روستای سر آقا سید کوهرنگ از زیباترین جاذبه‌های طبیعی در استان چهار محال و بختیاری است که در میان کوهستان‌های سرسبز زاگرس قرار دارد. معماری پلکانی، پوشش اصیل و سنتی مردم، آداب و رسوم خاص و طبیعت بکر و تماشایی از برجسته‌ترین ویژگی‌های روستای سر آقا سید هستند. در طول سال‌های اخیر به‌دلیل استقبال طبیعت گردان از این منطقه، گردشگران زیادی با این روستا آشنا شده‌اند و گردشگران خارجی نیز به این منطقه سفر کرده‌اند. روستای سر آقا سید از زیباترین جاهای دیدنی چهار محال و بختیاری است که هنوز بکر و دست نخورده مانده است. این روستا امکانات محدودی دارد و یکی از بهترین گزینه‌ها برای علاقه‌مندان سفر به مناطق روستایی دنج و خلوت به شمار می‌رود. در فصل‌های سرد سال جمعیت روستای سر آقا سید کاهش می‌یابد و در طول فصل‌های گرم گردشگران زیادی به این منطقه می‌روند. عشایر بختیاری نیز در ۶ ماه نخست سال به اطراف این روستا کوچ می‌کنند. روستای سر آقا سید در بخش مرکزی دهستان میانکوه در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد. این دهستان در شهرستان کوهرنگ و در فاصله ۱۳۵ کیلومتری شمال غربی شهرکرد و ۴۵ کیلومتری «چلگرد» قرار دارد. اطراف این روستای تاریخی را زیباترین جاهای دیدنی استان چهار محال و بختیاری پوشانده‌اند. شهرستان کوهرنگ از معروف‌ترین نقاط این استان به شمار می‌رود و در طول سال از گردشگران زیادی میزبانی می‌کند. روستای سر آقا سید یکی از روستاهای کوهستانی ایران به شمار می‌رود و ساختاری پلکانی دارد. این روستا میان کوه‌های زردکوه بختیاری واقع شده است و شباهت‌ زیادی به روستای ماسوله در استان گیلان دارد. به همین دلیل از آن با نام «ماسوله زاگرس» یاد می‌کنند؛ البته برخلاف روستای ماسوله، روستای سر آقا سید بین گردشگران چندان شناخته شده نیست و داخل این روستا رستوران و بازارچه سنتی وجود ندارد. شهرستان کوهرنگ در طول سال‌های اخیر از طرف فرمانداری استان چهار محال و بختیاری به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی گردشگری در این استان معرفی شده است. این منطقه از مهم‌ترین نواحی کوچ ییلاقی عشایر کشور ما نیز به شمار می‌رود و اگر در فصل‌های بهار و تابستان به این منطقه سفر کنید، می‌توانید چادرهای عشایر را بر دامنه‌های سرسبز زاگرس ببینید. با وجود ظرفیت‌های برجسته گردشگری در این منطقه ساکنان روستای سر آقا سید امکانات محدودی دارند و به همین دلیل به سنتی‌ترین روش‌ها زندگی خود را می‌گذرانند. کودکان و نوجوانان این روستا تنها می‌توانند تا پایان مقطع راهنمایی را در روستا بگذرانند و برای ادامه تحصیل در مقطع دبیرستان باید به روستاها و شهرهای اطراف بروند. در این روستا تنها انرژی برق وجود دارد و برای گرم کردن منازل و پختن غذا از روش‌های سنتی استفاده می‌شود. اطراف روستای سر آقا سید را کوهستان‌های انبوه پوشانده‌اند و این روستا از شمال با کوه «کنگله»، از شمال شرقی با کوه «نرمه» و از جنوب با کوه‌های «وند» و «خیمه» احاطه می‌شود. تنها مسیر دسترسی به این روستا از شهر «چلگرد» می‌گذرد که در مرکز شهرستان کوهرنگ قرار دارد. برای رسیدن به شهرستان کوهرنگ ابتدا باید به استان چهار محال و بختیاری وارد شوید. این استان در مرکز ایران و نزدیک به شرق کشور ما قرار گرفته است. با توجه به محل سکونت خود و قرار داشتن شهرستان کوهرنگ در شمال غربی این استان، نزدیک‌ترین مسیر به این شهرستان را انتخاب کنید.

مسیر دسترسی روستای سرآقاسید : مسیر دسترسی به روستای سر آقا سید از غرب شهر چلگرد آغاز می‌شود. فاصله این شهر تا روستای سر آقا سید در حدود ۵۰ کیلومتر است. در ابتدای مسیر این جاده به روستای «شیخ علیخان» خواهید رسید. پس از آن جاده آسفالت تمام می‌شود و ادامه مسیر را باید در جاده‌ای خاکی و پرپیچ‌وخم طی کنید. در طول این مسیر می‌توانید از جاذبه‌های طبیعی زیبایی مانند «غار یخی چما» و «قله زردکوه» دیدن کنید. در مسیر چلگرد تا روستای سر آقا سید خودروهای محلی تردد می‌کنند و در صورت تمایل می‌توانید ماشین خود را در شهر چلگرد پارک کنید و باماشین‌های خطی به‌سمت این روستا بروید. جاده خاکی روستای سر آقا سید تنها مسیر ارتباطی مردم این روستا با شهرها و روستاهای دیگر است که در سال ۱۳۶۳ ساخته شد. این جاده در طول فصل‌های سرد به‌دلیل یخ زدگی مسیر و احتمال بالای ریزش سنگ، مسدود می‌شود. روستای سر آقا سید از زیباترین  مقاصد طبیعت گردی در استان چهار محال و بختیاری است که گردشگران زیادی را در طول سال جذب می‌کند. این روستا در محیطی کوهستانی در ارتفاعات زاگرس و کوه «هفت تنان» ساخته شده است. شواهدی در اطراف روستای سر آقا سید وجود دارند که بر اساس آن‌ها کارشناسان قدمت این روستا را مربوط به دوره پارینه سنگی می‌دانند. به اعتقاد باستان شناسان روستای سر آقا سید مانند بسیاری از روستاهای کنده شده در دل کوه، از نخستین پناهگاه‌های انسان بوده است و قدمت آن به هزاران سال پیش می‌رسد. در حال حاضر تنها سند موجود از عمر روستای سر آقا سید شجره نامه امامزاه آن است که سکونت فردی به نام آقا عیسی به‌همراه خویشاوندان او را بیش از ۶۰۰ سال پیش در این روستا را نشان می‌دهد. در روستای سر آقا سید هنوز معماری بومی به چشم می‌خورد و مردم این منطقه به‌وسیله کشاورزی، دامداری و استخراج نمک امرار معاش می‌کنند. در طول سالیان اخیر رشد فعالیت‌های گردشگری در این روستا سبب بهبود اقتصاد آن شده است. در حال حاضر مردم این روستا همه نیازمندی‌های خود را از داخل آن تهیه می‌کنند و امکانات نسبی برای پذیرای از گردشگران نیز تدارک دیده‌اند. بیش از ۶۰۰ سال پیش شخصی به نام آقا عیسی به‌همراه خانواده و خویشاوندان خود در روستای سر آقا سید زندگی می‌کردند. در حال حاضر امامزاده آقا سید که محل دفن آقا عیسی است، در پایین دست این روستا قرار دارد و خانه‌های پلکانی این روستا مشرف به این مقبره قرار گرفته‌اند. در گذشته عشایر و روستاییان به زیارت امامزاده آقا سید می‌رفتند و قصد آن‌ها از سفر به این منطقه سر مزار آقا سید رفتن بود. بعضی از محلیان اعتقاد دارند که به همین دلیل به مرور زمان این روستا سر آقا سید نامیده شد. از طرف دیگر امامزاده آقا سید در جنوب روستا قرار دارد و خانه‌ها در نقاط مرتفع و مشرف به آن واقع شده‌اند. قرار داشتن خانه‌های روستا بالای سر این امامزاده دلیل دیگر نام‌گذاری این روستا است. هرکدام از محلیان این منطقه یکی از این روایت‌ها را وجه تسمیه روستای سر آقا سید می‌دانند. این نام به مرور زمان به وجود آمده است و به همین دلیل نمی‌توان به‌طور قطع بر درستی هرکدام از روایت‌ها پافشاری کرد. روستای سر آقا سید در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد و ارتفاع بالای این منطقه سبب خنکی هوا در فصل‌های گرم و یخبندان و سرمای شدید در فصل‌های سرد می‌شود. سرمای هوا در فصل‌های پاییز و زمستان تا حدی زیاد است که ساکنان این روستا را دچار مشکل می‌کند. با شروع بارش‌های زمستانی ارتباط مردم روستای سر آقا سید با دیگر شهرها قطع می‌شود و تردد به این روستا و برعکس به‌سختی امکان‌پذیر است. ساختار خانه‌های روستای سر آقا سید به‌گونه‌ای است که از نفوذ باد و هوای سرد به داخل آن‌ها تا حد زیادی جلوگیری می‌کند. ارتفاع این روستا ۲۵۰۰ متر از سطح دریا است و یکی از بهترین ییلاق‌ها برای عشایر بختیاری به شمار می‌رود. طبیعت روستای سر آقا سید بکر و دست نخورده است. در گوشه و کنار این روستا درختان بلوط و چنار به چشم می‌خورند. ساکنان این روستا از میوه درخت بلوط استفاده‌های زیادی می‌کنند. از دیگر درختان این روستا می‌توان به گردو، بید و درختچه‌های محلی میلو با میوه‌های ریز و قرمز اشاره کرد. مردم روستای سر آقا سید عمر درختان گردوی اطراف روستا را بیش از ۳۰۰ سال می‌دانند. لابه‌لای کوه‌های این منطقه نیز درختچه‌های کوهی و گیاهان معطر و خوراکی مانند سماق، موسیر، قارچ، تره و کرفس کوهی به چشم می خورد.

معماری روستای سر آقا سید : یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های روستای سر آقا سید شکل معماری خانه‌های این روستا است. روستای سر آقا سید معماری پلکانی دارد و حیاط یک خانه، پشت بام خانه دیگر است. به این ترتیب خانه‌های این روستا به‌شکل به هم پیوسته ساخته شده‌اند و مصالح به کار رفته در این خانه‌ها خشت خام، سنگ و چوب هستند. با این وجود خانه‌های این روستا استحکام زیادی دارند و دیوارهای پهن و درهای چوبی کوچک تا حدود زیادی از نفوذ سرمای زمستانی به داخل جلوگیری می‌کنند. امامزاده آقا سید در پایین دست روستا قرار دارد و در و پنجره‌های خانه‌ها رو به آن باز می‌شوند. به این ترتیب چشم ‌انداز شمال و جنوب این روستا زیبا است و علاقه‌مندان به عکاسی را جذب می‌کند. نمای بیرونی و از بالای کوه روستای سر آقا سید نیز توجه بسیاری از عکاسان را به خود جلب کرده است. هنگام غروب با روشن شدن چراغ خانه‌های این روستا، زیبایی این منظره نیز دوچندان می‌شود. خانه‌ها در روستای سر آقا سید به دو بخش مسکونی و محل نگهداری دام و طیور تقسیم می‌شوند. بخش مسکونی نیز شامل دو قسمت مهمان‌خانه و نشیمن است. گرچه در طول سال‌های اخیر بخش‌های زیادی از این روستا را بازسازی کرده‌اند، نمای کلی آن هنوز بافتی تاریخی و قدیمی دارد. متاسفانه در طول یک دهه گذشته دو بار خانه‌های روستای سر آقا سید طعمه حریق شدند و تعدادی از آ‌ن‌ها به‌طور کامل از بین رفتند.

فرهنگ و اعتقادات مردم روستای سر آقا سید : مردم روستای سر آقا سید از اقوام بختیاری کشور ما هستند که فرهنگ سنتی و اصیل خود را تا به امروز به‌خوبی حفظ کرده‌اند. مردم این منطقه با گویش لری صحبت می‌کنند و لباس محلی می‌پوشند. پوشش متداول میان آقایان در روستای سر آقا سید پیراهن، شلوار دبیت، شال، چوقا و گیوه است و پوشش بانوان این روستا را نیز پیراهن بلند، شلوار، لچک، جلیقه، روسری مینا، کلنجه و انواع کت تشکیل می‌دهند. تعداد ساکنان این روستا در فصل‌های گرم سال دو برابر آن در طول فصل‌های پاییز و زمستان است. ساکنان روستای سر آقا سید بسیار مهمان‌نواز هستند و از گردشگران داخلی و خارجی به‌خوبی پذیرایی می‌کنند. بانوان روستای سر آقا سید هنوز غذا را روی آتش هیزم و نان را در تنورهای خانگی می‌پزند. مردان این روستا نیز به کشاورزی و دامپروری مشغول هستند و هم‌زمان به استخراج نمک از حوضچه‌های نمک نزدیک روستای سر آقا سید می‌پردازند. بیشترین محصولات کشاورزی در این روستا شامل گندم و سیب‌زمینی می‌شود و فرآورده‌های دامی، لبنی و نمک نیز از دیگر محصولات این روستا هستند. بانوان روستای سر آقا سید نیز دوشادوش مردان خود کار می‌کنند. بافت چادر شب از موی بز و انواع قالی، جاجیم و گلیم با نخ پشمی از صنایع دستی متداول در این روستا هستند. هنر موسیقی و رقص محلی در این روستا مانند سایر مناطق لرستان رونق زیادی دارد. ساکنان روستای سر آقا سید در مراسم و جشن‌های مختلف به نواختن سرنا (ساز محلی لرستان)، خواندن آواز و رقص‌های محلی می‌پردازند و هر مراسم آواز و رقص مخصوص به خود دارد. از معروف‌ترین غذاهای روستای سر آقا سید می‌توان به آش کاردین یا کارده، آش برگ، نان گلک و کباب بختیاری اشاره کرد. آش کاردین یکی از مهم‌ترین غذاهای مردم این روستا است که با نوعی گیاه کوهی که در کوهستان‌های اطراف می‌روید، دوغ، برنج و انواع ادویه پخته می‌شود. آش برگ را با خمیر محلی رشته شده، روغن حیوانی و حبوبات مختلف طبخ می‌کنند و خمیر نان گلک از میوه درخت بلوط تهیه می‌شود.

مردم روستای سر آقا سید به مراسم مذهبی و اعتقادات دینی پایبندی زیادی دارند. در امامزاده آقا سید مناسبت‌های مذهبی باشکوه کامل برگزار می‌شوند و ماه رمضان و روزهای عزاداری ماه محرم در این روستا حال و هوای خاصی دارند. امامزاده سید آقا عیسی نیز میان ساکنان این روستا جایگاهی ویژه دارد و مردم احترام زیادی به آن می‌گذارند. بنا به اعتقاد مردم روستای سر آقا سید، با آمدن آقا سید عیسی به این روستا خشک‌سالی از بین رفته و برکت و خیر آمده است. مردم روستای سر آقا سید علم داخل امامزاده را متعلق به آقا سید عیسی می‌دانند که در جنگ‌ها و زمان دعوت مردم به اسلام در دست داشت. زمان خشک‌سالی و شیوع بیماری در این روستا، مردم این علم را در روستا می‌گردانند تا رفع بلا شود. روی کوه «خیمه» در مقابل روستای سر آقا سید نیز نشانه‌ای به‌شکل عدد هشت به چشم می‌خورد. ساکنان روستا این علامت را محل پرتاب نیزه به دست آقا سید برای تعیین جهت قبله می‌دانند. «مراد چشمه» در همین کوه نیز محل اجابت دعا و آرزو برای ساکنان روستای سر آقا سید است. در نزدیکی این روستا چشمه دیگری به نام «خدر» وجود دارد که مردم آن را متعلق به حضرت خضر می‌دانند و از آب این چشمه برای شست‌وشو استفاده نمی‌کنند. بهترین زمان سفر به روستای سر آقا سید ۶ ماه نخست سال است. در بهار هوای این روستا خنک و دلپذیر می‌شود و با تاریکی هوا ممکن است کمی احساس سرما کنید. با شروع سال جدید، در فروردین ماه برف‌ها شروع به آب شدن می‌کنند و طبیعت اطراف این روستا جان تازه می‌گیرد. هرچه به‌سمت تابستان پیش برویم، بر سرسبزی روستای سر آقا سید و ییلاق‌های اطراف آن افزوده می‌شود. فصل بهار بهترین زمان برای تماشای کوچ عشایر به این روستا نیز هست. در طول فصل تابستان نیز می‌توانید چادرهای عشایر بختیاری را  اطراف روستای سر آقا سید ببینید. تماشای طبیعت این منطقه از بالادست روستا لذت دوچندان دارد. مسیر دسترسی به روستای سر آقا سید نیز از میان جاده‌ای با صفا و کوهستانی می‌گذرد که در بهار و تابستان بسیار تماشایی است. با نزدیک شدن به فصل پاییز آب و هوای این منطقه تغییر محسوسی می‌کند. بارش‌های زمستانی در این روستا با شروع فصل پاییز آغاز می‌شوند و سرمای زمستان بسیار سخت است. در زمان بارش برف‌های سنگین در روستای سر آقا سید امکان دسترسی به این منطقه وجود ندارد و در بازه‌‌هایی از فصل سرما ارتباط این روستا با خارج از آن قطع می‌شود. اگر علاقه‌مند به سفر  به این روستا در فصل زمستان هستید بهتر است آمادگی کامل برای روبه‌رو شدن با سرمای طاقت فرسای این منطقه را داشته باشید.

اقامت در روستای سر آقا سید : با توجه به بکر بودن روستای سر آقا سید گزینه‌های متنوعی برای اقامت در این روستا وجود ندارند، اما در طول سال‌های اخیر با استقبال گردشگران داخلی و خارجی از این روستا، خانه‌های محلی اجاره‌ای و اقامتگاه بومگردی در این روستا تاسیس شده‌اند. اگر تمایل به اقامت در طبیعت و کمپ کردن دارید ، می‌توانید وسایل کامل همراه خود ببرید و در طبیعت اطراف این روستا اتراق کنید؛ اما به خاطر داشته باشید که شب‌ها در این منطقه هوا سرد می‌شود. روستای سر آقا سید امکانات محدودی دارد و تنوع فروشگاه‌ها در این روستا زیاد نیست. تلفن همراه نیز در بعضی جاهای این روستا آنتن ندارد؛ پس برای اجاره خانه‌ها در این منطقه پول نقد کافی همراه ببرید. به خاطر داشته باشید با سکونت در خانه‌های اجاره‌ای روستای سر آقا سید و خرید از فروشگاه کوچک این روستا می‌توانید به اقتصاد مردم این منطقه کمک کنید و سبب رونق گردشگری در روستای سر آقا سید شوید. تجربه اقامت در خانه‌های روستایی سر آقا سید منحصربه‌فرد و لذت‌بخش است، با این وجود امکان بازدید از این روستا در یک روز نیز وجود دارد و شما می‌توانید با اقامت در شهرهای دیگر شهرستان کوهرنگ یک روز را به بازدید از این منطقه اختصاص دهید. روستای سر آقا سید و طبیعت اطراف آن از بکرترین و تاریخی‌ترین مناطق استان چهار محال و بختیاری هستند. حفظ محیط زیست این منطقه، احترام به طبیعت و مردم این روستا است. در سفر به این منطقه هیچ آسیبی به طبیعت بکر و گیاهان اطراف این روستا نرسانید و با حیوانات این منطقه مهربان باشید.

گرمسار غربی ترین شهر در استان سمنان است که به دلیل حضور اقوامی چون ترک، کرد، لر، گیلک و عرب تنوع قومیتی فراوانی را در خود جای داده است و به جزیره اقوام شهرت دارد. یکی از خانه‌های قدیمی در گرمسار خانه باقری‌ها (موزه اقوام) نام دارد که مالک آن شخصی به نام میرزا علی باقری از خان‌های گرمسار بوده است. خانه باقری‌ها یادگاری از اواخر دوران قاجار در دو طبقه و در بلوار آیت الله کاشانی، کوچه شهید فیصلی ساخته شده است. در حیاط خانه باقری‌ها آب انبار، خزینه و حمامی وجود دارد که هنوز هم پس از گذشت سال‌ها سالم بر جای مانده‌اند و می‌توان از آنها بازدید کرد. شالوده اصلی این خانه از خشت خام است که با تزئینات آجر خطایی، زیبایی آن دو چندان شده است. آب در فرهنگ ایرانیان از اهمیت بالایی برخوردار بوده است به همین سبب در اکثر خانه‌های ایران، حوضی را در میان حیاط بنا می‌کردند که علاوه بر نقش کاربری، نقشی تزئینی هم دارا بوده است. در سال ۱۳۸۹ ه.ش این خانه با عنوان موزه اقوام کار خود را آغاز کرد. در طبقه اول موزه اقوام آثار و اشیایی مرتبط با زندگی روزانه و در طبقه دوم آثاری مرتبط با لباس‌ها و فرهنگ آن‌ها به نمایش گذاشته شده‌اند.