قلعه سلاسل در شمال غرب شهر شوشتر  و در استان خوزستان قرار داشته و کشیدگی آن از غرب به شرق است. شکل ظاهری آن به صورت بیضی نامنظم است که از شمال و غرب به وسیله رود کارون (شاخه شطیط) و از جنوب و شرق به وسیله خندقی در گذشته احاطه شده است. وسعت کنونی قلعه سلاسل در حدود ۵/۳ هکتار است. قلعه سلاسل در مرتفع‌ترین بخش شهر و بر روی بستری صخره‌ای واقع شده است. این قلعه در گذشته بنا بر روایات مورخین و کتب تاریخی مشتمل بر عناصر و اجزایی بوده است که در حال حاضر بقایایی از آن‌ها برجاست. موزه سنگ و مردم‌شناسی شوشتر نیز در این مکان برپا شده است و شامل کتیبه‌ها، سنگ‌نبشته‌ها، سنگ‌های قبور و اشیای مردم‌شناسی می‌شود. قلعه سلاسل که از قلعه‌های زیبای و جاهای دیدنی شوشتر است، در کنار رودخانه شطیط و در استان خوزستان قرار دارد. طبق نوشته‌های تاریخی، قدمت آن به دوره هخامنشیان می‌رسد. برخی نیز قلعه سلاسل را قلعه‌ای ساسانی می‌دانند. این قلعه دژی است که محوطه مربوط به آن وسعت بسیار زیادی داشته است. قلعه بزرگ سلاسل چندین حیاط متعدد دارد و در گذشته دارای قسمت‌های مختلفی بوده است. قلعه سلاسل از سربازخانه، طویله، حمام، شبستان، برج، باغچه، قورخانه، نقاره‌خانه، حرم‌خانه و آشپزخانه تشکیل شده بود. همچنین این قلعه دارای ۵ شودان بزرگ بوده است که هر یک با شودان‌های درون بافت شهر در ارتباط بود. این شودان‌ها در گرمای ۵۰ درجه خوزستان محیطی خنک در حدود ۱۵ درجه برای افراد ایجاد می‌کرد. عملکرد قلعه علاوه بر جنبه استراتژیکی و نظامی و مرکز حکومتی‌، احتمالاً محلی برای نظارت بر تقسیم آب و مرکز مدیریت آب منطقه بوده است. قلعه سلاسل شوشتر در تاریخ پنجم تیرماه ۱۳۸۸ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

قلعه سلاسل، دارای استحکامات عالی و کوشک‌های باشکوه بوده است که به وسیله طلا، مینا و لاجورد منقش شده بود. بنا به گفته مورخین سلطان زین‌الدین، توسط منصور آل‌مظفر، درون این قلعه زندانی بوده است. امیر تیمور گورکانی در یورش به خوزستان این قلعه را تصرف کرده و اسرای لرستان و مشعشعیان خوزستان با اتکا به این قلعه، بارها بر علیه حکومت صفوی دست به قیام زدند. قلعه سلاسل تا زمان حکومت نادرشاه محل حکام محلی بود. هر یک از مستوفیان در قلعه عمارت مخصوص به خود داشتند تا اینکه بعد از نادر قلعه متروک شد و حاکم ولایت در قلعه مستقر نمی‌شد. در زمان ناصرالدین شاه قلعه دوباره مرمت و مسکونی شد تا اینکه در سال ۱۳۴۱ هـ .ق رئیس اداره دارایی وقت برای ساخت اداره دارایی کلیه ساختمان آنرا خراب و مصالح قلعه را برای بکار بردن در اداره دارایی مورد استفاده قرار داد. در حال حاضر، عمارت‌های قلعه سلاسل تخریب شده‌اند و به‌جز اتاق‌های زیرزمینی آن، شودان‌ها و تونل‌های داریون، چیزی از آن باقی نمانده است. از منابع تاریخی چنین بر می‌آید که این اثر ارزشمند از زمان هخامنشیان در این منطقه وجود داشته و تا حدود ۵۰ سال پیش آباد بوده است. قلعه سلاسل بجز نقش دفاعی که از شهر شوشتر داشته است، مرکز کنترل نهر داریون و محل استقرار والی خوزستان نیز بوده است. با وجود تخریب بخش عمده‌ای از این قلعه، بخش‌های باقیمانده آن برای بسیاری از گردشگران، دیدنی است. معماری یکی از شودان‌های قلعه را می‌توانید در تصویر زیر ببینید. قلعه سلاسل را می‌توان جزو قلاع چند وجهی به حساب آورد. قلعه ۲ در بزرگ دارد. دروازه جنوب شرقی قلعه (کوچه پمپ بنزین)، این دروازه خصوصی بوده و سران نظامی ازآن رفت و آمد می کرده‌اند. بنا به گفته سیاحان دوره قاجار، دری از جنس چوب در این محل نصب بوده است. دروازه جنوبی کنار مسجد شاه صفی قرار داشت که ظاهراً افراد عادی از این دروازه رفت و آمد داشته‌اند. در سمت شمال و شمال شرقی آن یک خندق و در جنوب آن نهر داریون واقع شده بود. برج‌های قلعه به صورت مدور بوده و در دوره‌های اخیر، تاسیساتی از قبیل نانوایی، اصطبل، حمام، سربازخانه، اسلحه‌خانه(قورخانه)، آشپزخانه و حیاط‌های مختلف بوده است.

برای دیدن شهری که قلبش با آب می‌تپد لازم نیست راه دوری تا ایتالیا و ونیز بروید. این شهر نزدیک شماست. در خوزستان؛ شوشتر! گیرشمن، باستان‌شناس سرشناس، معتقد است غار پیده، نخستین سکونتگاه بشری بوده است و این یعنی ۱۰ هزار سال قدمت. عیلام‌شناس معروف والترهینس در کتاب دنیای گمشده عیلام، احتمال داده است شوشتر امروز همان آدامدن عیلامی باشد. اما آنچه این شهر استان خوزستان را جذاب‌تر می‌کند آبی است که در دل آن جریان دارد. باستان‌شناسان گمانه می‌زنند که در دوره هخامنشی اقتصاد وابسته به کشاورزی سبب شد سنگ بنای این آبشارها برجا گذاشته شود. حفر نهرهای ساخته دست بشر «گرگر» و «داریون» را هم به این دوره نسبت می‌دهند. پس از هخامنشیان، ساسانیان بودند که تحولی عظیم در منطقه ایجاد کردند و بی‌نظیرترین شبکه آبیاری در اعصار کهن را در این منطقه بنا نهادند. محوطه این آبشارها مجموعه‌ای است از سدها، تونل‌ها، کانال‌های فرعی و آسیاب‌های آبی. هرچند آبشارهای شوشتر را با هدف کشاورزی بنا نهادند، اما اهداف صنعتی، بازرگانی، دفاعی و معماری هم به راحتی در سایه کشاورزی به دست آمد. در منطقه شوشتر ده‌ها آسیاب ساخته شده که بزرگترین مجموعه صنعتی تا پیش از انقلاب صنعتی به شمار می‌رود. بعد از مرگ نادرشاه اوضاع شوشتر مانند سایر نقاط کشور دچار هرج و مرج شد. در زمان کریم‌خان زند نیز به دلیل شورش‌هایی که در شوشتر صورت گرفته و انواع شر و درگیری،کشاورزی و کسب و کار در این شهر از رونق افتاد.

 رودی که خندق بود : شوشتری‌ها از رودخانه دور شهرشان به عنوان خندقی برای دفاع هم استفاده می‌کردند. استفاده‌ای که شوشتر را برای دوره‌ای در تاریخ غیرقابل تسخیر کرده بود. رودخانه ساخته دست بشر «گرگر» قابل کشتی‌رانی بود و برای تجارت و بازرگانی از آن استفاده می‌شد. در سایت پایگاه میراث فرهنگی منطقه شوشتر از پل و سد شادروان در منطقه، به عنوان معدود راه‌های عبور از رودخانه پهناور کارون نام برده شده که گمان می‌رود جاده شاهی نیز از همین پل عبور می‌کرد. برخی تاریخ‌دانان معتقدند شوش و شوشتر را شوشیندخت (شوش) زن یزدگر پسر شاپور ساخت. اما برخی دیگر می‌گویند این نام در اصل «شش‌در» است چون شهر شش در یا شش دروازه داشت. در زمان افشاریه به دلیل شورشی که در این شهر علیه حکومت مرکزی انجام شد، نادرشاه به شوشتر لشکر کشید و پس از فتح شهر دست به فجایع زیادی زد. به طوری بسیاری از بزرگان شهر را کشتند. بعد از مرگ نادرشاه اوضاع شوشتر مانند سایر نقاط کشور دچار هرج و مرج شد. در زمان کریم‌خان زند نیز به دلیل شورش‌هایی که در شوشتر صورت گرفته و انواع شر و درگیری،کشاورزی و کسب و کار در این شهر از رونق افتاد. پل بند «گرگر» بر فراز مجموعه آسیاب‌ها و آبشارها قرار دارد که مسیر رودخانه «گرگر» را مسدود کرده و عملکردی مانند سدهای امروزی دارد که منجر به هدایت آب به تونل‌های مجموعه «آسیاب‌ها» می‌شود. پیشینه ساخت این پل بند را به دوره صفوی نسبت می دهند.در «مجموعه آسیابها و آبشارها» تعداد قابل توجهی آسیاب وجود دارد و نمونه کامل و بزرگی از به کارگیری نیروی آب برای چرخاندن آسیاب ها را می توان در این مجموعه مشاهده کرد. در شوشتر به آسیاب «آسیو» (Asyo) و مجموعه آسیاب‌ها «آسیووا»(Asyova) می‌گویند. در مجموعه آسیاب‌های شوشتر آسیاب‌ها از نوع تنوره‌ای (پره‌ای) و شیبی (چرخی) بودند.پل بند شادروان روی شاخه شطیط ساخته شده و یکی از اساسی‌ترین بخش‌های تأسیسات آبی شوشتر است. این پل بند در فهرست آثار ملی هم ثبت شده است. پیشینه ساخت این پل بند مربوط به دوره شاپور ساسانی است و بر اساس شواهد و مدارک، در زمان شاپور ساسانی پی‌ریزی و ساخته شده است. پل بند شادروان در ۳۰۰ متری جنوب بند میزان، در شمال غربی شوشتر، ساخته شده است و در حال حاضر بقایای آن در کنار پل آزادگان به چشم می‌خورد.

قلعه سلاسل شوشتر دژی است بسیار بزرگ که دارای حیاط های مفصل و متعدد و سربازخانه‌ها و طویله‌ها و حمام‌ها و شبستان‌ها و برج‌ها و باغچه‌ها و قورخانه و نقاره خانه و حرم خانه و آشپزخانه و قاپی‌های متعدد و حوض‌های بزرگ و حصار و خندق بوده‌است. قلعه سلاسل در استان خوزستان و در شمال‌غربی شهرستان شوشتر در کنار رودخانه شطیط قرار دارد. قدمت این قلعه بر طبق برخی روایات مربوط به دوره ساسانی می‌شود. ولی بر طبق گفته راولینسون این قلعه همان قلعه باستانی مربوط به دوران ساسانی نیست. قلعه سلاسل بارها و بارها بازسازی شده و ویرانی‌هایی که در حال حاضر به چشم می‌خورد مربوط به قلعه دوران قاجار است. هرچند که امروز تمام عمارت های این قلعه تخریب شده‌اند و جز اتاق های زیر زمینی، شوادانها و تونلهای داریون چیزی از آن نمانده‌است. متون تاریخی از وجود آن در زمان هخامنشیان حکایت می‌کنند و قلعه تا حدود ۵۰ سال پیش آباد بوده‌است. این قلعه بجز نقش دفاعی که از شهر شوشتر داشته‌است، مرکز کنترل نهر داریون و همچنین محل استقرار والی خوزستان می‌بوده. باوجود تخریب قسمت عمده این قلعه، بخش‌های باقیمانده چشمگیر و بسیار دیدنی هستند.

مادام ژان دیولافوآ باستان شناس معروف اعزامی دولت فرانسه در سال ۱۸۸۱م در باره قلعه می‌گوید: «قلعه سلاسل اقامتگاه رسمی والی خوزستان است، و در روی کوهی که مانند فلات کوچکی است قرار دارد. در پای این کوه هم یکی از شعب کارون که شطیط نام دارد عبور می‌کند، و ساختمانها و استحکاماتی که از عهد ساسانیان باقی مانده‌اند آن را از طرف شهر قابل دفاع می‌سازند.» این قلعه بجز نقش دفاعی که از شهر شوشتر داشته‌است، مرکز کنترل نهر داریون و همچنین محل استقرار والی خوزستان بوده است. باوجود تخریب قسمت عمده این قلعه، بخش‌های باقیمانده، دیدنی هستند . قلعه سلاسل که برخی نام سلاسل را مربوط به شخصی به نام ابی سلاسل می‌دانند که در قرن ۴ زندگی می‌کرده و قلعه را تعمیر و مرمت کرده است. این قلعه جزء قلعه‌های چند وجهی است و به شکل بیضی بنا شده و در زمان‌های مختلف بازسازی و تعمیر شده است. این قلعه دارای ۲ در بزرگ است و در سمت شمال و شمال شرقی آن خندقی وجود دارد که در جنوب به نهر داریون منتهی می‌شود. برج‌های این قلعه به صورت مدور بوده و در دوران اخیر دارای تأسیساتی از قبیل نانوایی، اصطبل، حمام، سربازخانه، اسلحه‌خانه، آشپزخانه و حیاط‌های متعدد بوده است. محدوده قدیمی این قلعه باستانی از جانب شمال و غرب محدوده فعلی است ولی از جانب جنوب و شرق خندقی آنرا احاطه می کرده که هنوز مقداری از آثار آن باقی مانده است. این دژ قدیمی با حصار باستانی شهر شوشتر که آثار آن در غرب و جنوب غربی خندق باشد و رئدخانه های شطیط و گرگر که از عوامل مهم پایداری شهر و حفظ موقعیت نظامی آن بشمار می رود همچون نقطه عطف و قلب این شهرباستانی محسوب می گردد. دو مجرای آبرسانی فعلی و شمالی قلعه سلاسل و هم سطح رود مافاریان قرار دارد بر روی مجرای شرق سازمان آب تأسیساتی ایجاد کرده است. ولی مجرای دیگر بصورت اولیه باقی است. آب این دو مجرای آبرسانی در زیر قلعه سلاسل یکی شده و بوسیله مجرای مشترکی به نهرداریان میریزد. جهت رسیدن به نهر داریان دو ردیف پلکان ساخته اند. پلکان اول با ۸ پله به عرض ۹۰/۱ متر، در نتیجه اختلاف  ارتفاع سطح قلعه سلاسل ایجاد شده است. این پلکان در سنگ کنده شده است. پس از این پلکان سطح نسبتاً وسیعی دیده می شود که آنرا می توان پاگرد پلکان اول بحساب آورد. در سمت راست پلکان اول و بفاصله تقریبی دو متر پلکان دوم دیده می شود که نسبت به پلکان اول تیزتر و ارتفاع هر پله بلند تر است. این پله ها را در دوره های بعد تعمیر کرده اند. پلکان نامبرده به محوطه سربازی منتهی می گردد. که نهر داریان از آنجا شروع می گردد. آبخور اولیه نهر داریان در این محل قرار دارد و می توان چگونگی و نتیجه اقدامات بعدی را که منجر به مسدود شدن این قسمت گردیده است دریافت. در این محوطه بر کنار نهرداریان حوض سنگی کوچکی دیده می شود که در مواقع طغیان رود داریان، آب در آن جمع می گردد و در غیر اینصورت آنرا با دست پر می کنند. روبروی این حوض تونلی است که به شوادانی (شبستان) با دیوارهای صاف دست ساز منتهی می گردد و انتهای آن بصورت نمادی مسدود دیده می شود.

در دوران قاجار توسط والی خوزستان عمارتی حکومتی در سمت شمال این قلعه در ۳ طبقه ساخته شده است. در زیر این قلعه ظاهراً ۵ شوادان بزرگ بوده که با شوادان‌های سطح شهر در ارتباط بوده است. شوادان بزرگ قلعه که در دوران نظام السلطنه مافی در سال ۱۳۰۷ بازسازی و مرمت شده به چشم می‌خورد. کف و دیوارهای آن توسط کاشی‌های آبی رنگ تزئین شده و در بالای سی‌سرای نزدیک شوادان یک بادگیر قرارداشته که روی تونلی از زیر قلعه رد می‌شده قرار داشته است. در قسمت بالای این شوادان ۳ سی‌سرا بزرگ قرار دارد که کار تهویه هوا را انجام می‌داده و ظاهرا بزرگان نظامی در این شوادان در تابستان استراحت می‌کرده اند. در قسمت شمالی‌تر این قسمت یک عمارت ۳ طبقه بزرگ قرار داشته که قسمت‌های زیرین بزرگتر از دیگر طبقه‌ها بوده و بالاترین طبقه ظاهرا تماشاخانه بوده و حوض بزرگی در میان آن قرار داشته است. این قلعه بجز نقش دفاعی که از شهر شوشتر داشته‌است، مرکز کنترل نهر داریون و همچنین محل استقرار والی خوزستان بوده است. باوجود تخریب قسمت عمده این قلعه، بخش‌های باقیمانده، دیدنی هستند. قلعه سلاسل بارها مرمت شده است. یک بار به دست فتحعلی خان پسر واخشتوخان در قرن ۱۱ هجری و دفعه دیگر در سال ۱۲۳۷ به دست محمد علی میرزای دولتشاهی. همچنین بار دیگر به امر نظام السلطنه حسینقلی خان مافی در سال ۱۳۰۷ مرمت کامل شده است. در دهه ۴۰ باقیمانده قلعه را ویران کرده‌اند و از مصالح آن در قسمت غربی قلعه ساختمان ادارات دارائی قند و شکر و غله و دخانیات احداث شد. قلعه سلاسل در سال ۱۳۵۴ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۱۱۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.