طبیعتگردی
آبشار پیر خوشتر
آبشار و چشمه پیرخوشتر در استان سمنان واقع است. منطقه “پیر خوشدر” در شمال غرب شهرستان “کلاته رودبار” دامغان واقع شده که در آن چشمه ای وجود دارد که از درون کوههای آهکی می جوشد. این منطقه به دلیل برخورداری از آب و هوای متنوع و گونه های مختلف جانوری، قابلیت جذب گردشگران را داراست. این چشمه به صورت آبشاری با ارتفاع ۳ متر به پایین میریزد. دسترسی به این منطقه از طریق جاده ارتباطی سد شهید شاه چراغی، روستای آهوانو، روستای آستانه و سپس شهرستان کلاته رودبار امکانپذیر است. کلاته رودبار یکی از شهرهای استان سمنان در بخش مرکزی شهرستان دامغان است. جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۲٬۸۲۶ نفر بوده است شهر کلاته رودبار در شمال غربی شهر دامغان که از شهرهای کهن و معروف ایران به نام صددروازه ایران قدیم می باشد واقع گردیده است . طبیعی است که این منطقه با توجه به موقعیت جغرافیایی از شرایط آب و هوایی مناسب تر از دامغان برخوردار می باشد و با عنایت به پیشینه تاریخی آن از آثار و بناهای تاریخی ارزنده بی نصیب نمانده است. مکان اصلی آن کهنه کلاته بوده با توجه به مهاجرین بیرونی که بیشتر از استان مازندران بوده در مکان فعلی به عنوان کلاته رودبار شکل گرفته است . که امروزه بزرگترین روستای استان و شهرستان بوده است که در حال حاضر به شهر ارتقا یافته است.
روستای گلستان(کاسکان)
کاسکان (با نام جدید گلستان) نام دهکده ای چند هزار ساله در سه کیلومتری شهر کازرون می باشد . که مهد عارفان وعالمان وسرداران برجسته ولی گمنامی است که تاریخ نام انها را به فراموشی سپرده است. در کتاب تاریخ نادری واثار عجم آمده است که زمانیکه نادر به منطقه کاسکان وارد شد در کنار قلعه مور در یک کیلومتری کاسکان اردو زدویک هیئت از افسران خود را برای اخذ مالیات به کاسکان روانه کرد خانه رییس کاسکان به صورت یک قلعه با برج وباروروی زیبا در وسط کاسکان قرار داشت و در کنار این محل نیز حمام عمومی پا برجا بود هنگامیکه افسران نادر برای گرفتن مالیات به خانه رییس آمده بودند چند زن از حمام بیرون آمدند وافسران نادر با بیشرمی تمام گفتند از شما می خواهیم که امشب این زنها را برای ما بیاورید مردم کاسکان که از قدیم مردمی با غیرت وناموس پرست بوده اندوبا اعتقا دات دینی ومذهبی که داشتند به هیچ وجه حاضر به انجام چنین کاری نبودند ولی بنا به مصلحت در ان موقع قبول کردند ولی شب هنگام به افسران حمله کرده وهفت نفر از آنان را کشته ودور تا دور قلعه آویزان نمودند ویکی از افسران با طوماری به مضمون شرح ماجرا به سمت نادر روانه ساختند ونادرهم بدون هیچ تحقیقی فرمان حمله به کاسکان را صادر کرد نادر بر روی همین قلعه مور کاسکان را به توپ بست وعده زیادی را به خاک وخون کشید مردم کاسکان نیز به مقابله با لشکریان نادربرخاستند وجان بر کف ودلیرانه جنگیدند ولی به علت فزونی نیروهای نادر و داشتن توپ وسلاح های مجهز از نادر شکست خوردند . در آن زمان کاسکان سی هزار نفر جمعیت داشت که نادر دستور قتل عام را داد وعده زیادی از زن ومرد وکودک را به صورت وحشیانه ای به خاک و خون کشید چندین نفر از علمای کاسکان را به چوبه دار آویخت مقبره های عالمان را خراب و سنگهای قبر آنان را شکست می نویسند نادر تا ۴۸ ساعت دستور قتل عام وغارت صادر کرد که کاسکان را به ویرانه ای تبدیل نمود که دیگر از ان شهر زیبا هیچ خانه ای باقی نماند. عدهای از مردم کاسکان به طرف منطقه دشتستان کریختند عده ای به فراشبند مهاجرت نموده وتعدادی از کاسکانیان را به کلات نادری واقع در خراسان تبعید شدند وباقیمانده های آنان به اطراف شیراز مهاجرت کردند با این حال کاسکان تا هفت سال کاملا ویران بود وهیچ کس در آنجا زندگی نمی کرد. تا اینکه پس از هفت سال عده ای از مردم کاسکان که به منطقه دشتستان رفته بودند درگیر دعوا ومرافعه شدند که چند تن از آنان تصمیم گرفتند به کاسکان برگشته ودر آنجا ساکن شوند که نام آنها که برادر هم بودند مضر محمد و مضر محمد حسین بود آنها کاسکان را احیا کرده وجد مردم فعلی کاسکان می باشند. چیزی که قابل تامل بوده آنست که کاسکان پس از حمله نادر تا این زمان چه از لحاظ جمعیتی وچه از لحاظ اقتصادی هرگز مانند سابق نشد و همانطور که در فصول گذشته بیان کردیم اکثر مردم به شهر های کازرون و شیراز مهاجرت می کنند ولی هر کجا باشند اصل و پیشینه اصیل خود را فراموش نخواهند کرد…
زمینهای روستا به دو صورت آبی ودیم کشت می شود متاسفانه به دلیل نوسان قیمت و پایین بودن نرخ خرید محصولات کشاورزی در سنوات اخیر اکثر مردم ازشغل کشاورزی خسته شده و به شهر مهاجرت نموده اندکه باعث افت پیشرفت روستا چه از جهت جمعیتی وچه از لحاظ کشاورزی وغیره شده است . آب و هوای کاسکان در تابستان گرم وخشک بوده ولی بهاری بسیار دل انگیز و سبز وخرم و زمستان و پاییزی بارانی و معتدل دارد که در بهار تفرجگاهی با سرسبزی خاص خود را در اختیار مردم منطقه جهت تفریح وگشت وگذار واستفاده از هوای مطبوع قرار می دهد که دیدن انرا به همه شما کاربران گرامی توصیه می کنیم . محصولات کشاورزی روستا عبارتند از حبوبات(کندم جو عدس لوبیا نخود و…)سبزیجات شامل ( اسفناج- گشنیز- شنبلیله- شوید – شلغم- تربچه- کلم- باقلا و…) محصولات تابستانی ان نیز شامل (گوجه – بادمجان – خیار – کدو – فلفل قرمز – بامیه – ذرت – هندوانه – طالبی ودانه روغنی آفتابگردان) می باشد که کشاورزان پس از طی مراحل کاشت داشت وبرداشت این محصولات را برای عرضه به بازار میوه وتربار شهرستان منتقل کرده و بفروش می رسانندو سهم قابل توجهی از بازار منطقه را به خود اختصاص داده است . زمینهای کاسکان در گذشته بوسیله چند رشته قنات به نامهای ( علی اباد – رضاآباد – آب تلخک – جمال آباد – محمودآباد – جعفرآباد و…) آبیاری می شده است که هم اکنون با گذشت سالهاوعدم رسیدگی به این کاریزها تمامی آنها تخریب وخشک گردیده است وهم اکنون مردم نیاز آب کشاورزی خود رااز طریق حفر چاهای عمیق و نیمه عمیق با موتورهای برقی ودیزلی برطرف می کنند . امید است در پرتو عنایات خداوند متعال و نزول برکتهای آسمانی شاهد پر آبی چاهای منطقه و که باعث کشت و کار و رونق زمینها از لحاظ کشاورزی میشود باشیم.
کندوله؛ روستایی از آل بویه
کندوله یکی از ۱۴ روستای هدف گردشگری استان کرمانشاه در شهرستان صحنه است که در ۶۲ کیلومتری شهر صحنه و ۸۰ کیلومتری مرکز استان کرمانشاه قرار دارد. این روستای زیبا از شمال به کوه «کوله بزرگ» و «دره قلعه»، از غرب به کوه «۱۶تپه» و از جنوب به کوه «پیر آفتاب» محدود میشود. روستای کندوله در ناحیه کوهستانی استقرار یافته و آب و هوای آن معتدل و کوهستانی است. در واقع از آنجایی که کندوله در بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد است بهترین زمان سفر به این روستا در دو فصل اول سال است.
معابر پهن و مشجر : روستای کندوله در کوهپایه استقرار یافته و بافت مسکونی متمرکز دارد. این روستا معابر عریض دارد و در برخی از آنها درختان بلند و نهرهای آب، فضای دلپذیری را به وجود آورده است. تاکستانهای زیبا و متعددی که در فصل تابستان خوشههای انگور از تاک های آن آویزان میشود، مناظری بسیار جذاب پدید میآورد، همچنین باغات پلکانی واقع شده در دامنه کوه بر غنای این مناظر افزوده است.خانههای روستاییان از نوع معیشت و فعالیت روستاییان متأثر شده و غالباً دارای ایوان هستند. عمده مصالح به کار رفته در خانهها، خشت و گل است که هنرمندانه به کار گرفته شدهاند. دیوار خانههای خشتی به دلیل سرمای سخت زمستان ضخیم است و در قاب روزنهها پنجرههای کوچکی تعبیه شده است. سقف خانهها مسطح و با تیرهای چوبی و اندود کاهگل پوشیده شده است. در ساخت خانههای جدید از مصالح مقاوم آهن، گچ، آجر و سیمان استفاده میشود. انواع درختان شامل کیکم، بلوط، گویج، بلالوک، ارژن و همچنین پونه، گل گاو زبان، گل کبود، گل ختمی، بومادران و گون که مصارف دارویی نیز دارند، دشت دینور را به ویژه در بهار و تابستان به بهشتی زیبا مبدل میسازند. این دشت زیستگاه انواع پرندگان و جانورانی مانند کبک، تیهو، گرگ، روباه و خرگوش است.
روستایی از آل بویه : برخی بناهای روستا را به «آل بویه» نسبت میدهند و گفته می شود این محل در اصل مکان قلعه «رکن الدوله» بوده که بعدها به صورت کندوله درآمده است. این نام در تلفظ محلی «کنوله» نامیده میشود. البته بنا به روایتی دیگر «کند»در زبان ترکی به معنای ده است و چون این ده مرکز حکومت (الدوله) و جایگاه شاهزادگان ساسانی بوده به اختصار به کندوله تغییر نام یافته است.
زیارتگاه های کندوله : بناهای «امامزاده پیرافته»، «قلعه مردان» و آثار باقی مانده دیگر نشانگر قدمت و سابقه تاریخی این روستاست. بر فراز تپه بلند «پیرافته» بقعه امام زاده پیرافته قرار دارد که از بناهای روستا به شمار می رود. همچنین در حوالی دهکده کندوله بقعه «نوربخش» واقع شده که محوطه اطراف آن به عنوان گورستان روستا مورد استفاده قرار می گیرد. «قلعه مروان» نیز بر بالای کوه دره «قه لا» در شمال شرقی کندوله واقع شده و مردم کندوله معتقدند که این قلعه محل پنهان شدن مروان خلیفه اموی بوده است.
اهالی روستا : مردم روستای کندوله به زبان کردی هورامی سخن می گویند، آنان مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. شاید بد نباشد بدانید که الماس خان کندولهای از شاعران نامدار این روستاست که دارای اشعاری زیبا و معنادار است. درآمد اکثر مردم روستا از باغداری و دامداری تامین میشود که در این روستا نیز قالیبافی رواج دارد. در واقع مهمترین صنعت دستی و هنری مردم روستا، بافت انواع قالی، با طرح های بومی (برگرفته از طرح های کردی) و طرح های غیربومی است که جنبه صادراتی دارند.
چی بخوریم؟ از انواع غذاهای متداول در روستای کندوله میتوان به دوغینه که با بلغور گندم و دوغ ترش پخته میشود؛ آش شلغم که با شلغم، آب انارو بلغور گندم تهیه میشود؛ آش ترش که با حبوبات و سبزیهای معطر و دوغ پخته میشود و همچنین به نوعی دلمه محلی اشاره کرد. علاوه بر این ها، شیره، کره، ماست، پنیر و روغن حیوانی و… از فرآوردههای لبنی کندوله هستند که به شیوه سنتی تهیه می شوند و خوردنشان در سفر به این روستا خالی از لطف نیست.
چطور برویم؟ روستای کندوله از طریق شهرهای کرمانشاه، صحنه و کامیاران قابل دسترسی میباشد و جادههای منتهی به این روستا از شهرهای مزبور مناسب و آسفالت است.
دهکده ییلاقی
خانه های کاهگلی، فضای طبیعی منطقه را جذاب و دیدنی کرده است. با نظاره کردن این منظره زیبا از داخل این خانه ها، چنان نشاطی به انسان دست می دهد که هیچ وقت این حالت در زندگی ماشینی به دست نمی آید. هر گاه از پنجره داخل به بیرون بنگری، تابلوی زیبا و بی نظیری از طبیعت را می بینی که نقاشی از هر زاویه آن می تواند اثر هنری ماندگار دنیا باشد. درازنو با قرار گرفتن در رأس قله البرز و سرزمین مرتعی، گل و گیاهان رنگارنگ وحشی و دارویی، جنگل انبوه و سرسبز، وجود آبشار، چشمه، غار یخچال و همچنین به دلیل داشتن چشم انداز زیبا و مشرف به تمامی نقاط جلگه ای از جمله کردکوی، گرگان، خلیج گرگان، میانکاله، بندر ترکمن و… از طبیعت زیبا و از مناطق جالب و منحصر به فرد استان گلستان است. این روستا در طول سال چه در ماههای گرم و چه در ماههای سرد سال، شلوغ بوده است. از گذشته های دور، مردم «درازنو» برای خود خانه های چوبی و کاهگلی ساخته اند که سکونتگاه تابستانی آنان باشد. آب «درازنو» از چشمه هایی در دل کوه بیرون می آید. از دیگر مکانهای دیدنی این منطقه، غار یخچال است که در زیر قله دکانی و در کنار سنگ بسیار بزرگی که محوطه ای در حدود بیست متر مر بع دارد و سوراخی به اندازه یک انسان در کنار سنگ دیده می شود. در شهریور ماه نیز در داخل این محفظه برف موجود است، به همین دلیل، این مکان، یخچال نام گرفته است.
کارشناس میراث فرهنگی استان گلستان، در مورد «درازنو» می گوید: «درازنو»، دهکده ای کوهستانی به همراه خانه هایی با معماری کوهستانی است. در این دهکده، خانه ها با شرایط اقلیم آب و هوایی خود ساخته شده است. خانه های کاهگلی با دیواره های چوبی و کاهگل و سقف کاله پوش مخصوص مناطق کوهستانی است. مزیت این گونه ساختمانها در این مناطق، حفظ گرما در زمستان و حفظ هوای خنک در تابستان و مقاوم بودن در برابر لرزش و زلزله است. یکپارچگی بافت روستایی در این جا وجود ندارد. برخی از ساختمانها از چوب و تخته و کاه گل با کف کرسی که بیشتر از سنگ کوهستانی و سقف کاله پوش و برخی از آنها تمام چوب ساخته شده است. ساخت این خانه های تمام چوب به اواخر دوره قاجاریه برمی گردد. آویشن،گل گاوزبان، بومادران، شیر خشک، مارم بو، گل بنفشه، کنگر وحشی، گلامیر حسن، گل پر، گل ختمی، گل بابونه، ریحان کوهی، پر سیاوش، یونجه وحشی و گزنه از جمله گل و گیاهان وحشی منطقه هستند. این گل و گیاهان وحشی نه تنها با رویش خود در بهار و تابستان فضای روستا را زیبا و رنگارنگ می کنند و مرتع زیبایی را به وجود می آورند، بلکه در مصرف بسیاری از بیماریها از جمله دیابت، آسم، سرماخوردگی و… مفید بوده و مورد استفاده مردم قرار می گیرد. در این دهکده، گونه های درختچه ای زرشک، ازگیل، ولیک، تمشک، سیب وحشی، گلابی وحشی و آلوچه هر ساله در فصل تابستان پربار هستند. جاده ارتباطی به این دهکده ییلاقی، جاده شوسه است که ۲۵ کیلومتر آن آسفالته است. از امکانات این منطقه، برق و آب است که البته آب این روستا از همان چشمه قدیمی است .
روستای لَزور یکی از قطبهای گردشگری فیروزکوه
در چله تابستان هم پیشنهاد میشود وقتی به اینجا میآیید لباس گرم همراهتان باشد. ترکیب شدید رنگهای سبز با رنگهای قرمز پاییزی این منطقه را در این فصل دیدنیتر کرده است.روستای لَزور یکی از بزرگترین روستاهای استان تهران و از توابع شهرستان فیروزکوه است. این روستا در دهستان قزقانچای از بخش ارجمند شهرستان فیروزکوه، در فاصله ۱۶۵ کیلومتری شمال شرقی تهران و در ۴۵ کیلومتری شمال غربی فیروزکوه در میان رشتهکوههای البرز قرار دارد. لزور روستایی پرجمعیت محسوب میشود. جمعیت این روستا طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ بیش از ۲ هزار نفر در قالب ۵۶۱ خانوار بوده که با ادامه روند مهاجرت روستائیان به شهرها جمعیت ساکن دائم لزور نیز همانند سایر روستاها در طی سالیان اخیر کاهش یافته؛ اما با ساختوسازهای جدید و با احتساب ساکنان فصلی، طبق گفته اهالی، جمعیت حال حاضر روستا بیش از ۹۰۰ خانوار است. آبوهوای ملایم تابستانی همراه با مناظر بکر و زیبای طبیعی موجب شده که در تابستان جمعیت روستا تا چند برابر افزایش یابد. تا اواسط و یا حتی اواخر تابستان هم اگر به لزور بروید میبینید که بهار هنوز از این روستا رخت برنبسته، رودخانهها همچنان جاری و پرآب است و طراوت و سرسبزی همچنان مهمان دشتها و مراتع لزور است. روستای لزور به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و جاذبههای ممتاز و متنوع گردشگری همیشه بهعنوان یکی از قطبهای گردشگری شهرستان فیروزکوه مطرح بوده و موردتوجه قرار گرفته است. لزور از طرف شمال با روستاهای نشل و برزنه از توابع شهرستان بابل هممرز است. در زمانی که مسافرتها با پای پیاده و چهارپا انجام میشد این ده از راههای ارتباطی شمال کشور محسوب میشد؛ اما حالا که ایاب و ذهاب ماشینی شده و مسیر جادهها تغییر کرده دیگر از این مسیر برای آمد و شد استفاده نمیشود مگر اینکه هر از گاهی گذر گردشگران و یا کوهنوردان به لزور برسد. این روستا از قدیمالایام دارالمؤمنین بوده و هست.ارتفاع روستای لزور حدود ۲ هزار و ۴۰۰ متر از سطح آزاد دریا است. زبان اصلی و بومی مردمان این روستا گویش لزوری است که از گویشهای مازندرانی (طبری) بوده و جزء دسته زبانهای شمال ایران محسوب میشود. لزور دارای محلههای قدیمی به نامهای: اوپه، شجاع خیل، کشک ریز، کلاً چپن و … هست و اکثریت نامهای فامیل روستا اسفندیار، شجاع و موسوی هستند. مردم روستای لزور از طریق کشاورزی و دامداری امرارمعاش میکنند. محصولات عمده آن سیبزمینی، گندم و جو بوده و یونجه، اسپرس و شبدر عمدهترین محصولات علوفهای روستا به شمار میآیند. انواع سیبدرختی، گیلاس، آلبالو و گلابی نیز از محصولات میوهای لزور هستند.