آبشار تودارک شامل دو آبشار در استان مازندران واقع است. آبشار تودارک یکی از بلندترین آبشارهای گیلان و مازندران به ارتفاع تقریبی ۴۵ متر در دل کوهستان است و یکی از زیبا ترین چشم اندازهای مناطق طبیعی ایران را برای طبیعت گردان فراهم می کند. آبشار کوچکتر در همان مسیر معروف به آبشار لیمرا و پیش از آبشار اصلی و به ارتقاع ۷ متر است که حوضچه ای ایجاد کرده است. آب بعد از حدود ۷ الی ۱۰ متر به یک برآمدگی برخورد کرده و بصورت بسیار زیبا درهوا پخش میشود. شما در آن واحد علاوه بر مشاهد ریزش آب بصورت آبشار؛ریزش بصورت دانه های درشت باران در اطراف را خواهید داشت. مرطوب بودن دیواره آبشار باعث رشد انواع گلسنگ و خزه شده وهمینطور وجود چشمه گوارا روح وروان هر بیننده ای را نوازش میدهد. آب پس از ریزش بصورت نهری ازسطح جاده که بصورت آب نما ساخته شده است عبور میکند. راه رسیدن به این آبشار باید از تنکابن به سمت شیرود حرکت کرده و بعد از پل شیرود(به سمت رامسر) و دیدن تابلو لشتو که به سمت جنوب است، به سمت روستای لشتو حرکت کنیم . پس از طی چند کیلومتر به سه راهی می رسیم .بعد از سه راهی به سمت راست میپیچیم سپس به سه راهی دیگری میرسیم که آن را هم باید به سمت راست برویم و بعد جاده خاکی و گاهی سنگلاخ که حدود ۲۰ کیلومتر تا آبشار فاصله دارد. حدود یک ساعت بعد به آبشار زیبای تودارک می رسیم. البته توصیه می شود حتما با حداقل ۲ ماشین حرکت کنید بخصوص اگر با خانواده هستید. سعی کنید اگر با اتومبیل های کمک دار نمی روید طوری برنامه ریزی کنید که تا دو روز بعد از بارندگی مسیر را طی نکنید چون امکان بازماندن از حرکت زیاد می شود.

در روزهایی که گرمای هوا از راه می رسد، سفر به یک شهر خنک و سرسبز شاید بهترین گزینه سفر شما در آخرین روزهای بهار باشد. پیشنهاد ما ایلام گردی است و البته بازدید از غار زیبای زینه گان که در این استان قرار دارد. اینجا ایلام است. جایی که دره های شگفت، رودها و آبشارهای تر و تازه، غارهای بی نظیر، کوه های سر به فلک کشیده، اقلیم های متنوع آب و هوایی، همجواری دیدنی کوه و دشت، سادگی هزار رنگ طبیعت وحشی، صداقت فرهنگ و هنر و چشم اندازهای بدیع استان، ایلام را به شاهکار خلقت ایران تبدیل کرده و به خاطر همین زیبایی طبیعتش است که به «عروس زاگرس» مشهور شده است.

دیدار با زینه گان : غار طبیعی «زینه گان» در دشت منطقه گرمسیری بخش صالح آباد از توابع شهرستان گرمسیری مهران قرار دارد که برای سفر به آن باید از شهر ایلام به صالح آباد واقع در ۵۰ کیلومتری غرب ایلام سفر کنید. این غار در صالح آباد کاملا شناخته شده است و تابلویی در نزدیکی امامزاده صالح مسیر را نشان می دهد. اگر چه غار طبیعی «زینه گان» برای بیشتر مردم کشور ناشناخته مانده است اما زیبایی منحصر به فرد و شکل گیری این غار در دل منطقه ای گرمسیری از قابلیت های فراوانی برای جلب طبیعت گردان داخلی و خارجی برخوردار است. این غار در اصل یک غار نیست بلکه یک تنگه است که به اشتباه در منطقه به عنوان غار شهرت یافته است. دو سر مسیر باز است و شما تنگه ای رو باز را می بینید که فضای باریکش آن را شبیه به غار کرده است. خنکای این مسیر غار مانند آنقدر زیاد است که زینه گان را به غار بهشت معروف کرده است. در فصل تابستان با وجود گرمای بالای منطقه دشت صالح آباد به حدود ۵۰ درصد بالای صفر می رسد، در میان غار زینگان انگار باران می بارد و بوی سبزه و گلها در میان نیزارها روح و تن را به میهمانی می خواند. این غار طبیعی روباز دارای صدها متر طول، آب فراوان، دهلیزهای آبگیر و قندیل های متعدد است و از آبچک های طبیعی باران طبیعی نقش می بندد و دل به مهمانی خنکی دعوت می کند. اگر چه غار طبیعی «زینه گان» برای بیشتر مردم کشور ناشناخته مانده است اما زیبایی منحصر به فرد و شکل گیری این غار در دل منطقه ای گرمسیری از قابلیت های فراوانی برای جلب طبیعت گردان داخلی و خارجی برخوردار است . اختلاف هوای داخل غار با بیرون بیش از ۲۰ درجه سانیگراد تفاوت دارد و به همین علت غار «زینه گان» به غار بهشت معروف است. سرخس ها و جلبک ها، گلها و گیاهان و رنگ سنگ ها و پیچ و خم غار انگار نقاشی طبیعی است که چشم ها را به زیبایی فرا می خواند. از صالح آباد تا ورودی تنگ زینگان حدود پنج کیلومتر جاده خاکی نه چندان مناسب برای ماشین های سواری وجود دارد که عبور از این جاده خاکی نزدیک به ۴۰ دقیقه زمان نیاز دارد.

روستای فُردو در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی کهک و ۴۷ کیلومتری جنوب شهر قم قرار دارد. روستای سرسبزی که برخلاف آب و هوای خشک منطقه ای که در آن واقع شده، هوای خنک و معتدلی دارد و این سرسبزی و طراوت را وامدار رودخانه فصلی ای است که در شرق روستا جریان دارد. با این حال فردو شهرتش را مدیون هسته ای بودنش است! این روستا از زمانی که برای تأسیسات هسته‌ای کشورمان در حوالی قم انتخاب شد، شهرت جهانی پیدا کرد! روستای فردو از جنوب غربی به کوه چال از جنوب شرقی به کوه عبدالوهاب و از شرق به کوه سلطان سعید شاه محدود می‌شود. نام روستای فردو برگرفته از کلمه فردوس به معنای بهشت است. خانه‌های روستا برای غلبه بر شیب طبیعی زمین و امنیت بیشتر در کنار یکدیگر و اکثرا در یک طبقه یا به ندرت در دو طبقه با سقف‌های مسطح ساخته شده‌اند . این روستا قدمت و پیشینه تاریخی طولانی ای دارد. بنای امامزاده بسوره (باوره) در حوالی روستا و همچنین امامزاده‌ای در داخل روستا قدمت این روستای کوهستانی را نشان می‌دهند. قدمت این زیارتگاه‌ها به دوره صفوی می‌رسد. مراتع سرسبز و حاصلخیز اطراف این روستا موجبات رونق دامداری را فراهم آورده و انواع لبنیات در آن فراهم آورده و انواع لبنیات در آن فرآوری می شود. زنان روستای فردو در کنار فعالیت‌های زراعی و دامداری به بافت انواع قالی، زیلو و گلیم می‌پردازند. روستای کوهپایه‌ای فردو بافت مسکونی متراکمی دارد و خانه‌های روستا برای غلبه بر شیب طبیعی زمین و امنیت بیشتر در کنار یکدیگر و اکثر در یک طبقه و به ندرت در دو طبقه با سقف‌های مسطح ساخته شده‌اند.

روستای فردو با ویژگی‌های منحصر به فرد طبیعی اش یکی از روستاهای جالب توجه منطقه است. ارتفاعات اطراف مراتع وسیع کشتزارهای پیرامونی و باغ‌های روستا چشم اندازهای زیبا و شگفت انگیزی را پدید آورده‌اند. علاوه بر این، در فاصله یک کیلومتری روستا چشمه‌های آب از زمین می جوشند و مزارع و باغات روستا را مشروب می‌سازند. جریان چشمه‌ها مزارع و باغات از جاذبه‌های بسیار زیبایی اطراف روستا هستند. در فاصله ۱۰ تا ۱۲ کیلومتری اطراف روستا رودخانه پرآبی جریان دارد که حواشی آن زیستگاه پرندگان و جانوران گوناگونی است. سواحل رودخانه در فصول بهار و تابستان بسیار سرسبز است و محلی مناسب برای گشت و گذار و تفرج گردشگران به شمار می‌رود. کوه برف انبار در فاصله ۱۲ کیلومتری روستا قرار دارد و با چشم اندازهای بسیار زیبا گردشگران طبیعت دوست را به سوی خود جذب می‌کند. سطوح کوه در فصل زمستان از برف یکپارچه سفید پوش می‌شود و جلوه‌ای بسیار تماشایی می‌یابد. غار سالمستان یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی این روستاست که در فاصله ۵/۸ کیلومتری قرار دارد. این غار مورد توجه غار نوردان و فضایی برای به گذران اوقات فراغت است. ویلحال مرتع وسیع و زیبایی است که در ۱۶ کیلومتری روستای فردو قرار دارد. این مرتع یکی از نواحی سرسبز و تماشایی روستاست که در بهار و تابستان با هوایی ییلاقی جلوه‌ای ویژه می‌یابد. انواع گیاهان دارویی مانند گل گاو زبان، شیرین بیان، گل ختمی، شاتره، خاکشیر و گون در پیرامون روستا می‌رویند که کاربردهای متنوعی دارند. انواع پرندگان و جانوران مانند شغال، گرگ، روباه، خرگوش، کبک و تیهو حیات جانوری پیرامون روستا را تشکیل می‌دهد.

آرامگاه امامزاده فردو، بقعه‌ای ساده و کوتاه است که در بالای تپه‌ای کوچک و میان گورستان روستا قرار دارد. این آرامگاه را مدفن شش تن می‌نامند. در برابر در ورودی بقعه، یکی دو سنگ قبر کوچک با تاریخ‌های ۱۰۲۷ و ۱۱۵۰ هجری قمری و درون گورستان، چند سنگ قبر کهنه از جمله دو سنگ بزرگ از قرن یازدهم هجری قمری دیده می‌شود، ولی بنای امامزاده چندان قدیمی نیست. امامزاده فردو، مورد احترام مردم روستای فردو و روستاهای پیرامونی است. بازدیدکنندگان در بهار و تابستان برای اقامت شبانه از امامزاده داخل روستا و امامزاده باوره استفاده می‌کنند. روستای فردو از طریق شهرهای قم و کهک، با جاده آسفالت و از طریق شهر کاشان روستای رحق با جاده خاکی ماشین‌رو قابل دسترسی است.

بومی های کهگیلویه و بویر احمد سال هاست که از شهری سنگی صحبت می کنند که روزگاری میراث ارزشمند عیلامیان بود و حالا قدم به قدم به نابودی نزدیک می شود. شهر سنگی دلی یاسیر که در ۳۰ کیلومتری شمال شهر دهدشت قرار دارد و از زمان عیلامیان تا قاجارها محل سکونت بود اما حالا آثار و بقایای آن بدون ثبت شدن در فهرست آثار ملی از بین می روند. از بومی های دهدشت که بپرسید، می گویند «دلی یاسیر» در حقیقت «دیر یاسین» است و متعلق به جد پدری یکی از امامزاده‌های منطقه… برخی دیگر بر این باورند که این واژه در حقیقت «دلی حاصل» است که در گذر تاریخ به این شکل درآمده و اشاره‌ای است به حاصلخیزی این منطقه، «دلی یاسر» و «دل یاسر» هم از دیگر اسامی احتمالی این شهر سنگی است. شهری که براساس تحقیقات انجام شده و شواهد موجود، تا دوره قاجاریه قابل سکونت بوده و در دوره صفویه یکی از پررونق‌ترین دوره‌های تاریخی خود را سپری می‌کرد. شواهد حاکی از آن است که شهر دلی یاسیر در دوره‌های تاریخی مختلف از زمان عیلامیان تا قاجاریه دارای سکونت بوده و رونق داشته است، در دوره قاجار مردمانی از اقوام ترکمن، لر و ترک در دلی یاسیر در کنار هم ساکن بودند. پس از این دوره، به دلیل مشکلات دولت مرکزی و عدم توانایی در تامین امنیت، دلی یاسیر رونق خود را از دست داد و این شهر سنگی رو به انزوا رفت. از بومی های دهدشت که بپرسید، می گویند «دلی یاسیر» در حقیقت «دیر یاسین» است و متعلق به جد پدری یکی از امامزاده‌های منطقه…

برخی دیگر بر این باورند که این واژه در حقیقت «دلی حاصل» است که در گذر تاریخ به این شکل درآمده و اشاره‌ای است به حاصلخیزی این منطقه دلی یاسیر، سرزمین حکومت سنگ هاست. هر جای این شهر را که نگاه کنید، خانه های سنگی را می بینید که دیوارهایشان بدون ملات بالا رفته اند و استوار ایستاده اند. بد نیست بدانید که ریشه استفاده از سنگ بدون بکارگیری ملات به دوران ساسانیان برمی‌گردد، از سویی دیگر این شهر در کنار یکی از مسیرهای تابستانه راه شاهی نیز واقع بود، راهی که از انشان فارس به شوش در خوزستان می‌رسید.همه بناهای موجود در این شهر بزرگ از جنس سنگ است، اما بنا بر محل ساخت و موقعیت قرار گرفتن هر بنا جنس سنگ‌های به کار رفته در ساخت ساختمان‌های شهر متفاوت است، در پایین دست و گوشه کنار، آنچه باقی مانده است بقایای ساختمان‌هایی است که از سنگ‌های کوچک و جمع شده از کوه احداث شده بود، در بالادست و مرکز شهر اما مصالح ساختمانی سنگ‌های بزرگ و شکل داده شده و خوش‌تراش است، گردش در این شهر باستانی نشان می‌دهد. در شیب تپه‌ای که روبه‌روی این شهر واقع شده است، غاری کم‌عمق دیده می‌شود که به گور دخمه‌های تاریخی شباهت زیادی دارد . میدان مرکزی شهر، کوچه‌ها و خیابان‌های شهر، ساحل رودخانه، اطراف درخت مقدس شهر، زیارتگاه و دیگر گوشه و کنار شهر هر کدام براساس نقشه‌هایی حساب شده و سنگ‌های خاص بنا شده بود. در شیب تپه‌ای که روبه‌روی این شهر واقع شده است، غاری کم‌عمق دیده می‌شود که به گور دخمه‌های تاریخی شباهت زیادی دارد. حفاران غیرمجاز مدت‌هاست شبانه‌روز گوشه کنار شهر سنگی دلی یاسیر را در پی یافتن اشیای تاریخی و ارزشمند می‌کاوند، در جای جای شهر هم آثار و نشانه‌های این حفاری‌ها دیده می‌شود،  کافی است هر رهگذری در قسمتی از این شهر چرخی بزند تکه‌های سفال و کوزه و دیگر اشیای تاریخی در همه جای آن دیده می‌شود، اما این‌که حفاران غیرمجاز تاکنون توانسته‌اند شیء ارزشمندی از دل خاک این شهر بیرون بیاورند یا نه هنوز معلوم نیست.

در جنوب شرقی شاهرود، منطقه ای حفاظت شده قرار دارد که مردم منطقه فکر می کنند همان توران داستان ‌های شاهنامه و تاریخ اساطیری ایران است که حالا دست به دست چرخیده و به سکونت آنها رسیده است؛ پارک ملی خارتوران که با تنوع گونه‌ های جانوری و گیاهی و حضور یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی معروف شده و یکی از جاذبه های طبیعی ایران به شمار می رود.

خارتوران در یک نگاه : خارتوران (یا توران) در جنوب شرقی شهرستان شاهرود و جنوب جاده تهران ـ مشهد قرار دارد. مساحت کل مجموعه حدود یک میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار (۱۴۷۰۰ کیلومتر مربع) است که حدود ۷۵ درصد آن منطقه حفاظت ‌شده، ۱۷ درصد پناهگاه حیات وحش و ۸ درصدش پارک ملی است. توران پس از پناهگاه حیات وحش نایبندان در طبس لقب دومین مجموعه حفاظت ‌شده وسیع ایران را با خود یدک می کشد؛ منطقه ای که از ۳ دشت بسیار وسیع تشکیل شده است. در واقع  ۳رشته ‌کوهی که شامل قله ۲۲۸۱ متری شترکوه در غرب، ۲۲۶۵ متری قلعه‌ بالا در شمال غرب و ۲۴۱۱ متری پیغمبر می‌ شود. یک منطقه حدود ۲۰۰‌هزار‌ هکتاری ماسه ‌ای هم شامل شن ‌های روان و منطقه وسیعی از اراضی بایر و یک رودخانه آب شور به نام کال شور خارتوران در شرق این ناحیه قرار دارند. به همین دلیل برخی از منابع، این مجموعه را پس از پارک ملی سرنگتی در تانزانیا دومین ذخیره ‌گاه طبیعی زیست‌ کره یونسکو از نظر وسعت به ‌شمار می ‌آورند! بد نیست بدانید که ذخیره‌ گاه ‌ها به مناطق حفاظت شده‌ ای گفته می ‌شود که از طرف یونسکو تحت پوشش دفتر شورای هماهنگی بین ‌المللی برنامه انسان و کره مسکون(MAB)  قرار دارند و هدف اصلی تعیین این ذخیره ‌گاه ‌ها ایجاد زمینه علمی‌ مناسب در راستای هماهنگی بین کشورها و تبادل دانش علمی‌ به منظور جلوگیری از کاهش روند رو به نابودی تنوع زیستی است. خارتوران در کنار منطقه حفاظت شده بهرام گور در استان فارس آخرین پناهگاه گورخر است. حیوانی که در گذشته ‌های دور تقریبا در دو سوم خاک ایران و چند کشور همسایه زندگی می ‌کرد

گونه ‌های جانوری : در خارتوران مجموعا ۴۱ گونه پستاندار، ۱۶۷ گونه پرنده، ۴۲ گونه خزنده و ۲ گونه دوزیست شناسایی شده‌ اند که شاخص‌ ترین آنها همان یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی هستند. خارتوران در کنار منطقه حفاظت شده بهرام گور در استان فارس آخرین پناهگاه گورخر است. حیوانی که در گذشته ‌های دور تقریبا در دو سوم خاک ایران و چند کشور همسایه زندگی می ‌کرد. در سال ۱۳۵۶ جمعیت گورخر در کل ایران حدود ۶هزار رأس و در خارتوران بیش از ۲هزار رأس سر شماری شده بود، اما در سال ۱۳۸۹ اداره محیط زیست استان سمنان جمعیت آن را ۱۴۹ رأس اعلام کرده است. خارتوران همچنین احتمالا بیشترین تعداد یوزپلنگ را هم‌ بین مناطق مختلف ایران در خود جای داده ‌است. به جز اینها غزال ایرانی (آهو)، جبیر، پلنگ ایرانی، سیاه ‌گوش، گوسفند وحشی، بز وحشی، گربه شنی، گربه دشتی، گربه پالاس (از انواع بسیار نادر گربه ‌سانان)، کفتار راه ‌راه، گرگ، شغال، روباه قرمز و شاه ‌روباه از پستانداران شاخص این ناحیه هستند. از پرندگان پارک هم می ‌توان به هوبره، کبک، تیهو، بلدرچین، چاخ ‌لق، کبوتر چاهی، قمری، دم ‌جنبانک ابلق، سبزه‌ قبای هندی، باقرقره، سهره سبز، سهره صورتی، چکاوک کاکلی، سنگ‌ چشم دم ‌سرخ، انواع گنجشک، اردک بلوطی و حواصیل و انواع پرندگان شکاری مانند بحری، دلیجه، عقاب طلایی، عقاب دشتی، شاه بوف، مرغ حق، دال، کرکس مصری، قرقی و انوع سارگپه اشاره کرد. این منطقه از بهترین زیستگاه ‌های زاغ بور نیز به شمار می‌ رود. زاغ بور تنها پرنده بومی ‌و انحصاری ایران است که در کنار بوته‌ های قیچ زندگی می‌ کند. از خزندگان خارتوران هم به جز انواع سوسمار و آگاما می‌ توان به بزمجه بیابانی که طول آن به یک ‌و نیم متر می ‌رسد، لاک ‌پشت مهمیزدار، کفچه مار، افعی شاخ‌ دار، مار زنگی و انواع مارهای جعفری اشاره کرد.

از ساسانیان تا امروز : در منطقه شمال غربی خارتوران بقایای یک شهر سوخته کشف شده است. در بخش ‌های جنوبی هم ابزار آلات فلزی متعددی یافت شده ‌اند که باستان ‌شناسان آن ها را متعلق به دوران بعد از اسلام می ‌دانند. ظروف سفالی و یافته ‌های باستانی دیگر در منطقه نشان می ‌دهد که قدمت تاریخی خارتوران به دوران ساسانیان می ‌رسد.