعدد راهبانی در حوزه نفوذ آن شده است. موقعیت سوقالجیشی روستای مارین، در دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان به حدی مهم بوده که سبب احداث قلعههای متعدد راهبانی در حوزه نفوذ آن شده است . روستای مارین در شیب ملایم دره استقرار پیدا کرده است و بافت مسکونی متراکمی دارد. واحدهای مسکونی در یک یا دو طبقه ساخته شدهاند و سقف مسطح، ایوان، پنجرههای کوچک و دیوارهای قطور، ویژگی مشترک خانههای روستا محسوب می شود. دیوارها معمولاً به وسیله کاهگل پوشیده شدهاند و در ساخت آنها از سنگ، خشت، گل، آجر و تیرهای چوبی استفاده شده است.
پوشش گیاهی و جانوری منطقه با انواع گیاهان دارویی، کتیرا، گلگاوزبان و گل بنفشه یکی از مهم ترین جاذبه های توریستی منطقه است. درست مثل کوچه باغ های روستا که در کوچههای پهن و دل باز کنار هم ردیف شده اند و قدم زدن در این کوچه ها، می تواند لذتبخش ترین تفریح شما در زمان اقامتتان در روستا باشد. در مارین، می توانید تفریح آرام و بی دردسری را در حواشی دریاچه سد کوثر داشته باشید. دریاچه کوچکی که هوای معتدلی را به منطقه بخشیده است و آرامش و زیبایی را یک جا تقدیم شما می کند. به خصوص آنکه این دریاچه فرصت خوبی هم برای ورزش های آبی به اهالی روستا و گردشگران می دهد و می تواند بخش به یاد ماندنی سفر شما را رقم بزند. مهمترین بنای مذهبی روستای مارین، مقبره امامزاده حمیده خاتون است. مقبره ای ساده و کوچک و زیبا سال هاست مکان مقدس روستائیان اهل مارین به شمار می رود و مردم این روستا دخیل های خود را به ضریح آن می بندند. امروزه درآمد بیشتر مردم روستای مارین از طریق فعالیتهای زراعی، دامداری، باغداری، صنایع دستی و امور خدماتی تأمین میشود و گروهی از مردم این روستا، به امور دامپروری سنتی از طریق رمهگردانی اشتغال دارند. آنها از اوایل اردیبهشت ماه به مناطق ییلاقی در فاصله ۱۰کیلومتری روستا کوچ میکنند و در شهریور ماه به قشلاق بازمیگردند. معروفترین سوغات روستای مارین را صنایع دست بافت، انار، رب انار، کره، ماست، روغن، کشک و دوغ محلی تشکیل میدهد و البته معروف ترین غذاهای آن، آش کارده، آش دوغ، شیربرنج، گونه و نان تیری که می توانند خوراک متنوعی برای گردشگران به حساب بیایند.