گردشگری
سرنخ های تازه از تاریخ شهر نشینی در قم
کاوش های باستان شناسان در تپه ی قلی‌درویش قم نشان می دهد که شهر باستانی پیشرفته ای در این ناحیه وجود داشته است. این کاوش ها که فصل پنجم خود را می گذرانند نشان می دهند که نه تنها این شهر در فاصله هزاره پنجم پیش از میلاد تا هزاره اول پیش از میلاد وجود داشته، بلکه آثار باستانی جالبی هم دارد که از ساختارهای اجتماعی حاکم بر آن در دوره عصر آهن حکایت می کند! ظاهرا این شهر باستانی دارای فضایی با کارکرد مذهبی، نیایشگاه، محل سکونت و محل ذخیره آذوقه بوده و مدارکی مبنی بر تجارت گسترده مردمان آن با ساکنان حاشیه خلیج فارس به دست آمده است. علیرضا ارجمندی مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان قم، با اشاره به وجود ساختارهای شنی کاملا پیشرفته و فضاهای تقسیم‌بندی‌شده در این شهر به خبرگزاری ایسنا گفت: «مهرهای استوانه‌ای درباره مالکیت و تجارت و فضاهایی با کارکردهای مذهبی یا حکومتی در این محوطه به‌دست آمده که نشانه‌های آغاز شهرنشینی در این محوطه‌اند.» در این شهر که متعلق به عصر آهن است،مدارکی مبنی بر تجارت گسترده مردمان آن با ساکنان حاشیه خلیج فارس به دست آمده است.
او ادامه داد: «تا کنون هر آنچه از عصر آهن کاوش کرده‌ایم، به گورستان‌های این دوره و آثار منقول مربوط بوده است، تا جایی که بیشتر باستان‌شناسان نظر داشتند، جوامع عصر آهن، جوامعی کوچ‌رو و کوچ‌نشین بودند و فضای استقراری و مسکونی نداشتند؛ ولی کاوش در این سایت، خلاف این مسأله را مبنی بر اینکه جوامع بسیار پیشرفته‌ای از نظر الگوهای سازه‌یی و استقراری در این دوره وجود دارند، به اثبات رساند.» ارجمندی هدف اصلی از کاوش در محوطه‌ی قلی‌درویش قم را به‌دست آوردن اطلاعات درباره‌ی جوامع عصر آهن با توجه به نبود فضاهای استقراری از این جوامع دانست و گفت: «تکمیل لایه‌نگاری و شواهد سکونتی از هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوره‌ی عصر آهن از دیگر هدف‌های فصل پنجم کاوش در محوطه‌ی قلی‌درویش است.» او به قدیمی‌تر بودن نواحی جنوبی سایت قلی‌درویش اشاره کرد و گفت: «هرچه به سمت شمال سایت می‌رویم، لایه‌های تاریک‌تری داریم، حتی ممکن است بستر قدیمی رودخانه‌ی قمرود از این مکان گذشته و به‌مرور به شهر کنونی قم رسیده باشد.»
شهر درخت و سایه ها
به فاصله ۲ ساعت از یزد، بعد از طی جاده پرپیچ و تابی که مسیر خودش را از بین کوه‌ها باز می‌کند، به شهری می‌رسید که مردمش اصرار دارند شهرشان را «ابرکوه» بگویی نه ابرقو. شهری افسانه‌ای که می‌گویند لااقل ۴ هزار سال عمر دارد؛ شهری که محل سکونت اصحاب رس بوده و زمانی محل عبور جاده ابریشم به حساب می‌آمده و یک عالمه خانه‌های کاهگلی زیبا دارد. ابرکوه امروزی اما شهر کوچک و کم سر و صدایی است که دیگر جاده ابریشمی از آن رد نمی‌شود و شاید در نگاه اول چندان مهم و قابل توجه به‌نظر نرسد اما کافی است گشت کوچکی در آن بزنید تا بزرگی و رونق از یاد رفته‌اش را به رختان بکشد و البته سر و کارتان به مردمی بیفتد که مهربانی را به نهایتش رسانده‌اند.
بد نیست بدانید که… ابرکوه را به‌خاطر قرارگرفتن پای کوه، برکوه یا ابرکوه گفته‌اند؛ علاوه بر اینکه «ابر» در فارسی باستان همان کاربرد و معنی بر را داشته، نشان از بزرگی و اهمیت نامی دارد که همراه آن می‌آید. اعراب همان کاری را که با خیلی از اسامی ایرانی کردند، با اسم ابرکوه هم کردند و آن را ابرقو گفتند. وقتی حرف از قدمت ابرکوه به میان می‌آید همه چیز با افسانه آمیخته می‌شود. سرو کهنسال ابرکوه که مسن‌ترین موجود زنده دنیا به حساب می‌آید، حدس و گمان‌ها را به ۴ تا ۵ هزار سال قبل می‌برد.الکساندروف روسی معتقد است که این تنه قطور و شاخه‌هایش حداقل ۴ هزار سال است که دارند سنگینی ۲۵ متر شاخ و برگ بالای سرشان را به دوش می‌کشند؛ هر چند آندره گدار سن‌و سال درخت را ۵ هزار و یک باستان شناس ژاپنی ۸هزار سال می‌دانند. از ابرکوه در کتب و سفرنامه‌های عهد اسلامی، همیشه با صفت بزرگی، وسعت، زیادی جمعیت، فراوانی و بسیاری نعمت یاد شده؛ نمونه‌اش هم کتب «الممالک و المسالک»، «حدود العالم» و «معجم البلدان». ابرکوه در دوران رونق جاده ابریشم یک چهارراه به حساب می‌آمد و سر راه‌هایی که از مرکز کشور می‌گذشت و به جنوب می‌آمد قرار داشت.تنها همین امر کافی بود تا ابرکوه تبدیل به شهری بزرگ و مهم شود. از آنجا که ابرکوه شهر نسبتا آرامی بود و کمتر روی شورش به خود دید، تبدیل به محل سکونت و اقامت عرفا و صوفیان زیادی ازجمله ابوالخیر اقبال شد. همین حالا هم دراویش ابرکوه در محله‌ای به نام درویش‌ها و در کنار مقبره پیر و مرادشان، ابوالخیر اقبال- طاووس الحرمین- سکونت دارند. آقای حمیدرضا شمس اسفندآبادی در کتاب «با من به ابرکوه بیایید»، تعداد آثار تاریخی ابرکوه را ۱۸۰ اثر آورده که در این ۲ صفحه بیشتر از ۹تای آنها را نتوانسته‌ایم جا بدهیم.
قلعه فراموش شده
قلعه نصوری در شهر بندر طاهری از توابع بخش مرکزی شهرستان کنگان قرار گرفته است. قلعه عظیمی که سال هاست یکی از جاذبه های خاموش گردشگری استان بوشهر به شمار می رود و کمتر گردشگری تا به حال نام آن را شنیده است. این قلعه متعلق به خاندان نصوری است که بر روی تپه ای بلند و مشرف به دریا بنا شده و دو حیاط اندرونی و بیرونی و یک شاه نشین دارد. قلعه ای که به نام «قلعه شیخ» هم مشهور بوده‌است و به اوایل دوران قاجاریه تعلق دارد. ساخت این قلعه در حدود ۱۸۰ سال پیش به امر شیخ جبار نصوری-پدر بزرگ شیخ ناصر نصوری- و به دست معمار علی اضعر شیرازی انجام گرفت. در معماری این بنا می توانید سنگ‌های بزرگ و گل و گچ را ببینید که ملات آن را تشکیل داده اند. شاید بد نباشد اگر بدانید که خاندان نصوری تا سال ۱۳۵۶ ه.ش. در این قلعه سکونت داشته‌اند. تراش ستون ها شبیه ستون‌های بازار وکیل است و گچ بری‌ها با شاخ و برگ و فرشتگانی که بر آن نشسته اند، زیباتر شده اند. هجده تابلوی زیبا هم از مجالس شاهنامه فردوسی در ایوان غربی قلعه خودنمایی می کند.
در ورودی قلعه از سمت جنوب رو به خلیج فارس است. بعد از عبور از این در بزرگ و منقوش، یک هشتی بزرگ م بینید که با هشت طاقچه ساده تزئین شده است. بعد از این هشتی حیاط است و پله هایی که قدم های شما را به طبقه دوم فرا می خوانند. به طور کلی قلعه شیخ نصوری ویژگی معماری تمام ساختمان‌های قاجاریه را دارد. با همان ایوان ها، همان ستون ها و همان طاقچه های معمول و مرسوم آن زمان. تنها ویژگی ای که این بنا را به یک بنای با شکوه تبدیل می کند، گچ کاری ها و گل میخ های به کار رفته در دیوار و درها است و ستون هایی که با تراش گل و بته مجلل شده اند. در حقیقت سبک کار و تراش ستون ها شبیه ستون‌های بازار وکیل شیراز است و گچ بری‌ها با شاخ و برگ گل و بوته، فرشتگان و پرندگانی که بر آن نشسته اند، زیباتر شده اند. این در حالی است که هجده تابلو بسیار زیبا از مجالس شاهنامه فردوسی در ایوان غربی قلعه نقش بسته و خودنمایی می کند. برای دیدن «قلعه نصوری» که در ۲۵۰۰ کیلومتری شرقی استان بوشهر قرار گرفته‌است باید سفری به شهر کنگان در ۲۵۰ کیلومتری جنوب شیراز و ۲۲۰ کیلومتری جنوب‌شرقی بوشهر داشته باشید تا بتوانید این قلعه را در منطقه کوهستانی نار و کنگان ببینید. شهری که زمستان های ملایم و تابستان های گرمش زبانزد جنوبی هاست و به همین علت در زمستان یکی از بهترین مقاصد گردشگری به شمار می رود.
پیاده‌روی در آب های ناز!
شاید پیاده‌روی و قدم زدن در دل دریا تجربه بکری باشد که کمتر کسی از ما تجربه‌اش کرده باشد؛ تجربه‌ای هیجان‌انگیز که تحققش تنها در جزایر ناز جزیره قشم فراهم می‌شود. به همین خاطر می‌خواهیم با بال خیالتان با ما همراه شوید تا بتوانید لذت حضور در آن مکان را تصور کنید و در اولین فرصت هم دلتان را به دریا بزنید و راهی جزیره شوید تا بتوانید خودتان را هم به دریا بزنید و کلی برای ما دعا کنید. صدف های رنگارنگ، عروس های دریایی و بچه خرچنگ ها که هنوز سخت پوست نشده اند و موج دریا آنها را به ساحل آورده، در ساحل ناز منتظرتان هستند! اسم ساحل بر قامت این جزیره کوچک می درخشد و برازنده آن است. شن و ماسه این ساحل از نوع خاصی است و مانند بیشتر قسمت های سواحل بندرعباس گلی و چسبنده نیست. بنابراین زمان گشت و گذار در ساحل خیلی کثیف و خاکی نمی شوید! قشم ۴ جزیره کوچک تر هنگام، لارک، هرمز و ناز را در تنگه استراتژیک هرمز در مجاورت خود دارد. اما شاید از میان همه آنها جزایر ناز که در ۲۲ کیلومترى شهر قشم قرار دارند جذاب تر و دیدنی تر باشد. اینجا تنها محلى است که می‌توانید با پاى پیاده یا با خودروى شخصى‌تان به اندازه یک کیلومتر در داخل آب‌هاى نیلگون خلیج فارس پیش‌روی کنید. وسعت جزیره ناز تقریباً سه هکتار است. این جزیره فاقد ساحل شنی است و دیواره های صخره ای به ارتفاع ۵ تا ۱۰ متر اطراف آن را فراگرفته است. روی این جزیره به طور کامل مسطح است. در زمان جزر با پسروی کامل آب دریا، برای مدت کوتاهی، باریکه ای از خشکی جزیره ناز را به ساحل قشم وصل می کند.
هر چند زمان این اتفاق کوتاه است، اما در همین مدت مى‌توانید از بلنداى آن، تنگه هرمز، جزیره لارک و همه زیبایى‌هاى عالم خلقت را از دل پهنه آبى خلیج فارس نظاره کنید و خود را غرق در شادی و خوشبختی بیابید. در این جزیره کسی سکونت ندارد. ماهیگیران محلی چند سایبان و مکان استراحت از چوب و پلاستیک به صورت موقت ساخته اند. روبه روی جزیره ناز در قشم ساحل شنی قرار دارد که مکان مناسبی برای تغذیه پرندگان دریایی و ماهیگیران بومی است. در سراسر فصول سال بازدیدکنندگان بسیاری بویژه هنگام غروب از این محل بازدید می کنند.آرامش و زیبایى جزایر ناز از یک سو و وجود صدف‌ها و مرجان‌هایى که در طرح‌ها و رنگ‌هاى مختلف و متنوع در اطراف این جزایر دیده مى‌شود، از سوى دیگر بر زیبایى منطقه و هیجان شما برای تماشای این همه هنرنمایی خالق خوش‌نگار بر بوم زمین خواهد افزود. صبر کنید! هنوز سفرتان به پایان نرسیده!… آب بزودی بالا خواهد آمد و با بالا آمدن آب دریا، صحنه‌ای هیجان‌انگیزتر شما را در برخواهد گرفت چراکه خود را در پهنه‌اى از آب دریا بدون وجود جاده‌اى براى خروج از آن گرفتار مى‌بینید و می‌توانید بدون نگرانى از این شرایط تا جذر مجدد آب به تماشاى قسمت‌هاى مختلف جزایر ناز و همه زیبایى‌هایش بنشینید. فقط اگر دریا شما را با خود به ناکجاآبادش برد یا هیجان تماشای این صحنه‌های بکر و زیبا چراغ آمپر فشارتان را سوزاند و کار دستتان داد، ما بی‌تقصیریم. از همین حالا گفته باشیم. تا یادمان نرفته بگوییم اگر اهل غواصی هم هستید وجود سایت‌هاى بکر و منحصر به فرد براى غواصى در محدوده جزایر در انتظارتان نشسته است.
سقوط آزاد زنانه
زنان علاوه بر این که نقش پررنگی در ارائه خدمات گردشگری دارند خودشان می توانند به عنوان یکی از مصرف کنندگان مهم این صنعت در نظر گرفته شوند. زنان و خصوصا دختران جوان به دنبال هیجان بیشتر در زندگی شان هستند. برای طرفداران هیجان و ماجراجویانی که دوست دارند نهایت خطر را تجربه کنند. بانجی جامپینگ اسم آشنایی است؛ ورزشی که در آن افراد بی باک و با دل جرأت از بالای ساختمان ها، برج ها یا موانع طبیعی مرتفع به پایین می برند و قبل از برخورد به زمین بین زمین و آسمان معلق می مانند؛ البته با کمک کش خیلی محکم که به آنها بسته شده! تحمل ترس و وحشتی که در زمان پرش در بانجی کارها به وجود می آید و فشاری که به آنها وارد می شود، کار هر کسی نیست؛ حالا اگر بانجی کارها شرایط ایمنی را هم رعایت نکنند، خطرات کار چند برابر می شود؛ شاید به همین خاطر است که اسم بانجی جامپینگ در فهرست خطرناک ترین ورزش های دنیا هم ثبت شده است. شاید برایتان جالب باشد استقبال زنان ایرانی از مردان برای تجربه چنین هیجانی بیشتر بوده است و بودند مردانی که پس از دیدن ارتفاع به راحتی انصراف خود را اعلام کرده اند اما زنان حتی یک قدم هم از تصمیم خود عقب نشینی نکرده اند. چند سال پیش سکوی پرش دیگری در بوستان ولایت تهران نصب شد که پرش ماجراجویانه از ارتفاعی در حدود ۴۰ متر را برای زنان آزاد اعلام کرد که با استقبال بی نظیر زنان مواجه شد به صورتی که حتی بسیاری از مسافرانی که از دیگر نقاط ایران به تهران می آمدند به عشق پرش از این دکل به بوستان ولایت می رفتند.
امیررضا بدری، مربی بانجی در بوستان ولایت می گوید: حدود ۸۰ درصد افرادی که از بانجی می پرند، بانوانی هستند که میانگین سنی آن ها ۱۴ تا ۶۰ سال است و تاکنون پیش نیامده که خانمی به بالای سکو برود و از پریدن منصرف شود، اما آقایانی بوده اند که از پریدن منصرف شده اند. حدود ۸۰ درصد افرادی که از بانجی می پرند، بانوانی هستند که میانگین سنی آن ها ۱۴ تا ۶۰ سال است و تاکنون پیش نیامده که خانمی به بالای سکو برود و از پریدن منصرف شود، اما آقایانی بوده اند که از پریدن منصرف شده اند. اما شاید پرش از بلندترین دکل بانجی خاورمیانه با نزدیک به ۴۵ متر ارتفاع که در مجموعه گردشگری گنجنامه همدان است، تجربه ای ناب تر باشد، خصوصا این که در این مجموعه هیچ محدودیتی برای زنان اعلام نشده است. زنان نیز می توانند از دکل ها به سمت پایین پرش و حس هیجان را تجربه کنند. از نکات مهم دیگری که این دکل بانجی در همدان دارد این است که قابلیت پرش همزمان چهار نفر با هم در یک زمان را دارد. در نتیجه این بانجی جامپینگ یکی از محبوب ترین ها در کشور به حساب می آید.
در این میان منطقه گردشگری توچال در شمال تهران، اولین نقطه در کشور بود که دکل ۴۰ متری بانجی جامپینگ در آن نصب شد، اما از همان روزهای نخست، پرش و ماجراجویی زنان در آنجا ممنوع اعلام شد در حالی که در دیگر نقاط کشور این امر آزاد است. به نظر می رسد در روز های اخیر مدیران توچال نیز به فکر افتاده اند برای سقوط آزاد زنان از بام تهران چاره ای بیندیشند به صورتی که برخی مسئولان بنیاد مستضعفان که مدیریت مجموعه تفریحی و گردشگری توچال را بر عهده دارند از اجرایی شدن برخی طرح ها برای ماجراجویی و تفریح سالم زنان در ارتفاعات توچال خبر می دهند. گویا این موضوع از طریق رئیس انجمن ورزش های هوایی و بنیاد مستضعفان در حال بررسی است .در حالی که در توچال مسئولان درگیر نامه نگاری اداری هستند، سکوی پرش در منطقه گردشگری گنجنامه همدان که با ارتفاع ۴۵ متر، بلندترین بانجی جامپینگ کشور نیز به شمار می آید و در کنار آن دکل، بانجی بوستان ولایت تهران مورد استقبال زیاد زنان قرار گرفته است. نکته جالب توجه دیگر این که بر اساس آمار های موجود، تعداد زنان متقاضی برای جامپینگ بیشتر از مردان بوده است. بانجی جامپینگ، مختص حادثه جویان است که دهه ۱۹۵۰ رواج یافت و وقتی نخستین فیلم آن از شبکه بی بی سی پخش شد، طرفداران بسیاری پیدا کرد. سال ۱۹۷۹ کلوپ ورزش های خطرناک انگلیس تصمیم گرفت این ماجراجویی را به شکل مدرن تری اجرا کند، اگرچه بانیان آن دستگیر شدند، اما بعدها این فعالیت هیجان انگیز را به آمریکا بردند و توجه بسیاری را به آن جلب کردند. بانجی جامپینگ یکی ازتمام شاخه های جالب توجه در گردشگری ماجراجویانه می تواند باشد به صورتی که در دل طبیعت یا مکان های تاریخی و جذاب بسازیم؛ نقاط بلندمرتبه، دره ها، پل های تاریخی، کوه ها و برج های مخابراتی و…