گل
باغ گلشن طبس
باغ گلشن جزو مهم‌ترین باغ‌های ایران است که هم‌چون نگینی سبز در شهر کویری طبس می‌درخشد. این باغ که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یکی از جاذبه های گردشگری طبس محسوب می‌شود. باغ گلشن در اواخر دوره زندیه ساخته شد و علاوه بر پوشش گیاهی متنوع، پلیکان‌های زیبایی دارد که برای گردشگران جذاب هستند. در این باغ می‌توانید اطلاعات خوبی درباره سیستم آبیاری فوق‌العاده و فواره‌های طبیعی آن به دست آورید و از موزه ژئوپارک طبس (میراث زمین) واقع در عمارت سردر باغ گلشن بازدید کنید. باغ گلشن نمونه‌ای از یادگارهای به‌جامانده از دوره زندیه و از معروف‌ترین جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است که در تاریخ بیستم دی‌ماه سال ۱۳۵۵ به شماره ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این باغ پوشش گیاهی متنوعی دارد که در منطقه‌ای کویری کمی عجیب به نظر می‌رسد؛ به‌خصوص که از گیاهان سردسیر تا گرمسیر در آن به چشم می‌خورد. ساختمان باغ در زلزله سال ۱۳۵۷ تا میزان زیادی از بین رفت و ساختمان امروزی بازسازی عمارت قدیمی است. باغ گلشن طبس به‌دلیل قرارگیری در خیابان تاریخی گلشن، به این نام مشهور شده است. پلیکان‌ها یکی از زیبایی‌های باغ گلشن هستند که در دهه پنجاه شمسی به آن اضافه شدند. داستان از این قرار است که دو پلیکان مهاجر در مسیر مهاجرت خود از مناطق سرد سیبری بر فراز طبس به پرواز درآمدند و پس از فرود در باغ گلشن آنجا را برای زندگی انتخاب کردند. مردم توجه زیادی نسبت به این پلیکان‌ها نشان دادند و این پرندگان در باغ باقی ماندند. گلشن برای چندین سال مامن این پرندگان بود تا اینکه در زلزله شهریور ۵۷ یکی از آن‌ها زیر آوار ماند و از بین رفت. پلیکان دیگر تنها شد؛ اما تا سال ۱۳۹۴ در باغ گلشن ماند و همان جا جان سپرد. چندین سال بعد تعدادی پلیکان به باغ آورده شد که امروزه به‌عنوان یکی از جاذبههای باغ گلشن به شمار می‌روند.
تاریخچه باغ گلشن طبس : باغ گلشن طبس در اوایل قرن سیزدهم هجری قمری مصادف با اواخر دوره لطفعلی خان زند و در بحبوحه شروع حکومت آقامحمدخان قاجار ساخته شد و امیر محمدحسن خان عرب زنگویی، حاکم تون (فردوس) و طبس دستور ساخت آن را داد. به همین دلیل کارشناسان، قدمت این باغ را اواخر زندیه و اوایل قاجاریه می‌دانند و تاریخ خاصی برای آن در نظر نمی‌گیرند.
امیر محمدحسن خان، اراضی و مستقلات بسیار زیادی در مناطق طبس، فردوس، بشرویه و گناباد داشت که بخش قابل‌ملاحظه‌ای از آن‌ها را قبل از مرگش برای مصارف خیریه وقف کرد. وقف اموال در دو نوبت صورت گرفت: نوبت اول در سال ۱۲۱۸ هجری قمری موسوم به وقف اول، نوبت دوم در سال ۱۱۹۷ هجری شمسی که به وقف ثانی معروف شد. باغ گلشن نیز یکی از این املاک وقفی در نوبت اول بود. وی برای وقف باغ گلشن و املاکش در حدود سال ۱۱۸۲ هجری شمسی چنین وقفنامه‌ای تنظیم کرد:
باغ گلشن، خیابان باغ گلشن، میدان مرکزی شهر تا دروازه دشتغران وقف بر خلایق است که رفت‌وآمد کنند و هر ۱۰ سال یک بار باید وقف‌نامه امیر حسن خان نوشته شود و به تایید علمای طبس برسد.
به‌طور کلی وقف‌نامه امیر حسن خان دارای ۴۷ نیت و قصد و ۱,۹۲۶ رقبه در شهرهای طبس، بیرجند، فردوس، بشرویه، گناباد و ارسک بود که باغ تاریخی گلشن طبس یکی از آن‌ها محسوب می‌شد.
جهانگردان زیادی از باغ گلشن بازدید کردند که از آن جمله می‌توان به همسر آندره گدار، معمار معروف فرانسوی اشاره کرد. او درباره زیبایی باغ گلشن گفته بود:
در این باغ حوضی بزرگ با فواره‌های متعدد وجود دارد که آب یعنی این ماده باارزش را مانند تحفه‌ای به آسمان می‌فرستد.
میرزا خانلرخان اعتصام‌الملک نیز در سفر خود به طبس در سال ۱۲۵۵ هجری شمسی، در سفرنامه‌اش این باغ را به زیبایی توصیف کرده است. سون هدین سوئدی نیز در سال ۱۲۸۴ هجری شمسی در سفرش به طبس، باغ را با عبارت‌هایی مانند «درختان خرما و مرکبات»، «سایه خنک نخل‌ها»، «نغمه زیبای آب روان جوی‌ها»، «چمن‌های میان دو جوی»، «زمزمه باد در میان درختان» و… توصیف و از کیفیت معجزه‌آسای آب جاری در باغ ابراز شگفتی کرده بود. در سال ۲۰۰۸ وب‌سایت دیلی تلگراف فهرستی از ۵۰ باغ زیبای دنیا را ارائه داد که نام باغ گلشن طبس در میان آن‌ها قرار داشت. این وب‌سایت متنی را در مورد باغ منتشر کرد: «پنه‌لوپه هابهوس» (Penelope Hobhouse)، نویسنده بریتانیایی و کارشناس باغ‌های ایرانی توصیف ویژه‌ای از باغ گلشن ارائه می‌دهد و آن را بهشتی روی زمین می‌خواند که دیدن آن ارزش هفت ساعت رانندگی را در میان کویر دارد. این باغ در طبس واقع شده؛ شهری که در میان دو کویر است. در چنین محیطی وجود آب به یک معجزه می‌ماند. در اینجا آب چشمه‌ها به درون استخرهای بزرگی می‌ریزد که در سراسر باغ وجود دارد. با دیدن درختان خرما، مرکبات و انار حس حضور در کویر به شما دست می‌دهد؛ اما در کنار آن‌ها درخت استوایی سیکاس در جوار گلهای سرخ و ختمی تناقض جالبی را به نمایش می‌گذارند.
معماری باغ گلشن طبس : باغ گلشن طبس که مساحتی حدود هفت هکتار دارد، با ۲۶۶ متر طول و ۲۶۰ متر عرض تقریبا مربع‌شکل است. طراحی این باغ بر اساس نمونه چهارباغ یا چارباغ صورت گرفت که طرحی از باغ ایرانى محسوب می‌شود. دو خیابان اصلی متقاطع، محوطه باغ را به چهار مربع بزرگ تقسیم کرده‌اند و هر یک از این مربع‌ها از طریق گذرگاه‌های کوچک به‌صورت چهار کرت درآمده است. در میان این باغ، استخر نسبتا بزرگی با سه فواره طبیعی وجود دارد که بدون استفاده از نیروی خارجی، آب را به جریان می‌اندازند. نکته موردتوجه در این باغ طرز خیابان‌بندی و شکل گذرگاه‌ها نیست، بلکه به وجود همین استخر در میان آن‌ها مربوط می‌شود که تضاد زیبایی میان آب و سبزه ایجاد کرده است. جالب اینکه طراحی این باغ شکل مربعی دارد که مانندش تنها در تاج محل هند به چشم می‌خورد. در این ساختار طول و عرض باغ با هم برابر هستند و توسط خیابان‌های موازی به یکدیگر متصل می‌شوند.
عمارت سردر : تنها ساختمان باغ گلشن، ساختمان سردر است که شامل عمارتی دو طبقه با یک زیرزمین کوچک می‌شود. طبقه اول عمارت، تالاری بزرگ و ایوانی برای مشاهده مناظر باغ و شهر دارد که دو ستون و تزیینات آجری نقش‌دار بر زیبایی آن افزوده‌اند. نمای عمارت از اندود گچ سفید است و از دیدگاه معماری، بنایی معمولی به شمار می‌رود؛ اما یکی از بناهای شاخص طبس است که اهمیت زیادی برای شهر دارد. ساختمان سردر در زلزله ویرانگر شهریور ۱۳۵۷ به‌طور کامل از میان رفت و ساختمان کنونی با توجه به نقشه ساختمان سابق بازسازی شده است. عمارت سردر ساختمانی دوطرفه به حساب می‌آید که یک روی آن به‌سمت میدان انقلاب اسلامی طبس و روی دیگرش به‌سوی باغ قرار دارد.
موزه ژئوپارک طبس : موزه‌ای با عنوان موزه ژئوپارک طبس (میراث زمین) در عمارت سردر باغ گلشن وجود دارد که میراث به‌جامانده از فعالیت‌های طبیعی و بشری زمین و آثار مرتبط با زمینشناسی در آن ارائه شده است. این موزه با توجه به غنای زمینشناسی و معدنی شهرستان طبس در اسفندماه سال ۱۳۹۵ افتتاح شد که در آن می‌توانید با گوشه‌ای از این ذخایر آشنا شوید و مجموعه‌ای از کانی‌ها، سنگ‌ها، فسیل‌ها و مواد معدنی را از نزدیک ببینید. علاوه بر این، طیف وسیعی از موجودات فسیل‌شده در موزه قرار دارد که قدیمیترین آن‌ها متعلق به فسیلی بنام استروماتولیت با قدمت حدود ۵۴۰ میلیون سال قبل است. با توجه به اینکه موزه دارای فضای بسته است و سیستم تهویه مناسبی دارد، در تمامی طول سال می‌توانید از آن بازدید کنید. در تعطیلات رسمی نیز با هماهنگی قبلی، امکان بازدید از آن وجود دارد.
سیستم آبیاری باغ گلشن طبس : باغ گلشن طبس یکی از معدود باغ‌های ایرانی است که آب به‌صورت دائمی در آن جریان دارد. برای آبیاری باغ از آب‌های سطحی و همین طور سفره‌های آب زیرزمینی منطقه استفاده شده است. این باغ را در منطقه‌ای احداث کرده‌اند که آب چشمه‌های سرد و گرم جریان‌یافته از کوهستان‌های اطراف طبس به‌سمت شهر، در این منطقه به یکدیگر می‌رسند، از انتهای باغ وارد شده و توسط جوی‌ها به‌سمت کرت‌ها هدایت شوند. آب پس از آبیاری کرت‌ها از زیر هشتی ساختمان سردر به‌سمت شهر بیرون می‌رود. به‌منظور استفاده از منابع آب زیرزمینی در این باغ، چاه آبی از نوع چاه‌های آرتزین در زیر استخر بزرگ حفر شده است که از این جهت پدیده‌ای جالب در آبیاری محسوب می‌شود. فواره‌ها، خروجی‌های آب این چاه هستند و استخر بزرگ در واقع محل ذخیره آب چاه است.
چاه آرتزین یا چاه جهنده : چاه‌های آرتزین به‌گونه‌ای طراحی و حفر می‌شوند که سطح ارتفاع آب‌های زیرزمینی متصل به چاه، بالاتر از دهانه چاه (محل خروج آب) باشد که در نتیجه، فشار آب‌های زیرزمینی برای ایجاد هم‌سطحی باعث فوران آب از دهانه چاه به‌صورت طبیعی می‌شود. باغ گلشن با بهره‌گیری از این سیستم آبیاری، آب جاری دائمی دارد و از این حیث در میان باغ‌های نادر ایران قرار می‌گیرد.
گیاهان باغ گلشن طبس : گفته می‌شود پیش از آنکه باغ گلشن ساخته شود، نخلستان زیبایی در این محل وجود داشت؛ چراکه درختان خرما در آن به‌صورت پراکنده به چشم می‌خورند و نظم قابل‌توجهی در کاشت آن‌ها مشاهده نمی‌شود. ازاین‌رو نخل‌های باغ گلشن که حدود ۲۰۰۰ اصله هستند، قدیمیترین درختان آن به شمار می‌روند. از دیگر درختان میوه‌دار باغ گلشن می‌توان به درختان انار و مرکبات مانند نارنج اشاره کرد که به‌طور مساوی میان کرت‌ها و به‌صورت شطرنجی توسط معمار اولیه باغ کاشته شده‌اند. در هر یک از چهار کرت باغ حدود ۵۰۰ اصله درخت انار و ۲,۵۰۰ اصله درخت مرکبات وجود دارد. از میان گونه‌های مختلف درختان تزیینی، چنارها، سروها و بیدها در کنار چمنزارهای طبیعی بر زیبایی باغ گلشن افزوده‌اند. بوته‌های گل جزو جدانشدنی از باغ‌ها هستند و در نتیجه در باغ گلشن از گل رز سرخ تا اطلسی سفید و ختمی وجود دارد. آرایش قسمت پایین درختهای اطراف استخر به‌گونه‌ای است که شاخ و برگشان را هرس می‌کنند و زیر آن‌ها برحسب فصل، بوته‌های گل سرخ و گل اطلسی سفید می‌کارند. نکته جالب‌توجه در باغ گلشن را باید حضور گونه‌های مختلف گیاهی سازگار با آب‌وهوا و اقلیم‌های متنوع دانست؛ به‌عنوان مثال چناری که خاص مناطق سردسیر است، در کنار نخلی قرار دارد که نماد مناطق گرمسیر محسوب می‌شود.
میراکل گاردن دبی (باغ معجزه دبی)
میراکل گاردن دبی که با نام‌های باغ معجزه دبی و باغ میراکل دبی نیز شناخته می‌شود، از دیدنی‌های جالب و جاذبه های گردشگری دبی به شمار می‌رود. در سال ۲۰۱۳ و همزمان با ۱۴ فوریه (روز عشق)، احداث باغ شروع و نهایتا در سال ۲۰۱۶، درهای آن به روی عموم باز شد. این پروژه‌ی عظیم توسط شرکت آکار که در زمینه‌ی محوطه‌سازی و کشاورزی فعالیت دارد و با سرپرستی عبدالناصر رحال که بازرگانی اردنی است، به ثمر نشست. با ۷۲ هزار متر مربع مساحت، بیش از ۵۰ میلیون گل و ۲۵۰ میلیون گیاه با طرح‌های متنوع و سه‌بعدی در میراکل گاردن جای گرفته‌اند. نکته مهم این منطقه گردشگری دبی این است که این باغ که با بالاترین رای در یکی از روزنامه های روز کشور انگلستان به عنوان جانشین مدرن باغ های عجایب باستانی ( The Hanging Gardens of Babylon ) با نام : باغ های آویزان بابیلون برگزیده شده است . این مکان تابستان‌ها تعطیل است.
شهر محلات استان مرکزی
محلات، بواسطه‌ی پرورش طیف وسیعی از گلهای زیبا و منحصربه‌فرد، به هلند ایران شهرت یافته است. در سفر به این شهر، همراه ما باشید. به یقین می‌توان شهر محلات را نه تنها یکی از زیباترین مناطق استان مرکزی، بلکه یکی از دوست‌داشتنی‌ترین شهرهای کشور معرفی کرد که در کنار طبیعت سرسبز، آب‌وهوای مطلوب، جاذبههای گردشگری طبیعی و حضور آثار باستانی ارزشمند، هر ساله میزبان جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی، بویژه در ایام نوروز است. در برخی از کتب تاریخی، مورخان از محلات در دوران حکومت هخامنشیان یاد می‌کنند که قسمت کوچکی از سرزمین مادمحسوب شده و در زمان حکومت اشکانیان نیز به عنوان بخشی از ایالت والی‌نشین ماد، بوده است. همچنین آثار باقی‌مانده از ستون‌های عمارتی تاریخی و متعلق به دوران باستان که در روستای خورهه قرار دارد و به نظر می‌رسد که با کاربری آتشکده، معبد، کاخ و نیز مرکز برگزاری آیین‌ها و جشن‌های مذهبی و ملی احداث شده است، گواه قدمت زیاد این منطقه از ایران است. البته می‌توان چشم‌انداز بی‌نظیر و شگفت‌انگیزی را در ایام مختلف سال، بویژه اردیبهشت ماه در این ناحیه از کشور شاهدبود که تماشای آن، روح و جسم آدمی را جلا بخشیده و نفسی تازه را به جان خواهد بخشید. از محبوب‌ترین و مشهورترین جاذبههای طبیعی در شهرستان محلات، سرچشمه‌ی این شهرستان است که از پرآب‌ترین چشمه‌های استان مرکزی است و در مرتفع‌ترین نقطه از محلات قرار دارد. اهمیت این پدیده‌ی طبیعی از دوران گذشته تا به امروز مورد توجه مسئولان بوده است؛ چرا که به علاوه بر تامین آب کشاورزی منطقه، دارای آب شرب است و به یکی از جاذبههای گردشگری محلات، تبدیل شده است. شکل‌گیری پارکی زیبا در مجاورت این مکان دوست‌داشتنی، آب‌نمای زیبا، درختان چنار کهنسال، ارتفاعات صخره‌ای که بر چشمه اشراف دارد و نیز درختان متعدد از دیگر ویژگی‌های این جاذبه‌ی طبیعی گردشگری است.
روستای پلنگر
روستای پلنگر یکی از روستاهای استان گلستان، در ۲۰ کیلومتری شهرستان مینودشت واقع شده است برای رسیدن به این روستا بایستی از جاده فرعی گالیکش – دوزین عبور کرد پس ازعبور از روستاهای قلی تپه و تاشته و پس از طی مسیر سه کیلومتر فرعی به این روستا می رسیم . این روستا دارای جمعیتی بالغ بر ۸۷۰ نفر می باشد و قدمتی ۵۰۰ ساله دارد و شغل اهالی روستا کشاورزی و دامداری بوده و توتون محصول اصلی روستا است و نوع گویش روستا فارسی تاتی و محلی می باشد قریب به اکثریت این مردم با هم دیگر فامیل و نسبت نسبی یا سببی دارند. البته این روستا از نظر بار علمی یا سطح سواد نسبت به جمعیتش عالی می باشد .
تاریخچه روستای پلنگر : با توجه به این که در زمین های بالا دست روستا به نام گل گلی چشمه و تپه اچو آثار روستایی قدیمی وجود دارد که در نوشته های قدیمی به دست آمده از آن روستا به نام فرنگل یاد شده است . وجود شاهزاده قدیمی که حدود ۴۰۰ سال قبل در آنجا دفن شده است به نام شاهزاده فرح دخت فرنگلی یکی از علل مهم نامگذاری روستا می باشد روستای پلنگر در بعضی از نقشه های کشوری به نام پرانگل هم یاد شده است . و اما اکنون پلنگر در سراسر جهان مشهور می باشد .
گل یاس : گل هایی که در روستای ما سر چشمه گل گلی چشمه روییده جز قدرت لایزال ایزد منان و هنر این شاهزاده فرنگلی چیزی نمی باشد که بوی این گل ها هر سال بهار انسان را مست خودش نموده و بعد از گذشت ۵ قرن اکنون این گلهای یاس از بین نرفته و مردم از آن چشمه گل گلی چشمه نام برده اند .با توجه به این که در زبان محلی اهالی روستا به شاخه های درخت انگل می گویند و چون در روستا و اطراف آن درختهای پر شاخ و برگ به وفور یافت می شود . به این روستا پرانگل گفته و بعدها به پرنگل نام گذاری شده است و در نتیجه هم پلنگر نام گذاری نموده اند.
آداب سنتی : از پدر بزرگ خودم که اکنون مسن ترین فرد روستا می باشد شنیده ام حدود ۱۰۰ سال قبل هم مردم این روستا نسبت به جمعیت و فرهنگ سواد و سواد آموزی از همه روستاهای همجوارش در سطح بالایی بوده همان موقع کلاس مکتب خوانی یک رسم اجباری برای فرزندانشان بود تا ۵ سال اخیر هم یادم هست که ملاهای روستا قرآن درس می دادند . از ملا ولی آخن و ملا کاظم و ملا عبداله که خداوندش بیامرزدشان که من و تمامی جوانان شاگرد ایشان بودیم معلمی دلسوز بود تا آخر عمرش یادم می آید قرآن می خواند یکی از بزرگترین افتخارات روستای ما بود و خواهد ماند . از مراسمات برایتان بگویم اکنون نسل به نسل ما روز عاشورا را روزی غمگین و روز ولادت مولایمان علی (ع) را روزی شاد میدانیم که شبیه خوانی های ۳۰۰ سال قبل با شبیه خوانی ۶ ماه قبل هیچ فرقی نکرده همه دارند سنت حسنه عزاداری را به ما می آموزند . ما مراسم زیبای علی جان علی جان را که مختص روستای خودمان هست در ظهر عاشورا داریم .
بازدید از نمایشگاه دستاوردهای سازمان های مردم نهاد
از دوستان و همراهان عزیز خواهشمندیم که از غرفه جویندگان برنای اورمیه در نمایشگاه دستاوردهای سازمان های مردم نهاد واقع در پارک جنگلی سالن شماره ۳ غرفه ۷۴ دیدن فرمایید که وسایل صنایع دستی از قبیل هنر چوب، چرمدوزی و همچنین گل های زینتی و آپارتمانی برای بازدید و خرید شما شهروندان و علاقه مندان عزیز در غرفه موجود است… منتظرتان هستیم.
