گردشگری
پل عسگرآباد
این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۸۶۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل در ۲۱ کیلومتری شمال شهرستان قم و در مسیر جاده کنونی تهران – قم ، بر بستر رودخانه قره چای واقع بود و از ساخته های اواخر دوره قاجاریه به شمار می رفت که در دوره اخیر و در جریان گسترش جاده ، جای خود را به پلی با مصالح بتون آرمه داد. ویژگی ها و مشخصات این پل براساس نقشه تهیه شده از آن (نقشه ش ۱۸۲) قابل مطالعه است. پل عسگرآباد با احتساب دو انتهای آن و جان پناه ها حدود ۱۴۰ متر طول و ۷۰/۸ متر عرض داشته و دارای ۲ دهانه بزرگ و ۴ دهانه کوچک بوده است. دهانه های انتهای جنوبی ، در بازسازی های دوره پهلوی بدان اضافه شده است. بستر رودخانه در محل برپایی پل سنگ فرش شده و پایه های پل با استفاده از قطعات سنگ به ابعاد مختلف ، بر روی آن ساخته شده بود. پایه ها در جهت مخالف جریان رودخانه موج شکن های مثلثی داشت. دهانه های پل دارای طاق هایی با قوس بیضوی بوده و چهار دهانه جنوبی ، مربوط به بنای اولیه پل است. دهانه ها از جهت شمال به جنوب ، به ترتیب : ۸۰/۶ ، ۸۰/۶ ، ۶۰/۱۶ ، ۸۰/۶ ، ۳۰/۱۷ و ۵۰/۵ متر عرض داشته و ضخامت قوس چهار طاق شمالی حدود ۱ متر بوده است. ضخامت طاق بزرگ جدید در پاکار ۱۲۰ و در تیزه آن ۸۰ سانتیمتر بوده است. آثار بازسازی ها و الحاقات صورت گرفته در انتهای جنوبی پل مشهود است. پل عسگرآباد در کنار کاروانسرای عسگرآباد و یک آب انبار قدیمی ، مجموعه ای را تشکیل می داده است.
هنر نی چیت بافی میراث فراموش شده
هنر نی چیت بافی از قدیم الایام در این استان وجود داشته و قدمت آن به دوره صفویه باز می گردد. تمام افراد این روستای ۱۰ خانواری از توابع بخش بوستان باشت در زمینه تولید نی چیت بافی و سیاه چادر بافی فعالیت می کنند. مردم سخت کوش روستای پنج آب افزون بر نیاز مصرف استان کهگیلویه و بویراحمد بخشی از نیاز مناطق عشایری چهارمحال بختیاری، فارس و خوزستان را در این زمینه تامین می کنند. این دست ساخته برای نگه داشتن و زیبایی سیاه چادرهای عشایری با چوب تراش داده شده درختان بید و چنار و موی بز درست می شود. رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری باشت گفت: روستای پنج آب یکی از معدود روستاهای کهگیلویه و بویراحمد است که تولید صنایع دستی نی چیت به صورت گسترده در آن رواج دارد. رحیم خردمند اظهار داشت: این روستا قابلیت انتخاب به عنوان روستای هدف صنایع دستی و گردشگری را دارد. وی افزود: هرخانوار روستای پنج آب سالانه ۱۵ چوب نی چیت برای نگه داشتن سیاه چادرها تولید می کنند. وی تصریح کرد: تولید انواع سیاه چادر در اندازه های مختلف یکی دیگر از صنایع دستی رایج در روستای پنج آب باشت است.
رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری باشت بیان کرد: سیاه چادر، سبدبافی، سفالگری، گچمه بافی، سفره بافی، جاجیم بافی، گلیم نقش برجسته، مفرش بافی، نمد مالی، توبره بافی، جاقرآنی، هور، شله بافی، آیینه بافی و خورجین بافی از جمله رشته های فعال صنایع دستی باشت است. خردمند تعداد فعالان صنایع دستی این شهرستان را ۲هزار نفر برآورد کرد. وی تصریح کرد: با هدف توانمندسازی هنرمندان صنایع دستی هم اینک ۲ کارگاه آموزشی گلیم بافی در شهر باشت در حال اجراست که ۷۰ هنرجو در آن مشغول به مهارت آموزی هستند. وی ابراز کرد: صدور پروانه ایجاد کارگاه های انفرادی و قرار دادن زیر پوشش بیمه اجتماعی از دیگر برنامه های حمایتی صنایع دستی در این شهرستان است. وی با بیان اینکه ۲۲ هنرجوی صنایع دستی باشت سال گذشته تسهیلات ارزان قیمت ۵۰ میلیون ریال دریافت کرده اند گفت: هم اینک نیز آماده معرفی متقاضیان به بانک برای پرداخت تسهیلات صنایع دستی هستیم. خردمند گفت: احیای رشته های صنایع دستی نی چیت بافی و رنگرزی از برنامه های این اداره برای درآمدزایی بیشتر و حفظ هنرهای گذشتگان است. وی تلاش برای ایجاد شغل پایدار با بهره گیری از مهارت هنرجویان در زمینه صنایع دستی را از اولویت های اصلی این اداره متولی ذکر کرد. رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری باشت ابراز کرد: با توجه به فراهم بودن زمینه تولید، خودکفایی و تحقق اقتصاد مقاومتی حمایت از تولیدات صنایع دستی ضروری است.
مسجد جامع ابرند آباد
این بنا در ابرند آباد در ده کیلومتری یزد واقع گردیده و ازآثار قرن نهم هجری است . نقشه بنای مسجد، قابل مقایسه با نقشه مسجد بندرآباد یزد، مشتمل بر گنبدخانه، شبستان های سراسری شرقی و غربی، ایوان جنوبی، صحن و نیز شبستان زمستانی است که در دوره قاجار به اصل بنا الحاق شده است . صحن مسجد، کوچک و مستطیل شکل است و در ضلع جنوبی آن ، ایوانی بزرگ واقع است . ایوان مذکور، از طریق درگاه های بزرگی به گنبدخانه و شبستان های جانبی راه پیدا می کند . گنبدخانه، مربع شکل است که در بالا توسط قوس های گوشه ای و چهار قوس دیواری و کاربندی بین آنها به کثیرالاضلاع تبدیل شده و پوشش گنبدی بر آن قرار گرفته است . در ضلع جنوبی گنبدخانه ، یک شاه نشین نیم هشت ضلعی است که با پوشش مقرنس گچی جلوه خاصی به گنبدخانه بخشیده است . پوشش مذکور، همانند پوشش شاه نشین مسجد بندرآباد یزد، مزین به ستاره های چند پر از کاشی معرق است . زیر مقرنس کاری، روزنه های مشبک نورگیر با پوشش کاشی معرق ، و پایین ضلع خلفی شاه نشین، محراب قرار گرفته است . در طرفین محراب ، بخشی از کاشیکاری ازاره قرن نهم هجری متشکل از کاشی های شش ضلعی آبی رنگ بر جای مانده است . در محراب مذکور، سنگ قبری از قرن ششم هجری (۵۳۳ ه- . ق) نصب شده که بر آن عباراتی به خط کوفی و ثلث کتیبه شده است . شبستان زمستانی الحاقی به بنای مسجد، به صورت مستطیلی دراز و ستوندار است . بر محراب این شبستان، لوحی سنگی به ابعاد ۵۰×۱۰۳ سانتی متر نصب شده که بر آن، کتیبه ای به خط نستعلیق با نقش قندیل و گل و بوته نقر شده است . متن کتیبه، آیات قرآنی و عبارات ذیل است : ” هذا وقف استاد محمد علی ولد آقا حسین علی وقف مؤبد شرعی نمود قربة الی الله عالی شأن سعادت ارکان استاد محمدعلی مقنی خلف مرحوم آقا حسین علی بر گرمخانه جدید جنب مسجد جمعه واقع در قریه ابرند آباد تحریرا فی شهر رجب ۱۲۷۵ ” . بر اساس متن مزبور، شبستان در همین حدود – ۱۲۷۵-ه-. ق – ساخته شده است . ساختمان قدیمی مسجد نیز با توجه به نقشه ساختمانی، تزیینات و ویژگی های معماری، مربوط به نیمه دوم قرن نهم هجری است .
گردشگاه گنو بندرعباس
کوه گنو با ۲۳۴۷ متر ارتفاع در ۲۹کیلومتری شمال غربی بندرعباس غربی بین دهستانهای فین ، سیاهو و ایسین واقع شدهاست . این کوه در مقایسه با آب و هوای گرم بندرعباس ، آب و هوایی نسبتاً معتدل دارد و به همین مناسبت نیز از اهمیت زیست محیطی و تفریحگاهی برخوردار است. می دانید چرا در بندر عباس هوا خیلی شرجی است ؟ به علت وجود کوه گنو ! . ارتفاعات کوه گنو در فاصله حدودا بیست کیلومتری بندر شروع شده و سر به فلک می کشد …. و همین ارتفاع زیاد کوه باعث شده که رطوبتی که از بخار آب دریا ایجاد می شود بالای سر بندر عباس محبوس بماند و هوا را شرجی نماید. ارتفاع زیاد کوه گنو باعث می شود هنگام بالا رفتن با هوای نسبتا سردی در زمستان و هوای مطبوعی در تابستان در ارتفاعات این کوه مواجه شویم …. البته تا بالای این ارتفاعات جاده آسفالت وجود دارد ولی باشیب تند و پیچ خم بسیار …. این منطقه کلا توسط حفاظت محیط زیست محفاظت می شود و جزو زیستگاه های نادر طبیعی توسط یونسکو به ثبت رسیده و بودجه خاصی برای حفاظت از آن در نظر گرفته شده است … گونه های گیاهی نادری در این منطقه وجود دارد که در دنیا بی نظیر است. در فضای باز ارتفاعات تفریحگاهای زیبایی ساخته اند که با آلاچیق های چوبی و سایه بان ها محیط خوبی را برای استراحت فراهم شده است … بر دیوار یک آلاچیق تابلوی کوچکی دیدم که بر روی آن این جمله زیبا از ارد بزرگ نوشته شده است : گام نهادن بر نوک کوه وجود ، بسیار سخت تر از هر کار دیگریست.
اطلاعات دقیق تر در مورد گردشگاه گنو: کوهستان گنو یکی از جالبترین نمونه های معرف رشته کوههای زاگرس بشمار می آید. این کوهستان در جنوب شرقی رشته زاگرس واقع شده است. کوه گنو پس از کوههای هماگ ۳۲۶۷ متر، کوه سیرو ۲۹۷۲ متر، کوه شب ۲۷۳۱ متر، کوه نیان ۲۶۴۲ متر، کوه باز ۲۴۳۷ متر، ششمین کوه مرتفع استان هرمزگان می باشد. گنو از نظر مکانی در شمال غربی شهر بندرعباس قرار گرفته است و جاده اصلی بندرعباس به سیرجان از شرق و جاده بندرعباس به بندر لنگه از جنوب آن می گذرد. کوهستان گنو با ابعادی معادل ۳۴ کیلومتر طول و ۵ تا ۱۵ کیلومتر عرض، مساحتی بالغ بر ۳۵۰ کیلومتر مربع را در بر می گیرد.
کانونهای زیستی پیرامون و داخل منطقه حفاظت شده گنو:
• دامنه غربی : روستاهای تیکوه، سلکوه
• دامنه شرقی : روستاهای تهلو، دزک ، گنو (آبگرم)، انارون
پوشش گیاهی و رستنیها : فلور کوه گنو متجاوز از ۳۶۰ گونه از گیاهان آوندی که معدودی از آنها سرخس ها و بازدانگان و قسمت عمده آنراگیاهان گلدار تشکیل می دهند. همانگونه که معمول مناطق خشک و بیابانی است دو گروه بوته های چوبی و درختچه ها و گیاهان کوتاه عمر یکساله از بیشترین تنوع برخوردارند. بعلت موقعیت بینابینی کوه گنو در بین دو پهنه اصلی ( رویشی صحار سندی و ایرانو تورانی ) و بدلیل تغییرات ارتفاعی سریع از سطح دریا که بیش از ۲۳۰۰ متر می رسد و ایجاد میکروکلیماهای متفاوت در جهات جغرافیایی دره ها و شیب ها، این منطقه از نظر جغرافیای گیاهی ، با ویژگیها و تنوع چشمگیری مواجه شده است.
رستنیهای گنو : پرسیاوش ، سرخس معطر، گون گاوی ، زیره ، آویشن بومادران ، پونه، استبرق ، اورس ،کنار، مسواک ، پرخ ، آکاسیا ، ناترک ، بنه ، بادام کوهی ، رزوک و…
گیاهان انحصاری ایران که در گنو یافت می شوند : بادام وندلبو ، پامچال صخره ای ، مهرخوش…
چشمههای آب گنو : آبگرم گنو-انارون- تنگ باغ- کهنوج- پشتنگ- چاهو- هوبیر- پشت بنگرو- رمر- سرچربه- پرکوه- مردو- تنگ سیاه- هو تلخ- خرگو- سلکوه
تنبل درختی را بیشتر بشناسیم
تنبلهای درختی (Sloth)، پستانداران نواحی گرمسیری هستند که غالبا در آمریکای جنوبی و مرکزی یافت میشوند. آنها از پنجههای بلند خود برای آویزان شدن از شاخههای درختان بلند استفاده میکنند و از برگ درختانی تغذیه میکنند که رسیدن به آنها از عهده هر حیوانی برنمیآید. برای تنبلهای درختی، راه رفتن بر روی زمین به دلیل بلندی طول پنجههایشان (که بین ۸ تا ۱۰ سانتیمتر است) بسیار سخت و تا حدی غیر ممکن است! به همین دلیل آنها بیشتر زمان زندگی خود را بر روی شاخههای درختانی که برایشان حکم خانه دارد میگذرانند. به طور کلی دو نوع تنبل درختی داریم: تنبل دو انگشتی و تنبل سه انگشتی. تنبلهای دو انگشتی جثه بزرگتری نسبت به تنبلهای سه انگشتی دارند و به غیر از این مورد، این دو گروه جانور از دیگر جهات بسیار به یکدیگر نزدیکاند. تنبلها جثهای به اندازه یک سگ معمولی دارند (طولی حدود ۵۸ تا ۶۸ سانتیمتر) و حدود ۸ کیلوگرم وزن دارند. هزاران سال پیش، تنبلهای درختی بسیار بزرگتر بودند. طبق گزارشات باغ وحش سندیگو، تنبلهای درختی در ابتدا جثهای به اندازه یک فیل داشتند که نسل اینگونه از تنبلها حدود ده هزار سال پیش منقرض شد.
عادتهای معمول یک تنبل درختی : اجداد این حیوانات در آمریکای شمالی میزیستهاند اما تنبلهای درختی فعلی بیشتر در آمریکای جنوبی و مرکزی یافت میشوند. تنبلهای درختی عاشق بالا رفتن از درختان بلند در جنگلهای بارانی هستند. آنها دوست دارند تا بر روی شاخههای درخت، همانند یک توپ جمع شده و بخوابند و بعضی از تنبلها نیز به صورت آویزان از شاخه درختان بلند استراحت میکنند. به طور کلی زندگی تنبلهای درختی بین دو حالت در حال چرخش است: خوابیدن بر روی درخت و خوردن برگ درخت! این حیوانات تنها برای دفع غذا یا شنا کردن از درخت پایین میآیند. تنبلهای درختی روزانه بین ۱۵ تا ۲۰ ساعت میخوابند که این مسئله وقت بسیار کمی برای انجام فعالیتهای دیگر در اختیار آنها قرار میدهد اما طبق تحقیقات اخیر در آلمان، این نتیجه حاصل شده که تنبلهای درختی به اندازه انسانها به خوابیدن نیاز دارند اما خودشان بر افزایش ساعت خوابیدنشان اصرار میورزند. تنبلهای درختی تنها هستند و به زندگی اجتماعی اعتقادی ندارند. اجتماعیترین حالت تنبلهای درختی این است که یکی از تنبلها بر روی شاخه درختی بخوابد که تنبل دیگری هم بر روی شاخهای دیگر از همان درخت خوابیده است!
رژیم غذایی تنبلهای درختی : تنبلهای درختی تنها از برگ درختان تغذیه میکنند. برگهایی که تنبلها میخورند بسیار سخت است و هضم کردن آنها به هیچ وجه آسان نیست. تنبلها معدهای چهار قسمتی دارند که عمل هضم را برایشان راحتتر کند. هضم کردن غذایی که تنبلها میخورند به قدری سخت است که ممکن است یکی از وعدههای غذایی آنها یک ماه بعد هضم شود! جالب است بدانید که این رژیم غذایی مبتنی بر برگ چندان هم مفید و انرژیزا نیست در نتیجه تنبلها هیچوقت انرژی کافی از غذایی که میخورند بدست نمیآورند و این دقیقا میتواند یکی از دلایلی باشد که آرام و آهسته بودن تنبلهای درختی را توجیه کند.
وضعیت بقا : تنبل سه انگشتی قد کوتاه، در لیست صد حیوان برتر در حال انقراض وجود دارد و نسل این جانور شدیدا در خطر انقراض است. اینگونه از تنبلها تنها در یکی از جزایر خلیج پاناما یافت میشوند.
حقایقی جالب درباره تنبلهای درختی
- نام علمی آنها “Bradypus” است که یک واژه یونانی به معنای “Slow Feet” است که به صورت «حیوانی که آهسته قدم برمیدارد» ترجمه میشود. این اسم کاملا منطقی است چراکه تنبلها جزو آهستهترین حیوانات روی زمین هستند.
- تنبلها به قدری آهسته هستند که مسافتی معادل ۱.۸ تا ۲.۴ متر را در یک دقیقه طی میکنند.
- تنبلها به قدری آهستهاند که بر روی بدنشان جلبک رشد میکند و به همین دلیل ظاهر بسیاری از آنها سبز رنگ است!
- تنبلها شناگران ماهری هستند و میتوانند نفس خود را به خوبی حبس کنند. آنها همیشه برای شنا کردن خود را از بالای شاخه درخت به درون آب میاندازند.
- تنها ۲۵٪ از بدن تنبلهای درختی را ماهیچه تشکیل داده است. به همین دلیل اگر تنبلها سردشان شود، بدن آنها قادر نیست تا با لرزیدن خود را گرم کند! نکته مثبت اینجاست که محل اصلی زندگی تنبلها هوای گرمسیری دارد و همچنین بدن تنبلها از خز پوشیده شده است.
- تنبلها تنها هفته ای یک بار عمل دفع را انجام میدهند.
- عقاب، مار و پلنگ، شکارچیان اصلی تنبلها هستند.
- اگر یک تنبل درختی در حالیکه از شاخه درختی آویزان باشد جان خود را از دست دهد، پس از مرگ هم همچنان بر روی شاخه درخت آویزان خواهد ماند!
- تنبل سه انگشتی تقریبا میتواند سر خود را ۳۶۰ درجه بچرخاند.
- تنبلهای درختی اکثر فعالیتهای خود را شبانه انجام میدهند.
- تنبلهای درختی ماده، ۱۰ ماه باردار خواهند بود و در هر نوبت زایمان تنها یک فرزند به دنیا میآورند.
- تنبلهای درختی میتوانند تا ۴۰ سال عمر کنند.