زیبا
موزه مفاخر اراک
لقب استان مرکزی، استان آفتاب است و این لقب به واسطه وجود مفاخری است که از خطه استان مرکزی بلند شده و راه خدمت به کشور و حتی مردم جهان را در پیش گرفتند. بزرگان استان مرکزی موثرترین افراد در حوزه‌های مختلف علمی و دینی بودند. این استان از جمله استان‌های نخبه‌پرور کشور است، تعداد مفاخر کشور بیش از ۴۵۰۰ نفر هستند که یک چهارم، یعنی معادل ۱۱۰۰ نفر، مربوط به استان مرکزی است و این امر نشانگر اهمیت خطه این استان در فرهیخته‌پروری است؛ از این رو به این استان لقب بهشت مفاخر، سرزمین آفتاب و پایتخت مفاخر و مشاهیر را داده‌اند؛ به‌طوری‌که بیشترین چهره‌های تاثیرگذار در تاریخ و نخبگان کشور حداقل در دو سده اخیر از استان مرکزی بوده‌اند. جالب است بدانید که شناسنامه یک سوم مفاخر در استان مرکزی تهیه و تدوین شده است. این شناسنامه برای حدود سه هزار نفر از مفاخر استان مرکزی تهیه شده و در فضای اینترنت برای استفاده علاقه‌مندان ارائه شده است. با توجه به چنین پیشینه‌ای از سرزمین آفتاب ایران، وجود موزه‌ای به نام مفاخر ایران زمین در این استان ضروری بوده است.
تاریخچه احداث بنا : موزه مفاخر استان مرکزی، یکی از جاذبه‌های فرهنگی و گنجینه‌ای کوچک از بزرگان این استان است و از جاهای دیدنی اراک به شمار می‌رود. این موزه در عمارت حاج حسین خاکباز محسنی (اراکی) دایر شده است. این عمارت در اواخر دوره قاجاریه توسط سید حسین خاکباز یکی از فرزندان حاج آقا محسن اراکی ساخته شده است. احداث بنای موزه مفاخر استان مرکزی در اواخر دوره قاجاریه شروع و نقشه این ساختمان توسط یک مهندس روسی تهیه شده است؛ اجرای کار توسط استاد مراد چمنی اراکی انجام گرفت و ساخت آن ۴ سال طول کشید که در سال ۱۳۰۸ خورشیدی به اتمام رسید. ساختمان بنا توسط مرحوم حاج حسین خاکباز احداث شد. حاج حسین خاکباز کوچک‌ترین فرزند ذکور حاج آقا محسن در سال ۱۳۱۵ قمری معادل ۱۲۷۶ شمسی به دنیا آمد و در سال ۱۳۷۴ شمسی بدرود حیات گفت. موزه مفاخر استان مرکزی در شهر اراک، خیابان شهید بهشتی، نرسیده به میدان شریعتی قرار دارد که روزانه پذیرای مهمانان، مردم و گردشگران است و بابی به سوی فرهنگ، تمدن و هویت سرزمین آفتاب به روی مخاطبان و بازدیدکنندگان گشوده است.
ویژگی‌های معماری بنا : نوع بنا کوشکی با تزیینات آجری خاص دوره قاجاریه است و دارای ۲ ایوان شرقی و غربی است؛ همچنین این ساختمان دارای ۱۱ اتاق، حمامی خزینه‌ای قدیمی که در گوشه حیاط ساخته شده و دو قنات، یکی در محوطه به نام قنات ده و دیگری در زیر آب انبار به نام قنات خان حاکم است. قنات ده موقوفه مرحوم حاج آقا محسن اراکی و قنات خان حاکم توسط میرزا علی اکبر خان تفرشی موسوم به دوام الدوله که حاکم عراق عجم یعنی اراک فعلی و توابع در زمان ناصرالدین شاه بود، احداث شده است. این بنا در سال ۱۳۷۹ توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی به شماره ۳۳۳۸ در تاریخ ۲۵ اسفندماه ۱۳۷۹ ثبت آثار ملی شده است و در سال ۱۳۸۴ با همکاری استانداری استان مرکزی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ورثه مرحوم خاکباز و تلاش و مساعدت شهروندان فرهنگ‌دوست استان خریداری و با هدف ایجاد موزه مرمت شد که عملیات مرمتی از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ ادامه یافت و در بهمن ماه ۱۳۸۸ به عنوان موزه مفاخر استان مرکزی افتتاح شد.
معرفی بزرگان و مفاخر : این موزه به سبب نصب و نمایش سردیس و زندگی‌نامه بزرگان استان به عنوان یک منبع و مرجع مفید برای معرفی این بزرگان شناخته می‌شود؛ به طوری که در این موزه سردیس‌ها به همراه آثار چاپ شده و اسناد، عکس‌ها و گزارش‌های متعلق به بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی (ره)، امیرکبیر، قائم‌مقام فراهانی، پروین اعتصامی، کربلایی کاظم کریمی ساروقی، ملا مهدی نراقی، ملا احمد نراقی، میرزا حسن آشتیانی، سلمان ساوجی و پروفسور حسابی به نمایش درآمده است. دکتر محمد قریب، آیت الله حاج شیخ محمد علی اراکی، علی‌اکبرخان فراهانی، استاد فتحعلی واشقانی فراهانی، شهید مصطفی چمران، شهید محلاتی، میرزا عیسی فراهانی، آقا ضیاءالدین عراقی، استاد ابراهیم دهگان و فخرالدین عراقی از دیگر مفاخر و بزرگان استان مرکزی هستند که در این موزه میتوان با زندگی و آثار آنها آشنا شد.
آرامگاه بابا کوهی شیراز
آرامگاه بابا کوهی از دیدنی های شیراز است و در دامنه کوهی از رشته کوه‌های شمالی شیراز قرار دارد. قدمت این آرامگاه به دوره آل بویه می‌رسد. کوهی که آرامگاه در آن واقع شده است به کوه بابا کوهی یا کوه صبوی، مشهور شده است.در این کوه دو غار وجود دارد که یکی در گذشته، محل زندگی یکی از عارفان بوده است و درون دیگری اکنون آرامگاه ابوعبدالله محمد بن عبدالله معروف به ابن باکویه قرار دارد. در جلوی غار ایوانی قرار دارد که از سنگ و گچ ساخته شده است. در این ایوان قطعه سنگی موجود است که روی آن عبارتی نوشته و در پایان تاریخ ۱۲۳۵ ذکر شده است.
شیخ ابوعبدالله بن عبیدالله شیرازی مشهور به بابا کوهی است که لقب بابا را به‌دلیل سالک بودنش گرفته است. وی در سال ۳۳۷ هجری قمری متولد شد و در سال ۴۴۲ هجری قمری درگذشت. ابن باکویه شیرازی در جوانی به کسب دانش پرداخت، با علمای زمان خود از جمله شیخ ابوسعید ابوالخیر و خواجه عبدالله انصاری ملاقات داشت و از محضر آنها کسب دانش کرد. جامی شاعر قرن نهم نیز در نفحات الانس بسیار از بابا کوهی یاد کرده و او را بزرگ‌ترین شاعر زمان خود دانسته است. گفته شده عبدالله باکویه دارای صفات حمید بود. او مسافرت‌هایی بسیار کرد و پس از استفاده از محضر بزرگان و در پایان عمر، به شیراز بازگشت. بابا کوهی به دور از مردم شهر در کوه شمالی شیراز در مغازه از کوه صبوی عزلت گرفت و به نیایش پرداخت. در سال ۴۴۲ او درگذشت و همان جا به خاک سپرده شد. مغازه‌ای که شیخ در آن بود، به‌قول نویسنده فارسنامه بعدها تبدیل به آرامگاه بابا کوهی شد. ابن بلخی در فارسنامه اشاره می‌کند در کنار این مغازه چشمه‌ای نیز قرار داشت که بر سر آن اتاق‌ها و حجره‌ها ساخته شد. طبق برخی روایات، بابا کوهی شاعر نیز بوده است. برخی نیز بر این عقیده‌اند که بابا کوهی شاعر نبوده است و دیوانی که به وی نسبت داده شده است، مربوط به صوفی دیگری است که قرن نهم و دهم می‌زیست.
آرامگاه بابا کوهی کجاست؟ آرامگاه بابا کوهی در دامنه کوهی از رشته کوه‌های شمالی شیراز و در سمت چپ دروازه قرآن قرار دارد. بازدید از آرامگاه بابا کوهی نیازمند حدود دو کیلومتر سربالایی و کوهنوردی است و صعود آن به افرادی که مشکلات تنفسی، قلبی یا زانو دارند، توصیه نمی‌شود. طی این مسیر حدود ۴۵ دقیقه به طول می‌انجامد. برای دسترسی به کوه بابا کوهی از دروازه قرآن به‌سمت بلوار جمهوری بروید. پس از عبور از آب‌نماهای سمت راست و در کنار پل هوایی، تابلوی پارک کوهستانی بابا کوهی را خواهید دید. در این کوچه بپیچید. مقبره بابا کوهی در سمت راست واقع شده است. سنگ قبر بابا کوهی نخست توسط فرهادمیرزا معتمدالدوله والی فارس نصب شد. کتیبه‌ای زیر این سنگ قبر قرار دارد و روی آن عباراتی دیده می‌شود که در پایان تاریخ ۱۰۰۱ هجری قمری ذکر شده است. بالاتر از مقبره بابا کوهی، مقبره کوچک‌علی قرار دارد. آرامگاه بابا کوهی در سال ۱۳۹۱ زیر نظر اداره اوقاف مرمت شد. گویا تصمیم بر آن بود تا این آرامگاه به امامزاده تبدیل شود. اما از آنجا که مقبره بابا کوهی در اسفند ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۳۲۸۵ ثبت ملی شده بود، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با این امر مخالفت کرد. در سال ۱۳۹۲ مرمت این مجموعه به پایان رسید. مقبره بابا کوهی اکنون تبدیل به گردشگاه زیبایی شده است که با نام پارک کوهستانی بابا کوهی نیز شناخته می‌شود. این مجموعه، دارای چشمه آب و چندین اتاق است. به‌نظر می‌رسد اتاق‌ها و گنبد مربوط به دوره قاجار و از آثار مویدالدوله طهماسب میرزا نوه فتحعلی شاه و حاکم فارس است و در سال ۱۲۷۵ هجری قمری ساخته و بعدها مرمت شده است. مجموعه بنا همچنین دارای یک حوض سنگی است که درختانی زیبا و کهنسال در اطراف آن وجود دارد. گردشگاه پایین‌تر از بقعه واقع شده است و برای رسیدن به بقعه باید راه سربالایی را پیش گرفت که در قسمت‌هایی نیز تبدیل به پلکان می‌شود. صعود از این کوه زیاد دشوار نیست و چشم‌انداز زیبایی از منطقه ارائه می‌دهد. در این گردشگاه امکانات رفاهی مختصری برای پذیرایی از گردشگران در نظر گرفته شده است.
چشمه آب معدنی وننق زنجان
چشمه آبگرم معدنی وننق در حومه روستای وننق دهستان قره پشتلو، بین دو روستای و ننق و لگاهی واقع شده است و از جاهای دیدنی زنجان به شمار می‌آید. چشمه آبگرم «وننق» خاصیت درمانی داشته و نوع آن، آبگرم گوگردی است و وجه تسمیه چشمه «وننق» نیز به دلیل واقع شدن در محدوده روستای «وننق» از دهستان «قره پشتلو» است. چشمه آبگرم «وننق» دارای دو مظهر است که مظهر نخست در حوضچه ای بسیار عمیق و با ابعاد دو در یک متر بوده که آب از شمال غربی به حوضچه خارج شده و در جویباری سرازیر می شود و آب آن در حدود ۷ لیتر در دقیقه است. مظهر دوم چشمه آبگرم که بزرگ تر است شامل حوضچه ای به ابعاد ۲٫۶۵ در ۲٫۶۰ متر است و عمق آن در حدود ۱۲۰ سانتی متر برآورد شده که اطراف آن توسط افراد محلی به صورت سنگ چین در آمده است. همه آب چشمه در قسمت پایین حوضچه به صورت استخر های ذخیره آب روستایی از استخر خارج شده و در زمین جاری می شود و آب دهی آن در حدود ۱۰ لیتر در دقیقه است. مجرای خروج آب چشمه «وننق» به صورت سنتی توسط تعبیه خار و خاشاک و گل و سایر موانع کنترل می شود.
آبشار سرخه کمر گلستان
آبشارهای سرخه کمر در موقعیت جغرافیایی N370038 E101413 در استان گلستان واقع است. مجموعه آبشارهای سرخه کمر واقع در سه کیلومتری جنوب شرق شهر رامیان واقع و ارتفاع بلندترین آبشار آن ۲۸ متر است. از این مجموعه آبشار میتوان به آبشار نعیم آباد با ۲۸ متر ارتفاع اشاره کرد که برای فرود های فنی مورد استفاده ورزشکاران قرار میگیرد. محیط آبشارها در دل جنگلهای انبوه شرق رامیان قرار دارد و طبیعت بسیار زیبایی را رقم زده است. سرخه کمر نام اولین آبشار از مجموعه آبشارهایی به همین نام است . بیش از ۸ آبشار در مسیر سرخه کمر وجود دارد که ارتفاع اولین آبشار حدود ۲۳ متر می باشد. به فاصله ی کمتر از نیم ساعت ۳ آبشار دیگر نیز دیده می شود .
از جاذبه‌های گردشگری شهرستان رامیان میتوان به قله ۲۴۰۰ متری قلعه میران، استخر طبیعی گل رامیان با عمق نزدیک به ۸۰ متر، مجموعه ابشارهای سرخه کمر به تعداد ۸ ابشار، مجموعه ابشارهای جوزک، مجموعه ابشارهای سید کلاته به تعداد ۸ ابشار، مجموعه ابشارهای چفت که تعداد انها به ۱۲ ابشار می‌رسد که کوتاهترین ان ۸ و بلندترین ان ۳۲ متر ارتفاع دارد،، مجموعه ابشارهای پشمکی، چشمه نیلبرگ، چشمه سید کلاته، انجیر چشمه، منطقه کوهستانی و برف گیر النگ، چشمه پیر کرم، دهکده توریستی پاقلعه، جنگل دره ملا و باغ تاشته، پارک جنگلی زیبای دلند، ذخیره گاه بین‌المللی سرو زربین، جنگل پنهان خانه، گرم چشمه، دیو چشمه، روستای تاریخی کشکک، تپه تاریخی نقاره خانه، بقعه متبرکه امامزاده بی بی حلیمه خاتون الهادی و همچنین موزه مردم‌شناسی شهر رامیان اشاره کرد.
پل پاتاوه در کهگیلویه و بویراحمد
پل پاتاوه از آثار تاریخی در استان کهگیلویه و بویراحمد است که سابقه باستانی دارد. این اثر تاریخی به احتمال بسیار در دوره خود یکی از مراکز پرتردد محسوب می‌شده است. وجود پل‌های تاریخی که در دوره‌های بعد در کنار پل پاتاوه ساخته شده است نشان می‌دهد که این مکان در دوره‌های تاریخی بعد هم از مکان‌های ارتباطی استراتژیک محسوب می‌شده است. پل پاتاوه روی رودخانه بشار، از جاذبه‌های چشمگیر این منطقه است که در کنار پل‌های دیگر روستای پاتاوه، چشم‌اندازی زیبا را به وجود آورده است. پل پاتاوه که با نام های پل تخت شاه نشین و پایه پل نیز شهرت دارد، در روستای «پاتاوه» از توابع شهرستان یاسوج قرار گرفته است. در مورد سابقه این پل اختلاف نظر وجود دارد. برخی کارشناسان پل پاتاوه را بازمانده‌ای از دوره ساسانی می‌دانند و برخی دیگر این اثر را قدیمی‌تر از دوره ساسانی دانسته و براین عقیده‌اند که پل از دوره حاکمیت هخامنشیان برجای مانده است. پل پاتاوه به صورت ۶ ضلعی ساخته شده است و در ۲ كیلومتری غربی دهستان پاتاوه قرار گرفته است. به اعتقاد روایات محلی قدیمی‌ترین پایه از دوره هخامنشیان است كه بر روی رودخانه بشار احداث شده است. این بنا در زبان محلی به تخت شاه نشین معروف است. نمای این پل از سنگ سفید تراشیده شده است كه علامت سنگ تراشان بر روی آن مشاهده می‌شود و قابل مقایسه با علامت حجاری‌های تخت جمشید در فارس است. از مشخصات ویژه این پل وجود علائم و نشانه‌های سنگ‌تراشی بر روی سنگ‌های تزئینی این پل است.
این اثر باستانی در ۱۹ دی ماه ۱۳۵۶ در دوره پهلوی دوم به شماره ۱۵۷۱ به عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسیده، شده است. در دوره‌های بعد، پل‌های دیگری در كنار این پل ساخته شده، که از جمله آنها پل بزرگ پاتاوه است كه اكنون چند تاق چشمه آن باقی است و با توجه به قوس‌های جناغی، مربوط به دوره صفوی است. این اثر که پایه‌اى از سنگ‌هاى حجارى شده دارد، با آثار دوران هخامنشى واقع در مسیر جاده قدیمى بین خوزستان و فارس (بهبهان – دهدشت – پاتاوه) شباهت زیادی داشته و قابل مقایسه با آنها است. در روایات محلی گفته می‌شود که در گذشته در کنار این تخت، درخت‌های بزرگی بوده که خنکی سایه درختان و تماشای رودخانه، تخت شاه‌نشین را به مکانی زیبا تبدیل کرده بود. در کنار این تخت پل‌هایی وجود دارد که یکی از آنها مربوط به دوره ساسانی بوده است. این پل در آن زمان راه عبوری برای رسیدن به خوزستان بود. در کنار این تخت پل دیگری نیز هست که متعلق به دوره صفوی است. با وجود پل‌های دوره صفوی و ساسانی میتوان فهمید که این منطقه در گذشته یکی از مناطق مهم ارتباطی بوده است. پل‌های تاریخی پاتاوه باقی مانده پل تخت شاه نشین بوده که به احتمال بسیار به دوره ساسانی برمی‌گردد. تخت شاه نشین در شهرستان دنا به عنوان یكی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین بناهای تاریخی این شهرستان و از جاهای دیدنی پاتاوه است که با توجه به طغیان‌های رود بشار تخریب و دچار آسیب بسیار شده است. جمعی از شهروندان بخش پاتاوه به دلیل آسیب دیدگی پل، خواستار توجه مسؤلان به حفظ این بنای تاریخی و ایجاد امكانات رفاهی در این مجموعه شدند. اداره میراث فرهنگی استان اقدام به بازسازی پل باقی‌مانده از مجموعه پل‌های تاریخی پاتاوه کرد. اهالی شهرستان دنا براین عقیده‌اند که اگر شعبه‌ای از میراث فرهنگی در این شهرستان بود بهتر می‌توانستند از آثار تاریخی شهرستان، حفاظت کنند. تخت شاه‌نشین دارای سنگ‌های حجاری شده تمیزی بوده است، که به دلیل عدم آگاهی اهالی شهر و عدم وجود گروه‌های مردم نهاد فرهنگی در این شهرستان، اهالی پاتاوه آنها را برده و در ساختمان‌های خود به عنوان مصالح ساختمانی کار کرده‌اند. همین ناآگاهی در برخورد با این اثر تاریخی یکی از دلایل آسیب دیدن این بنا شده است.