دریاچه های منطقه سبلان در ناحیه بزرگ و وسیع سبلان در استان اردبیل با مجموعه ای از دیواره ها یخچالها و مراتع و برکه ها و دریاچه های بزرگ و کوچکی قرار دارند. هر ساله در تابستان گروههای بزرگی از کوهنوردان به قصد صعود به قلل، به این منطقه وارد می شوند و پس از انجام برنامه های خاص خود، از این منطقه خارج می گردند. اوایل تیرماه برای دیدار مجموعه دریاچه های کوهستانی این ناحیه، از اردبیل درجاده ای آسفالته ابتدا به آبادی لاهرود و سپس به سوی آب گرم قطورسو حرکت میکنیم و پس از دو ساعت در جاده خاکی به این منطقه زیبا در شمال قله سبلان می رسید. با گذراندن شبی بسیار خوش در چادرهایتان اندکی دورتر از آب گرم، صبح دومین روز آماده بازدید از دریاچه های منطقه شوید. جاده ای خاکی و ماشین رو را به سوی غرب در پیش بگیرید، پس از نیم ساعتی در پشت تپه ماهورهای چندی به آب گرم مشهور شابیل می رسید از سمت شمال مسیر را ادامه داده تا راهپیمایی یک ساعته در میان انبوهی از چمنزارها و گلها و لاله های وحشی، خود را بر لبه دره عظیم شیروان درسی رسانده، از سراشبی تند آهکی آن پایین بروید. پس از رسیدن به کف این دره، نیم ساعتی را به سوی شمال در حالی به حرکت ادامه دهید که نمای بسیار زیبایی از گرز دیوها و اشکال بسیار جالبی در میان سنگهای دره به چشم می آید. پس از یک سرپایینی، دریاچه بزرگ آت گولی به رنگ سبز قرار دارد. این دریاچه در زمانی که شیروان دره پر از آب تر است، به منتهای وسعت خود می رسد. اطراف دریاچه را نیزارها چندی پوشانده است. در کنار این دریاچه استراحت کوتاهی بکنید و بعد مسیر را پی گرفته، پس از نیم ساعتی دیگر به دریاچۀ کوچکتر این منطقه به نام لجن گولی می رسید. از مسیری که پیموده اید برگردید و خود را به میدان ارشک برسانید و از تپه ماهورهای سرسبز اندکی به سوی جنوب غربی تغییر مسیر دهید. در پس این تپه ها خود را در مقابل پهنۀ وسیع دریاچۀ بزرگ طاوس گولی N381936 E474601 می بینیم که چادرهای عشایر کناره آن احاطه کرده اند. استراحتی کوتاه کرده، در آخر روز در حالی که خورشید می رود تا در کرانه های غربی غروب کند، با گذر از عرض پهن دشت بزرگی خود را به دریاچۀ سیاه رنگ قره گول رسانده، با دیدار از چهار دریاچه کوهستانی در منطقه سبلان به بازدید خود پایان می دهید و به محل اردوی خود در آبگرم قتور سویی باز گردید.

در سومین روز از اجرای برنامه هایتان در منطقه سبلان به قصد دیدار دریاچه زیبا بر تارک قلۀ سبلان، راهی شوید . این بار، با وسیله نقلیه کمک دار از آبگرم حرکت کنید و پس از یک ساعت طی طریق در جادۀ خاکی پر دست انداز به پناهگاه شرقی می رسید. هنوز کوهنوردان به این منطقه نیامده اند و پناهگاه یا به قولی حسینیه معروف به مقدس اردبیلی در جناح شمال شرقی سبلان خالی از سکنه به نظر می رسد. بعد از رسیدن به پناهگاه استراحتی بسیار کوتاهی در ارتفاع ۳۶۰۰ متری، از شیب تند سنگلاخی به سمت جنوب مسیر را پی بگیرید و در ارتفاع ۳۸۰۰ متری به سمت غرب تغییر جهت داده، از شیب تند مسیر بالا روید و پس از سه ساعت صعود از بالای صخره های بزرگ و کوچک در حالی که پس هر گام ارتفاع افزایش می یابد، بر گرده اصلی قله قرار می گیریم. در حالی که سوز شدیدی از سمت غرب بر گونه هایتان می وزد، یک تکه مسیر برفی بزرگ را تراورس کنید، از شیب تند آن صعود کنید و به منطقه مسطح محراب داشی در ارتفاع ۴۶۰۰ متر می رسید . پس از یک و نیم ساعت به لبۀ خاکی همواری می رسید و توقف کنید. نفسی تازه کنید و بعد حرکت کنید ناگهان در مقابل دریاچه بسیار زیبای قله سبلان در ارتفاع ۴۸۰۰ متری N381603 E475008 که پوششی از یخچالها آن را در بر گرفته قرار می گیرید. هوا سرد خواهد بود .هیچ کس هم در این موقع نیست باد زوزه کشان میوزد. هوا صاف و آفتابی است. به کناره دریاچه روید. آب زلال است و شفاف. زمانی زیادی به آب چشم می دوزید. سپس در اطراف دریاچه گردشی کنیدو سر و صورتی را صفا دهید. اینجا دیگر جای شنا کردن نیست دمای هوا پایین است. یک ساعت بر فراز سبلان بمانید و پس از دیدار این منطقۀ چشم نواز، از مسیر صعود شده به پناهگاه باز گردید شب را بمانید، و برنامه سومین روز خود را در این منطقه نیز خاتمه می دهید.

با اینکه شبی سرد و طوفانی را در پناهگاه می گذرانید، بسیار سرحال هستید. از پناهگاه خارج و از شیب تند زیر آن به سمت شرق به پایین سرازیر می شوید. پس از یک و نیم ساعت به مراتع گرگربلاغ می رسید و به سمت جنوب تغییر دهید. به یک راه عشایری پاکوب رو به سوی قله ای مخروطی شکل و کاملاً خاکی فاقد هر گونه سنگ و صخره به نام پیشیک بولاغی به ارتفاع ۳۷۵۰ متر جهت گرفته، از ماهور های سرسبز بکر و ساکت و خاموش گذر می کنید. پس از دو ساعت راهپیمایی در پای قله پیشیک بولاغی و گردنۀ آن، به دریاچه نیلگون و بسیار بزرگ قوملی گول می رسید. دریاچه با وسعتی کم نظیر از حد فاصل گردنه تا ریشه قله پیشروی کرده و دارای آب روشن و شفافی است. یک روز کامل را در اینجا به استراحت و شنا بپردازید و از طبیعت زیبای منطقۀ سبلان استفاده ببرید و به این ترتیب به برنامۀ چهار روزه خود در منطقۀ زیبای شمال سبلان پایان دهید. پس از بازگشت از منطقۀ آبگرم قتورسو به اردبیل، این بار برای بازدیدی از دره آلوارس جناح جنوبی سبلان و قلل هرم داغی و در نهایت دریاچۀ میمندگول به سرعین و از آنجا در جاده ای خاکی به آبادی آلوارس می رسید. درۀ بزرگ و طویل آلوارس از ده بخوبی دیده نمی شود. با دو ساعتی حرکت در امتداد رودخانه و کمی بالاتر از آن پس از پیچی موسوم به دربند بتدریج دورنمایی از قلل هرم داغی رخ می نماید. شما به منطقه ای بسیار زیبا وارد شده اید . مسیر مالرو عشایری را در پیش بگیرید، در حالی که از تپه ماهورهای چندی می گذریم و ارتفاع می گیریم و به مراتع گرگربلاغ اوباسی و چادرهای عشایر آن می رسیم، پس از ۴ ساعت کوهپیمایی استراحتی کنید با راهنمایهای عشایر پس از شناسایی مسیر، حرکت خود را آغاز کنید . از چادرها فاصله گرفته، در ابتدای به سوی قله ۳۳۷۴ متری قزل گول داغی سنگلاخی ارتفاع می گیرید. سپس با عبوری تراورس گونه از تپه ماهورها پس از یک ساعت در زیر کوه تلکه داغی بۀ دریاچۀ بزرگ میمندگول که ساکت و آرام در کف گودالی بزرگ غنوده می سید. با فرود از تپۀ کوچکی به کنار آب رسیده، چادر خود را برپا کنید . دریاچه میمند گول به دلیل اندکی دور افتادن از مسیر اصلی آلوارس بسیار کم مورد توجه علاقمندان به طبیعت قرار گرفته است و رد پای جانوران بزرگ مثل خرس در جای جای کنار آب دیده می شود.

روستای کانی سانان یکی ازروستاهای بخش مرکزی شهرستان مریوان از استان کردستان می باشد این روستا در غرب شهر مریوان حدود ۷ کیلومتری مریوان و پای کوه روبروی دریاچه زریوار و کنار۲۰۰متری نیزارهای دریاچه و پشت به کوه و پوشیده از جنگلهای فراوان و همه خانه های آن ردیفی و پشت سر هم ساخته و با توجه به سرازیری نشستن هر خانه برای خود منظره ای دارد و هیچ خانه جلو دید خانه دیگری را نمی گیرد روستای کانی سانان بسیار قدیمی نیست شاید حدود۱۵۰سال باشد که بنیاد واحداث شده و۵۰سال قبل حدود ۴۰ الی ۵۰ خانوار بوده وحال حاضر پیش از ۱۵۰ خانوار وحدود ۸۰۰ الی ۹۰۰ نفر جمعیت دارد. کانی سانان مکان مالکان با نفوذ محمود خان کانی سانان و محمدخان پسرش بوده روستای کانی سانان به معنی کانی سه نان است که اول ۳خانوار بوده دامدار بودند که نزدیکی یک چشمه سکونت داشته اند و دارای یک چوپان بوده اند وشغل آنها دامداری بوده که در زمان قدیم چوپان نانها را هر روز جمع می کرد از صاحب حیوانها این چوپان سه نان از سه خانوار گرفته است بدین جهت بوده که نام این رو ستا را کانی سه نان گذاشته اند بعد به کانی سانان تبدیل شده. روستای کانی سانان میگویند از سال ۱۳۱۶در زمان رضا خان مدرسه دایر بوده که مریوان در آن زمان دارای ۳ مدرسه بوده که فعالیت آموزشی داشته که زیر نظر اداره آموزش و پرورش کرمانشاه اداره اداره می شد که آن سه مدرسه یکی در شهر مریوان بوده بنام قلا مشهور بوده و دیگری در رزاب سروآباد وکانی سانان بوده است این روستا با توجه به اینکه از قدیم بیش از ۷۴ سال مدرسه در آنجا فعالیت آموزشی داشته به آن صورت فارغ التحصیلات متوسطه و آموزش عالی نداشته اکثر دانش آموزان آن در دوران کلاس دوم تا چهارم ابتدایی قبل از انقلاب ترک تحصیل می کردند و حتی بعضی ها سال اول ابتدایی را می گذراندند ترک تحصیل می کردند با توجه به اینکه در روستای دیگری مدرسه دایر نبوده بچه های مالکان و شیخان روستاهای دیگر می رفتند در روستای کانی سانان به تحصیل اشتغال داشتند و همچنین این روستا جای علماهای برجسته بوده که در این روستا هم مشغول امام جماعت وهم به تدریس علوم دینی مشغول بودند که یکی از علماهای برجسته وبی نظیر در مناطق حاجی ماموستا ملا محمد امین عالی بوده که چندها علما در خدمت ایشان کسب علم فقه علوم دینی کرده اند و بعضی ها در مناطق ایران وعراق وکشورهای دیگر پراکنده اند و به تدریس علوم دینی مشغولند و همچنین ماموستا ملا محمد امین ۲پسر و۴ دختر داشته که یکی ازپسرانش بنام ملا برهان عالی که شخصیتی برجسته بوده ودر سال ۸۹ در ماه مبارک رمضان امام جماعت سنندج بود به شهادت رسید که وی جز تدریس درعلوم دینی دردانشگاه ودبیرستانهای سنندج به تدریس مشغول بوده این روستا فعلا دارای مدرسه ابتدایی حدود ۷۰ الی ۸۰ نفر دانش آموز و ۶ نفر معلم می باشد و یک کلاس راهنمایی می باشد تا به حال حدود۱۲ الی ۱۶ نفر فارغ التحصیل آموزش عالی می باشند.
روستای کانی سانان دارای موقعیت ویژه ای است که دارای منظره ای زیبا میان کوه جنگل و دریا چه زریوار قرار گرفته است و دارای جنگلهای فراوان شامل درخت بلوط و مازوج تمشک و زالزالک و آلبالوی دیمی بادام و درخت سقز یا قصوان که درختان مثمر ثمری می باشد دارای حدود ۱۵ الی۲۰ هکتار انگور دیمی وحدود ۲۰ الی ۳۰ هکتار باغات میوه گوناگون ویک باغ گردوی بیش از ۳۰ ساله که توسط یک نفر بنام حسن جاری احداث شده با توجه به اینکه این شخص فرهنگی بازنشسته می باشد به کار کشاورزی هم علاقه منداست و مشغول باغداری است مردم روستا به شغل کشاورزی و دامداری مشغول هستند زمینهای آن برای کشاورزی بسیار مناسب است و استعداد اکثر محصولات را دارد با توجه به مرطوبی و حاصلخیزی قبل از انقلاب برنج کاری که محصولی بسیار مفید است کشاورزان زرع می کردند که برنج گرده آن از نظر طعم ومزه در جهان و انواع برنج ها بی نظیر است که شنیده ام مردم روستاهای پیرصفا و درتفی ووله ژیر و کلکه جان و کال و ریخلان و درزیان جهت کشت شالی کاری این محصول با ارزش به کانی سانان می آمدند و مشغول زرع برنجکاری بودند و همچنین توتون زیاد می کاشتند محصولات ذرات و گندم هندوانه خربزه و خیار و گوجه فرنگی نخود و غیره کشت می شد وحال حاض هم جز برنجکاری کم تا بیش این محصولها را ذرع می کنند ولی به علت خشکسالی چشمه های کنار دریاچه محصولات با ارزش شالیکاری ترک شده است از همه مهمتر بیش از دوسوم آب کشاورزی این روستا از چشمه ای به نام دولاش تامین می شود که از قبل از کوه میراجی بیرون وجاری می شود که خشکسالی در کمبود آب آن تاثیر نداشته آب این چشمه تابستان بسیار گرم وزمستان سرد ودر فصل زمستان و ماههای اول بهار آب این چشمه به دریاچه زریوار می ریزد . روستای کانی سانان مکان زندگی شاعر برجسته ماموستا قانع کرد بوده که اصل ونصب آن از سرک عراق بوده وجد ان در دولاش مریوان نزدیکی کانی سانان بوده سکونت داشته اند که در خروجی دولاش دارای چندآسیاب محلی بوده یکی از آنها به خانواده طایفه قانع مشهور به شیخ محمد امین تعلق داشته اند قانع دارای چند پسر بوده که حال درعراق سکونت دارند تعدادی از خانئاده بستگان وی از نوه شیخ محمد امین در کانی سانان سکونت دارند -ونفری دیگر هم به نام استاد عبدالله نادری که اهل دری مریوان بوده در کانی سانان سکونت داشته که حدود ۶سال پیش درهمان روستا در اردیبهشت فوت کرده وی دارای مغزی پر استعداد بوده و همچنین شاعر محلی بود او استاد آشیاب محلی وغیره بوده . روستا ی کانی سانان در زمان جنگ شهید داده است این روستا در مدت ۸ سال جنگ تحمیلی همیشه زیر تیر رس بمباران هوایی وتوپ خمپاره رژیم بعثی قرار گرفته چون پشت جبه قرار گرفته بود وستاد پشتیبانی وتوپ خانه در شمال وجنوب روستا قرار داشت ودر سال۱۳۶۴شهریور در هنگام حمله والفجر۴ روستا خالی از سکنه و توسط هواپیماهای بعثی مورد حمله هوایی قرار گرفت که خانه های ردیف وسط روستا که ۱۱ خانه بود سوخت و تخریب شد که برای چهارمین بار این خانه ها در طول ۷۰ سال سوخته و تخریب شده .

شاید تا به حال نشنیده باشید که قزوین هم «شمیران»ی دارد که خیلی بیشتر از شمیران تهران، معروف و مهم و دیدنی است! قلعه باشکوهی که در کنار دریاچه سپیدرود و بالای تپه ای سنگی قرار دارد که رود قزل اوزن از جنوب آن می‌گذرد.اگر رد قلعه شمیران را در کتاب های تاریخی بگیرید، به دوران قبل از اسلام می رسید و سال‌های سده چهارم هجری که پر رونق ترین دوران این قلعه بوده است و به عنوان تختگاه کنگریان مورد استفاده قرار می گرفته است. قلعه شمیران نزدیک به دو قرن در اختیار نظامیان حکومت اسماعیلیان بود و بعد از هجوم هلاکوخان، تا پایان دوره صفوی بین حکومت ها دست به دست چرخید تا امروز که از آن چیز زیادی باقی نمانده است. این قلعه هزارساله، در تمام طول حیات خود یکی از معروف ترین و معتبرترین قلعه‌های ایران بوده که به عنوان یک دژ دفاعی به حکومت های زیادی در ایران باستان خدمت کرده است. اگر گذارتان به قلعه شمیران بیفتد، می بینید که طرح کلی بنای این قلعه به شکل مستطیلی است که اطراف آن برج های بلندی قرار گرفته اند. ارتفاع این برج‌ها و دیوار دور قلعه نزدیک به ۱۵ متر است که پیشینیان ما تمام آن را با کمک سنگ‌های لاشه و ملاط گچ ساخته‌اند و در فاصله‌های ۱ متری کلافی چوبی در دل دیوار به کار برده اند که علاوه بر استحکام و همبستگی اجزا، نظمی منطقی به بنا بخشیده. همین باعث می شود که اگر از دور به قلعه شمیران نگاه کنید، سنگ ها را به صورت رج به رج ببینید. در دیوار شمالی قلعه ۲ برج وجود دارد که در قسمت بالایشان پنجره‌های بلند مستطیلی شکل با قوس نیزه‌دار به چشم می خورند. این پنجره ها بیشتر برای نگهبانی پایین قلعه استفاده می‌شدند. اما ساختمان دیواره غربی قلعه با قسمت شرقی آن کمی تفاوت دارد. در این بخش از ساختمان، به جای برج‌های مدور، دیواری صاف و گچی دیده می شود که نمای خارجی ساختمان‌های این بخش قلعه به شمار می‌رود. قسمت جنوبی قلعه هم دیوار صافی دارد که به خاطر وجود رود قزل اوزن در مسیر دسترسی به آن، یکی از امن ترین بخش های قلعه به شمار می رفته است. قلعه شمیران نزدیک به دو قرن در اختیار نظامیان حکومت اسماعیلیان بود و بعد از هجوم هلاکوخان، تا پایان دوره صفوی بین حکومت ها دست به دست چرخید تا امروز که از آن چیز زیادی باقی نمانده است.

شمیران یا سمیویروم؟ اهالی منطقه، قلعه شمیران را به نام های شیمران و سمیران معروف است، ولی در متون تاریخی از این قلعه با نام های سمیران، شمیران، سمیرم، شمع ایران، کنگریان، سمیویروم و سالاریه یاد شده است. ناصرخسرو قبادیانی در سفرنامه خود راجع به این قلعه مى نویسد: «به کنار شهر، قلعه اى بلند بنیادش بر سنگ خاره نهاده است، سه دیوار بر گرد آن کشیده و کاریزى به میان قلعه فرو برده تا کنار رودخانه، که از آنجا آب برآورند و به قلعه برند. هزار مرد از مهتر زادگان ولایت در آن قلعه هستند تا کسى بیراهى و سرکشى نتواند کرد و گفتند آن امیر را قلعه هاى بسیار در ولایت دیلم باشد و عدل و ایمنى تمام باشد چنان که در ولایت او کسى نتواند که از کسى چیزى ستاند و مردمان که در ولایت وى به مسجد آدینه روند همگى کفش ها را بیرون مسجد بگذارند و هیچ کس کفش آن کسان را نبرد.» ابودلف ینبوعى جهانگرد عرب هم که در سال ۳۳۱ هجرى قمرى از قلعه شمیران دیدن کرد، در این باره مى نویسد: «به دژى از سرزمین دیلمان موسوم به سمیران رسیدم، ابنیه و عماراتى را که در این دژ دیدم تاکنون در هیچ یک از مراکز حکومت و سلطنت ملوک ندیدم. در این قلعه دو هزار و هشتصد و پنجاه و اند خانه کوچک و بزرگ بود، صاحب دژ محمدبن مسافر بود و هر وقت اثرى ظریف و یا کار هنرى دقیقى مى دید، از سازنده آن خبر مى گرفت و نشان او را مى جست تا مى یافت، مال فراوانى براى او مى فرستاد و او را به محل خود دعوت مى کرد و متعهد مى شد در صورت آمدن چندین برابر آن مال را بدو بدهد. هنگامى که هنرمند به خدمت او را مى رفت، او را در دژ مى نشاند و نمى گذاشت باقى عمر از آنجا بیرون رود، روستازادگان را نیز در دژ مى نشاند و به آموختن هنر و صنعت وامى داشت.»

راه رسیدن : قلعه شمیران را باید در نزدیکی روستای بهرام آباد از توابع طارم ببینید. طارم در ۹۰ کیلومتری غرب استان قزوین واقع قرار دارد. وقتی به طارم رسیدید باید از روی سد سفید رود عبور کنید که طول جاده ماشین رو از سد تا بهرام آباد ۱۸ کیلومتر است و بعد از آن باید مسافتی در حدود ۳کیلومتر را به سمت جنوب با پای پیاده طی کنید تا به قلعه برسید.