طبیعتگردی
کویر حلوان طبس
استان خراسان جنوبی بهدلیل داشتن کویرهای بکر و دیدنی، از مقاصد کویرگردی و طبیعتگردی، بهویژه در فصلهای پاییز، زمستان و ابتدای بهار به شمار میرود. یکی از کویرهای زیبا و دیدنی این استان، کویر حلوان نام دارد که با وسعت ۷۵۰ کیلومتر مربع، در ۸۰ کیلومتری شهرستان طبس و در نزدیکی روستایی تاریخی به همین نام قرار دارد. این کویر در سال ۱۳۹۷ در فهرست آثار طبیعی – ملی کشور به ثبت رسید. کویر حلوان از جاهای دیدنی طبس است و در ۹۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان طبس و در شمال شرقی استان خراسان جنوبی قرار دارد. این کویر در محور طبس – تهران واقع شده است و از شمال به کویر مرکزی ایران و ارتفاعات پیر حاجات طبس، از جنوب به محور ارتباطی شهرستان خور به طبس، از شرق به کوهها و ارتفاعات عاشقان و از غرب به دریاچه نمک خور و کویر مرکزی ایران محدود میشود. حلوان، کویری پوشیده از ریگزار و مثلثیشکل است که رأس آن در جهت شرق قرار دارد. این کویر در حاشیهی ریگزار باتلاقهای نمکی و رسی کویر مرکزی و دریاچهی نمک خور واقع شده است. فاصلهی شمال به جنوب ریگزار در بیشترین حالت ۴۰ کیلومتر و فاصله شرق به غرب آن در قسمتهای مرکزی حدود ۱۴ کیلومتر و در نواحی شمالی، پنج کیلومتر است. ریگزار حلوان، گسترهای شمالی جنوبی دارد و بیشترین ارتفاع تپههای حلوان را میتوان در نواحی شرقی آن جستجو کرد. ارتفاع این تپههای ماسهای از کف دشت حدود ۸۰ متر است و بهسمت غرب کاهش پیدا میکند. از زیباییهای کویر حلوان میتوان به تلاقی تپههای ماسهای و ارتفاعات عاشقان اشاره کرد که در نواحی جنوب شرقی شکل گرفته و صحنهی دیدنیای از پیوند ماسه و کوه ایجاد کرده است. همچنین در این نواحی در محل تلاقی کوه و ریگ درهها، گذرگاههای زیبایی پدید آمدهاند که در نوع خود در ایران کمنظیر هستند. در کویرها و بیابانها مانند سایر مناطق طبیعی، حیات و زندگی در جریان است. در کویر حلوان، انواع مار و عقرب، شاهین، هوبره، کبک، چکاوک بیابانی و کاکلی، مگس گیر، زنبور خور، سارگپه بیابانی، عقاب طلایی، کرکس، گرگ، شغال، روباه شنی، گربه شنی، سمور سنگی، جرد، پا مسواکی، موش صحرایی، انواع آگاما و جکو زندگی میکنند. پوشش گیاهی بسیار غنی منطقه شامل گیاهان نواحی استپی و ماسهای همچون قیچ، درمنه، تاغ، دم گاوی، بادام کوهی و اسکنبیل میشود و در نواحی غربی حاشیه کویر مرکزی، گیاهان نمکپسند نظیر شور بیابانی،گز و اشنان قابلمشاهده هستند.
امروزه تورهای کویرگردی با کمک افراد حرفهای و متخصصان این زمینه، برنامههای متنوعی را در کویرها و بیابانهای ایران برپا میکنند که با شرکت در آنها، تجربهی متفاوتی از تفریحهای مهیج خواهید داشت. در کویر حلوان نیز که یکی از مقاصد کویری و جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است، میتوانید تفریحهای متنوعی از شترسواری تا پیادهروی و سافاری را تجربه کنید.
- شترسواری: شترسواری در دل کویر حلوان، خاطرهی کاروانها و مسافران گذشته را برای شما زنده خواهد کرد. لذت سوارشدن بر این حیوان بومی کویر شاید قابل مقایسه با سایر تفریحهای جدید نباشد.
- رصد ستارگان: آسمان شب کویر در هیچکجا پیدا نمیشود؛ آسمانی پرستاره، پرفروغ و بدون آلودگی نوری که گویی به زمین نزدیک است.
- حمام شن: حمام گرفتن در شنهای نرم و داغ حلوان، تجربهای متفاوت را برایتان رقم خواهد زد و حسی پر از آرامش به شما خواهد داد.
- پیادهروی روی رملهای شنی: در کویر حلوان، ساعتی را به پیادهروی روی تپههای شنی و ماسهای اختصاص دهید؛ با خود خلوت کنید و از تماشای چشمانداز زیبای کویر لذت ببرید.
- آفرودسواری، راندن موتورهای چهارچرخ، کمپینگ و…
- همایش کویرنوردی: حاشیه شرقی حلوان، مکان مناسبی برای برگزاری همایشهای کویرنوردی است.
شب کجا اقامت کنیم؟ اگر دوست دارید که شب را در کویر حلوان بمانید و تجربهی ماندن در دل کویر و تماشای آسمان پرستاره را تجربه کنید، میتوانید بهصورت کمپ اقامت داشته باشید. همچنین در نزدیکی این مکان، روستای حلوان قرار دارد که دارای اقامتگاه سنتی است. حلوان، از روستاهای تاریخی و جاهای دیدنی طبس به شمار میرود که در گذشته در مسیر کاروانها قرار داشته است. یکی از دلایل شهرت این مکان، به نخلستانهای و خرماهای مرغوب آن، بهویژه واریته خرما مربوط میشود. از دیدنیهای این روستا، قلعه و پنج برج نگهبانی هستند که در گذشته ۱۳ برج بودهاند. بافت قدیمی روستا و قدم زدن در میان نخلها، شما را وسوسه میکند که بعد از کویرگردی، در این مکان اقامت کنید. علاوه بر این، غار حلوان با قدمت ۱۶۰ میلیون سال، در ۱۵ کیلومتری روستا قرار دارد که پیشنهاد میکنیم از آن نیز دیدن کنید.
کلبه وحشت انزلی
به داستانهای ترسناک باور دارید؟ بسیاری از افراد عاشق ماجراجویی و کاوش در مکانهای ترسناک و رعبآور هستند. شاید تاکنون نام کلبه وحشت انزلی به گوشتان نخورده باشد؛ اما باید بدانید که این مکان مخوف در دل جنگلی در نزدیکی صومعهسرا و بندر انزلی به باور بسیاری، محلی نفرین شده و ترسناک است. استان گیلان، یکی از قدیمیترین مناطق ایران با طبیعتی بکر و دوستداشتنی است که بسیاری از مناطق آن تاکنون مورد کاوش و تحقیق قرار نگرفته است. جاذبههای طبیعی و تاریخی گیلان، هر سال هزاران گردشگر را بهسمت خود میکشانند. سفر به این منطقه شمالی با وجود انواع دیدنیها یکی از بهترین تجربیاتی است که میتوان کسب کرد. پس با کجارو همراه باشید تا داستانهای ترسناک کلبه وحشت انزلی، از مرز واقعیت تا خیال را با هم بررسی کنیم. تجربه وحشت و دلهره در جنگل، کوهستان، کلبه و خانههای تسخیرشده، یکی از محبوبترین جاذبههایی است که بسیاری از ماجراجویان را ترغیب به سفر میکند. در این میان، برخی از افراد در حال انکار هستند؛ در حالی که برخی دیگر برای یافتن واقعیت بهسمت این مکانها میروند تا راز آنها را کشف کنند. شما از کدام دسته از افراد هستید؟ آیا دوست دارید به کلبه وحشتی بروید که گفته میشود چند نفر در آن جان خود را از دست دادهاند و چند نفر هم تا آخر عمر دیوانه شدهاند؟ کلبه وحشت انزلی از جاهای دیدنی بندر انزلی است و در دل جنگل هفت دغنان قرار دارد. روستا یا منطقه تاریخی هفت دغنان، در ۲۵ کیلومتری غرب صومعهسرا، در بخش مرکزی دهستان ضیابر و روستای بهمبر و در نزدیکی بندر انزلی در استان گیلان واقع شده است. جنگل هفت دغنان نیز در نزدیکی روستای هفت دغنان قرار دارد که علاوه بر زیبایی، بسیار رعبآور و ترسناک است و هر کسی جرات ندارد در آن پای بگذارد. محلیهای این منطقه، صداهای زیادی را از این جنگل شنیدهاند و طبق گفته آنها، بهتر است تا شب نشده این منطقه را ترک کنید. البته اگر برای تجربه ترس و دلهره به این جنگل سفر کردهاید، راه خود را بهسمت بخش شرقی روستا کج کنید، جایی که هوا بهیکباره سنگینتر میشود و حضور کلبهای دو طبقه، متروکه و پرماجرا فضا را حتی سنگینتر هم میکند؛ مکانی که افسانههای محلی بسیاری در مورد آن وجود دارد. طبق تجربه بسیاری از افراد، این جنگل باشکوه در طول شب، تبدیل به یکی از ترسناکترین و دلهرهآورترین نقاط کره زمین میشود و صداهای عجیبی در آن به گوش میرسد؛ اما واقعا چه اتفاقات ترسناکی در کلبه وحشت انزلی اتفاق افتاده است؟
تاریخچه کلبه وحشت انزلی : یکی از مشهورترین داستانهای ترسناک اتفاق افتاده در کلبه وحشت انزلی به حدود ۴۴ سال پیش، یعنی سال ۱۳۶۵ برمیگردد، زمانی که چهار پسر جوان تصمیم میگیرند یک شب را در کلبه وحشت انزلی بگذرانند. اهالی آن منطقه سعی کردند تا آنها را از این تصمیم منصرف کنند؛ اما پسرهای جوان به آنها میگویند که این شایعات دروغی بیش نیست و برای اثبات این حرفشان حاضر هستند که شب را تا صبح در کلبه وحشت انزلی بمانند و صبح برای اهالی روستا تعریف کنند که هیچ اتفاق مرموز یا عجیب و غریبی برای آنها نیفتاده است. برخی از اهالی روستا منتظر بودند تا صبح شود و بلاخره راز کلبه وحشت انزلی مشخص شود؛ اما شب هنگام، دو نفر از این چهار پسر به دلایلی نامعلوم از کلبه وحشت انزلی فرار میکنند، در حالی که دو نفر دیگر در کلبه باقی میمانند. متاسفانه سرنوشت دو نفری که آن شب در کلبه میمانند، بسیار غمانگیز است. گفته میشود که یکی از آنها در کلبه از ترس، جان خود را از دست میدهد و سکته قلبی میکند و نفر دوم نیز به جنون دچار میشود و هرگز به حالت عادی برنمیگردد. طبق گفته محلیها پس از این ماجرا برای ماهها درب خانه وحشت انزلی پلمپ شد و دیگر هیچ فردی جرات رفتن به آنجا و بازدید از این کلبه شوم را، حتی در روز، نداشت. مردم آن منطقه سعی میکردند که از اطراف خانه هم رد نشوند و پس از مدتی، در جنگل نیز تردد نمیکردند. دیری نپایید که داستان هولناک و مرموز دیگری در این منطقه اتفاق افتاد. درست ۴ سال بعد از حادثه سال ۱۳۶۵، سه دختر مسافر که به روستای هفت دغنان آمده بودند، تصمیم میگیرند که یک شب را در کلبه وحشت انزلی بگذرانند. آنها شایعاتی راجع به مرگ و داستان پسرهای دانشجو و همچنین نحس بودن این کلبه از گذشته شنیده بودند و قصد داشتند تا به این حرف و حدیثها پایان دهند. آنها بهطور پنهانی و بدون اطلاع به هیچ کسی از درب پشتی کلبه وارد آن شدند و تصمیم گرفتند تا شب را در آنجا بمانند. آنها میخواستند با این کار به همه ثابت کنند که در این کلبه، هیچ اتفاق مرموز و ترسناکی اتفاق نخواهد افتاد. از آنجا که هیچکس در روستا از تصمیم این سه دختر مطلع نبود، کسی هم در صبح آن شب شوم در انتظار آنها نبود. دو روز پس از رفتن آن سه دختر به کلبه وحشت انزلی، محلیهای آن منطقه یکی از آنها را در فاصله حدود ۳۰۰ متری کلبه پیدا کردند. دختر بیچاره در تنه یک درخت مخفی شده بود. او آنقدر ترسیده بود و شوکه شده بود که حتی نمیتوانست حرف بزند. وی مدام بهسمت خانه اشاره می کرد و از ترس میلرزید. محلیها تصمیم میگیرند که پلمپ درب کلبه را بشکنند و وارد آن شوند تا از سرنوشت دو دختر دیگر اطلاعی به دست آورند که متاسفانه با اجساد آنها مواجه میشوند. پزشکی قانونی علت مرگ هر دوی آنها را سکته قلبی و مرگ آنی تشخیص داد. طبق گفتههای شاهدان ماجرا، چشم هر دو دختر به نقطه مشخصی خیره شده و باز مانده بود. دختری که موفق شده بود فرار کند نیز پس از چهار روز، خودکشی میکند و جان خود را از دست میدهد. پلیس محلی پس از این اتفاق، کلبه را تخلیه میکند و تحت تدابیر امنیتی قرار میدهد. گفته میشود از آن زمان به بعد هیچ کس اجازه ندارد که به کلبه وحشت نزدیک شود یا از آن دیدن کند. داستانها و روایتهای موجود از کلبه وحشت انزلی بسیار دور از ذهن به نظر میرسند؛ اما برخی از محلیها باور دارند که این حرفها واقعی است. البته باید بدانید که هیچ سند یا شواهد موثقی برای اثبات داستانهای ترسناک کلبه وحشت انزلی وجود ندارد.
راز کلبه وحشت انزلی از افسانه تا واقعیت : یکی از دلایل شهرت کلبه وحشت انزلی داستانی بوده که از گذشته در بین مردم دهان به دهان چرخیده است. داستانی که طبق آن، هر کس بتواند تنها یک شب را در این کلبه سپری کند و زنده بماند، ثروتمند و پولدار خواهد شد. کلبه وحشت، مکانی وهمآلود است و شاید به همین علت، افراد بسیاری تصور میکردند که اگر بتوانند در آنجا بمانند، موجودات فرا انسانی به آنها ثروت میدهند. روایات ترسناکی که درباره کلبه وحشت انزلی گفته میشود، در مکانی در اطراف روستای هفت دغنان و در نزدیکی انزلی اتفاق افتاده است. برای رسیدن به این روستا باید به صومعهسرا در استان گیلان بروید و از آنجا ۲۵ کیلومتر بهسمت غرب برانید؛ اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید در حال حاضر هیچ کلبهای در جنگل هفت دغنان وجود ندارد و اهالی این روستا منکر این داستانهای ترسناک میشوند و طبق گفته آنها در روستای هفت دغنان از اول هم هیچ کلبهای وجود نداشته است. در حال حاضر، یک کلبه متروکه در روستای رینه در نزدیکی پونل و در فاصله ۳۵ کیلومتری غرب صومعهسرا وجود دارد که به باور بسیاری از افراد، این کلبه همان کلبه وحشت انزلی است. کلبه متروکه روستای رینه در گذشته محل زندگی بانویی به نام عزتالملوک ساسانی، رییس قبیله تالش بوده است. عزت الملوک فردی ثروتمند، ماهر و توانا بوده است و در گذشته او را با عنوان «ملکه جنگل» میشناختند. سالها از زندگی عزت الملوک ساسانی در کلبه وحشت انزلی میگذرد و متاسفانه از این ملک تاریخی چیزی بهجز یک بنای مخروبه باقی نمانده است. این کلبه با قدمتی بیش از ۲۰۰ سال، کماکان مکانی پر رمز و راز است که واقعیت اتفاقات رخ داده در آن مشخص نشده است. خانه تاریخی عزت الملوک ساسانی در دامان طبیعت و محیطی کاملا ییلاقی، مکانی بسیار باشکوه و زیبا است.
فیلم ترسناک کلبه وحشت انزلی : داستانها و شایعات درباره کلبه وحشت انزلی موجب شد تا تیم «انزلی پرس» بهدنبال پاسخ سوالهای بیشمار در مورد این منطقه مرموز برود و ضمن بازدید از کلبه وحشت انزلی با اهالی هر دو روستای هفت دغنان و رینه مصاحبه کند. در ادامه شما را به تماشای ویدئوی مربوط به این تحقیق دعوت میکنیم. عزت الملوک ساسانی در بین گیلانیها از احترام و محبوبیت بالایی برخوردار بوده است. گفته میشود این بانو در سوارکاری و تیراندازی، تبحر بسیاری داشته است. او که از رهبران ایل تالش بوده است، از سال ۱۳۱۵ تا چند دهه بعد در عمارتی در روستای رینه در نزدیکی پونل اقامت داشته است؛ عمارتی با معماری منحصربهفرد که هماکنون در آستانه ویرانی کامل است. عمارت عزت الملوک ساسانی، یکی از آثار ملی ثبت شده کشور است.
آبشار گرمه لرستان
آبشار گرمه در ۲۳ کیلومتری جنوب غرب شهر دورود و در امتداد راهآهن شمال به جنوب واقع شده است. این آبشار در در نزدیکی روستای چم چیت در مسیر رودخانه سزار قرار دارد. در مسیر رسیدن به این آبشار زیبا، با آبشارهای پلکانی کوچکی روبهرو خواهید شد که در طبیعت سرسبز و متراکم این منطقه همچون الماسی درخشان بهنظر میرسند. با طی کردن مسیری چند کیلومتری از روستای چم چیت که بخشی از آن شنی، اما صاف و هموار است، به آبشار گرمه میرسید که در میان بیشهای پر درخت در دامنه غربی کوهی به نام «بشه» جاری است. طول این آبشار از بلندترین نقطه تا جایی که به رودخانه سزار میپیوندد، ۵۰۰ متر است. ارتفاع این آبشار بیش از ۲۰ متر است و عرض تاج آن به ۱۰ متر میرسد. آبشار گرمه در نزدیکی آبشار مشهور بیشه قرار دارد و به همین دلیل کمتر مورد توجه قرار گرفته است. آبشار بیشه با تنها ۱۰ کیلومتر فاصله از آبشار گرمه، با صدای گوشنواز قطرات الماس مانند آب، صخرههای بلند و چشماندازهای روستایی در قلب دورود، هر سال میزبان هزاران گردشگر است. اگر به طبیعتگردی و ماجراجویی علاقه دارید، بازدید از آبشار گرمه را در سفر به دورود از دست ندهید. رودخانههای فصلی و دائمی رشتهکوه زاگرس پس از گذشتن از مسیرهای صخرهای و تختهسنگها به آبشارهای دورود میرسند.
جالب است بدانید که بلندترین، زیباترین و عریضترین آبشارهای ایران در استان لرستان قرار دارند و آبشار گرمه قطعا یکی از منحصربهفردترین آنها است. مسیر دسترسی خاکی آبشار گرمه در نزدیکی تالاب ازگن یا تالاب قارون، یکی از تالابهای زیبای این منطقه، دلیل بکر و دستنخوردهبودن این آبشار است. درخشش آب زیر تلالو پرتوهای خورشید در درهای فوقالعاده زیبا چشم شما را به خود خیره خواهد کرد. آبوهوای مساعد در اطراف آبشار گرمه، شرایطی مناسب برای رویش گونههای مختلف گیاهان مانند گلهای نرگس، زنبق، میخک وحشی، نعناع، پونه و درختان بلند فراهم کرده است. از گونههای مختلف جانوری این منطقه نیز میتوان به خرس قهوهای، پلنگ، گرگ، گراز، اسبهای وحشی و بز کوهی اشاره کرد. تمام مسیر آبشار تا بالا در احاطه سایه درختان است و در برخی از نقاط، قطرات آب چون بارانی بیرحم و تند بر سر شما میبارند. جالب است بدانید که آب آبشار نسبت به تونل برفی ازنا، بزرگترین تونل برفی ایران در زمان یکسان، چند درجه گرمتر است. مسیر رسیدن به آبشار گرمه، مسیری آسان و بیدردسر است؛ اما اگر قصد دارید که به بالای آن صعود کنید، باید بدانید که مسیری دشوار در پیش دارید که لازمه آن، آمادگی بدنی و مهارتهای اولیه کوهنوردی است. پس اگر بچههای کوچک یا افراد مسن بههمراه دارید، در مسیر صعود به بالای آبشار مراقب آنها باشید. بافت صخرهها در این منطقه در قسمتهایی سخت و صیقلی و در بخشهای دیگر نرم و رسوبی هستند، پس در حین بالا رفتن مواظب باشید که لیز نخورید. همان طور که بالاتر اشاره شد، بخشی از مسیر را باید بهصورت پیاده و از روی تپهها طی کنید، پس بهتر است کفش مناسب کوهنوردی همراه داشته باشید. بازدید از آبشار بیشه و تالاب ازگن در نزدیکی این منطقه را بههیچوجه از دست ندهید، زیرا زیبایی آنها، هوش را از سر شما خواهد پراند و خاطرهای بهیادماندنی برای شما رقم خواهد زد.
روستای اورامان سنندج
اورامان روستایی در بخش اورامان شهرستان سروآباد در استان کردستان است که از غرب به عراق، از شمال به کردستان و از جنوب به جوانرود محدود می شود و جادهای به طول ۷۵ کیلومتر آن را به مریوان وصل می کند. این منطقه بخشی است که بین ایران و عراق مشترک است. اورامان را اورامان تخت یا هورامان تخت یا هه ورامان هم می گویند. هه ورامان به معنای جایگاه خورشید است. روستای اورامان با داشتن معماری پلکانی به روستای هزار ماسوله کردستان مشهور است، یعنی حیاط یک ساختمان پشت بام ساختمان پایینی است. مردم اورامان به زبان اورامی که یکی از گویشهای گورانی است و زیرگروهی از گویشهای شمال غرب ایران است، سخن می گویند. این روستای زیبا در دل کوه و طبیعت با معماری شگفت انگیز سالانه گردشگران و توریست های زیادی را از تمام نقاط جهان به خود جذب می کند. علاوه بر این روستای اورامان روستاهای پلکانی در سنندج مانند روستای پالنگان و روستای ژیوار به دلیل کوهستانی بودن منطقه بیشتر به چشم میخورد.
تاریخچه روستای اورامان : بر اساس تحقیقات باستان شناسی قدیمی ترین ساکنین غرب ایران که اورامان امروزه نیز جزئی از آن است، مردمانی به نام کرتو در حدود هزاره هشتم قبل از میلاد بودند که معیشتی مبتنی بردامداری و زندگی ای کوچ نشینی داشتند که بعدها و در حدود هزاره دوم قبل از میلاد اولین دسته از آنان یکجا نشین شدند و اولین شهر را در اورامان بنا نهادند که این شهر معروف باستانی «ءاتوور» نام داشت که توسط آشوریان حدود سه هزار سال پیش به آتش کشیده شدهاست و در منطقه ای به نام آتورگه قرار داشته است. آتورگه نام قدیمی مکانی در مجاورت پاوه امروزه است که شامل حد فاصل بانوره تا روستای زردوئی میباشد که حتی نام روستای زردوئی تا حدود ۲۰۰ سال پیش آتورگه بوده که بعدها به زردوئی تغییر نام یافت، بنابراین اولین یکجانشینان مردم هورامان اجداد مردم زردوئی هستند. قدمت آثار باستانی و تاریخی روستای اورامان بر طبق گزارشات باستان شناسی بین ۴۰ هزار تا ۱۲ هزار سال پیش تخمین زده شده است. این آثار کشف شده که اغلب در حوالی روستای هجیج، ناو و اسپریز یافت شده اند شامل ابزارهای سنگی نخستین انسان های غار نشین و حتی استخوان های به جای مانده از حیوانات شکار شده است که بیشتر این استخوان ها متعلق به بز کوهی بوده اند. همچنین، بقایایی از اجاق هایی که در غارها بر پا می کرده اند کشف گردیده است. آثار یافت شده مذکور، مربوط به دوران پارینه سنگی می باشند.از دیگر آثار عصر آهن در اورامان سنگ نبشته اورامان در نزدیکی تنگی ور است. این کتیبه مربوط به دوره آشوریها است که نقش سارگون دوم شاه آشور بر آن نمایش داده شده که همراه با کتیبه ای میخی به زبان آشوری در شرح لشکرکشیهای وی در غرب زاگرس و اورامان است. از دوره سلوکی و اشکانی چند پوست نوشته کشف شده که با عنوان بنچاق اورامان از آنها یاد میشود.
معماری روستای اورامان : اورامان تخت بر خلاف نامش اصلاً تخت و صاف نیست بلکه در ناحیه بسیار ناهموار کوهستانی واقع شده است. معماری اورامانات متکی بر ساخت و ساز با استفاده از سنگ و بصورت خشکه چین است به این معنا که ملاتی در آنها به کار نرفته است و خانهها در روستاهای منطقه با توجه به شیب تند دامنههای صخرهای به صورت پلکانی ساخته شده است. پنجره های آبی، سقفهای چوبی و گل و گلدانها از زیباییهای خانههای اورامان تخت هستند. برخی خانهها در این دیار قدمتی بیش از ۹۰۰ سال دارند و آسیب زیادی ندیده اند. خانهها در اکثر موارد در دو طبقه ساخته شده و براساس معیشت فضاهای خانهها با یکدیگر متفاوت است و خانههای افراد باغ دار، کشاورز، دامدار کما بیش با هم متفاوت است. در بسیاری از موارد طبقه همکف به محل نگهداری گله و انبار اختصاص دارد. فضای اصلی مسکونی در طبقه بالاتر واقع است و از بخشهای مختلفی تشکیل میشود.
این روستای زیبا به عنوان بیست و ششمین اثر جهانی ایران در یونسکو ثبت گردید.
آبشار آما ایلام
آبشار اما در نزدیکی روستای اما و پشت سد ایلام و در ۲۵ کیلومتری مرکز استان قرار دارد. آبشار این محل در میان درهای واقعشده که آب آن به سمت دریاچه سد ایلام در حرکت است. شاید میزان آبی که از آبشار اما پایین میریزد در مقایسه با دیگر آبشارهای ایران زیاد نباشد؛ اما ارتفاع آن که به حدود ۲۰ متر میرسد. این ارتفاع قابل توجه سبب میشود، گردشگران زیادی از استان ایلام یا دیگر استانها به دیدن آن بروند. بهخصوص اینکه در کنار این آبشار، فضای سبز زیبایی وجود دارد که برای پیک نیک خانواده مناسب است. این جاذبه طبیعی به شماره ۲۳۷ به ثبت میراث طبیعی ملی ایران رسیده است و آب آن به سمت دریاچه سد ایلام جریان دارد. بنابراین کنار بازدید از این آبشار میتوانید، زمانی را هم به بازدید از مسیر جریان آب و در نهایت سد ایلام اختصاص دهید که خود بسیار دیدنی است. این مسیر زیبا در کنار پیچ و خمهای جاده، چشمانداز بسیار دلنشینی دارد. برای آنکه به پای آبشار داخل دره برسید؛ پس از پارک خودرو خود در جای مناسب، باید از داخل فضای سبز رد شده و از مسیری پاکوب پایین بروید که کمی شیب دارد؛ اما آنقدر طولانی نیست. اگرچه مسیر کوتاه است؛ اما به همراه داشتن کفش مناسب طبیعتگردی کمک زیادی به شما خواهد کرد. البته آبشار اما از قسمتهای بالاتر هم قابل رویت است و نیازی نیست که حتما از شیب پایین بروید؛ اما دیدن آن از نزدیک، لطف دیگری دارد و نباید فرصت را از دست بدهید.
یکی از تفریحات رایج مردم در این قسمت، آن است که زیر آبشار بروند و آب تنی کنند. اگرچه میزان آب، بستگی زیادی به بارشهای هر زمان و هر فصل دارد، ولی در کل عمق حوضچه آب زیر آبشار در حدی نیست که بتوانید به راحتی در آن شنا کنید. بیشتر میتوانید همچون یک دوش طبیعی از ریزش آب لذت ببرید. البته باید جوانب احتیاط را رعایت کنید، چرا که ممکن است شدت جریان آب فشار زیادی به سر، گردن و یا کمرتان وارد کند. بنابراین پیش از آنکه کاملا زیر جریان آب بروید، حتما از مناسب بودن شدت آن اطمینان حاصل کنید. این شدت آب ممکن است برای کودکان اصلا مناسب نباشد. بهعلاوه، به دلیل سرد بودن آب بهتر است زمانی زیر آبشار بروید که پس از آبتنی، امکان خشک شدن زیر نور خورشید را داشته باشید. البته اگر لباس اضافه به همراه داشته باشید، میتوانید تجربه لذتبخشتری برای خود رقم بزنید. کنار این آبشار و به خصوص در سمت راست آن هم میتوانید پوشش گیاهی جالبی چون انجیر کوهی، انگور و همچنین بلوط را ببینید که بر زیبایی آن میافزایند. همچنین اگر علاقهمند به روستاگردی باشید، میتوانید از روستاهای نزدیک به آبشار اما هم دیدن کنید که خالی از لطف نخواهد بود. در کل، بازدید از آبشار حدود یک ساعت از زمان شما را میگیرد؛ اما اگر بخواهید آبتنی کنید، به زمان بیشتری احتیاج دارید.