سد
پل تاریخی شالو ایذه
پل شالو گذرگاهی بوده به قدمت چند هزارساله که آثار برجامانده و شواهد موجود اطراف این گذرگاه گواهی است از هنر معماری و اندیشه ایرانیان باستان که در مسیر جاده تاریخی دزپارت قرارداشته. این پل که با آبگیری سد کارون ۳ زیر آب رفت خاطرات بسیاری را با خود به زیر آب برد از جمله خاطرات کوچ ایل بختیاری که همه ساله برای عبور از کارون خروشان باید از این تنگه عبور میکردند. پل قدیم شالو که تشکیل شده از دو ستون بلند و مستحکم و دو طناب ضخیم و محکم که قدیم این پل چوبی بوده و تلفیقی از چوب و طناب بوده بعدها با استفاده از کابل دو سر پل را به هم وصل کردند و چیزی شبیه به اتاقک افراد و دامها را جا به جا میکرد. به دلیل اینکه در خاک بختیاری رودخانه های بسیاری جریان دارد ، پل های زیادی نیز بر روی این رودخانه ها ساخته شده است تا موجب سهولت در رفت و آمد مردم گردند. یکی از قدیمی ترین، بزرگ ترین و معروف ترین پل های بختیاری، پل « شالو» است .چون این پل در قلمرو طایفه شالو واقع بوده است، صدها سال است که به این نام شناخته می شود. پل شالو و « گدار» معروف « بلوطک» نه تنها یکی از مهم ترین گذرگاههایی است که خوزستان را به فلات مرکزی ایران وصل میکند بلکه بخش مهمی از ایل بختیاری نیز از آن استفاده کرده و خود را به مناطق گرمسیری و سردسیری میرساند. این پل در طول تاریخ با اسامی مختلفی مانند: خره زاد، خورزاد، دزپارت، دسفارت، ایذج و شالو شناخته شده است. پل و گدار شالو نفش مهمی در رونق جاده باستانی دزپارت، دسپارت، دزفارت یا دسفارد داشته است. این راه مهم در دوره عیلامی ساکنان دو سوی رشته کوه را در سرزمین فعلی بختیاری به هم متصل میکرد. این پل در دوره هخامنشی، اصفهان را به خوزستان (شوشتر، ایذه و اصفهان) مرتبط میساخت. در کتاب «سفرنامه ابودولف » که در سال ۳۴۱ قمری به رشته تحریر درآمده است در ذکر بناهای خوزستان آمده است: «پل معروف خورزاد(خرزاد) نیز از بناهای او می باشد. این پل میان ایذج و رباط واقع است و یکی از شگفتیهای جهان است. پل مزبور بر روی رودخانه خشکی که فقط هنگام طغیان آب باران آب دارد ساخته شده در آن هنگام این رودخانه به دریای خروشانی مبدل می شود که پهنای آن بر روی زمین به یکهزار ذراع و عمق آن به یکصد و پنجاه ذراع و پهنای کف آن به ده زراع میرسد. ساختمان این پل از پایین تا کف زمین با سرب و آهن انجام شده و هر قدر بنا بالا می آید از عرض آن کاسته و دهانه اش تنگ تر می شود. در دو جانب پل در شکاف میان ساختمان و زمین کنار رودخانه تفاله آهن آمیخته به سرب گداخته ریخته شده. پنهای شکافی که بدین شکل پر شده در سطح زمین به چهل ذراع می رسد. در اینجا دهانه رودخانه یکصد و دوازده ذراع است آنگاه پل روی پایه ها مزبور بنا شده. در شکاف میان پایه های پل و دو پهلوی رودخانه و همچنین در کف زمین آب سرب مخلوط با تکه های مس ریخته شده است. این پل دارای یک تاق بسیار محکم است و از شگفتیهای هنر معماری بشمار می رود.»
در دوره آل بویه این پل تعمیر و بازسازی شد. دلیل آن حمایت لرها و اهالی شهر ایذج از آل بویه و نقش کلیدی آنان در تشکیل و تاسیس سلسله آل بویه بود. آل بویه برای جبران خدمات لرها دست به کار بزرگی زدند و پل معروف ایذج را تعمیر و بازسازی کردند. در اوایل سال ۱۳۰۸ شمسی در جریان قیام علی مردان بختیاری برای پیشگیری از پیشروی قوای دولتی و غافلگیر شدن رزمندگان، پل شالو تخریب شد. بعد از این گاهی با استفاده از کابلهای فلزی محکم و قطور اتاقکهای چتری نیز درست میکردند که با قرقره و با کمک پلبانان عابرین به آن سوی رودخانه هدایت میشدند. در بهمن سال ۱۳۳۱ شمسی نیز با اشاره ژاندارم های مستقر در پادگان ایذه که گمان می کردند ابوالقاسم خان بختیار صبحگاه از این پل عبور می کند با اسید و تیزآب سیمهای فلزی پل را تخریب کردند تا هنگام عبور خان پل تخریب و خان و همراهانش به قعر دره سقوط کنند. اما آن روز به جای ابوالقاسم خان پنج روستایی بینوا جان خود را از دست دادند. در سال ۱۳۴۳ شمسی عملیات نصب پل فلزی آغاز شد و در سال ۱۳۴۶ کار آن به اتمام رسید. در آبان ماه سال ۱۳۸۳ با اتمام عملیات سد کارون ۳ و پل های قوسی و آبگیری سد، پل شالو به زیر آب رفت و از نگاهها محو گردید و تنها خاطره های آن برای عشایر و عابرین برجای ماند و پل های دوگانه قوسی جایگزین پل قدیمی شدند. پل شالو صدها سال در اختیار طایفه شالو بود و هر سال در فصل بهار قبل از شروع کوچ بهاره آن را بازسازی می کردند و با عبور دادن عشایر از پل و گدار درآمد خوبی نیز عایدشان می شد. بعدها کلانتر طایفه شالو به دلیل عواطف و وابستگی های فامیلی پل بانی و اخذ عوارض آن را به اشخاص دیگری واگذار کرد. نهایتاً پس از کشمکشهای فراوان و دخالت طوایف دیگر، دولت با دریافت مبلغ ۳۰۰۰۰ تومان رسماً امتیاز پل بانی، نگهداری و دریافت عوارض را به کلانتر طایفه لجم اورک واگذار کرد.
آخر هفته ای رویایی در طبیعت
برای تماشای جاذبههای طالقان باید به سمت غرب و کرج حرکت کرد. تقریباً بعد از طی مسافتی حدود ۸۰ کیلومتر درجاده مخصوص کرج، خروجی طالقان به چشم میخورد. اما اشتباه نکنید برخلاف سایر مقصدهای گردشگری این تابلو به معنای رسیدن به مقصد نیست بلکه برعکس شاید به این معنا باشد که تازه فرصت رفتن و دیدن و انتخاب جاذبههای گوناگون آن هم در مسیری طولانی و پر از چشمانداز آغاز شده است! طالقان در واقع بخشی از شهرستان ساوجبلاغ محسوب میشود. این شهرستان از شمال به ارتفاعات البرز و استان مازندران، از غرب به استان قزوین و از شرق به رختم میشود. کوههای طالقان که در واقع یکی از پرآوازهترین جاذبههای این منطقه محسوب می شود در منطقهای کوهستانی قرار دارد. بخش تپه ماهوری این منطقه بین کوهستان و دشتی زیبا حائل شده که چشم هر مسافر و گردشگری را به خود جذب میکند و دشتهای این منطقه نیز با چشمانداز بینظیر و تنوع در محیطهای طبیعی فضای مناسبی برای اتراق کردن مسافران محسوب میشود. جاده طالقان مسیر طولانی است که در واقع از مجموعه روستاها و آبادیهای مختلفی به وجود آمده است که هرکدام جاذبههای خاص خود را دارد. شاید اولین، معروفترین و همچنین فریبندهترین جاذبهها طالقان سد معروف آن باشد. بعد از طی مسافت کوتاهی در جاده طالقان نمای فوقالعاده زیبای سد طالقان از سمت چپ به چشم میخورد و احتمالاً تصمیم برای اتراق کنار این سد زیبا نیز گرفته می شود. اما عجله نکنید، سد طالقان تنها یکی از جاذبههای این منطقه است و پیشنهاد ایدهآل گردشگری به مسافران آن است که بعد از تماشای دیگر جاذبههای این منطقه برای تهیه و صرف ناهار کنارههای سد را انتخاب کنند، بنابراین بعد از رسیدن به سد ذوقزده نشوید و فوراً به طرف آن برای اطراق حرکت نکنید. بعد از طی مسافت کوتاهی در جاده طالقان نمای زیبای سد طالقان از سمت چپ به چشم میخورد و احتمالاً تصمیم برای اتراق کنار این سد زیبا نیز گرفته می شود. اما عجله نکنید، سد طالقان تنها یکی از جاذبههای این منطقه است! مسیر را ادامه دهید و همچنان که به سمت بالای طالقان در حال حرکت هستید فرصت بازدید از روستای جوستان و روستای گته ده که با خانههایی از جنس سنگ و ملاط گل هماهنگ با بافت کوهستان است را از دست ندهید چرا که میتوانید در روستای سرسبز جوستان که رودخانه شاهرود از وسط آن میگذرد و با انبوهی از درختان میوه پوشیده شده و همین طور بقعه امامزاده هارون(ع) و حسینیه روستای جوستان که قدمت تاریخی دارد دیدن کنید.
روستای گلیرد هم یکی دیگر از روستاهای پرجاذبه و معروف طالقان است. اگر به تماشای آثار تاریخی علاقه دارید حتماً از این روستای زیبا بازدید کنید. این روستای سنتی پتانسیلهای تاریخی زیادی مانند منزل آیتالله طالقانی و حمام تاریخی روستای گلیرد را دارد. به طور کلی این روستا به دلیل داشتن جاذبههای فراوانی که دارد توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران زیباسازی شده است. گذشته از جاذبه تاریخی اگر اهل سنگنوردی سبک و در عوض تماشای آبشارهای حیرتآور هستید حتماً مسیر روستای بزج و روستای کرکبود را پی بگیرید. آبشار روستای کرکبود در کنار صخرههای طبیعی به راستی چشمانداز غیرقابل توصیفی را برای گردشگران ایجاد کرده است و مطمئن شوید پیمودن مسیر این روستا به دیدن جاذبههای فراوانش مثل امامزاده زید و ابراهیم، حمام تاریخی روستا، مقبره ملانعیما کرکبودی و امامزاده شاه محمد حنیفه میارزد. اما اشتباه نکنید، هیچ کدام از این مقصدهای متنوع به معنای صرف زمان طولانی برای رسیدن به آنها نیست چرا که اکثر این جاذبهها در یک مسیر و امتداد هم قرار گرفتهاند. اگر اهل سنگنوردی سبک و در عوض تماشای آبشارهای حیرتآور هستید حتماً مسیر روستای بزج و روستای کرکبود را پی بگیرید. آبشار روستای کرکبود در کنار صخرههای طبیعی به راستی چشمانداز غیرقابل توصیفی را برای گردشگران ایجاد کرده است. طالقان با برنامه قبلی! در کل اگر خوش سفر باشید و از مدیریت زمان در سفر استفاده کنید تمام این جاذبهها را خواهید دید. البته از آنجا که شگفتیهای طالقان بسیار است ممکن است با دیدن هر یک از این جاذبهها تصمیم بگیرید در کنار آن اتراق کنید که ممکن است این کار فرصت تماشای جاذبههای دیگر را از شما بگیرد. بنابراین پیشنهاد میکنیم یکی از این مقصدها را به عنوان مقصد طولانی برای زدن چادر یا تهیه ناهار و شام انتخاب کنید و از سایر مقصدها فقط بازدید کوتاه داشته باشید. حتماً پیش از سفر به مجموعه شگفتانگیز طالقان، چند مقصد و جاذبه خاص را مشخص کنید چون به دلیل تنوع زیاد امکان بازدید از تمام آنها در یک روز وجود ندارد. مرکز طالقان شهر کوچکی است که امکانات مختلفی همانند رستوران، سوپرمارکت، داروخانه و… را دارد. بنابراین میتوانید اگر وسیلهای را نیز از قلم انداختید با خیال آسوده در شهر تهیه کنید و به سفر ادامه دهید.
سفر سبز : سفر به طالقان قطعاً خاطرات و جاذبههای زیادی برای گردشگران به جا خواهد گذاشت خاطرههایی که خرید سوغاتی معروف عسل طالقان و در برخی فصول مثل تابستان میوههای فصلی، یکی از آنها است. خلاصه اگر به این مجموعه گردشگری بینظیر سفر کردید دست خالی برنگردید، کولهباری از عکسهای یادگاری زیبا، خاطرات ماندگار، سوغاتیهای طبیعی و از همه مهمتر کیسه زبالههایتان از جمله چیزهایی هستند که باید با خود از طالقان زیبا و رؤیایی بازگردانید. فرصت تماشای این مجموعه شگفتآور را در روزهای بلند تابستان از دست ندهید!
درياچه و سد طالقان
شهرستان طالقان واقع در ۱۲۰ كيلومتری شمال غربی تهران و در استان البرز قرار گرفته است . طالقان منطقه ای است متشكل از حدود ۸۰ روستای كوهستانی ، شهر طالقان به لحاظ قرار گرفتن در رشته كوه های البرز ميانی دارای آب و هوای كوهستانی و ييلاقی است به همين دليل يكی از ييلاقات مهم استان تهران نيز محسوب می شود و در تابستان جمعيت اين منطقه تا چند برابر افزايش می يابد . از جاذبه های ديدنی اين منطقه درياچه و سد زيبای طالقان است . از جمله مهم ترين جاذبه های طبيعی بخش طالقان آبشار زيبای كركبود است كه در كنار روستايی به همين نام قرار دارد . اين آبشار در واقع همان سوباشی (ساواشی) كوچك است . كسانی كه به تنگه سوباشی سفر كرده اند با بازديد از آبشار كركبود خاطرات تنگه سوباشی را در ذهن زنده می كنند.
از جمله جاذبه های مهم مذهبی در اين منطقه تعداد امامزاده هايی است كه به ويژه در نقاط مرتفع قرار دارند و دسترسی به آنها هم كمی مشكل است اما گردشگران با همه وجود سعی ميكنند به آن مناطق برسند . از مشهورترين آنها می توان به امامزاده يوسف در روستای وشته امامزاده هارون در جوستان امامزاده بالا و امامزاده های ديگر اشاره كرد . روستاهای زيبای طالقان در دامنه های جنوبی و شمالی در ارتفاع ۱۴۰۰ تا ۲۶۰۰ متر از سطح دريا در امتداد رودخانه ها و كنار چشمه سارها پراكنده شده اند . طبيعت روح نواز طالقان بعنوان مهمترين جاذبه منطقه گردشگران بسياری را بسوی خود جلب می كند . رود شاهرود نيز كه رگ حياتی اين سرزمين است از كوهپايه های شرقی آغاز و با طولی نزديك به ۱۰۵ كيلومتر به غرب می رود اين شريان آبی بيش از ۱۵ رودخانه كوچك و بزرگ منطقه را كه از چشمه سارها و برفاب ها سرچشمه می گيرند همراه خود تا سپيد رود می برد تا با آبهای قزل اوزن آميخته و راهی دريای خزر شود.
درياچه و سد اميركبير – كرج
درياچه سد اميركبير در كيلومتر ۲۲ جاده كرج – چالوس در تنگه واريان واقع و هوای اين منطقه در تابستان ها خنك و مطبوع است . طول اين درياچه در زمان تكميل بودن ظرفيت آب پشت سد به مسافتی بالغ بر ۵۵۰۰ متر مي رسد اين درياچه محيط مناسبی براي انواع ورزش های آبی از جمله قايقرانی ماهی گيری اسكی روی آب شنا و پرواز با كايت است . در ضمن درياچه اميركبير يكی از مهمترين مراكز طبيعی پورش ماهی قزل آلاي رنگين كمان و نمونه نادر خال قرمز است كه امكانات مطلوبی را جهت ورزش مفرح و پر طرفدار ماهي گيری فراهم آورده است . سد اميركبير (سد كرج) كه در مقياس جهانی يكی از بزرگترين سدهاست . اولين سد چند منظوره ايران محسوب مي گردد .
سد اميركبير در شمال شهر كرج و در ۲۵ كيلومتري محور كرج به چالوس واقع شده و درياچه اين سد كه به وسيله رودخانه پر آب كرج تغذيه می گردد يكی از مهمترين مراكز طبيعی پرورش ماهي قزل آلا است . طبيعت زيبای پيرامون اين سد يكي از مهمترين گردشگاه های تهران و كرج محسوب می گردد كه هم در فصل سرما و هم در فصل های ديگر پذيرای گردشگان می باشد . مهمترين اهداف ساخت اين سد كنترل سيلاب های بهاره و جلوگيری از خسارت های ناشی از سيل تامين آب شرب تهران تنظيم آب براي مصارف آبياری و كشاورزی اراضی حومه كرج و توليد انرژی جهت كمك به شبكه سراسری برق به ويژه در ساعات اوج مصرف به ميزان سالانه ۱۵۰۰۰۰ مگاوات ساعت و……می باشد.