کاشان
شهر صورتی
توصیه گردشگری امروز ما بی تردید کاشان است و حوالی پرجاذبه اش که این روزها با مراسم سنتی گلابگیری رونق دوباره ای گرفته است. کاشان شهر فرهنگ و تاریخ و سنت است. شهر کوچکی که اگر یک بار برای دیدنش پا پیش بگذارید، بعد از آن دیگر این شما نیستید که برای سفر به کاشان برنامه می چینید! کاشان با تمام جاذبه های دلنشینش شما را به یک سفر کوتاه و آرامش بخش دعوت می کند، حتی به اندازه یکی دو تعطیلی آخر هفته. اگر گلابگیری بخواهد گلاب سلطنتی تولید کند، گلاب را دو آتشه می کند. یعنی به جای آب در دیگ پر از گل، دوباره گلاب می ریزد تا درصد غلطت گلاب چند برابر شود. اگر قصد کرده اید که مراسم گلابگیری امسال را از نزدیک تماشا کنید، بی تردید مقصدتان قمصر خواهد بود. شهر کوچک و سبزی که در ۲۰ کیلومتری کاشان قرار دارد و پایتخت گلابگیری ایران و بزرگترین مرکز تولید گلاب در خاورمیانه به شمار می رود. حتما می دانید که گلاب های ناب و اصیل قمصر هر سال ۲ بار کعبه مقدس را شستشو می دهند و این مهم ترین دلیل شهرت جهانی گل قمصر و گلاب آن است. برای تهیه گلابی به این کیفیت، گلابگیران قمصر گلبرگ های صورتی گل محمدی را در ظرف های ۶۰ لیتری آب می ریزند و حرارت می دهند. بخار آب در لوله های تقطیر مایع می شود و ۴۰ لیتر گلاب ناب قمصر چکه چکه از لوله ها سرازیر می شود. به همین سادگی! تنها قاعده کار، اصل بودن گل است و میزان آن که هر چه بیشتر باشد، گلاب هم مرغوب تر است! در بهترین حالت، ۳۰ کیلو گل برای ۶۰ لیتر آب استفاده می شود و گاهی هم که گلابگیری بخواهد گلاب سلطنتی تولید کند، گلاب را دو آتشه می کند. یعنی اینکه به جای آب در دیگ پر از گل، دوباره گلاب می ریزد تا درصد غلطت گلاب چندبرابر شود. البته نقطه مقابل این گلاب سلطنتی پساب است که از ریختن آب بر روی تفالههای گل باقیمانده از گلابگیری قبلی به دست می آید. قمصر پایتخت گلابگیری ایران و بزرگترین مرکز تولید گلاب در خاورمیانه است که گلاب های ناب و اصیل آن هر سال ۲ بار کعبه مقدس را شستشو می دهند و این مهم ترین دلیل شهرت جهانی گل قمصر و گلاب آن است
سد تاریخی قمصر : اما اگر توانستید از تماشای باغ های صورتی و معطر قمصر و خانه های قدیمی مردم محلی که در حیاطشان بساط جوش و تقطیر و گلابگیری را برپا کرده اند دل بکنید، بد نیست سری هم به گوشه و کنار شهر بزنید تا از دیگر جاذبه های طبیعی و تاریخی قمصر هم بی نصیب نمانید. در ۵ کیلومتری شمال قمصر و ۳۰ کیلومتری جنوب کاشان، رودخانه قمصر جریان دارد. رودخانه ای که وقتی رد آن را به طرف جلگه کاشان بگیرید، به سدی می رسید که سد قمصر نام دارد. تاریخ ساخت این سد به دوره سلطان جلال الدین ملکشاه سلجوقی (۴۸۵-۴۶۵ ه-ق) می رسد و با توجه به شباهت های زیادی که میان طرح و معماری ساختمان فعلی سد قمصر با سد قهرود وجود دارد می توان فهمید که این سد در طول زمان تخریب شده و مجددا در دوره صفویه و در عصر حکومت شاه عباس اول با سنگ و ملات ساروج تجدید بنا شده است.
وجه تسمیه : درباره وجه تسمیه قمصر گفته می شود که این اسم تغییر یافته «کمسر» است که از دو کلمه کم به معنی جای پر قنات و سر (پسوند مکان) گرفته شده است. بعضی از اهالی محل هم به شوخی قمصر را غمسر می خوانند که البته اشاره شان به زیبایی های طبیعی این محل است که غم و غصه هر بازدید کننده ای را پایان می دهد!
خنک ترین خانه کاشان!
خانه عامریها حمام اختصاصی زنانه و مردانه جدا از هم داشته و چهار حیاط بیرونی، اندرونی، مهمان خانه آن توسط خدمه و سوارکاران نظامی مورد استفاده قرار میگرفته و در ۳ حیاط دیگر هم بستگان سهامالسلطنه سکونت داشتهاند. اگر گذارتان به خانه عامری ها بیفتد، بیش از هر چیز تقارن معماری توجه شما را جلب خواهد کرد. در تمام حیاطهای این خانه ضلع شمالی، جنوبی، شرقی و غربی متقارن هستند و به این ترتیب جاذبه بصری خوبی را برای اهالی خانه به وجود می آوردند. این خانه همچنین بلندترین بادگیر را در بین بادگیرهای کاشان دارد که به تبع آن خنک ترین خانه کاشان هم بوده است. بعد از سهام السلطنه، حیاطهای بیرونی و اندرونی در اختیار پسرش، ابراهیم خلیل خان عامری قرار گرفت و بقیه ساختمانها نصیب دیگر وراث او شد اما به مررو زمان بعضی از این حیاطها تفکیک شدند و به افراد دیگر فروخته شدند.
تپه سیلک کاشان
سیلک نام اولین تمدن شهر نشینی ایران مرکزی در کاشان است که در ۳ کیلومتری جنوب غربی این شهر قرار دارد قدیمیترین خاستگاه تمدن بشری را سیلک کاشان عنوان میکنند، یعنی اولین جایی که شهر نشینی شکل گرفت، آنجا که آریاییها اولین تمدن شهر نشینی را ایجاد کردند. تمدن اقوام تپههای سیلک در ۲۵۰۰ سال پیش مغلوب تمدن آریایی شد که آثار آنها در طبقات مختلف حفاری از قبیل ظروف لولهدار بلند با نقش اسب و خورشید و اسلحه آهنی و شمشیر و نیزههای بلند کشف شده است.محوطه باستانی سیَلْک که در منطقه فین کاشان واقع شده قدمتی در حدود ۷ هزار سال دارد. محوطه باستانی سیَلْک در ضلع جنوبغربی کاشان و در سمت راست جاده کاشان به فین قرار دارد و از دو تپه? شمالی و جنوبی که در فاصله ۶۰۰ متری یکدیگر قرار دارند و دو گورستان تشکیل شده است.یکی از گورستانها که گورستان الف نامیده میشود ۳۵۰۰سال قدمت دارد و در ۲۰۰ متری جنوب تپه جنوبی واقع شده است که امروزه روی آن بلواری احداث شده است. گورستان دیگر که گورستان ب نامیده میشود ۳۰۰۰سال قدمت دارد و در زیر باغها و زمینهای کشاورزی ضلع غربی تپهها قرار دارد. تپه سیلک در حقیقت زیگورات یا محل عبادت اقوام باستانی بوده است که از گل رس و سفال ساخته شده است.این بنای تاریخی تا سال ۱۳۱۰ شناسایی نشده بود و در میان مردم کاشان به شهر نفرین شده معروف بود تا اینکه با کاوشهای باستانشناسان کشف شد. در خرابههای تپه باستانی سیلک چند اسکلت انسان و ظروف قدیمی پیدا شده که این اشیاء در موزههای لوور فرانسه، موزه? ملی ایران و موزه باغ فین و موزهای در جنب این بنای باستانی قرار داده شده است.این تپه تاریخی در ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شماره۳۸ در فهرست آثار تاریخی و ملی ایران به ثبت رسید.
قدمت قدیمیترین آثار به دست آمده از تپه شمالی به حدود ۷۵۰۰ سال قبل میرسد و آخرین آثار مکشوفه از تپه جنوبی مربوط به۵۰۰۰ سال قبل است. این منطقه مسکونی در جوار بقایای دریای تتیس (دریای عظیمی که تمام فلات مرکزی ایران و افغانستان را در برگرفته بوده) قرار گرفته و شاید با خشک شدن آرام دریا و پدید آمدن خشکیهای حاصلخیز، انسانهایی را که احتمالا در ارتفاعات زندگی میکردهاند، به سمت خود کشانده است. این تپه در نگاه اول یک تپه خاکی است و جاذبهای برای دیدن، آن هم در گرمای شهر کاشان ندارد ولی با کمی توجه به قدمت و شناخت تاریخ، آنوقت این تپه دالانی برای ورود به دنیایی دیگر محسوب خواهد شد. مسکن انسان در این ناحیه نخست به صورت کوهها، یا خانههای محقری که از نی و شاخههای درخت ترکیب یافته بود، ساخته شد و بعدها روی نی و شاخههای درخت گل مالیدند و یا دیوارهای خانه را با چینه بالا بردند ولی خیلی زود برای بالا بردن دیوارها از خشت خام استفاده کردند.
در ابتدا خشتها را بدون قالب میساختند، ولی بعداً برای ساختن آن قالب به کار بردند، توانستند خشتها را یک اندازه و منظم بسازند. در داخل خانهها دیوارها را با گل اخری رنگ میکنند. و مردگان را در زیر کف اتاقها که آجر فرش یا سنگ فرش نبود، دفن مینمودند.مردگان را در این قبرها به صورت «چمپاته» به خاک میسپردند و همراه آنها در گورشان اشیایی قرار میدادند و این اشیا در بعضی از گورها پر ارزش و زیاد بود و در بعضی دیگر کم و بیارزش. ذوق و سلیقه هنری این مردم از روی حکاکیهای آنها که نخستین بار روی استخوان انجام گردیدهاست و از روی نقوش سفالشان ظاهر میگردد. سیلک تنها مکان تاریخی در فلات ایران است که مدارک نوشته از دوران پیش از هخامنشی در آن پیدا شده ولی خطی که همزمان با آغاز تاریخ در ایلام به وجود آمدهبود، تحت نام پرتو ایلامی شناخته شده است.