کرمان
روستای تاریخی میمند
روستای میمند کرمان بی شک یکی از باستانی ترین سکونتگاه های بشر در جهان است که از دوازده هزار سال پیش تا کنون همچنان پا برجاست و به حیات خود ادامه میدهد. به عقیده محققین هسته های اولیه روستای میمند متعلق به زمانی است که ایرانیان مهر پرست بوده اند و آنها را مقدس می شمرده اند.آنها تاریکی غارها را برای عبادت برگزیده و مرده های خود را درون دخمه های کنده شده در کوه قرار می دادند. و بدین ترتیب در میمند تعدادی عبادتگاه و مقبره بنا گردیده. مهرپرستان به پایداری، استقامت و زوال ناپذیری کوه ها معتقد بودند و بر اساس همین اعتقاد خانه های خود را نیز در دل کوه می کندند. عده ای از محققین نیز معتقدند که مهر پرستان از غار هایی که با دست در دل کوه می کنده اند فقط برای عبادت و دفن مردگان استفاده میکردند و بعد از مدتی بنا به اضطرار ناشی از آب و هوا سکونت گزیده اند.آئین مهر پرستی قبل از ظهور زرتشت در ایران رواج و تا مدتها از ظهور وی نیز ادامه داشته است. بر اساس دانسته های جدید تاریخ ظهور زرتشت ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح و لذا قدمت میمند حداقل ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح می باشد. نقوش ۱۰ هزار ساله و سفال های ۶۰۰۰ ساله از جمله مستندات مکشوفه ای هستند که تاریخ میمند را گواهی می دهند. میمند به دلیل استحکام دفاعی در طول تاریخ کمتر دستخوش تحولات کالبدی و اجتماعی شده و بیشترین تغییر آن مربوط به چند ماه اخیر است. مجموعه ای از آثار بسیار قدیمی همچون خانه های صخره ای پراکنده معبد، قلعه و برجهای مختلف ( مربوط به هزاران سال پیش) وجود دارد که میمند را از یک روستا به یک مجموعه با تمدن خاص تبدیل می کند.
این تمدن در ابتداء بر گرفته از آئین مهر پرستی و بعد از آن آئین زرتشت بوده است.در سطح شیب دار و در طبقات مختلف (۲ تا ۵ طبقه) بریدگی هایی به صورت شکاف های افقی ایجاد شده است. طول این بریدگیهایی که به آنجا کیچه گفته می شود به ۶ الی ۹ متر می رسد تا د ر انتها به ارتفاع مورد نظر برای کندن خانه میرسد انتهای کیچه به فضائی ایوان مانندی به نام دالان می رسد که مهمترین عنصر محل است به لحاظ اینکه اغلب امور روزمره خانواده در آن صورت می گیرد در اطراف هر کدام از این دالانها بین یک تا پنج خانه صخره ای وجود دارد این منازل مسکونی در پنج طبقه و به شکل پلکانی و یک در میان روی هم قرار دارند. به نحوی که هیچکدام از آنها با یکدیگر برخوردی ندارند. فاصله کیچه ها در طبقه زیرین بیشتر از فاصله آنها در طبقات بالایی است. در حدود ۴۰۰ کیچه کوچک و بزرگ در میمند وجود دارد. فضای داخلی خانه ها گاهی شکل مربع مستطیل یا مدور دارد و از ورودی کوتاهی که ارتفاع آن به ۷۵ تا ۷۶ سانتیمتر میرسد نور می گیرند. درهای ورودی چوبی و به داخل دیوار ایوان روزنه ای ایجاد کرده اند که از طریق آن و بوسیله ابزاری به نام کلیدون (کلید دان) در قفل یا باز می شود شکل ورودی اتاق ها در روستای میمند منطبق با مدل بدن انسان است. به طوری که عرض ورودی در قسمت پائین یعنی ۶۵ الی ۸۰ سانتی متر میرسد پایین ورودی منازل از سطح کیچه حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر برجستگی دارد که این برجستگی مانع ورود آب و خاک به داخل منازل می شود. بر بدنه شیبدار تپه های غربی و شرقی مسیرهای متعدد پیاده به صورت خطوط نسبتا” کمرنگ مشاهده می شوند اما این مسیرها نمی توانند چندان دائمی باشند. زیرا با قطعات سنگهایی که از بالا دست حرکت میکنند و یا بوسیله اهالی مرتبا” در حال تغییر هستند در لابلای حفره های مسکونی بی هیچ نظمی چرخش می کنند. می توان ادعا نمود که در روستای صخره ای میمند بر خلاف همه سکونتگاه های شناخته شده شهری و روستائی کوچه ها یا معبری وجود ندارد کوچه در فرهنگ میمند صرفا” به مسیرهای افقی که در دل شیبدار تپه ها به عمق رفته و در انتها به منازل غار مانند مسکونی می رسد اطلاق می شود.
آداب و رسوم ماه رمضان در کرمان
۱۰ روز مانده به آغاز ماه مبارک رمضان، مردم استان کرمان خود را کم کم برای انجام این ماه آماده میکنند. آنها هم مثل خیلی از مردم کشور، پیش از فرا رسیدن ماه رمضان با گرفتن روزه به استقبال این ماه میروند و ماه شعبان را پیش درآمدی می دانند برای پیوستن به برکات ماه رمضان.
کلیدزنی : در کرمان اگرچه خیلی از رسم های قدیمی از یاد رفته اند، اما مراسم کلیدزنی هنوز هم در شب های ماه رمضان برگزار می شود. در این مراسم زنی داخل یک سینی آینه، سرمهدان و یک جلد کلامالله مجید قرار می دهد و به منازل اهل محل میرود. آن هم در حالی که صورت خود را با چادر پوشانده و با کلید به سینی میزند. صاحب خانه بعد از باز کردن در، آینه داخل سینی را برمیدارد و چهره خود را نگاه می کند، سپس مقداری شیرینی، قند یا پول داخل سینی قرار میدهد. کلیدزن این عمل را با نیت از پیش تعیین شده انجام میدهد و صاحب خانه به او میگوید هر مراد و نیتی داشته باشی خداوند آن رابرآورده سازد. در پایان هم خوراکیها یا پول جمعآوری شده به مستمندان داده می شود. مردم کرمان بر این باورند که در ماه رمضان نباید اسراف کرد. بنابراین، اگر غذایی از افطار مانده باشد در سحر آن را مصرف میکنند. آبگوشت، عدس پلو و یا برنج و خورشت معمولا پای ثابت سفره های افطار و سحری کرمانی هاست .
الله رمضونی : کرمانی ها در این ماه از شب سوم تا پایان ماه مراسمی با عنوان «الله رمضونی» برگزار می کنند که در آن گروهی از جوانان به منازل محله رفته و سرودهای را میخوانند. بعد از خواندن هر بیت، همراهان جمله صلی علی محمد صلوات بر محمد را تکرار میکنند و پس از اتمام این سروده صاحبخانه مبلغی پول به سرپرست گروه میدهد.
سحری و افطاری : مردم کرمان بر این باورند که در ماه رمضان نباید اسراف کرد. بنابراین، اگر غذایی از افطار مانده باشد در سحر آن را مصرف میکنند. آبگوشت، عدس پلو و یا برنج و خورشت معمولا پای ثابت سفره های افطار و سحری کرمانی هاست. البته به همراه آش های محلی و نان های تازه ای که زنان روستایی می پزند. کرمانیها پس از صرف غذا در هنگام سحر، دعا و قرآن میخوانند و بر این باورند که در این ماه غذاها باید ساده و مختصر باشد تا راه و شیوه پیامبر(ص) را در پیش گرفته باشند. آنها قبل از غذا با خرما یا نمک افطار میکنند چرا که معتقدند امام علی(ع) اینگونه افطار میکردند. آبگوشت از اصلی ترین غذاها برای افطار است و اگر کسی نذری داشته باشد مقداری آبگوشت درست کرده به مسجد میبرد آن را میان نمازگزاران توزیع می کند. شیرینی افطاری هم در کرمان زولبیا و بامیه است اما اگر کسی بخواهد غذایی نذر کند، این نذر او بی شک شلهزرد و آبگوشت خواهد بود.
رمضان در میان اقوام کرمانی : مردم شهر بردسیر با نان و سرکه افطار میکنند. بلوچهای بم معتقدند در ماه رمضان گوش دادن به موسیقی حرام است. زرندیها هم بر این باورند که همه نخلها متعلق به حضرت علی(ع) است، بنابر این وظیفه مسلمانان است که با خرما افطار کنند.
شب های قدر : مردم استان کرمان در شبهای نوزدهم، بیستم و بیست و یکم ماه رمضان پس از نماز مغرب و عشا در مساجد و تکیهها سینه و زنجیر میزنند. آنان در شبهای قدر شب زندهداری میکنند و تا سحر قرآن و دعا میخوانند و معتقدند دعا و مناجات در این شبها باعث برآورده شدن حاجات میشود. همچنین بر این باورند که هر مسلمانی در این شبها یک رکعت نماز بخواند به اندازه ۱۰۰ رکعت ثواب دارد.
سرو سیرچ
سرو سیرچ در استان کرمان واقع است. سیرچ یکى از چهار آبادى بزرگ بخش شهداد است که در ناحیهٔ خوش آب و هواى کوهستانى بر سر راه شهداد – کرمان قرار گرفته است. فاصلهٔ آن تا شهر کرمان ۸۰ کیلومتر و تا مرکز بخش شهداد ۲۵ کیلومتر است. سیرچ از قدیم محل ییلاق بخش گرمسیرى و کویرى شهداد و آبادی هاى تابعهٔ آن بوده و بهارستان نام داشت. ییلاق مذکور در ارتفاع ۱۵۵۰ مترى در درهٔ رودى به همین نام قرار دارد و جمعیت آن در تابستان به علت موقعیت تفرجگاهى به بیش از ده هزار نفر می رسد. سیرچ چشم اندازى زیبا، پوشیده از توده هاى انبوه درختان دارد. در مرکز سیرچ چندین درخت کهنسال سرو و چنار نیز وجود دارد.” ولی یکی از این درختان بسیار کهنسال است. سیرچ زادگاه نویسنده مشهور هوشنگ مرادی کرمانی است و خانه ای که این نویسنده شهیر در آن بزرگ شده است در مجاورت همین درخت کهنسال است.دره سیرچ نیز در روز سیزده بدر پذیرای اهالی کرمان است. کمی آنطرف تر شهداد قرار دارد و دیدن کلوت های شهداد، قلعه شفیع آباد، آسیاب (دو قلو) شهداد و شهر کوتوله ها برای کوهنوردان جذابیت خاصی دارد.
مسجد سید بم
مسجد سید (بم) این بنا در کوچه انصاری در جوار حمامی به همین نام در شهرستان بم واقع گردیده و احتمالا در زمان حاجی سیدعلی خان که در سال اول حکومت محمد اسماعیل خان وکیل الملک، ریاست شهر بم و نرماشیر را به عهده داشته و در سنه ۱۲۶۳ ه-. ق فوت کرده، ساخته شده است . مسجد دارای صحنی به ابعاد تقریبی ۸×۱۲ متر است که در ضلع جنوبی آن، ایوانی تعبیه شده و در قسمت جنوب غربی، شبستانی ستوندارساخته شده است . پوشش طاقی این شبستان، بر روی ۶ پایه جرز میانی و دیوارهای اضلاع قرار گرفته است . در ضلع جنوبی شبستان، محرابی تعبیه گردیده و در ضلع شمالی مسجد، رواق هایی ساخته شده است.
آبشار اوردیکان
آبشار اوردیکان در استان کرمان واقع است. آبشار اوردیکان در فاصله ۲ کیلومتری شرق بلندترین منطقه مسکونی ایران، در روستای اوردیکان و در دامنه های جنوب غربی کوه هزار قرار دارد. آبشاری که آب آن از برف ها و یخ های ارتفاعات بالا دست و قله هزار سرچشمه می گیرد. ارتفاع آن در حدود ۱۲ متر می باشد و به صورت حرکت روی شیب تند دیواره جریان دارد و فضای دل انگیزی را به وجود آورده است. بالا دست آبشار، جریان آب درختچه ها و گل های وحشی را در حاشیه خود نظم بخشیده و مسیر کوهنوردان را جذاب تر نموده است. دسترسی به این روستا از طریق شهرستان ماهان، جاده روستای گلزار، روستای صاحب آباد، روستای راسک و سپس اوردیکان امکانپذیر است.