منطقه حفاظت شده رودخانه تجن در موقعیت جغرافیایی N3646 E5307 در استان مازندران واقع است. این رود، از کوه نیرآباد سرچشمه می گیرد و پس از طی مسیری کوهستانی وارد دره تجن می شود و سپس در امتداد مسیر کیاسر – ساری به طرف شرق ساری جریان پیدا می کند و به دریای خزر سرازیر می شود. در مسیر این رودخانه به دلیل هم جواری جاده با رودخانه می توان چشم اندازهایی زیبا مثل دره، شالیزار، جنگل و پل های ویژه نواحی روستائی – جنگلی را تماشا کرد. این رودخانه دارای انواع ماهی قزل آلا و ماهی آزاد در بالادست است و انواع کپور نیز در پایین دست رود وجود دارد که با داشتن پروانه شکار، صید آن مجاز است.

تجن از رودخانه های٬ مهم حوزه آبریز دریای مازندران می باشد که از ارتفاع ۳۲۵۱ متری کوههای هزار جریب در دامنه شمالی سلسله جبال البرز در جنوب شهرستان ساری از چشمه های متعددی در دهستان پشتکوه سرچشمه میگیرد٬ که از شمال به دریای خزر ٬ از شرق به حوزه رودخانه دارابکلا و نکاء رود ٬ از جنوب به استان سمنان و از غرب به حوزه سیاهرود و رود خانه تالار محدود می شود . طول شاخه اصلی رودخانه ۱۷۲ کیلومتر و سه شاخه اصلی آن دودانگه و چهاردانگه و ظالمرود نام دارند که بر روی شاخه دودانگه سد مخزنی شهید رجایی و سد خاکی فریم اجرا شده است و در مسیر شمالی تا رسیدن به دریای خزر از شهرستان ساری می گذرد . مساحت حوزه آبریز تا ایستگاه کردخیل واقع در پایاب رودخانه حدود ۴۰۰۰ کیلومتر مربع میباشد که حدود پنجاه درصد آن مناطق کوهستانی پوشیده از جنگل است و رژیم جریان رودخانه برفی – بارانی بوده که دارای جریان پایه ای دائم میباشد و میزان متوسط سالانه دبی رودخانه ایستگاه کردخیل در دوره شاخص آماری (۴۹-۱۳۴۸الی۸۰-۷۹)۶/۱۴ متر مکعب در ثانیه که آورده سالانه آن ۴۶۰ میلیون متر مکعب میباشد. متوسط بارندگی سالانه حوزه در دوره آماری ۴۰ ساله (منتهی سال ۸۰-۷۹) به میزان ۵۹۳ میلیمتر میباشد .

مردم مازندران هم اگرچه در اصلی ترین ویژگی های ماه رمضان با بقیه شهرهای کشور مشترک هستند، اما آداب و رسوم خاص خودشان را دارند که این ماه را برای آنها بومی تر و دوست داشتنی تر می کند. آنها در این ماه نذورات مختلفی دارند که مهم ترین آنها، به استقبال رمضان رفتن از سه روز قبل است. مازندرانی ها سه روز پیش از ماه مبارک رمضان روزه نذری می گیرند به این امید که خداوند حاجات آنها را برآورده کند. آنها همچنین برای برآورده شدن حاجاتشان در ماه مبارک رمضان ختم انعام می گیرند و برای این کار از کسانی که در قرائت قرآن تبحر دارند دعوت می‌کنند و به هنگام خواندن قرآن مقداری نمک، چند قرص نان و چند ظرف آب در سینی بزرگی می‌گذارند و در مجلس قرار می‌دهند. بعد از خواندن سوره انعام افراد روزه خود را با غذاهایی که در سینی قرار دارد باز می‌کنند و نان‌های باقی‌مانده را به عنوان تبرک در سفره نان قرار می‌دهند تا برکت پیدا کند و در ادامه صاحب مجلس سفره افطار را پهن می‌کند.

نذر پسر : قدیم در مازندران رسم بود افرادی که فرزند پسر می‌خواستند نذر می‌کردند که در طول ماه مبارک رمضان مردم را برای خوردن سحری بیدار کنند، به این صورت که یک پیت حلبی خالی به گردن خود می‌آویختند و با چوب به آن ضربه می‌زدند تا مردم برای سحری بیدار شوند که البته این رسم‌ها هم‌اکنون از بین رفته است. نذر حلوا از دیگر نذورات مردم این منطقه است که در شب ۱۵ ماه مبارک رمضان هم‌زمان با میلاد امام حسن مجتبی (ع) زنان به عنوان نذر قند، چای، خرما و زغال به مسجد می‌برند که این کار تا پایان ماه مبارک رمضان ادامه دارد. البته در کنار این مواد حلوا، آش، زولبیا و بامیه سنتی، فرنی، آبگوشت و باقلای پخته با پلو به میان روزه‌داران می‌برند. ساروی ها هم یک رسم خداپسندانه داشتند که در زمان افطار هر کس نذری داشت مجمعه‌ای از کل نذورات خود را به عنوان افطاری درست می‌کرد و به زندان شهر می‌برد. رد پای این نذر را اگرچه کمرنگ، اما هنوز هم می توان در شهرهای کوچک این استان دید. مازندرانی ها رسم جالبی برای روزه اولی ها دارند. آنها برای نوجوانان تازه مکلف شده شان، هدیه ای می خرند که چیزی در مایه های همان زیرلفظی عروس هاست! به این ترتیب که نوجوان تا زمانی که از جانب بزرگ‌ترها هدیه «روزه‌سری» را نگیرد، افطار نمی‌کند!

عزاداری : مردم مازندران از شب نوزدهم تا آخر ماه رمضان در مدح امام علی (ع) شعر می‌گویند و نذورات خود را به صورت پول داخل کشکول می‌گذارند. در آن شب خرما، شربت زعفرانی و فرنی به عنوان میان روزه داران پخش می کنند و ارادت خود را به این شب ها، به این شکل نشان می دهند.

روزه‌سری : مازندرانی ها رسم جالبی برای روزه اولی ها دارند. آنها برای نوجوانان تازه مکلف شده شان، هدیه ای می خرند که چیزی در مایه های همان زیرلفظی عروس هاست! به این ترتیب که نوجوان تا زمانی که از جانب بزرگ‌ترها هدیه «روزه‌سری» را نگیرد، افطار نمی‌کند! این هدایا معمولاً شامل چادر نماز و طلاجات برای دخترها و پول و انواع نقره‌جات قدیمی برای پسران است. مازندرانی ها ترجیح می دهند افطارشان را هر قدر هم که ساده باشد، با خانواده و فامیل شریک شوند و بنابراین در خانواده های گسترده مازندرانی، تقریبا هر شب مهمانی افطار برپاست.

سحر و افطار : مازندرانی‌های قدیم هنوز هم تا سحر نمی‌خوابند، آنها نماز نافله شب می‌خوانند و به ویژه مناجات حضرت امیر در مسجد امیر را به نام مولا یا مولا زمزمه می‌کنند. زنان مازندرانی سحری را همان سحر می پزند و با صدای خروس و یا با سحر‌خوانی آواز‌خوانان خود را برای سحر آماده می‌‌کنند. در قدیم، سحر‌خوانان با صدای بلند می‌خواندند: سحر شد بپا خیز هنگام نماز است و همسایه‌ها نیز با این آواز دیگران را برای سحری در صورت خواب بودن بیدار می‌کردند. قرائت مناجات ابوحمزه ثمالی و خواندن یک جزء از قرآن توسط با‌سوادان از دیگر سنت‌های مردم مازندران بوده است.

خوردنی های رمضانی : آش ساک، کوکو، شامی سبزی، تخم مرغ و برنج و در قدیم نیز قرقناق از غذاهای محلی مازندران بود که اعتقاد داشتند خوردن این غذاها در طول روز مانع گرسنگی و ضعف می‌شود. مازندرانی ها ترجیح می دهند افطارشان را هر قدر هم که ساده باشد، با خانواده و فامیل شریک شوند و بنابراین در خانواده های گسترده مازندرانی، تقریبا هر شب مهمانی افطار برپاست.

 وداع با ماه مبارک رمضان :این مراسم در مازندران از شب ۲۷ ماه مبارک رمضان برگزار می‌شود. در این شب‌ها مداحان و مبلغان دینی ندای خوش‌‌ الوداع با رمضان، الوداع شهر نور و القرآن را سروده و با اشعار زیبایی از سروده‌های محلی با ماه رمضان وداع می‌کنند و برای ورود به ماه شوال و بزرگ‌ترین عید اسلامی آماده می‌شوند. در این ماه فوت کردن به قند و بستن گره به نخ هنگام خواندن دعای جوشن کبیر و دادن آن به مریض برای شفا نیز رسم است. مردم مازندران در شب ضربت خوردن حضرت علی (ع) خوردن شیرینی را حرام می‌دانند.

جاده چالوس شاید از معدود جاده های ایران باشد که عبور از آن بهانه رسیدن به یکی از اماکن گردشگری نیست! این جاده خودِ منطقه گردشگری است! چهارمین جاده زیبای دنیا که صرف نظر از زیبایی رویایی اش، یکی از مهم‌ترین مسیرهای ارتباطی کشور هم محسوب می شود. این جاده از شمال به استان مازندران و شهرستان چالوس، از شرق به شهرستان تهران و شمیرانات، از غرب به منطقه طالقان و از جنوب به شهر کرج می رسد. جاده‌ای با قدمت بیش از نیم قرن که با پیچ و خم‌های متعدد در دل کوه و زیبایی‌های بکر طبیعی سفری خیال انگیز را برای مسافران رقم می زند. رودخانه کرج که به موازات جاده کرج چـالوس امتداد دارد، سد کرج و روستای کوچک و زیبای واریان که مثل جزیره‌ای کوچک در آن سوی آب سدکرج قرار گرفته، زیبایی‌های این جاده را چند برابر می کنند. شاید جالب باشد اگر بدانید که جاده کرج – چالوس در هر فصل به رنگی درمی‌آید و گاه تضاد رنگ‌ها چنان مناظر باشکوهی را مقابل چشمانتان می آورد که هر لحظه ممکن است دچار توهم خواب بودن و خواب دیدن شوید! از سال ۱۳۱۲ که جاده کرج – چالوس مورد بهره برداری قرار گرفت تا مسیر تهران به ساحل دریاچه خزر هموار و کوتاه شود، کم کم انواع رستوران‌ها و واحدهای اقامتی و پذیرایی هم در کنار این جاده شکل گرفتند. این در حالی بود که ساخت سد امیر کبیر کرج هم در سال ۱۳۴۰ به جاذبه های این جاده اضافه کرد و در زمان کوتاهی این جاده به یکی از تفریحگاه‌های مهم گردشگری کشور تبدیل شد. زیبایی و خاطره انگیز بودن جاده کرج – چالوس تنها به طبیعت شگفت انگیز و سوغات آن محدود نمی‌شود. این جاده تپه‌های باستانی و روستاهای تاریخی ای دارد که گاه قدمت آن به هزاران سال می رسد . این بار اگر سری به جاده چالوس زدید، از محصولات و سوغات روستاییان این جاده هم سراغی بگیرید. انواع ترشی خانگی، قره قروت، سیر ترشی، عسل کوهستان، مربای عسل، عسل رس بسته، انواع ماست محلی بدون، سرکه سیب محلی، کره محلی، پنیر گوسفندی، انواع شیره انگور، سبزی های کوهی مانند و الک، قارچ و گلپر خشک و ترشی و… سوغاتی های خوشمزه ای هستند که برای چند روز هم که شده طعم خوراکی های صنعتی و کارخانه ای را از یادتان خواهند برد.

اما زیبایی و خاطره انگیز بودن جاده کرج – چالوس تنها به طبیعت شگفت انگیز و سوغات آن محدود نمی‌شود. این جاده تپه‌های باستانی و روستاهای تاریخی ای دارد که گاه قدمت آن به هزاران سال می رسد. تونل‌های تو در تو و طولانی هم یکی دیگر از جاذبه های جاده کرج چالوس هستند که در میان آنها حتما نام تونل کندوان را شنیده اید. معروفترین و طولانی ترین و یازدهمین تونل جاده چالوس! بعد از این تونل است که جاده چالوس از خطه کرج خارج شده و به سوی وادی مازندران در آن سوی دیگر سلسله جبال البرز به سوی دریا سرازیر می‌شود. یعنی بعد از طی ۷۹ کیلومتر از شروع جاده. جالب است بدانید که تا اواخر دوره قاجار، اصلا جاده کرج – چالوس وجود نداشته و تنها یک مسیر خاکی و مالرو، راه دسترسی به روستاهای این‌ منطقه را تشکیل می داده است. اما این راه ناهموار آنقدر طولانی نبود تا ارتباط شمال و جنوب کشور را میسر کند. اسناد و منابع تاریخی نشان می دهند که آثار باستانی با معماری‌های جالب و همچنین تپه‌های باستانی زیادی در حاشیه شرقی و غربی جاده کرج – چالوس قرار گرفته اند که از جمله آن ها می‌توان به بقایای قلعه‌ها و دژهای استواری مثل شاه دژ، قلعه دختر شهرستانک، قلعه تنگه کسیر، قلعه ری زمین و امامزاده های تاریخی با معماری های زیبا اشاره کرد. این جاده رودخانه های شیرین و متعددی مثل رودخانه‌های وارنگه رود و شهرستانک است که همه و همه شاخه‌هایی از رودخانه اصلی کرج هستند. البته جاذبه های این جاده به همین جا ختم نمی شود. اماکان تفریحی دیگری هم در کنار جاده کرج – چالوس هستند که اوقات خوشی را برای خانواده ها دست و پا می کنند. پیست اسکی در دیزین و پیست اسکی خور و روستاهای بسیار زیبای خور، آسارا، گچسر و واریان که به عنوان روستاهای هدف گردشگری کرج هم معرفی می شوند. این در حالی است که چشمه وله در ۷۰ کیلومتری شمال شرق کرج در روستای وله، چشمه گل کیله در شمال کاخ شهرستانک در کوههای بشم آهار و هفت چشمه در اوایل جاده چالوس از جاذبه های توریسم درمانی جاده کرج – چالوس به شمار می روند.