سفر
قلعه یزدگرد کرمانشاه
دالاهو، بر فراز یکی از بلندترین قلههایش دژی دارد به یادگار مانده از ایران باستان که از زیباترین نقاط باستانی کشور محسوب میشود.هنگامی که از شرق روستای بانزرده در منطقه ریجاب استان کرمانشاه به سوی کوههای سر به فلک کشیده دالاهو پیش میروی، پس از طی جنگلهای سرسبز بلوط و قدری کوهپیمایی در هوای تازه و فرحبخش کوهستان و گذر از چند قله کوچک مجموعه قلعه یزدگرد را میبینی که مسلط و مقتدر، دشت ریجاب را زیر پای خود دارد. قلعه یزدگرد که افسانههای بیشماری را در ذهن اهالی دالاهو نقش داده، از آنجا نامگذاری شد که مردمان این خطه باور کردند که یزدگرد و دخترش شهربانو پس از ورود اعراب به ایران در این قلعه مأمن گرفتهاند. بر اساس اولین تحقیقات و کاوشهای باستانشناسی در این منطقه، زمان ساخت این مجموعه به دوره ساسانی نسبت داده شده، اما کاوشهای بعدی نشان داد که بسیاری از بناهای این محوطه دستساخت اشکانیان است. مجموعه قلعه یزدگرد که از سمت شمال غرب با پرتگاه تندی به جلگه ذهاب و از طرف شمال و شرق به صخرههای پلکانی دالاهو محدود میشود با وسعت تقریبی ۴۰ کیلومترمربع یکی از مستحکمترین قلعههای ساخت شده در ایران است. حصارکشی اطراف آن، محصور بودن از ۳ طرف توسط موقعیت طبیعی و دیدهبانی قوی قلعه، دسترسی دشمنان را به آن غیرممکن میساخته است.
این مجموعه تاریخی شامل محوطههای زیر است :
۱ـ دیوار گچی (خطی از استحکامات به طول ۵/۲ کیلومتر و عرض ۲ تا ۴ متر که با قلوه و لاشه سنگ همراه ملات گچ ساخته شده است.
۲ـ آشپزخانه (در انتهای پایین دیوار مجموعهای از استحکامات قرار دارد و به احتمال زیاد محل استقرار سربازان میباشد.
۳ـ دروازه
۴ـ جای دار در حال حاضر بین باغهای روستای زرده قرار دارد
۵ـ تپه رش که در زبان کردی به معنای تپه سیاه است و محل کشف مقدار زیادی سفال از دورههای مختلف میباشد.
۶ـ قلعه یزدگرد (در بلندترین ارتفاعات دالاهو قرار دارد که با حصاری از برجهای نیمدایره که با فاصله ۶ تا ۱۶ متر از یکدیگر محصور شده است).
۷ـ گچ گنبد (این محوطه به نام میدان شناخته میشود و وسعتی حدود ۸۰۰ ×۴۰۰ متر دارد. اطراف این مجموعه را حصاری با برجهای نیمدایره شکل در برگرفته که در قسمت جنوبی آن پردیس و در قسمت شمالی آن کاخی به چشم میخورد که تزئینات گچی منحصر به فردی از داخل آن به دست آمده.
۸ـ قلعه داور (این بنا در داخل روستای بان گنبد قرار دارد و آتشکدهای از دوران ساسانی بوده و در دوران اسلامی به کارگاه شیشهگری تبدیل شده است.
۹ـ نقارهخانه
۱۰ـ آسیاب.
مجموعه قلعه یزدگرد با اینکه از نظر معماری و ارزشهای تاریخی و طبیعت بکر منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است، اما آنچنان که شایسته است معرفی نشده به طوری که تعداد زیادی از کرمانشاهیان از وجود آن یا آگاه نیستند یا اطلاعات کمی در مورد آن دارند. این قلعه جزو بناهای ملی ما قلمداد میگردد و از اماکن کمنظیر و جذاب برای علاقهمندان به تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم است.
آبشار خورعلیا
آبشار خورعلیا کلات در استان خراسان رضوی واقع است. خورعلیا(خورکلات) یکی از روستاهای اطراف مشهد است که با داشتن آبشار، دریاچه و طبیعت زیبا، گردشگران و کوهنوردان زیادی را به بازدید از خود فرامی خواند. این رودخانه از ارتفاعات روستای خور و کوه صندوق شکن و انجیرک سرچشمه می گیرد و از حواشی روستاهای خور علیا و خور وسطی و خور سفلی گذشته و به روستای امیر آباد می رسد و از این روستا به طرف شمال شرق تغییر مسیر داده و از کنار روستای چهچهه وارد خاک ترکمنستان می شود ، طول این رودخانه در داخل خاک ایران ۷۰ کیلومتر است و طولانی ترین رودخانه شهرستان کلات نادر است و دبی آب آن ۷۹۳ لیتر بر ثانیه است .
مسیر خاکی این روستا که از ۵۵ کیلومتری جاده مشهد به کلات جدا می شود، از شیب و خم های زیادی برخوردار است و از کنار پرتگاه های عمیق و تخته سنگ های جالب، می گذرد. در پایین ترین نقطه جاده باغ های مردم منطقه شروع می شود. بعد از عبور از روستا و با حدود سه ساعت کوهپیمایی آرام به آبشار زیبای این منطقه خواهید رسید. تمام طول مسیر اصلی آبشار به صورت پیاده روی در دامنه کوه بوده و شیب ملایمی دارد.
آبشار باقرآباد گلستان
آبشار باقرآباد در استان گلستان واقع است. این آبشار در شرق روستایی به همین نام و در دل ارتفاعات جنگلی شرق روستا واقع است. باقرآباد، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان مینودشت در استان گلستان است. این روستا در دهستان چهل چای قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۷۴ نفر (۲۱ خانوار) بوده است. منطقه چهل چای با دارا بودن جاذبه های طبیعی نظیر جنگل، آبشار و… از دو دهه اخیر مورد توجه گردشگران قرار داشته است. از جاذبه های این منطقه می توان به تنگه چهل چای مینو دشت و آق چشمه اشاره کرد. دسترسی به روستای باقرآباد از طریق جاده ارتباطی آزادشهر به مینودشت، جاده فرعی ساسنگ امکانپذیر است.
آبشار کوهک
آبشار کوهک سراوان درجنوب روستای کوهک در استان سیستان و بلوچستان واقع است. این آبشار در ۳ کیلومتری نقطه صفر مرزی ایران و پاکستان واقع شده است. معروفیت این منطقه به دلیل گروگانگیری های اخیر ۵ مرزبان ایرانی دوچندان شده است. کوهک (سراوان)، روستایی از توابع بخش بم پشت شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان ایران است. این روستا در دهستان کوهک اسفندک قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲٬۹۹۰ نفر (۶۴۰خانوار) بوده است.
آبشار کوهک از ارتفاعات جنوبی روستا سرچشمه گرفته و از ارتفاع ۱۵ متر از دل صخره ای بلند به پایین میریزد. آبشار کوهک شرقی ترین آبشار شناخته شده ایران است. ریزش آب در حاشیه بشار بر روی صخره ها، مناظر خره ای زیبایی ایجاد کرده که در صورت سرمایه گذاری مناسب میتواند به یکی از قطب های گردشگری ایران منجر شود. از دیگر جاذبه های این منطقه می توان به سنگ نگاره های کوهک اشاره کرد که خود دلیلی بر قدمت سکونت در این منطقه ناشناخته کشور است. در حوزه تمدنی سراوان بزرگ که در حال حاضر شهرستان های فعلی سراوان، سیب وسوران و مهرستان را در برمی گیرد بالغ بر چهل نقطه سنگ نگاره شناسائی شده است که بیشترین حجم آنها در کوه سیاهان قابل مشاهده است. از منطقه گید بست تا کوهک دره های متعددی وجود دارند که در میان آنها سنگ نگاره های مختلفی کشف شده است. از سنگ نگاره به عنوان قدیمی تریم کار فرهنگی بشر یاد شده است که تصاویر بسیار زیبایی را انسان های عصر نگارگری بر سنگ ها حک کرده اند .سنگ نگاره های سراوان گواه بسیار خوبی بر فرهنگی بودند وتاریخ و تمدن دیرینه این خطه است. دسترسی به منطقه کوهک از طریق جاده ارتباطی سراوان به کوهک امکانپذیر است.
چشمه خون اژدها
اژدها، قیر و ماماتین… همین سه کلمه کافیست تا به دنیای اساطیر و افسانه های کهن برسید. افسانه اژدها و خون سیاهی که از زمین می جوشد و مردمی که هنوز هم باور دارند افسانه زنده است. اژدها زنده است… حتی اگر خون سیاهش، چشمه قیری باشد که هر سال صنعتگران را به پای ماماتین می کشاند. خوزستان سرزمین افسانه هاست. درست به اندازه قدمتی که خاک این منطقه دارد، افسانه و اسطوره و قصه در سینه مردم شهر خوابیده. به رامهرمز که بروید، افسانه ها زنده تر می شوند و چشمه ماماتین، می شود سرچشمه شایعات: «در جنگ با اسفندیار رویینتن اژدها به هلاکت رسید و خون سیاهش به زمین ریخت. خونی که تا ابد از چشمه های قیر ماماتین خواهد جوشید.» باستان شناسانی که لوحهای تخت جمشید را مطالعه کرده اند، معتقدند که هخامنشیان از این چشمههای قیر برای ساخت بناهای تاریخی و حتی ابزار و وسایل و ظروفشان استفاده می کردند. چشمه هایی که تعداد آنها به ۱۰عدد می رسد و قیر و نفت خام را به رودخانه «رود زرد» می ریزند. کشف این ظروف قیری در تپه چغامیش دزفول که عمر آن به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح می رسد، شاهد خوبی بود که نشان می داد قیر در بعضی از بناهای تاریخی عیلامی هم کاربرد داشته است. در سال های بعد، قیر بیرون آمده از چشمههایی که در اطراف آتشکده مسجد سلیمان قرار داشت، در صنایع نظامی و روشن کردن خشابها استفاده شد و این روزها، اهالی روستای قالند بهبهان تنها استفاده کنندگان از چشمه های قیر خوزستان هستند که قیر را برای تهیه ظروف بزرگ نگهداری نان خشک و درمان گرفتگی و شکسته بندی اعضای بدن شان استفاده می کنند.
چطور برویم؟ برای دیدن چشمه سیاه ماماتین باید به ۲۵ کیلومتری شمال شرق شهرستان رامهرمز در استان خوزستان سفر کنید و این میراث هزار ساله را از نزدیک ببینید. نمونه این چشمه های قیر طبیعی را می توانید در اندیکای مسجد سلیمان و منطقه اوقیلک بهبهان هم ببینید اما شاید هیچ کدام از این چشمه ها به اندازه چشمه های اژدهایی ماماتین معروف و دیدنی نباشند.