سنندج
تفرجگاه نجنه
روستای نجنه علیا یکی از روستاهای هدف گردشگری است که در فاصله ۳۸ کیلومتری جاده بانه به سردشت در محیطی جنگلی و کوهستانی قرار گرفته است. اهمیت این روستا به جز محیط طبیعی، بکر و زیبای آن در فراوانی چشمه سارها، وجود قرآن قدیمی در مسجد تاریخی آن و مجتمع شیلات کوچکی در روستا است که ماهی های آن طعم بسیار لذیذی داشته و در همان محل ارایه می شود. روستا ی دیدنی دیگر ی ن‍ی‍ز در ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان بانهن‍ه می ت‍و اند هدف م‍ن‍‍اس‍ب‍‍ی بر ا ی یک سفر باشد که آن ر ا نجنه می خ‍و ان‍ن‍د. روستا ی نجنه در فاصله ۳۸ ک‍ی‍ل‍وم‍ت‍ر ی شهر بانهن‍ه و در جاده سردشت به این شهر و در محیطی جنگلی و ک‍و ه‍س‍ت‍‍ان‍‍ی و اق‍‍ع است . اهمیت گردشگری‍ر ی این روستا به جز طبیعت بکر و زیبا ی آن در ف‍ر او ان‍‍ی چشمه س‍‍ار ها و وجود ق‍ر آن قدیمی در مسجد تاریخی آن است . وجود مجتمع شیلات در روستا نجنه و ارایه م‍‍ا ه‍‍ی ت‍‍ازه در غ‍ذاخ‍ور ی ها ی محل ، حال و ه‍و ای‍‍ی وی‍ژه به م‍ن‍طق‍ه بخشیده است که این همه می ت‍و اند ب‍‍ه‍‍ان‍ه ای قابل ق‍ب‍ول بر ا ی م‍ق‍ص‍د سفر گ‍ردش‍گ‍ر ان داخ‍ل‍‍ی و خ‍‍ارج‍‍ی باشد.
عمارت حبیبی
عمارت حبیبی در شهر سنندج واقع در استان کردستان خیابان امام کوچه حبیبی و در بخش برونی عمارت ملا لطف الله شیخ الاسلام قرار دارد و در آن آثار و اشیاء تاریخی کشف شده از استان و سایر نقاط ایران به نمایش گذاشته شده است. اروسی موزه سنندج یکی از نمونه های اروسی سازی و کار استادکاران سنندجی می باشد. ساختمان این بنا در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار با قدمت نزدیک از ۱۵۰ سال توسط ملا لطف اللهشیخ السلام که یکی از علمای بنام اهل سنت در دوره قاجاریه میباشد احداث شده وپس از درگذشت وی این عمارت توسط وراث آن مرحوم بصورت دو بخش بیرونی واندرونی به اشخاص دیگری واگذارشده که بخش بیرونی به تملک عبد الحمیدخان سنندجی مشهور به سالار سعید (موزه فعلی ) وبخش اندرونی به تملک خانواده حبیبی (عمارت حبیبی فعلی قسمت ادرای ) درآمده است ، سالار سعید درشهریور ماه سال ۱۳۳۶ بخش بیرونی را به اداره فرهنگ وقت (آموزش و پرورش )واگذارنمود و این بنا تا سال۱۳۵۱ در تملک آموزش و پرورش بوده و طی این مدت استفاده هایی چون دانشسرا، اداره فرهنگ، کتابخانه، خانه پیشاهنگی، امورتربیتی داشته است. در سال۱۳۴۹ وزیر فرهنگ وهنر وقت در دیداری که از سنندج داشته ازاین خانه بازدید مینماید واین خانه را برای موزه مناسب تشخیص داده ودستور خریداری در سال ۱۳۵۴ شمسی داده میشود وموزه سنندج دراین بنا به صورت دوبخش مردم شناسی وباستانشناسی افتتاح میگردد. بنای مورد اشاره دارای ویژگیهای خاص معماری به سبک معماری مرکزی ایران وگچبریها آئینه کاریها با قدمتی بیش از ۱۴۰ ساله میباشد که در بناهای قدیمی سنندج نظیر آنها را کمتر می توان یافت. این خانه قدیمی شامل یک زینت بخش آن حوض مستطیل شکلی باسه فواره سنگی زیبا و بنای اصلی ومتعلقات آن است که بنای اصلی در ضلع جنوبی واقع وشامل زیر زمین ویک طبقه فوقا نی است .زیرزمین این بنا به شکل حوضخانه است که دارای سقف گنبدی شکل با تز ئینات آئینه کاری و گچبری تلفیقی است و همچنین شاه نشینهاوحوض سنگی این قسمت که شش ضلعی است بسیار جالب توجه است ودر حال حاضر موزه مردم شناسی است وشیوه زندگی کردها را از لحاظ پوشاک،کشاورزی،هنرهای دستی وموسیقی سنتی و… بنمایش گذاشته شده است. در طبقه فوقانی بنا تالار تشریفات یا سالن بزرگی خود نمایی می کند که از ضلع شمالی بوسیله یک ارسی هفت دری به حیاط مشرف ومنظره ای بدیع به سالن بخشیده است.ارسی این تالار از بزرگترین ارسیهای ایران است که توسط استاد کار معروف کردستانی « استاد حبیب الله سنندجی» معروف به استاد نساء ساخته شده است.
مقر حکمرانی زندیان در سنندج
عمارت خسروآباد سنندج به عنوان یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی استان کردستان در بلوار «شبلی» سنندج قرار دارد. عمارتی که در نوع خود بی‌نظیر است و روزگاری مرکز حکومت اردلان بویژه خسروخان اردلان به حساب می آمد…عمارت خسرو آباد در باغی به همین نام قرار دارد که به وسیله چهار خیابان عملا به چهارباغ خسروآباد تبدیل شده است. اطراف این باغ چهار خندق به چشم می خورد که با انواع درختان مختلف احاطه شده و جلوه خاصی به مجموعه داده است. بنای اصلی عمارت خسروآباد (خسرویه) به حکومت زندیه و دوره خسروخان اول (حکمران کردستان) بازمی گردد. این عمارت با خصوصیات معماری بومی، عمارتی اشرافی را جلوی چشمان شما می آورد که برای دیدن آن حاضرید بارها به بلوار شبلی سنندج سری بزنید و آن را از نزدیک ببینید! البته نظرات گوناگونی در خصوص این مقر حکومتی کردستان وجود دارد به طوری که بعضی صاحب‌نظران قسمت شرقی بنا را که قصر نامیده میشود مربوط به دوران زندیه می‌دانند و توسعه و تکمیل آن را توسط امان‌الله خان اردلان می‌دانند. عمارت خسرو آباد کتیبه‌ای دارد که اسم فتحعلی شاه قاجار و والی کردستان امان‌الله خان به تاریخ ۱۲۲۳ هجری قمری روی آن حک شده است. مجموعه عمارت و باغ آن علاوه بر دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون‌دار در بخش غربی و ساختمان شرقی با غلام گردش‌‌ها و ایوان ستون دار مشرف بر صحن عمارت و فضای بیرونی بنا دارای فضاهای دیگری چون حمام، اتاق قاپچیان یا قاپوچی یعنی حاجب و دربان و خدمتکاران است. تزئینات معماری این بنا شامل گچبری، آجرکاری، اروسی‌های زیبا و حوض چلیپا شکل داخل عمارت است و آنچه که براساس وضعیت ظاهری و ترکیب بنای خسروآباد قابل تامل است هم به نو بودن بافت و ترکیب مصالح و سبک مشترک قصر، آشپزخانه، حمام و اصطبل به انضمام دیوارهای حفاظ شرقی، غربی و جنوبی است که مربوط به یک دوره بوده است. آب این مجموعه جاری و شرب و از مجموعه قنات‌های تعبیه شده در روی کوه آبیدر تامین میشود و از دیگر بخش‌های قابل توجه کاخ خسروآباد وجود حوض و فواره با آب جاری در طبقه سوم قصر است. این عمارت تا همین چند روز پیش، بسته بود تا مرمت آن انجام شود و حالا بعد از ۵سال، درهای قصر به روی شما باز شده است و می توانید سری به هزارتوی این خانه اعیانی و بنای دیدنی بزنید. البته کار بازسازی تمام قسمت های بنا تمام نشده و نهایتا تا ۶ماه آینده تکمیل خواهند شد.
غار کرفتو سقز
غار کرفتو در دل صخره های مرتفع و در ۶۷ کیلومتری شمال غرب شهر دیوان دره و با فاصله تقریبی ۷۰ کیلومتری شرق شهر سقز در نزدیکی روستای یوزش باش کندی واقع شده است. غار کرفتو جزو غارهای آهکی و طبیعی می باشد. که در ادوار مختلف مورد استفاده سکونت انسان بوده و به صورت معماری صخره ای در چهار طبقه در دل کوه حفر گردیده است. این غار حدود ۷۵۰ متر طول دارد اما شعبات فرعی متعددی از هر کدام از طبقات منشعب می شود. ورودی غار کرفتو از دامنه کوه حدود ۲۵ متر ارتفاع دارد که در گذشته بازدید از داخل غار ار طریق راهی نسبتا سخت و دشوار در کمر کوه امکان پذیر بود. اما امروز برای دسترسی آسان مسافران به داخل آن پلکانی فلزی تعبیه شده است. موقعیت غار به گونه ای است که به طور کلی بادگیر نبوده و در زمستان برف دامنه جنوبی را نمی پوشاند، در حالی که ۵۰۰ متر دورتر و در جنوب شرقی غار بادگیر بوده و برف آن را کاملا می پوشاند. به همین دلیل است که در زمستان ها و هنگام سرما درون غار گرم و در تابستان به لحاظ کوران باد غار خنک می باشد. این غار در ارتفاعی بیش از ۱۰۰ متر از سطح زمین قرار دارد که برای رسیدن به آن باید بیش از ۱۸۰ پله را طی کرد. دالان طبیعی غار بیش از ۶۰۰ متر است که ارتفاع سقف از ۱ تا ۱۲ متر متفاوت است. بر دیواره عمودی طبقات مختلف غار آثار متعددی از گوزن مارال ، سئارکار با اسب ، حیواناتی ناشناس و غیره وجود دارد که به سختی قابل مشاهده اند . در میان نقش های قابل مشاهده ، نقش های گوزن های مارال که تعداد آنها در طبقه دوم به چهار مورد می رسد از همه قدیمی ترند.