قدیمی
خانه های خشتی در بیدقان قم
زندگی در روستا رسم خوشایندی است، ولی امروزه در بسیاری از روستاها بسیاری از سبکهای زندگی شهری وارد شده است و فرهنگ روستایی را تغییر داده، در این میان هستند روستاهایی که همچنان فرهنگ اصیل روستا را حفظ کرده و به همان سبک زیبا و ساده روستایی زندگی میکنند…درست مثل روستای بیدقان که هنوز بافت سنتی خود را حفظ و عشق، هوا، سادگی و حقیقت زندگی در آن جاری است. بیدقان یکی از روستاهای بخش کهک است که در ۵۱ کیلومتری استان قم و در لابهلای کوههای سر به فلک کشیده قرار دارد که زیارتگاه سه تن به اسامی شاهزاده اسماعیل و فرزندش حمزه از نوادگان علی ابن جعفر(ع) و شاهزاده محمد از نوادگان امامزاده کاظم(ع) در آن قرار دارد. بعد از روستای دستگرد به سمت وشنوه که راهی شوید، هنوز یک کیلومتر نرفته که خروجی با تابلویی سبز رنگ خودنمایی میکند به طرف روستای بیدقان. ابتدای مسیر جادهای دو بانده و بدون مشکل وجود دارد و هر چه که جلوتر میروی جاده کوهستانیتر و خطرناک میشود. پیچهایی که بعضا ۱۶۰ درجه هستند و مسافران و خودروها را در لابه لای کوهها گم میکند، بعد از طول مسافتی ۱۰ کیلومتری به ورودی روستا میرسیم؛ روستایی بسیار زیبا در دل کوه. روستایی منحصر به فرد، بافت و فرم شکل خانهها و کوچههای خاکی و در هم گره خورده، خانههایی از خشت و گل با درهای چوبی قدیمی انگار به زندگی روستا چهرهای شاعرانه بخشیده و وجود حیوانات اهلی گاو، گوسفند و مرغ در کوچههای روستا به سادگی و زیبایی آن افزوده است.
رودخانهای کوچک از وسط روستا میگذرد. این رودخانه که سرمنشا آن سد امامزاده اسماعیل است به سد قوسی کبار میریزد. به قول اهالی، سالها قبل اگر میخواستی از رودخانه رد شوی و به آن طرف بروی به زحمت میافتادی یا پلی بود یا طنابی که بتوانی به وسیلهاش به آن طرف رودخانه بروی، ولی امروز به دلیل خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی، دیگر این خبرها نیست، کمی آب از گوشه این رودخانه رد میشود که معلوم نیست به سد کبار میرسد یا نه. زندگی در این روستا مثل آب همین رودخانه آرام و آهسته پیش میرود. این روستا خالی از سر و صداست و اینجاست که همسایه از همسایه خبر دارد و خانهها بدون فاصله در کنار هم ساخته شده است. مردم این روستا در شادیها و غمها با هم هستند و از حال یکدیگر خبر دارند. شغل مردم بیدقان دامداری و کشاورزی است. در اینجا هوا که سرد میشود ماندن در روستا را دشوار میکند. آب و برق هست ولی به دلیل شرایط ویژه و کوهستانی و صعب العبور بودن منطقه، این روستا گاز ندارد. اهالی این روستا از روشهای سنتی برای گرم کردن خانه استفاده میکنند. کرسی زغالی و سماور نفتی یا برقی و تهیه آذوقهای ۳ یا ۴ ماهه. در بیدقان هنوز بوی تنور زغالی و نان محلی ما را مجذوب خود میکند. در وسط رودخانه مینیبوسی قدیمی و فرسوده نظرم را جلب میکند، همانطور که اهالی میگفتند این تنها ماشین این روستاست. شور و حال روستایی در اینجا موج میزند. بیدقان به خاطر فرهنگ و آداب و سنن خاصش و کوچههای خاکی و مردمان ساده و خونگرمش هنوز روستا ست و آسمان، زمین، عشق، هوا، سادگی، پاکی و حقیقت زندگی در زندگی مردم این روستا موج میزند.
مسجد شورین
مسجد قدیمی شورین در بخش مرکزی و در روستایی به همین نام قرار دارد این مسجد به مسجد امیر افخم حسام الملک هم معروف است این مسجد از لحاظ خصوصیات کل با ابنیه های دوره قاجار قابل مقایسه است و دارای دو شبستان است و شبستان بزرگ در قسمت شرق و شبستان کوچک در دیگر سوی درست در مقابل شبستان بزرگ قرار دارد این مسجد کاملا” آجری بوده و شبستان بزرگ آن برروی ۴ ستون سنگی ظریف استوار گردیده است تنوع در اندازه قوسهای شبستان و آجرکاری زیبای آن این بنا ساده را چشم انداز کرده است مهمترین کارکرد آجری مسجد کارکرد استحکامی و تزئینی آن است اگر چه ظاهری خشن دارد اما هم سویی ساختار و تزئینات آجری در بافت طاقها و آجر چینی دیوارها آرایشی است برای بالا بردن ارزش و روح بخشیدن به آن . بی شک چنین تعادلی میان ارزشهای مشهود شورین و پیرایه ها همیشه حفظ شده است این ویژگی ذاتی آرمان ناقص تعریف شده ای است که دچار تنوع مصالح موجود رقابتهای فنی، و سلیقه های متنوع آن به خوبی آشکار است.
خانه نعمت زاده تبریز
این بنا یکی از خانه های زیبای تبریز و معروف به خانه نعمت زاده می باشد . با توجه به شواهد معماری ( پلان معماری و نمای ساختمان ) مربوط به دوره قاجاریه می باشد و موقعیت فعلی این بنا در خیابان امام خمینی ، خیابان مقصودیه ، بن بست نعمت زاده ، پلاک ۴۲ قرار گرفته است . مالکیت بنا خصوصی و در اختیار خانواده وتدی می باشد . این بنا در دو طبقه همکف و اول بنا شده است ، خانه شامل یک هشتی ورودی که دسترسی حیاط را ممکن می سازد . بنا در دو ضلع شمالی و شرقی احداث شده است که طبقه همکف در ضلع شرقی شامل ورودی اصلی به خانه ، هشتی ورودی به ساختمان ، راه پله دسترسی به طبقه اول و دو اتاق است و در ضلع شمالی طنبی ، راه پله دسترسی به طبقه اول و دو گوشوار در طرفین طنبی می باشد . طبقه اول نیز دارای یک طنبی ، سرسرا و دو گوشوار در گوشه های ضلع شمالی ساختمان و چهار اتاق در ضلع شرقی بنا است . نمای ساختمان شامل ایوان با دو جفت ستون و پنجره های ارسی و آجرکاری و گچبری است .
پل شکسته خسروآباد همدان
پل شکسته خسروآباد مربوط به دوره صفویه و در شهرستان اسدآباد، بخش مرکزی، روستای خسروآباد در مسیربزرگراه کربلا و جاده اسدآباد-کنگاور واقع شده ، این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل در روستاى خسروآباد و بر روى رودخانهٔ شهاب (شاه آب) احداث شده و داراى دو چشمهٔ اصلى و دو چشمهٔ کوچک در طرفین چشمه هاى اصلى است. طاق هاى هر چهار چشمه جناغى است که تا بلندى ۱۵۵ سانتى متر از تخته سنگ هاى لاشه اى ، به ابعاد مختلف و با ملاط گچ ساخته شده و روى سنگ ها سه رج آجر چهارگوش چیده شده است. به نظر مى رسد که بعد از ساختن پایه ها ، ابتدا قسمت هاى مرکزى طاق چشمه ها را ساخته اند و پس از آن ، آجرهاى افقى را چیده و پل را تمام کرده اند؛ زیرا این دو قسمت به هیچ طریقى درهم قفل و بست نشده است. مصالح ساختمانى این پل آجرهایى به ابعاد ۵×۲۱×۲۱ ، سنگ لاشه هایى با ابعاد مختلف ، سنگ تراش ، قلوه سنگ و گچ است. پل فاقد تزئینات بوده و فقط در وسط چشمه ها نوعی آجر کاری سنتی به شیوه نو در آن دیده می شود. در ادوار مختلف تعمیرات موضعی روی آن انجام گرفته است. از بانی و مؤسس پل تا کنون اطلاعات دقیقی به دست نیامده است.
مسجد جامع عضدی
بقایای این بنا در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان، در منطقه سیرجان قدیم واقع گردیده و به نظر می رسد که همان مسجد معروف عضدالدوله (عضدی) باشد که مقدسی در شرح آن نوشته : ” سیرجان، دو بازار کهنه و نو دارد . در میان دو بازار، مسجد جامعی وجود دارد . عضدالدوله، گلدسته های شگفت آوری در میان آن برپا داشته . بر بالای گلدسته های آن، دستگاهی پیچیده و چوبین نهاده که بخشی از آن همیشه درحال چرخیدن است . در این محل، خرابه های بنایی آجری برجای مانده که در آن، علاوه بر پایه ستون های سنگی، بقایای قطعات سنگ مرمر و سنگ آهک منقور به کتیبه هایی مشهود است . مردم محلی، در گوشه ای از بنا شمع روشن می کنند و بنا را مسجد صاحب الزمان می خوانند . این مسجد، به همراه دیگر بناهای سیرجان قدیم، در سال ۷۹۸ ه-. ق توسط لشکریان تیموری تخریب گردید که بعد از این واقعه ، ساکنان آن در شهر فعلی سیرجان مستقر شدند .