کرمانشاه از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران به شمار می‌رود و پیدایش آن به سده چهارم میلادی بازمی‌گردد. این شهر از جمله مناطقی بود که در ابتدای سلطنت آقا محمدخان قاجار به تصرف وی درآمد. دوران رشد و توجه به کرمانشاه در همین دوران قاجاریه بود که مورد توجه دوباره حکومت از لحاظ سیاسی و اجتماعی قرار گرفت. در سال ۱۱۸۴ با منصوب شدن محمد علی میرزا دولتشاه به حکومت کرمانشاهان، طرح‌های شهری را در کرمانشاه به اجرا درمی‌آورد و شکل کنونی شهر کرمانشاه را بنا می‌کند. بیشتر بناهای تاریخی پس از اسلام شهر کرمانشاه در حقیقت مربوط به دوره قاجار و دوران حکومتی محمد علی میرزا است. زمانی که شهر کرمانشاه به دلیل موقعیت خود مورد توجه قرار می‌گیرد، بناهایی در نزدیکی بازار کرمانشاه و محله فیض‌آباد، محله قدیمی شهر، بنا می‌شوند که این بناها شامل مسجدهای قدیمی، تکایا و خانه‌های قدیمی هستند. حاج شهباز خان پسر منوچهر خان بیگلر بیگی یکی از رجال سیاسی و اجتماعی دوره قاجار در زمان محمد علی میرزا دولتشاه در کرمانشاه بود که بناهای تاریخی با ارزشی در این شهر از جمله مسجد حاج شهباز خان و حمام حاج شهباز خان کلهر را احداث کرد. خاندان  حاجی‌زادگان حاکم و ایلخان ایل کلهر در دور قاجار بوده‌اند و پیش از آنکه داوودخان کلهر در سال ۱۲۶۹ هجری شمسی حکومت را در این ایل به دست بگیرد، بر طبق اسناد معتبر، دو دانگ کل شهر کرمانشاه و کل قلمروی کلهر را در دست داشته‌اند. این طایفه یکی از هفت برادر کلهر (منصوری، زینلخانی، کاظم‌خانی، گیلانی، قوچمی، آجودانی و حاجی‌زادگان) بوده‌اند که گفته می‌شود نسب طوایف ایل کلهر به آن‌ها می‌رسد.

حمام حاج شهباز خان همان‌طور که از نامش مشخص است توسط حاج شهباز خان در سال ۱۲۸۳ هجری شمسی ساخته شد . این اثر در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۰۴۹۵ به‌عنوان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این حمام تاریخی مانند بسیاری از حمام‌های دوره قاجاریه، شامل سربینه یا رخت‌ کن، گرم خانه و خزینه‌های آب سرد و گرم است و از تمام المان‌های معماری حمام‌های سنتی بهره برده است. سطوح داخل گنبدهای این حمام با استفاده از آهک بری به زیبایی مقرنس‌کاری شده‌اند. سربینه نیز به وسیله نقاشی‌های دیواری تزیین شده است. نقاشی‌های دیواری از دیگر تزیینات چشم‌نواز این حمام به شمار می‌آیند. طاق‌های فضای حمام از نوع طاق پنج و هفت و نحوه پوشش سقف به صورت گنبدی از نوع گنبد طاق چشمه است. امروزه این بنای تاریخی میزبان خانه خلاقیت صنایع دستی کرمانشاه است.

ساختمان بیت رهبری در زمینی به گستره ۴۳۱ مترمربع با مصالح بومی، خشت، گل و معماری سنتی در خیابان «ولایت» ایرانشهر ساخته شده است. بیت رهبر معظم انقلاب یکی از مکان‌های فرهنگی و دیدنی ایرانشهر است که همه ساله مورد بازدید شمار زیادی از هموطنان ما در تعطیلات نوروزی قرار می گیرد. این ساختمان دارای چهار اتاق است که هر اتاق به وسیله یک درب چوبی به حیاط راه دارد این حیاط دارای چهار باغچه و یک مطبخ در ضلع جنوبی است. اتاق‌های این بنا هر یک کاربری جداگانه‌ای داشته‌اند و به ترتیب از اول تا چهارم به عنوان کتابخانه، محل اقامت حجت‌الاسلام “راشد یزدی”، محل اسکان و استراحت مقام معظم رهبری و آشپزخانه مورد استفاده قرار می‌گرفت. این ساختمان که زمانی پذیرای رهبر معظم انقلاب در دوران تبعید ایشان بوده است، پس از اتمام مرمت و با تغییر کاربری به نخستین موزه قرآن و عترت در جنوب استان تبدیل شده است.

این مجموعه که از جمله آثار تاریخی و دیدنی شهرستان و همچنین استان قم است، شامل دو راسته سر پوشیده با پوشش گنبدی است. سرپوشیده بودن بازار از یک سو به سنت معماری بازار باز می‌گردد و از سوی دیگر به خاطر گرمای شدید تابستان و سرمای شدید زمستان و ناشی از هوای کویری قم است. تهویه و نور رسانی بازار از طریق دریچه‌هایی که در پوشش گنبدی آن تعبیه شده صورت می‌گیرد. این دریچه‌ها در بالای گنبد به شکل دایره و در دو طرف آن قرار دارند و به شکل نمایان هستند. ترکیب نوری که از سقف می‌تابد و حجم گنبدی سقف، فضایی دلنشین به وجود می‌آورد. مصالح ساختمانی مورد استفاده در بازار قم با توجه به امکانات محیطی از خشت، آجر، گل وسنگ فراهم آمده است. علاوه بر بخش سرپوشیده، بازار قم دارای سراهایی نیز است. این سراها در حقیقت همان کاروانسراهای دیروز هستند و شمار و وسعت آنها نشان دهنده اهمیت اقتصادی آنها است. برخی از بناهای مجموعه بازار نیز قدمت سلجوقی – ایلخانی دارد و با استامپ‌های گچی این عصر زینت یافته‌اند. قدمت و استخوان‌بندی بازار کهنه و بناهای همجوار راسته مذکور به پیش از عصر صفوی مربوط است، لیکن بافت معماری راسته بازار نو و تیمچه‌ها و سراهای جانبی آن اغلب به عصر صفوی – قاجار متعلق است. بخش‌های وسیعی از بازار قم از جمله بازار کهنه در دوران صفویه و در پیرامون مسجد جامع بنا شده و تا پایان دوره قاجاریه بناهای دیگر به آن افزوده شد. در دوران ناصرالدین شاه بازار قم رو به گسترش نهاد و بازارنو احداث شد و در دو سوی این راسته نو، بناها تازه‌ای مثل تیمچه بزرگ ساخته شد. در سال‌های نخست دوره پهلوی نیز بر مبنای ضرورت‌های تجاری موجود، بخش‌هایی به بازار نو افزوده گشت. این بازار ابتدا به صورت خطی و به شکل یک پارچه ساخته شد و از میدان کهنه تا پل علیخانی ادامه داشت.. درحال حاضر از بازار قدیم قم ، دو بخش بازار کهنه و بازار نو برجای مانده که هر کدام از این بازارها حدود یک کیلومتر طول دارند. مساجد موجود در بازار قم عبارت اند از: مسجد مسگرها، مسجد ملا جعفر، مسجد امام حسین (ع)، و دو مسجد بدون نام دیگر در بازار نو و مسجد نجارها، مسجد رضویه، مسجد میدان کهنه (پامنار) و دو مسجد نمازخانه‌ای در بازار کهنه.بازار قدیمی قم

تیمچه بزرگ بازار قم در سمت شمال راسته بازار نو، یکی از سه تیمچه شهر قم است. این بنا از آثار ارزشمند هنر معماری دوران اسلامی ایران است که توسط هنرمند برجسته عصر ناصری، استاد حسن قمی مشهور به معمارباشی در سال ۱۳۰۱ قمری طراحی و اجرا شد. بانی بنا مرحوم حاج سید محمود طباطبایی تاجر بزرگ قم بود. دو تیمچه دیگر این بازار سال‌ها پیش هنگام احداث خیابان‌های جدید شهر قم از میان رفت، این دو تیمچه از تیمچه اصلی کوچک‌تر بودند و وجه تسمیه تیمچه بزرگ به همین امر باز می‌گردد. تیمچه بزرگ قم در گذشته توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری طی چند دوره، فعالیت‌هایی نظیر بازسازی‌هایی در گنبد، تزئینات زیر گنبد، کف‌سازی و همچنین سبک سازی و آجر فرش کردن پشت بام صورت گرفته است. تیمچه بزرگ قم از نظر وسعت، هنر معماری و تزئینات، از جمله بنا‌ها‌ی منحصر به فرد به شمار می‌رود که این مکان متشکل از بنایی با دو طبقه بالا با ۱۲ غرفه دارای اُرسی‌های زیباست که بیشتر آن‌ها از بین رفته‌اند، بالای حجره‌ها در زوایا مقرنس گچی مشاهده می‌شود. سقف تیمچه دارای سه چشمه است که قسمت وسط به دهانه ۱۵ متر و ارتفاع ۱۵ متر دارای دو پوشش است، طول این بخش ۲۸ متر و بدون ستون است، چشمه میانی با بلندی و دهانه ۱۵ متر دارای پوشش آجری ظریف و آراسته با مقرنس گچی در زوایا است. گنبد از نوع عرق چینی و پوشش زیر آن شمسه کاری با اسلوب رسمی بندی و یزدی بندی است، در این پوشش‌ها همچنین روزنه‌هایی برای تأمین روشنایی داخل بنا در نظر گرفته شده است. معماری زیبا و مجلل، تجارت تک کالایی آن، جایگاه طراز اول، و سکوت و آرامش از ویژگی‌های تیمچه بزرگ بازار قم است تیمچه با دو ورودی به راسته بازار نو راه می‌یابد. تیمچه بزرگ بازار قم توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۹۰۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

زندگی در روستا رسم خوشایندی است، ولی امروزه در بسیاری از روستا‌ها بسیاری از سبک‌های زندگی شهری وارد شده است و فرهنگ روستایی را تغییر داده، در این میان هستند روستاهایی که همچنان فرهنگ اصیل روستا را حفظ کرده و به‌‌ همان سبک زیبا و ساده روستایی زندگی می‌کنند…درست مثل روستای بیدقان که هنوز بافت سنتی خود را حفظ و عشق، هوا، سادگی و حقیقت زندگی در آن جاری است. بیدقان یکی از روستاهای بخش کهک است که در ۵۱ کیلومتری استان قم و در لابه‌لای کوه‌های سر به فلک کشیده قرار دارد که زیارتگاه سه تن به اسامی شاهزاده اسماعیل و فرزندش حمزه از نوادگان علی ابن جعفر(ع) و شاهزاده محمد از نوادگان امامزاده کاظم(ع) در آن قرار دارد. بعد از روستای دستگرد به سمت وشنوه که راهی شوید، هنوز یک کیلومتر نرفته که خروجی با تابلویی سبز رنگ خودنمایی می‌کند به طرف روستای بیدقان. ابتدای مسیر جاده‌ای دو بانده و بدون مشکل وجود دارد و هر چه که جلو‌تر می‌روی جاده کوهستانی‌تر و خطرناک می‌شود. پیچ‌هایی که بعضا ۱۶۰ درجه هستند و مسافران و خودرو‌ها را در لابه لای کوه‌ها گم می‌کند، بعد از طول مسافتی ۱۰ کیلومتری به ورودی روستا می‌رسیم؛ روستایی بسیار زیبا در دل کوه. روستایی منحصر به فرد، بافت و فرم شکل خانه‌ها و کوچه‌های خاکی و در هم گره خورده، خانه‌هایی از خشت و گل با درهای چوبی قدیمی انگار به زندگی روستا چهره‌ای شاعرانه بخشیده و وجود حیوانات اهلی گاو، گوسفند و مرغ در کوچه‌های روستا به سادگی و زیبایی آن افزوده است.
رودخانه‌ای کوچک از وسط روستا می‌گذرد. این رودخانه که سرمنشا آن سد امامزاده اسماعیل است به سد قوسی کبار می‌ریزد. به قول اهالی، سال‌ها قبل اگر می‌خواستی از رودخانه رد شوی و به آن طرف بروی به زحمت می‌افتادی یا پلی بود یا طنابی که بتوانی به وسیله‌اش به آن طرف رودخانه بروی، ولی امروز به دلیل خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی، دیگر این خبر‌ها نیست، کمی آب از گوشه این رودخانه رد می‌شود که معلوم نیست به سد کبار می‌رسد یا نه. زندگی در این روستا مثل آب همین رودخانه آرام و آهسته پیش می‌رود. این روستا خالی از سر و صداست و اینجاست که همسایه از همسایه خبر دارد و خانه‌ها بدون فاصله در کنار هم ساخته شده است. مردم این روستا در شادی‌ها و غم‌ها با هم هستند و از حال یکدیگر خبر دارند. شغل مردم بیدقان دامداری و کشاورزی است. در اینجا هوا که سرد می‌شود ماندن در روستا را دشوار می‌کند. آب و برق هست ولی به دلیل شرایط ویژه و کوهستانی و صعب العبور بودن منطقه، این روستا گاز ندارد. اهالی این روستا از روش‌های سنتی برای گرم کردن خانه استفاده می‌کنند. کرسی زغالی و سماور نفتی یا برقی و تهیه آذوقه‌ای ۳ یا ۴ ماهه. در بیدقان هنوز بو‌ی تنور زغالی و نان محلی ما را مجذوب خود می‌کند. در وسط رودخانه مینی‌بوسی قدیمی و فرسوده نظرم را جلب می‌کند، همانطور که اهالی می‌گفتند این تنها ماشین این روستاست. شور و حال روستایی در اینجا موج می‌زند. بیدقان به خاطر فرهنگ و آداب و سنن خاصش و کوچه‌های خاکی و مردمان ساده و خونگرمش هنوز روستا ست و آسمان، زمین، عشق، هوا، سادگی، پاکی و حقیقت زندگی در زندگی مردم این روستا موج می‌زند.