پایتخت
موزه ایران باستان (موزه ملی ایران)
موزه ملی ایران (موزه ایران باستان) قدیمیترین، مهمترین، بزرگترین و از غنیترین موزه های ایران است. این موزه به دو بخش ایران باستان و دوران اسلامی تقسیم میشود. در بخش ایران باستان اشیای تاریخی از دوران پارینه سنگی تا دوران ساسانی به نمایش گذاشته شده است. در بخش اسلامی هم آثار دوران پس از اسلام به نمایش در آمده است. موزه ملی ایران بهعنوان اولین موزه رسمی کشور و موزه مادر، با زیربنای بیش از ۲۰ هزار متر مربع و مساحت ۱۸ هزار متر مربع، شامل دو بخش موزه ایران باستان و موزه باستانشناسی و هنر اسلامی است. بیش از ۳۰۰ هزار شی از ادوار مختلف فرهنگی ایران یعنی از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی در این موزه نگهداری و به نمایش گذاشته شده است. اگرچه فکر تأسیس و ایجاد موزه در ایران در زمان آغاز مشروطیت از طرف فردی به نام صنیع الدوله مطرح شد، این ایده در آن دوره به اجرا در نیامد تا اینکه در زمان احمد شاه قاجار به همت مرتضی خان ممتازالممالک؛ وزیر وزارت معارف وقت مجموعهای از اشیا گردآوری و در یکی از اتاقهای مدرسه دارالفنون با نام موزه ملی نگهداری شد. سپس در دروه پهلوی اول در سال ۱۳۰۴ موزه ملی به تالار آیینه عمارت مسعودیه در میدان بهارستان منتقل شد. آثاری که ابتدا در این موزه نگهداری میشد شامل اشیایی چون ۱۵ پارچه اشیای عتیقه مفرغی، ۱۵۸ قطعه کاشی، سفال و شیشه، ۹ سکه و ۵۴ قطعه سلاح قدیم، تفنگ، کلاهخود، زره، اشیای بهدست آمده از کاوشهای باستانشناسی و آثار اهدایی مجموعهداران خصوصی بود.
در سال ۱۳۰۶ مجلس شورای ملی وقت امتیاز انحصاری فرانسویها برای کاوشهای باستانشناسی در کشور را لغو کرد و در ازای آن امتیاز کاوش در شوش به آنها داده شد و دولت وقت نیز ساخت یک موزه و کتابخانه را که ریاست آن تا پنج سال بر عهده فردی فرانسوی باشد پذیرفت و تعهد کرد این فرد تا سه بار و هر بار پنج سال در این سمت باقی بماند. بنابراین در این سال آندره گدار؛ معمار معروف فرانسوی به ایران آمد و ساخت موزه ملی ایران یا در واقع موزه ایران باستان را در قسمت غربی میدان مشق به کمک دو معمار ایران به نام حاج عباسعلی معمارباشی و مراد تبریزی در سال ۱۳۱۲ شروع کرد. در مورد نامگذاری این موزه هم بهتر است بدانید که نخستین موزه در ایران؛ موزه ملی و بعد موزه معارف نام داشت که بعد از استقرار این موزه در ساختمان ایران باستان به موزه ایران باستان تغییر نام داد و تا سال ۱۳۷۵ به این نام شناخته شد. در این سال با راهاندازی موزه دوران اسلامی، نام آن به موزه ملی ایران تغییر یافت.
ساخت موزه ایران باستان از سال ۱۳۱۲ بهمدت چهار سال و در طی چهار مرحله آغاز شد. آندره گدار مکان ساختمان موزه را در جهت شمالی- جنوبی به فاصله کمی از خیابان سی تیر یا قوام السلطنه در نظر گرفت. این موزه که با آجرهای قرمز رنگ تزیین شده؛ بهشکل یک معکب مستطیل افقی خوابیده روی سطح زمین است که از سه بخش جدا از هم که در حجم به هم پیوستهاند تشکیل شده است. گدار در طراحی وردی موزه ایران باستان از کاخ ساسانی تیسفون و طاق معروف کسری الهام گرفته حتی نحوه چیدمان آجرها در سطوح داخلی ایوان و بدنههای اطراف آن از معماری ایرانی وام گرفته شده است. این ورودی شامل ایوانی با طاق هلالی شکل است. یکی از ویژگیهای منحصربهفرد ایوان موزه ایران باستان حذف تزیینات متعارفی است که در ایوان به کار میرود. و آنچه که زینتبخش آن است سایه روشنها، پس نشستگیها و جلو آمدگیهای آجری است. در دو طرف ورودی هم دو ساختمان دو طبقه قرار دارد که برای کتابخانه، سالنهای نمایشگاهی و کنفرانس است. بر بالای سر در نیز کتیبهای از سنگ مرمر وجود دارد که در آن شعری از ملک الشعرای بهار و به خط ثلث امیرالکتاب ملک الکلامی نوشته شده است. اشیای موزه ایران باستان از دوران پارینهسنگی تا زمان ساسانیان در دو بخش پیش از تاریخ و دوران تاریخی ایران و در دو طبقه در معرض نمایش قرار دارد.
زمین اختصاص یافته به این موزه در مجموع ۵,۵۰۰ متر مربع بود که ۲,۷۴۴ متر مربع آن زیربنا و بنای موزه حدود ۱۱,۰۰۰ متر مربع است. ساختمان اصلی موزه در سه طبقه ایجاد شده است. شاید در زمانی که این طرح به گدار واگذار شد، در جوی که در آن زمان وجود داشت و حتی عنوان موزه هم آن را تشدید میکرد، برای به نمایش گذاشتن اشیای باستانی ایران قدیم، اولین ایدهای که در نظر او مجسم شد، همان برگشت به شکل و فرمهای معماری در ایران باستان بود. در نهایت، آنچه که گدار در مورد ایده معماری موزه به مرحله عمل رسانیده است، بازتابی از معماری ساسانی است. معماری موزه در واقع مکعب مستطیلی است که از سه قسمت تشکیل شده، ورودی آن از یک طاق بزرگ ساسانی که فضای ورودی را مشخص میکند و یک آجر چینی مناسب به رنگ قرمز قصرهای فیروزآباد، که دیوارهای مرتفع و طویل خارجی را تزیین کرده، با ابهت و وقاری عظیم خود را در مجموعه شهری بیان میکند. تنها فضای جالب که در این حجم مکعبی بزرگ تعبیه شده، فرورفتگی ورودی موزه است که در این حجم ورودی اصلی، ورودیهای فرعی جانبی قرار دارد که بازدید کننده را به سالنهای بزرگ هدایت میکند و این باعث شده که مقیاس مقایسهای نسبت به حجم عظیم و زیبای ورودی اصلی به وجود آورد. سپس پلکانهای رسیدن به مدخل ورودی و ارتفاع صفهای است که سطح سالن همکف موزه در آن قرار دارد. در اینجا نحوه تمام شدن سقف سیلندر به دیواره روبهرو، بهترین و جالبترین هنر گدار در طراحی این بنا است. آرگهای آجری برجسته که به صورت تسمههایی از جرزها بالا رفته و شیارهایی در سطح سیلندری سقف به وجود میآورد، احساس بیشتری نسبت به ایستایی و نحوه توزیع و حرکت نیروها به دست میدهد که در واقع دیوارهها و سقف، کالبد واحدی را ایجاد میکنند که همبستگی بین فرم و فنآوری است. حجم بزرگ مستطیلی شکل موزه که دارای ابعاد ۳۴×۱۰۰ متر است از سه قسمت فضای ورودی، فضای نمایش اشیا و فضای اداری تشکیل میشود که با شکستگیهایی در نماهای جانبی، دراز بودن آن تعدیل شده است. سالن اصلی موزه، که به طول ۶۱ متر و عرض ۳۴ متر است، سطحی را میسازد به مساحت دو هزار مترمربع که در آن دو نورگیر داخلی به ابعاد ۱۶×۱۶ متر تعبیه شده که نور مناسبی را به فضای سالن اصلی میدهد. در دیوارههای جانبی شرقی و غربی، پنجرههای باریک و بلند مناسبی تعبیه شده که ریتمی یکسان و تکراری در سطح دیوار ایجاد میکند، که در بین جرزهای اصلی که از ضخامت دیوار بیرون آمده و تا انتهای قرنیز پشتبام بالا میرود، قرار گرفته است. این پنجرهها باعث شده که با کمک نورگیر وسط، نور کافی برای نمایش اشیا فراهم آید. این سالن در دو طبقه ادامه مییابد که با دو راهپله بزرگ به یکدیگر ارتباط دارند. در سطح بالا متاسفانه پنجرههای شرقی و غربی وجود ندارد. شاید به خاطر زیبایی در نما، فضای مرده، بیروح و تاریکی را درست میکند که باعث دلتنگی و افسردگی بازدیدکنندگان میشود.
عمارت ارباب هرمز (موزه گرافیک ایران)
اکثر بناهای تاریخی بازمانده از حکومت دوره قاجار در پایتخت، در مناطق مرکزی و شمال تهران واقع شدهاند؛ اما یکی از معدود بناهای تاریخی شرق تهران «عمارت ارباب هرمز» است که در منطقه تهرانپارس قرار دارد. این بنا امروزه میزبان موزه گرافیک ایران است. در این بنای دو طبقه میتوان تلفیقی از معماری سنتی با معماری غربی را مشاهده کرد. این عمارت در دهه ۹۰ مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت و در سال ۱۳۹۳، کار آن به پایان رسید. در بازسازی بنا سعی شده است کلیه شواهد دورههای مختلف آن قابل شناسایی باشند و در سال ۱۳۸۴ به شماره ۱۴۶۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. برای دسترسی به عمارت ارباب هرمز میتوانید از اتوبوسهای مسیر پایانه علم و صنعت-شهرک فرهنگیان و پایانه علم و صنعت-خیابان استقلال استفاده کنید و در ایستگاه پارک پلیس پیاده شوید. بعد از پنج دقیقه پیادهروی در پارک پلیس، به عمارت ارباب هرمز میرسید. همچنین میتوانید با استفاده از خط دو مترو (صادقیه-فرهنگسرا) به ایستگاه تهرانپارس بروید و از خیابان حجربن عدی بهسمت شمال تا پارک پلیس را با تاکسی یا اتوبوس طی کنید. اگر قصد سفر با وسیله نقلیه شخصی را دارید، میتوانید از بزرگراه شهید باقری شمال به بلوار استقلال و عمارت ارباب هرمز بروید.
تاریخچه عمارت ارباب هرمز : بنا بر شواهد و مستندات تاریخی، عمارت مجیدآباد یا ارباب هرمز، بنایی متعلق به اواخر دوره قاجار است که در قریهای به نام مجیدآباد قرار داشت. بنا بر اسناد، زمینهای این منطقه ابتدا در تصرف عینالدوله صدراعظم دربار قاجار بود و نخستین مالک این اراضی و عمارت، مرحوم حاج محمدخان ابری (بسطامی) معروف به حاجبالدوله است. بعدها این عمارت توسط هرمز آرش از وراث حاجبالدوله خریداری شد. وی تغییراتی را در بنا اعمال کرد. پس از مرگ ارباب هرمز در دهه ۵۰ و مهاجرت خانواده او به خارج از کشور، این عمارت مدتها بهصورت متروکه بود. با پیگیری دوستداران میراث فرهنگی از سال ۱۳۸۵، مرمت و احیای این بنا در دستور کار شورای شهر تهران قرار گرفت و پس از تصویب این امر، در ۱۵ اسفند ۱۳۹۰ خورشیدی، سازمان زیباسازی شهر تهران اقدام به مرمت و بازسازی این بنا کرد. در اوایل بهار ۱۳۹۳ مرمت این بنا به پایان رسید.
ارباب هرمز کیست؟ هرمز آرش معروف به ارباب هرمز یکی از زرتشتیان متولد در محله خیرآباد یزد بود. وی با حاصل کار و تلاش خود در هندوستان، به ایران بازگشت و در سال ۱۳۲۷ خورشیدی، تهرانپارس فعلی را از بیوه ابوالقاسمخان بختیار، بیبی عظیمه خانم بختیار، سه دانگ به نام خود و سه دانگ به نام همسرش، پری آگاهی آرش، خریداری کرد. این محدوده با حدود ۳۶ میلیون متر مربع مساحت، شامل سه قریه مجیدآباد، مهدیآباد و حسینآباد میشد. سپس هرمز آرش با مشارکت آقایان وفادار تفتی و رستم مرزبان و کمک آقایان مهندس ناصرزاده، پورتیمور و مهاجر، اقدام به نقشهبرداری، خیابانکشی، تفکیک اراضی و احداث مراکز عامالمنفعه شامل درمانگاه، مراکز پلیس، منابع آب، برقرسانی، مدارس، مساجد و غیره کرد.
معماری عمارت ارباب هرمز : عمارت فعلی معروف به ارباب هرمز مساحت تقریبی ۹۰۰ مترمربع دارد و به سبک ترکیبی از معماری سنتی با معماری غربی، در دو طبقه ساخته شده است. این بنا بههمراه زیرزمینی کوچک در ابتدا در باغی به وسعت یک میلیون مترمربع بنا شده بود که در حال حاضر ۴۲ هزار مترمربع از آن باقی مانده است. فرم بنای موجود با شکل اولیه آن بسیار متفاوت است و بنا حداقل در چهار مرحله دچار تغییرات اساسی شده است. مطابق شواهد، بنای اولیه منطبق با الگوی کوشکهای ایرانی و با ابعادی کوچکتر بود که تزیینات گچبری و کاشیکاری آن بهصورت نخاله ساختمانی در گمانهزنیها به دست آمد. در مرحله بعد این بنای زیبا بهشکل یک کوشک تابستانی با فضاهای باز، بازسازی میشود و نهایتا با حضور ارباب هرمز در بنا، پس از توسعه در دو جبهه غربی و شرقی، قسمتهای ستوندار داخلی با اجرای جرزهای باربر از هم جدا میشوند.
موزه گرافیک ایران : موزه گرافیک ایران، اولین موزه طراحی گرافیک در آسیا است و شامل گنجینهای ارزشمند از تاریخ گرافیک ایران میشود. این موزه سالانه میزبان گالریهای متعددی از آثار هنری هنرمندان گرافیست ایرانی و خارجی است. بازدید از موزه گرافیک ایران و عمارت ارباب هرمز از روزهای یکشنبه تا پنجشنبه در نیمه اول سال از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۸ و در نیمه دوم سال از ساعت ۹ تا ۱۷ امکانپذیر است.
عمارت قزاقخانه تهران
در نزدیکی کاخ شهربانی تهران بنای قدیمی با معماری ساده به چشم میخورد که عمارت قزاقخانه نام دارد. این بنا با زیبایی و معماری جذاب خود هر بازدیدکنندهای را وسوسه میکند که از این بنا دیدن کند. این بنا را میتوان یکی از اولین ساختمانهای اداری و نظامی پایتخت نامید که تا امروز پا برجاست و در دل پایتخت قرار دارد. عمارت قزاقخانه در سال ۱۲۸۰ به دستور مظفرالدین شاه و در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده است و حدود ۱۶۰ هزار متر مربع مساحت دارد. بنای عمارت قزاقخانه تهران در گذشته محلی برای استقرار قوای قزاق بود (قوای نظامی ویژهای که در پی قراردادی بین ایران و روسیه تشکیل شد) که رضا شاه و کلنل لیاخوف فرماندهان این ارتش بودند. سازه عمارت قزاقخانه در ۳ طبقه ساخته شده که در طبقهی اول تالارهایی آجری و در طبقات بالاتر راهروهایی با اتاقهای مختلف وجود دارد. این عمارت تا سالها قبل در اختیار ارتش بود و بخشهایی از آن مورد مرمت قرار گرفت. امروزه میتوان نمونهای از بازسازیهای دیوار بیرونی عمارت که شامل کاشیها و آجرهای زیبا و همچنین گچبریهای ساده است را دید و پی به رمز و راز این بنای قدیمی برد. سازه عمارت قزاقخانه نیاز شدیدی به بازسازی داخلی دارد و نمیتوان از آن بازدید کرد. به جز ساختمان عمارت قزاقخانه دو بنای دیگر که خوابگاه سربازان بوده نیز باقی مانده که قرار است تا در آینده در این مجموعه مورد مرمت قرار گیرند و ابهت گذشتهی خود را باز پس گیرند. در پلان عمارت قزاقخانه ترکیبی از هنر اروپایی و ایرانی به چشم میخورد و با داشتن ایوانهای مختلف دید خوبی به اطراف خود دارد. دلیل وجود ایوانهای مختلف این مجموعه این است که در محوطهی کنار آن مراسمات نظامی برگزار میشد و افراد والامقام در آن ایوانها به تماشا میایستادند. معماری این بنا بسیار هنرمندانه انجام شده و نمای بیرونی آن با وجود آسیب دیدن هنوز هم زیبا است. امروزه عمارت قزاقخانه در اختیار دانشگاه هنر تهران قرار دارد و همچنان منتظر بازسازیهای لازم است. اگر روزی از کاخ شهربانی و سردر باغ ملی دیدن کردید، حتما در کنار عمارت قزاقخانه نیز عکس یادگاری بگیرید و از تماشای معماری جذاب آن لذت ببرید. آدرس عمارت قزاقخانه به راحتی قابل جستجو است و میتوانید به خیابان امام خمینی، سردر باغ ملی و محوطه میدان مشق تهران بروید و آن را به نظاره بنشینید.
پاتوق بزرگان
پل طبیعت تهران
تهران کلانشهری است در میان کشورمان که سالهاست عنوان پایتخت ایران را با خود به یدک می کشد. پایتختی که خاموشی برایش معنا ندارد و در سایه سار بلندای دماوند، قلب تپنده ی کشور به شمار می رود. در میانه های روز که راهی کوچه ها و خیابان هایش شوی، می توانی جریان یافتن زندگی را در نقطه نقطه اش به نظاره بنشینی. از بالا رفتن کرکره ی مغازه ها، به راه افتادن سر و صدای ماشین ها و همهمه ی جمعیت در جای جای شهر می توان دریافت که صبحی دیگر در این شهر همیشه بیدار آغاز شده است. گرچه آلودگی های روزمره گاه فرصت دیدن آسمان آبی را در این شهر می گیرد اما هنوز هم جلوه های تماشایی این شهر لحظاتی خوش را برای ساکنان و مهمانانش رقم می زند. این دیدنی ها در همه جای شهر دیده می شوند. گاه نشانه هایی از تاریخ دارند و گاهی طبیعت را جلوه گر می سازند. در جایی دیگر سازه هایی مدرن در این شهر قد علم کرده اند تا اصول فنی و معماری را به رخ بینندگانشان بکشند. امروز می خواهیم به سراغ سازه ای برویم که چشم بسیاری را از سراسر دنیا به خود خیره کرده است؛ سازه ای که بعد از برج میلاد می تواند نماد تازه ای برای شهر تهران باشد. به سراغ پل طبیعت در این کلانشهر می رویم.
_ این پل تماشای چشم اندازی کم نظیر از پایتخت همیشه بیدار ایران را برای شما ممکن می کند.
_ این پل تنها جایی برای گذر نیست و به گونه ای طراحی شده است که فضا و امکاناتی را برای گذراندن ساعاتی خوش و متفاوت در قلب شهر فراهم می کند.
پل طبیعت عنوان یک پل سه طبقه در عباس آباد تهران است که تنها عابران پیاده حق عبور از آن را دارند و خودرویی در آن مشاهده نمی شود. این پل بر روی عرض بزرگراه مدرس قرار دارد و پارک های طالقانی و آب و آتش را به هم متصل می کند. نورپردازی خاص و ویژگی های منحصر به فرد این پل بسیاری از افراد را به ویژه در شب ها به سوی خود می کشاند و لحظاتی رویایی را در قلب شهر تهران برایشان رقم می زند. پل طبیعت به عنوان نخستین پل غیرخودرویی در کشور می باشد که بزرگترین پل غیرخودرویی خاورمیانه نیز محسوب می شود. با مساحت ۷۰۰ متر مربعی خود خاطرات خوشی را در ارتفاع ۴۰ متری از سطح زمین به شما هدیه می کند.
پل طبیعت در نقطهای قرار دارد که قسمت های زیر را می توان از بالای آن مشاهده کرد:
تمامی شاهراههای تهران همچون بزرگراه مدرس، همت، حقانی و رسالت
منظره جنگلی بوستان طالقانی، برج های آتش بوستان حضرت ابراهیم (ع)، فانوس دریایی بوستان بنادر و گنبد مینا
دامنه جنوبی رشته کوه البرز و کوه دماوند
سومین پرچم بزرگ جهان که در بوستان طالقانی به اهتزاز درآمده است.
در این پل منحصر به فرد و خاص پایتخت فعالیت های زیادی وجود دارند که می توانید انجام دهید:
۱- پیاده روی رویایی : پایتان که به پل طبیعت برسد متوجه می شوید که این پل به گونه ای ساخته شده است که نمی توانید انتهای آن را ببینید. پس باید روی پل قدم بزنید و جای جای آن را کشف کنید. علاوه بر کشف گوشه های متفاوت این پل، پیاده روی در ارتفاع ۴۰ متری از سطح زمین و بر روی کفپوش های چوبی لحظاتی رویایی و فرح بخش را برای شما رقم خواهد زد.
۲- کافه ها و رستوران های پل طبیعت : همه ی خوشگذرانی های این پل به قدم زدن و عبور از آن ختم نمی شود . رستوران، کافی شاپ، کافه گالری و فضاهایی این چنینی با خدماتی متفاوت آماده هستند تا تجربه ای متفاوت بر روی این سازه ی زیبا را به شما هدیه دهند. کافیست به طبقه ی اول پل بروید تا تعداد زیادی از انتخاب های خوشمزه پیش رویتان قرار بگیرد.
۳- عکاسی در پل طبیعت : پل طبیعت به گونه ای ساخته شده که سوژه های زیادی را برای عکاسی به شما ارائه می کند. دوربین های عکاسی خود را آماده کنید تا بهترین تصاویر را از چشم انداز هایی کم نظیر ثبت کنید و از مرور خاطرات خود بر روی این پل لذت ببرید.
۴- تماشای مناظر : بر روی این پل خستگی مفهومی بی معنا به نظر می رسد. اگر از پیاده روی خسته شدید و خواستید نفسی تازه کنید بر روی سکوهایی که بر روی پل تعبیه شده اند بنشینید و غرق در تماشای مناظر در قسمت شمالی و جنوبی پل طبیعت شوید.
۵- تفریحاتی در همین نزدیکی : پارک جنگلی طالقانی به عنوان بزرگترین پارک جنگلی منطقه و بوستان آب و آتش در دوسوی این پل قرار دارند و با امکانات خاص خود می توانند ساعاتی سرشار از شادی و هیجان و پیک نیک های خانوادگی و دوستانه برای شما به ارمغان بیاورند. پس لوازم و وسایل خود را بردارید و روزی خاطره انگیز را در این دو پارک برای خود و همراهانتان رقم بزنید.
طراحی منحصر به فرد : برای طراحی این پل متفاوت از معماری پل های تاریخی ایران به ویژه پل خواجو به عنوان یک الگو استفاده شده است. سازه ی پل طبیعت یک نوع خاص از طراحی ارگانیک را نشان می دهد که کاملا شبیه به درخت می باشد. در این طرح منحصر به فرد اصول سازگاری با طبیعت کاملا رعایت شده است و این ویژگی از جمله ویژگه هایی است که در پارکهای ملی و طبیعی کشورهای فرانسه، کانادا، هلند، بلژیک، مالزی و استرالیا به وفور دیده می شود. به کارگیری این فرم درختی در ستونهای پل و انتخاب نام طبیعت برای آن بر پیوستگی دو فضای سبز و اتصال آنها به یکدیگر توسط آن دارد. فضاهای مکث و مبلمان شهری مناسب و هماهنگ با ویژگیهای این سازه نیز بر روی پل دیده می شوند. وجود جلوه های متفاوت در طول شبانه روز، توجه به ویژگی نظرگاهی پل و رنگ به عنوان یکی از عناصر طراحی و نورپردازی منحصر به فرد ویژگی های دیگری است که در پل طبیعت به چشم می خورند.
نکات مهمی که از نظر طراح برای این سازه در نظر گرفته شده اند عبارتند از:
* این پل فقط برای وصل کردن دونقطه به هم نمی باشد و ادامه ی دو پارک و فضایی برای ماندن را نیز در بر می گیرد. ابتدا و انتهای پل انشعاباتی در نقاط کلیدی دو سوی آن دارد.
* به جای این که تنها دو نقطه در هر پارک به هم وصل شود، طراحی به گونه ای صورت گرفته که محل اتصال در هر دو طرف پخش شود و به همه نقاط کلیدی دو پارک دسترسی داشته باشد.
* نقاطی با کمترین درخت برای جایگذاری ستون ها در آن انتخاب شده است.
* فرم پل به شکل شاخه های در هم تنیده ی درخت است البته یک ستون درختی وجود ندارد بلکه تکستونهای پراکندهای دیده می شود و خود بدنه خرپا هم المانهای نامنظمی دارد.
* در این پل با یک دهانه ی بزرگ طرف هستیم که موجب ایجاد یک عمقِ سازه ای شده است.
* ابعاد طوری در نظر گرفته شده اند که فضا و معماری تبدیل به المانهای جداییناپذیر شوند.
* بر عکس تمام پل ها که برای بهینه سازی به صورت صاف طراحی می شوند، پل طبیعت نوعی پرسپکتیو یک نقطهای ایجاد میکند که کنجکاوی انسان را بر می انگیزد. پل به صورت قوسی کشیده شده است تا عابران و رهگذران تصوری از انتهای مسیر نداشته باشند و آن را نبینند. علاوه بر این وجود پیچ و خم ها از سرعت نیز می کاهد.
* پل به صورت نمادگرایانه طراحی شده و مسیرهایی دارد که روی خطوط توپوگرافی زمین حرکت میکند و در نهایت در هر دو پارک پخش می شوند. دوطبقه بودن پل نیز دو نوع دسترسی را برای آن ایجاد کرده است.
مشخصات فنی پل طبیعت : پل طبیعت ۳۰۰ متر طول دارد و عرض آن در قسمت های مختلف از ۶ تا ۱۳ متر تغییر می کند. مساحت آن ۷۰۰۰ متر مربع می باشد که از این مقدار ۷۳۰ متر آن به فضای سبز و ۴۸۰ متر آن به رستوران ها، کافی شاپ و سایر فضاهای فرهنگی و تفریحی اختصاص یافته است. کفپوش های چوبی ۵۱۰۰ متر مربع از مساحت این پل را پوشانده و فضایی متناسبِ پیاده روی ایجاد کرده اند. نکته ی جالب این است که کفپوش های چوبی و کامپوزیت ها صد در صد قابل بازیافت هستند و مشکلی را متوجه محیط زیست نمی سازند. طول بلندترین دهنه ی پل حدود ۹۰ متر و کوتاهترین دهنه ی آن نیز ۲۰ متر می باشد. بدنه ی اصلی پل بر روی سه پایه قرار دارد و برای ساخت سازه ی ۲۰۰۰ تُنی ِ آن از ۱۴۰۰۰ قطعه ی فولادی در ابعاد مختلف استفاده شده است. در زمان ساخت، کلیه ی فرآیند برشکاری، مونتاژ قطعات، نصب و جوشکاری قطعات در ارتفاع ۴۰ متری پل انجام گرفته و بیش از ۱۰۲ کیلومتر جوشکاری و ۶۲۰۰ متر مکعب بتنریزی برای احداث آن به کار رفته است. مصالح مخصوص و لولههای ویژه ای در پل به کار رفته اند که در احداث اسکله ها، سازه های دریایی و بنادر استفاده می شوند. بالاترین استانداردها و ضریب ایمنی در برابر حوادث و بلایای طبیعی حتی زلزله بالای ۷ ریشتری نیز برای پل طبیعت پیش بینی شده است. بر اساس اعلام پیمانکار اجرایی طرح، پل طبیعت از زمان بهرهبرداری تا ۱۰۰ سال عمر کرده و قابل استفاده خواهد بود.
روند احداث پل طبیعت : زمینی که پل در آن ساخته شده است بخشی از یک منطقه به شمار می رود که به اراضی عباس آباد شهرت دارد. این اراضی گستره ی وسیعی را در بر می گیرد که از بزرگراه حقانی آغاز و به خیابان بهشتی ختم می شود. طبق برنامه ریزی های دولت قرار شد به منظور استفاده ی مناسب از این اراضی، قسمت های مختلف آن به کاربری های فرهنگی و طبیعی اختصاص یابد. در راستای اهداف دولت، شهرداری تهران برنامه ریزی گسترده ای را برای بخش های گوناگون این اراضی انجام داد و بخش هایی همچون بوستان آب و آتش، بوستان بنادر، باغ موزه دفاع مقدس و … افتتاح گردید. در هنگام طراحی اراضی عباس آباد دو پل پیاده رو برای اتصال دو بخش شرقی و غربی بزرگراه مدرس در نظر گرفته شد. بعدها تصمیم بر این شد که این دو پل با یکدیگر تلفیق و به صورت یک پل در چند سطح در بیاید و سازه ای جدید شکل بگیرد. شرکت نوسازی عباسآباد وابسته به شهرداری تهران پژوهش هایی را درباره ی یک جاذبه ی متفاوت و محل قرار گیری آن انجام داد. این شرکت در سال ۱۳۸۸ مسابقه ای را برای طراحی یک سازه ی متفاوت به راه انداخت. موضوع این مسابقه درباره ی طراحی یک پل بود و در آن ویژگی های متمایزی وجود داشت. پل باید به گونه ای طراحی می شد که: مسائل زیست محیطی در طراحی آن مورد توجه قرار گیرد، دارای جاذبه های تفریحی باشد و تنها برای عبور و مرور به کار نرود و منظر ارتفاعات البرز را از جنوب به شمال مخدوش نکند. معماران و مهندسان مختلفی ایده هایی را مطرح کردند و در نهایت ۴ طرح نهایی برگزیده شد. در مرحله ی نهایی طرحی از یک معمار جوان به نام خانم لیلا عراقیان برای ساخت پل انتخاب گردید. عملیات ساخت از اواخر ۶ ماه دوم سال ۱۳۸۹ آغاز شد. به دلیل وجود تحریم های تجاری تحمیل شده بر تهران، به دست آوردن مصالح ساختمانی از خارج از کشور با دردسرهایی همراه بود و مشکلاتی را در تهیه، حمل و پرداخت هزینه ی قطعات برای پیمانکاران به وجود آورد که در نتیجه تکمیل و ساخت پل را به تاخیر انداخت. در نهایت پس از چهار سال تلاش مهندسان و حفاری، خاکبرداری، برش، آماده سازی و نصب قطعات با سرعت بالا در ۳۰ مهر سال ۱۳۹۳ در طی مراسمی با حضور شهردار تهران، پل طبیعت افتتاح گردید. در زمان ساخاخت این پل اتوبان مدرس که یکی از شریان های اصلی شهر تهران است به هیچ عنوان مسدود نگردید.
طبقات مختلف پل طبیعت : سه طبقه در این پل وجود دارد که توسط رمپ هایی به یکدیگر راه دارند و هر یک امکانات و فضاهای متفاوتی را به رهگذران ارائه می دهند:
طبقه اول : طبقه ی اول با دیواره های شیشه ای خود فضاهایی مثل کافه – گالری، کافی شاپ، رستوران و… را شامل می شود. در این طبقه می توانید گشت و گذاری متفاوت در میان خوشمزه های ایرانی و فرنگی را تجربه کنید و از گوشه گوشه ی وسعت ۱۴۵۰ متری آن لذت ببرید.
طبقه دوم : اگر می خواهید تنها عبور از روی پل را تجربه کنید و توقف چندانی هم نداشته باشید به طبقه دوم بروید که ۲۸۷۰ متر مربع را به خود اختصاص داده است. در این طبقه سکوهایی در بخش های جنوبی و شمالی وجود دارند که دید فوق العاده ای از تهران به شما می دهند. این چشم انداز نقاشان و عکاسانی را به این محل می کشاند تا آثاری هنری را به وجود آورند. همچنین طراحی خاص فضای سبز موجود در این طبقه بسیار چشم نواز و کم نظیر می باشد.
طبقه سوم : بهترین جای پل برای تماشای مناظر زیبا و گرفتن عکس های یادگاری و ملاقات های دوستانه و خانوادگی طبقه ی سوم آن است که مساحتی برابر ۵۷۱ متر مربع دارد. این طبقه دو بخش دارد که به صورت دو حلقه بر روی طبقه ی دوم پل قرار گرفته اند. چند میدان با عرض حدودا ۵۵ متر در این قسمت ساخته شده که ظرفیت زیادی برای ورود مردم دارند. بهترین چشم انداز را می توان در این قسمت به تماشا نشست و از آن لذت برد.
لیلا عراقیان | طراح جوان پل طبیعت : لیلا عراقیان متولد سال ۱۳۶۲ و مهندس و معمار اهل ایران می باشد که نامش به دلیل معماری و طراحی منحصر به فرد پل طبیعت تهران بر سر زبان ها افتاده است. وی دانش آموخته ی رشته ی ریاضی در دبیرستان است ک علاقه ی زیادی به نقاشی دارد. به دلیل ترکیب ریاضیات و نقاشی در رشته ی معماری، وی این رشته را برای تحصیل در دانشگاه برگزید و در سال ۱۳۸۰ تحصیل خود را در دانشگاه شهید بهشتی آغاز کرد. وی پس از اتمام دوره ی کارشناسی، به تحصیل خود در دانشگاه بریتیش کلمبیا ادامه داد و موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد از این دانشگاه شد. وی در سن ۲۶ سالگی در مسابقه ی طراحی پل طبیعت شرکت نمود و طرحی را با کمک آقای علی بهزادی ارائه داد که به عنوان طرح برگزیده انتخاب شود. او که یکی از اعضای مؤسس شرکت سازههای پارچهای دیبا می باشد در رابطه با طراحی خود گفته است: زمانی که طرح این پل تنها روی کاغذ بود فکر نمیکردم روزی اجرایی شود. این احساس خوبی است که میبینم مردم از آن لذت میبرند. این مساله به من اعتماد به نفس بیشتری برای انجام پروژههای بیشتر در آینده میدهد اما گاهی فکر میکنم چنین پروژهها و فرصتهایی شاید تنها یک بار در زندگی آدم پیش بیاید. دریافت جایزه معماری آقاخان درسال ۲۰۱۶ نیز مهم ترین افتخار وی می باشد که به خاطر طراحی پل به او اهدا شده است. از فعالیت های برون مرزی وی می توان به پوشش پارچهای سقف و نمای استادیوم بیسی پلیس در ونکوور کانادا اشاره کرد که توسط شرکت آلمانی هایتکس تنستایل استراکچرز اجرا گردید و او به عنوان دستیار فنی در این پروژه شرکت داشته است. از افتخارات لیلا عراقیان کسب مقام دوم در مسابقه ی طراحی فضاهای ورزشی، دومین کنفرانس سازه و معماری ۱۳۹۰ و به همراه بابک رستمیان و علیرضا برهانی در مسابقه ی کوشک جهانی می باشد. از دیگر فعالیت های وی، می توان انجام سخنرانی هایی در زمینه ی تاریخچه سازههای پارچهای در ایران، معرفی شرکت دیبا و پروژه پل طبیعت در دانشگاه تهران، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه آمریکایی دوبی و دانشگاه آنهالت آلمان، را نام برد.
افتخارات پل طبیعت : طراحی منحصر به فرد پل طبیعت به گونه ای است که تا به حال موفق به دریافت جوایز و افتخاراتی در سطح ملی و بین المللی شده است. نام این پل در مسابقات بین المللی معماری بریتانیا نیز وجود داشد اما به دلیل تحریم ها در مراحل نهایی شرمت داده نشد. در کشور این پل موفق به کسب عنوان برترین پل شهری در چهارمین کنفرانس بین المللی پل در دانشگاه امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ و برترین سازه فولادی کشور در بخش پل در چهارمین کنفرانس فولاد و سازه در سال ۱۳۹۲ شده است. در این بخش این جوایز و میزان اهمیت آنها را به شما معرفی می کنیم:
* کسب جایزه ی معماری آقاخان در سال ۲۰۱۶ : جایزه معماری آقاخان یکی از جوایز مهم معماری به شمار می رود که هر سه سال یک بار از سوی بنیاد شبکه توسعه آقاخان به یک یا چند معمار اهدا می شود. هدف از این جایزه شناخت نمونههای برتر معماری به ویژه طرح های نوین، فاکتورهای اجتماعی و بهبود و توسعه آنها، مفاهیم بازسازی، دوباره استفاده سازی، محافظت و طراحی محیط زیست می باشد و بر شیوههای بومی و اسلامی و راهکردهای معماری کهن و نوین در توسعه جهان سوم نیز تمرکز دارد. شخصی به نام کریم آقاخان در سال ۱۹۷۷میلادی این جایزه را پایه گذاری نمود که از نظر مالی برترین جایزه معماری در سطح جهان محسوب می گردد و ۱ میلیون دلار آمریکا ارزش دارد.
* جایزه Architizer A+Award دربخش پل و بزرگراه ها ، نیویورک ، ایالات متحده امریکا در سال ۱۳۹۴ : جایزه ی معماری شهری بزرگترین برنامه ای است که بر ترویج و گسترش و تقدیر از معماران مفهومی و سازه های متفاوت تاکید دارد. این جایزه متعلق به معماری است که با سازه ی خود بتواند تاثیر مثبتی بر روی زندگی روزمره ی مردم بگذارد. در این برنامه آثار معماری در مقابل بیش از ۴۰۰ میلیون مخاطب جهانی قرار می گیرند.
* برنده خشت طلایی در فضاهای گردشگری و تفریحی در روز جهانی شهرها ، تهران ، ایران ۱۳۹۳ : خشت طلایی تهران، جایزه ای جهانی- محلی است که به بهترین پروژه های شهری تعلق می گیرد. این جایزه یک طرح جامع، علمی و غیر انتفاعی می باشد که به صورت تخصصی در زمینه ی معرفی و حمایت از پروژه های برتر مدیریت شهری بین المللی و تبادل تجارب برتر مدیریت شهری فعالیت می کند.
* جایزه MEIDAA 2015 در بخش پروژه های عمومی و شهری خاور میانه، دوبی ، امارات متحده عربی در سال ۱۳۹۴
MEIDAA جایزه ای است که به افراد برنده در مسابقه ی معماری و دیزاین و دکوراسیون منطقه ی شرق میانه اهدا می گردد، این مسابقات اغلب در امارات متحده عربی و یا کشورهای آسیای شرقی برگزار می شود و در آن شرکت کنندگان آثارشان را در نمایشکاهی بین المللی در معرض دید عموم قرار می دهند.
راه دسترسی : اگر تصمیم دارید که چند ساعتی را در پل طبیعت بگذرانید می توانید از راه های زیر خود را به محل این پل برسانید:
* مترو : ایستگاه مترو حقانی نزدیکترین ایستگاه مترو به این پل می باشد. با پیاده شدن در این ایستگاه به پارک طالقانی بروید و راه پل را در پیش بگیرید.
* اتوبوس : در محل پل سید خندان یا میدان ونک یا میدان رسالت برسانید و سوار اتوبوس های خط ونک – رسالت شوید. اگر به سمت ونک راهی شدید باید در آخرین ایستگاه پیاده شوید و اگر هم به سمت رسالت می روید اولین ایستگاه را برای پیاده شدن انتخاب کنید. سپس پیاده به بوستان آب و آتش بروید و وارد پل شوید.
* تاکسی : انتخاب های زیادی در پیش روی شما است. می توانید از تاکسی های خط میدان ونک – مترو حقانی استفاده کنید و پیش از رسیدن به مترو در کنار بوستان آب و آتش پیاده شوید.می توانید از رسالت یا سید خندان نیز سوار تاکسی های ونک شوید و پس از پیاده شدن در کنار پل هوایی مترو حقانی به سمت دیگر بزرگراه بروید و وارد بوستان آب و آتش شوید.
* خودروی شخصی : اگر مشکل پیدا کردن جای پارک را به ویژه در آخرهفته ها در نظر نگیریم می توانید به راحتی با خودروی خودتان به یکی از دوبوستانی که در دوسوی پل طبیعت قرار دارند برسانید. به این منظور دو راه وجود دارد:
۱- از خیابان میرداماد وارد خیابان آفریقا (نلسون ماندلا) شوید و به سمت شمال حرکت کنید. قبل از رسیدن به بزرگراه در خیابان ماشین را پارک کنید و به سوی پل بروید.
۲- مسیر غرب به شرق بزرگراه حقانی را در پیش بگیرید و وارد خیابانی که میان بوستان طالقانی و باغ موزه دفاع مقدس قرار دارد بشوید. مشین را پارک کنید و پس از گذر از میان پارک طالقانی وارد پل طبیعت شوید.