گردشگری

 
 

تاریخچه استان ایلام

c7677628-c4ab-4426-9160-e56c5ca75175

این سرزمین، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده که در حدود ۳۰۰۰ سال پیش از  میلاد به فرمان آشور بانی پال منقرض شد. در کتیبه های بابی، عیلام را ” آلامتو” یا “آلام”خوانده اند. که به قولی به معنای کوهستان یا “کشور طلوع خورشید” است. مدتی پس از سقوط عیلام، حوزه فرمانروایی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارسها و مادها در غرب تقسیم شد. در دوره هخامنشی جزئی از امپراطوری هخامنشی بوده است. بعد از تسخیر ایران به وسیله اعراب مسلمان، احتمال دارد که این ناحیه جزئی از ایالت کوفه باشد. از اوایل قرن چهارم تا اوایل قرن ششم خاندان حسنویه کرد بر لرستان و ایلام حکومت می کردند و از سال۵۷۰ تا ۱۰۰۶ اتابکان لر بر لرستان و پشتکوه حکومت کرده اند. از سال ۱۳۰۹ شمسی در تقسیمات کشوری، ایلام جزو استان پنجم یعنی کرمانشاه گردید.

موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان : در سال ۱۳۴۳ به فرمانداری کل تبدیل شد ودر سال ۱۳۵۳ به دلایل سیاسی – مرزی – اداری به صورت یک استان درآمد.استان ایلام مشتمل بر ۷ شهرستان، ۱۷ بخش و ۳۶ دهستان است. استان ایلام با مساحتی برابر با ۱۹۰۴۵  کیلومتر مربع در جنوب‌غربی کشور واقع شده که ۲/۱ درصد مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد. بر اساس آمارگیری عمومی نفوس مسکن در سال ۷۵ این استان دارای ۴۸۷۸۸۶ نفر جمعیت، ۷ شهرستان ۱۷ بخش و ۳۶ دهستان است. که از نظر اقلیمی دارای دو اقلیم نیمه مرطوب سرد در شمال با متوسط بارندگی ۶۳۹ میلی‌متر و بیابانی گرم با متوسط بارندگی ۲۰۰ میلی‌متر در جنوب استان می‌باشد. قسمت‌های شمالی استان عمدتا کوهستانی بوده و سلسله جبال زاگرس به صورت رشته‌کوه‌های موازی در امتداد چین‌خوردگی‌ها، دره‌های نسبتا کم‌عرض و ارتفاعات متوالی را به وجود آورده است در قسمت‌های جنوبی استان کبیرکوه، حوزه‌های آبریز رودخانه‌های کوچکی را در دامنه‌های جنوبی خود ایجاد کرده که در نهایت به دشت‌هایی منتهی می‌گردند البته این دشت‌ها در شهرستان دهلران وسیع‌تر می‌باشند. شهرستان ایلام به مرکزیت شهر ایلام و در سال ۱۳۰۸ شمسی در خاور و شمال خاوری ده ‌بالا و در منطقه‌ای که حسین ‌آباد (منسوب به حسین قلی خان والی) نامیده می‌شد و در جوار ساختمانهای به جا مانده از والی ، بنا گردید و با به توجه به سابقه‌ی تاریخی منطقه و تصویب فرهنگستان ایران، ایلام نامیده شد.دیواره‌های سنگی و دامنه‌های جنگلی کوه‌های مانشت، سیوان، شلم و سیاه کوه، به شکل دژی وسیع شهر و دشت‌های اطراف آن را برگرفته است. شهر ایلام در مرکز جغرافیایی استان قرار نگرفته است. از این رو، موقعیت آن تا حدودی که اهمیت ارتباطی و تجارتی آن را محدود می‌کند، به طوریکه محصولات بخش‌ها و روستاهای دور دست به استان‌های دیگر صادر می‌شود. اما ایجاد شبکه‌ی راهها و اتصال مراکز شهری به ایلام مخصوصاً نزدیکی با مرزبا وجود آب و هوایی نسبتاً مناسب و مساعد، مرکزیت سیاسی، وجود مؤسسات رفاهی و… به آن موقعیتی ویژه، داده است. بخش مرکزی ایلام دارای دهستان‌های میش‌خاص و حومه ۳۶ روستاست. توتون از مهمترین محصولات دهستان میشخاص است. چوار، یکی از بخش‌های شهرستان ایلام در ۱۸ کیلومتری شهر ایلام و بر سر راه اصلی ایلام – ایوان – اسلام آباد غرب قرار گرفته است.

ریگ جن؛ مثلث برمودای ایران

rigjen-22-ta-23dey91-3

نمک… ماسه… باتلاق و شنزارهای روان! این تمام چیزی است که در ریگ جن خواهید دید؛ مثلث برمودای ایران که جز تپه های سوزان هدیه دیگری برای مسافرانش ندارد. در این منطقه کویری تا چشم کار می کند تپه های شنی است و باتلاق های نمک که مهم ترین بهانه تبدیل ریگ جن به یکی از صعب العبور ترین نواحی جهان به شمار می رود. ریگ جن آنقدر صعب العبور است که از دوران های قدیم هیچ کاروان و مسافری از آن عبور نمی کرده است. بنابراین طبیعی است که هیچ روستایی هم در آن وجود نداشته باشد. این منطقه در باورهای مردم بومی کویر، سرزمین نفرین شده است! آنها معتقدند که ارواح پلید و شیاطین در این سرزمین اسرارآمیز حکومت می کنند و به همین دلیل هر که پا به ریگ جن می گذارد بلعیده می شود و دیگر باز نمی گردد! اما شاید برایتان عجیب باشد که بدانید این روزها ریگ جن تبدیل به یکی از مقاصد گردشگری ایران شده است و تورهای گردشگری هر از چندگاهی به این کویر سوزان و بلعنده سفر می کنند. سرزمینی که اگر پایتان را به آنجا بگذارید خواهید دید که در شعاع پنجاه کیلومتری تان هیچ جنبده‌ای وجود ندارد! بومیان منطقه تصور می کنند که ارواح پلید و شیاطین در ریگ جن سکونت دارند و به همین دلیل هر که پا به این سرزمین اسرار آمیز می گذارد بلعیده می شود و دیگر باز نمی گردد

ریگ جن روی نقشه : ریگ جن در جنوب غربی و غرب دشت کویر، جنوب سمنان، جنوب شرق گرمسار، شرق منطقه حفاظت شده کویر ، شمال انارک و غرب جندق قرار گرفته است! این دقیق ترین آدرسی است که می توان از کویری داد که نام و نشانش در بیشتر نقشه ها وجود ندارد. انگار که ریگ جن سرزمین حذف شده دوران باشد! ریگ جن با وسعتی حدود ۳۸۰۰ کیلومتر مربع در حاشیه شمالی به کوه گوگردی ، در حاشیه شرقی به جاده دامغان – جندق و در قسمت شمالی به رودخانه ورگی که از ارتفاعات کوه گوگردی سر چشمه می گیرد می رسد. این رود در جهت شمال غربی-جنوب شرقی وارد ریگ جن می شود و کوه ملا هادی در حاشیه جنوبی این ریگ زار قرار دارد. اما بهترین مسیر دستیابی به آن هم بخش شمال شرق پارک ملی کویر است، یعنی جاده سنگفرش ملک آباد که البته داخل مرز پارک بوده و زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست اداره می شود. بنابراین باید از این سازمان مجوز عبور بگیرید. مسیر دیگر ورود به ریگ جن هم جندق است که دقیقا در نقطه مقابل، یعنی در بخش شرقی پارک قرار دارد. اگر از تهران عازم ریگ جن می شوید باید بدانید که فاصله تهران تا جندق حدود ۱۷۰ کیلومتر است. بنابراین برای این سفر باید طوری برنامه ریزی کنید که برای رفت و برگشت سوخت و تجهیزات کافی داشته باشید.

سفر به سرزمین ارواح خبیثه! : در سال ۱۹۰۰ سون هدین، کویرنورد بزرگ سوئدی اولین گردشگری بود که سعی کرد ریگ جن را تجربه کند. اما به دلیل باتلاقی بودن منطقه از تصمیمش منصرف شد و در نتیجه از حاشیه غربی و جنوبی ریگ جن عبور کرد. او بعدها در کتاب کویرهای ایران به طور مفصل درباره این کویر نوشت تا در سال ۱۹۳۰ آلفرنس گابریل” با ایده گرفتن از این کتاب راهی ایران شود و عزم ریگ جن کند. اما او هم تنها از عرض ریگ جن گذشت. تا این که در سال ۱۳۸۰ اولین کویر نورد ایرانی راهی ریگ جن شد تا طلسم این سرزمین اسرارآمیز را بشکند. دکتر علی پارسا، برای اولین سفر با شتر راهی ریگ جن شد اما سفرهای بعدیش را با تیم های کویرنوردی انجام داد. اگر شما هم کافی انگیزه پیدا کرده اید که جانتان را کف دستتان بگیرید و راهی ریگ جن شوید، بهتر است خیلی عجله نکنید. توصیه می کنیم که اگر تا به حال کویر نوردی نکرده اید و به اصطلاح حرفه ای نیستید، برای اولین تجربه به هیچ عنوان ریگ جن را انتخاب نکنید که در این صورت رفتنتان با خودتان است و برگشتنتان با خدا! حتی اگر هم حرفه ای هستید حتماً گروهی به این منطقه سفر کنید. آن هم با یک تیم کاملا حرفه ای. بهترین وسیله برای عبور از این کویر‌، جیپ های سبک وزن است و البته فراموش نکنید که هر لحظه امکان گیر کردن و گم شدنتان در کویر ریگ جن وجود دارد. پس باید از همه امکان های نرم افزاری مثل نقشه های دقیق و GPS که قبلا تمام مسیرهای عبور از ریگ جن روی آن مشخص شده است استفاده کنید. این البته به جز اطلاع مسئولان محلی از سفر تیم کویرگردی به ریگ جن است که باید کاملا در جریان نقشه سفر تیم باشند. سفر به ریگ جن معمولا با بیشترین حد تجهیزات صورت می گیرد. در این سفر معمولا برای مدت حداقل ۱۵ روز غذا‌، آب، بنزین و وسایل فنی ماشین ها برداشته می شود تا در صورت بروز مشکل حفظ گروه امکان پذیر باشد. اما ریگ جن غیر از احتمال گم شدن و ته کشیدن منابع حیاتی، بهانه های دیگری هم برای بلعیدن مسافرانش دارد! فرو رفتن در گل و لجن و باتلاق های ریگ جن یکی از مهم ترین خطرهایی است که هر مسافری را تهدید می کند.

اولین ژئوپارک خاورمیانه در قشم

a442211718274102a

کافیست سری به ژئوپارک قشم در استان هرمزگان بزنید تا باور کنید که دیدنی ترین شاهکار طبیعت، مثل نگینی منحصر به فرد در قلب خلیج فارس می درخشد و این منطقه را به عنوان اولین ژئوپارک خاورمیانه معرفی می کند. منطقه ای با جنگل های حرا و سواحل خلیج فارس که می تواند مهمترین جاذبه گردشگری جنوب ایران لقب گرفته بگیرد. ژئوپارک قشم به عنوان اولین ژئوپارک ایران و خاورمیانه یکى از منحصر به فردترین ژئوپارکهاى جهان است که در کنار سواحل زیباى خلیج فارس و جنگل دریایى حرا مى تواند در جذب توریسم و علاقمندان به طبیعت نقش مهمى ایفا کند. این ژئوپارک با وسعت کافى و مرزهاى شناخته شده چندین پدیده بارز زمین شناسى را در خود جای داده و به پارک زمین شناسی ایران تبدیل شده است.وجود آثار تاریخى، بوم شناسى و میراث فرهنگى و طبیعى در این منطقه مى تواند نقش ارزشمندى در توسعه اقتصادى جوامع پیرامونى خود ایفا کند. در محدوده ژئوپارک قشم مى توانید جاذبه هایی مثل تنگه چاه کوه، دره ستاره ها، تنگه عالى، دره تندیسها، دره شور، نمکدان، دولاب و کورکورا کوه را ببینید که در یک مسیر طولى، از شرق به محور روستاى طبل و سلخ و در غرب به محور روستاى گورى و کانى و از شمال به ساحل شمالى و از جنوب به ساحل جنوبى منتهى مى شود.

موزه حیات وحش : شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که ژئوپارک قشم در سال ۲۰۰۶ به ثبت جهانى رسید و البته خیلی پیش تر از آن، عنوان اولین ژئوپارک خاورمیانه را به خود اختصاص داده بود و نام ایران را در زمره ۱۷ کشور داراى ژئوپارک ثبت کرده بود. داود احمدى مدیرکل سیاحتى، میراث فرهنگى و صنایع دستى سازمان منطقه آزاد قشم، در خصوص این منطقه جغرافیایی به خبرگزاری مهر می گوید: «ژئوپارکها از جمله ژئوپارک منحصر به فرد قشم زیر نظر یونسکو و توسط بالاترین مقام منطقه اى که ژئوپارک در آن واقع شده اداره مى شوند و براساس برنامه هاى یونسکو، این مناطق در حقیقت به مراکزى کارآمد براى آموزش محیط زیست، پژوهش و کارورزى در زمینه هاى مختلف علوم زمین تبدیل مى شوند.» ژئوپارک قشم به دلیل قرار گرفتن در منطقه استراتژیک خلیج فارس و واقع شدن بین ژئوپارکهاى شرق آسیا و اروپا، اهمیت و موقعیت خاصى دارد و این در حالی است که تنوع ژئوپارک قشم تنها به پدیده هاى زمین شناسى محدود نمى شود بلکه تنوع در پدیده هاى بوم شناسى، آثار باستانى، محیط زیست، حیات وحش و چندین پدیده دیگر نیز از دیگر ویژگی هاى این ژئوپارک است. ژئوپارک قشم داراى موزه اى است که حیات وحش منطقه را به صورت تاکسیدرمى به همراه عکسهایى از پدیده هاى زمین شناسى ژئوپارک در خود جاى داده و همه روزه مورد بازدید علاقمندان قرار مى گیرد.

جنگل های حرا : محمد رضا قاسمى نژاد، مدیر ژئوپارک قشم قرار گرفتن سواحل در حاشیه ژئوپارک قشم و مجاورت آن با جنگل هاى زیباى دریایى حرا را از ویژگی هاى ژئوپارک مى داند و می گوید: «با توجه به تنوع پدیده هاى زمین شناسى در ژئوپارک قشم، این منطقه مى تواند به مرکزى جهت تحقیقات، مطالعات و انجام پایان نامه ها در زمینه هاى رسوب شناسى ژئومورفولوژى، فسیل شناسى و بررسى گنبد نمکى و پدیده دیا پیریسم تبدیل شود.» او معتقد است، پدیده هایى مانند پوشش گیاهى و حیات وحش نیز جزئى از ژئوپارک محسوب مى شوند که بر اساس آن وجود جنگل دریایى حرا در شمال شرق ژئوپارک قشم به عنوان یکى از عوامل تقویت کننده این ژئوپارک، شرایط تحقیق و مطالعه علمى درباره این اکوسیستم غنى را از موقعیت ویژه اى برخوردار کرده است. وجود بیش از ۲۲۰ گونه پرنده ۳۰ گونه خزنده و ۲۰ گونه پستاندار در محدوده ژئوپارک قشم و اطراف آن همان ویژگی منحصر به فردی است که مى تواند زمینه توسعه هر چه بیشتر ژئوپارک قشم را فراهم کند. علاوه بر این، وجود آثار باستانى در محدوده ژئوپارک قشم که تاریخ بعضى از آنها به دوره مادها مربوط مى شود جنبه باستان شناسى این ژئوپارک را تقویت کرده و یک امتیاز ویژه در بین ژئوپارک های دیگر جهان به این منطقه می دهد. در حال حاضر ۶۴ ژئوپارک در سراسر جهان به تصویب شبکه جهانى ژئوپارکهاى ملى در آمده اند که اروپا با ۳۴ و چین با ۲۲ ژئوپارک صاحبان بیشترین پارکهاى زمین شناسى هستند.

نزدیک ترین نقطه به خورشید

12343512-7735-l

مردم چاهه و جم، کوه پردیس را مقدس می‌شمارند. زیرا به استناد علائم موجود در آتشکده این کوه، احتمال می‌رود این مکان، از اولین نقاطی باشد که نفت در آن سوزانده شده‌است. مردم محلی معتقدند آتشکده واقع بر قله این کوه، محل تولد و غسل تعمید پدر جمشید جم است. کوه باستانی “پردیس”، در حومه شهرستان “جم ” از توابع عسلویه استان بوشهر و در نیمه راه بندر کنگان به فیروز آباد قرار دارد. نکات قابل توجهی درباره این کوه باستانی و عجیب وجود دارد، که به بررسی آنها خواهیم پرداخت.قله این کوه نزدیکترین نقطه زمین به خورشید است، زیرا بالاترین ارتفاع را در نزدیکی خط استوا دارد. مردم محلی معتقدند آتشکده واقع بر قله این کوه، محل تولد و غسل تعمید پدر جمشید جم است. لازم به ذکر است صعود به قله بسیار مشکل بوده و حدود ۱۰ ساعت طول می‌کشد و نیاز به وسایل کوهنوردی دارد. از نکات منحصربفرد این کوه، مغناطیس فوق‌العاده قوی آن است که شهرت جهانی دارد. اگر در فاصله ۵۰ تا ۱۰۰ متری کوه، در انتهایی‌ترین نقطه آسفالت شده جاده، با ماشین توقف کنید و دستی آن را بخوابانید، ماشین بجای حرکت به پشت و درجهت سر پائینی، به نرمی به سمت کوه کشیده می شود. البته همین مغناطیس برای رانندگان نا آشنا به منطقه بسیار دردسر سازبوده است و تاکنون تعداد زیادی خودرو، بی‌اختیار با کوه تصادف کرده اند. پوشش گیاهی منطقه نوعی خار بیابانی گرمسیری و منحصربفرد است، که خواص دارویی فراوان دارد و عسل آن در زمان کوتاهی پیش خرید چند کارخانه داروسازی بزرگ جهان می‌شود. یکی از ترکیبات اصلی داروی آرام بخش” آدویل”(Advil)، که از بهترین قرص‌های شناخته شده برای ناراحتی های اعصاب و دردهای میگرنی است، از همین عسل تهیه می شود.

منطقه جم دارای خرمای ویژه ای است که به “خرمای خصه “معروف است. از ویژگی های جالب این خرما، غرق شدن آن در شیره خود است؛ یک کاسه از این خرما، در طی سه ساعت پر از شیره می شود و شکل آن به اندازه یک آلبالو تغییر می‌یابد. از دیگر خواص دارویی این خرما، استفاده از آن برای ساخت قندهای رژیمی مخصوص بیماران دیابتی است، که برای کشورهای تولید کننده این نوع قند صادر می شود. نکته جالب دیگر رویش درخت زیتون در دامنه شمالی کوه پردیس و در حد فاصل شهرستان جم تا روستاهای چاهه و دره پلنگی است،که رویش چنین گیاهی در این آب و هوا، بسیار شگفت‌انگیز است. قدمت چاهه و دره پلنگی به درستی مشخص نیست، ولی نشانه‌هایی از غار نشینی و وجود فسیل‌های بسیار قدیمی در منطقه دیده شده است. از دیگر عجایب کوه پردیس، وجود چشمه بزرگی ازآب خنک و فوق العاده سالم در درون کوه بوده، که این مسئله بسیار نادر است. زیرا در منطقه عسلویه مردم به شدت با مشکل کم آبی و وجود آب ناسالم مواجه هستند. مردم چاهه و جم ،کوه پردیس را فوق العاده مقدس و محترم می شمارند. زیرا به استناد علائم موجود در آتشکده این کوه احتمال می‌رود این مکان،از اولین نقاطی باشد که نفت در آن سوزانده شده است. با افتتاح جاده فیروزآباد به عسلویه توسط سازمان پتروشیمی، رفتن به این منطقه بسیار آسان شده است . سازمان پتروشیمی با تاسیس سه شهرک بزرگ در این منطقه، اقدام به تاسیس فرودگاه جم نموده است؛ چهارشنبه هر هفته یک پرواز به مقصد جم انجام می شود که امکان خوبی برای سفر به این منطقه اعجاب انگیز را تسهیل می نماید.

پا جای پای ملاصدرا

108186128169471844602161771954279154172216

دوست دارید پا جای پای ملاصدرا بگذارید؟ با یک سفر تاریخی تفریحی چطورید؟ اگر دوست دارید سری به روزگار ملاصدرا بزنید و در هوای این فیلسوف بزرگ نفس بکشید، کافیست شال و کلاه کنید و راهی قم شوید. شهری که ملاصدرا بخشی از زندگی خود را در نزدیکی آن گذرانده است. حدود ۱۲کیلومتر که از قم به سمت کاشان بروید، چشمتان به دوراهی سرسبزی روشن می شود که وسط جاده کویری قم- کاشان، مثل زمرد می درخشد. دو راهی کوتاهی که شما را به روستای کهک می رساند که با اختلاف سطحی که از دریا دارد، خوش آب و هواترین روستای منطقه به شمار می رود. جایی که روزگاری صدرالمتالهین پا بر خاک آن می گذاشته و فلسفه های عمیق اسلامی اش را تدوین می کرده است. اهالی روستا می گویند که صدر المتالهین مدت پانزده سال در کهک به سربرده اما عده ای معتقدند مدرک قاطعى در خصوص اقامت او در چهار صفه‏اى که به خانه ملاصدرا معروف است وجود ندارد. برای دیدن خانه ملاصدرا کافی است به انتهای بافت سنتی روستا بروید. یعنی منتهی الیه غرب روستای کهک در محله چال حمام. در انتهای یکی از مسیرهای هلالی شکل روستا به خانه ملا صدرا می رسید. ساختمان خشتی زیبایی که در داخل یک باغ قرار گرفته و فضایی گیرا و قدیمی با سقفی بلند و پوشش گنبدی را مقابل چشمان شما قرار می دهد.

عمر ساختمان محل سکونت ملاصدرا به دوره صفویه می رسد. اهالی روستا می گویند که صدر المتالهین مدت پانزده سال در کهک به سربرده اما عده ای معتقدند مدرک قاطعى در خصوص اقامت او در چهار صفه‏اى که به خانه ملاصدرا معروف است وجود ندارد. این درحالی است که شواهد و مدارکى از قبیل تاریخ بناى چهار صفه که همزمان با حیات ملاصدرا در عصر صفوى بوده، شکل‏گیرى مجموعه (اعم از مسجد کوچک و آرامش محل که خارج از بافت متراکم روستایى بوده) و همینطور نامگذارى‏هایى مانند چال آقا، که عارضه‏اى طبیعى در کنار مجموعه است، مى‏تواند گویاى حضور شخصیتى والامقام در این مکان باشد. خانه ملاصدرا یک گنبد و سه صفه دارد که به همراه قسمت‏هاى مرمت شده اطراف، به عنوان خانه ای تاریخی مورد بازدید قرار مى‏گیرد.در حال حاضر خانه ملاصدرا یک گنبد و سه صفه دارد که به همراه قسمت‏هاى مرمت شده اطراف، به عنوان خانه ای تاریخی مورد بازدید قرار مى‏گیرد. الحاقات و تصرفات بعدى در دوره های مختلف، تغییرات و صدمات کالبدى زیادی را بر مجموعه باغ و بناهاى موجود در آن وارد کرده است اما خوشبختانه این مجموعه کلیت خود را از دست نداده و با حفظ چند ویژگی مهم، به حیات خود ادامه می دهد. اولین ویژگی مهم این بنا، صفه های آن است… با پى‏رنگ‏ها و شواهد باقى مانده از کل اثر. دومین عنصر شاخص مجموعه بنایى موسوم به عصارى است که در شمال غربى باغ قرار دارد و از ارزش معمارى و فن‏آورى بالایى برخوردار است. سومین بنا بناى کوچکى است که در شمال شرقى باغ قرار گرفته و به نام مسجد آقا معروف است و شاخص دیگرِ مجموعه، عارضه ای طبیعى به نام چال آقا است که در جنوب غربى باغ قرار گرفته و توسعه روستا را در این قسمت محدود کرده است.