ملی
آتشکده سنگبر
چهار طاقی سنگبر مربوط به دوره تیموریان است و در شهرستان مشهد، بخش مرکزی، روستای سنگبر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۸۳ با شمارهٔ ثبت ۱۱۰۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنای به نام چهار طاقی سنگور نیز شناخته میشود و در بخش رضویه و در ۱۸ کیلومتری شمال شرقی شهر مشهد قرار دارد. معماری بنا مشتمل بر اطاقی است چهار ضلعی که هر ضلع آن بیش از ۶ متر طول داشته و گنبدی نسبتاً کم خیز و مدور بر فراز آن قرار گرفته است. ساختار بنا در نمای بیرونی شامل چهار درگاهی به صورت طاق دار بوده که بدلیل وضعیت فعلی تشخیص ورودی اصلی ممکن نیست شالوده و بنیان چهارطاقی بر روی سنگ ایجاد گردیده است. بقایای نوعی آجر چینی جناغی در نمای بیرونی و شواهد معماری بر جای مانده نشان دهنده سبک و سیاق معماری دوران تیموری است.
آتشکده موشکان
آتشکده چهار طاقی سرابله مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان شیروان و چرداول، بخش مرکزی، روستای موشگان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۹۸۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا از ساروج و سنگ ساخته شده است. در طول سالیان این بنا تخریب گشت ولی در سال ۱۳۸۲ توسط سازمان میراث فرهنگی استان ایلام مرمت شد.
پل کرزان
این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۴۳۳۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل آجری کرزان واقع در ۱۰ کیلومتری شمال غربی تویسرکان در روستای کرزان از توابع بخش مرکزی تویسرکان در مسیر جاده کوهستانی همدان – گنجنامه بر روی یکی از شعبات خرم رود احداث گردیده .این بنا در حدود سالهای ۱۳۳۲تا ۱۳۳۵ ش احداث گردیده ودارای ۴ دهنه با قوس هلالی است. عمده مصالح به کار رفته در این بنا در پی از سنگ لاشه بوده و در بدنه ها از آجر استفاده شده است. معبر پل قلوه سنگ است و بستر رودخانه نیز سنگ فرش شده است. از ویژگی های خاص این اثر می توان به آجرکاری دقیق آن به صورت خفته راسته و حاشیه ۴۰ سانتی متری راسته چین در اطراف طاق ها اشاره کرد . روستای کرزان طبیعت بکر و زیبایی دارد و از مناطق مهم گردشگری تویسرکان به شمار می آید.
آتشکده مند
نیایشگاه مند مربوط به دوره اشکانیان – دوره ساسانیان است و در شهرستان دشتی، روستای وراوی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این اثر تاریخی باستانی در دامنه کوه مند و به فاصله ۳۰ کیلومتری خورموج، غرب روستای وراوی و زایر عباسی قرار دارد. در ارتفاع سنگی مشرف به رودخانه خشکی که بستر رودخانه قدیمی است آثار حجاری و کوه تراشی در دل صخره وجود دارد از بستر رودخانه راهی به ارتفاع ۶۰ متر که اولین مدخل آتشکده است، کشیده شده است. یک شاه نشین با یک سکوی میانی و یک سکوی افقی که در سمت راست شاه نشین قرار گرفته و یک اطاق قوسی با انحنای منظم که با سنگ و گچ و گل ساخته شده جالب توجه است. نمای خارجی فعلی آتشکده عبارت از یک مدخل با سقف قوسی و دو مدخل مستدیر القاعده و ده حفره به شکل مدخل های طرفین سکوی شاه نشین مدخل اصلی و با اندازه های متفاوت که به احتمال به منزله پنجره و نورگیرهای رواقهای اصلی آتشکده بوده اند. آتشکده از سه طبقه میانی یا اصلی، تحتانی و فوقانی تشکیل شده است که با هم ارتباط داشته و در عین ارتباط، نوع ساختمان هر یک با دیگری متفاوت بوده که گویا از هر یک از طبقات برای منظور خاصی استفاده می شده است.
در بستر رودخانه خشک فعلی آثار ساختمان ها و آبگردان ها و بندهایی در اراضی پای کوه و در اطراف مسیل وجود دارد که از وجود میدان بزرگی در جلوی کلات حکایت می کند که سطح آن با خاک و سنگ بالا آورده بوده اند. با توجه به وجود آثار آب انبار و بقایای درختانی از فاصله دویست متری پای کوه احتمال می رود در جلوی آتشکده میدانی وجود داشته و برای جلوگیری از نفوذ سیلاب های شدید در اطراف تپه، بندهای زیادی از سنگ و گچ ساخته بوده اند. بیش از نیم قرن پیش در جانب شمالی آتشکده و پشت کوه نیز آثار حفره ها و شاه نشین و درختانی وجود داشته است و از آنجا راهی به آتشکده منتهی می شده است که به مرور زمان بر اثر ریزش کوه آن آثار ازبین رفته اند. گویا نقشه اصلی مقایر کلات متأثر از مقابر فنیقی است و با توجه به طرز قرار گرفتن دخمه ها بر روی یکدیگر و کم شدن تدریجی ابعاد آن ها در طبقات بالاتر، همان نقشه زیگورات ها و میل های خاص مضرس است که اصلی ایلامی و بابلی دارد اما نقشه صلیبی دهلیزها نقشه هندی و ایرانی است. مقابر کلات دارای صفحه ای مستقل و در عین حال متأثر از تمدن های مختلف ایرانی و هندی و آشوری، فنیقی و ایلامی است.
مسجد بزرگ شریف الملک
مسجد بزرگ شریف الملک مربوط به دوره قاجار است و در همدان، ضلع جنوبی میدان آرامگاه بوعلی، خیابان بین النهرین واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۱۹۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مصالح بکار رفته در بنای این مسجد شامل سنگ و آجر با ملات خاک رس می باشد و از شکلهای هندسی و اجر چینی ساده برخوردار است مسجد بزرگ شریف الملک دارای ۲ شبستان می باشد که شبستان نخست مسجد دارای ۴ ستون به ارتفاع حدود ۳ متر که ۴ قوس طاقها را به هم پیوسته است کف این مسجد را فرشهای دستباف پوشانیده و بنا به روایتی بانی این مسجد شخصی به نام شریف الملک بوده که این یکی از مساجد ساخت اوست شبستان مسجد در زمستانها قابل استفاده بوده و با بستن پنجره ها درون مسجد گرمتر شده است در سال ۱۳۳۸ تکمیل و مورد مرمت قرار گرفته است تمام حجم بنای شبستان شریف الملک ساده است و اجزای آن و رابطه شان دقیقا” تبیینشده است تکرا زیبا و با شکوه خوش آهنگ ساختمانی خصوصا” پنجره های آن آرامش حضور را دو چندان می کند و عبادت مشترک را که هسته اصلی اسلام است بیشتر نور می بخشد.